Thrash metal, heavy metal müziğin genel agresifliği ve hızlı temposuyla ayırt edilebilen bir alt türüdür. Thrash metal müzisyenleri şarkılarda genellikle hızlı davul vuruşları, düşük tonda gitar riffleri ve "shredding" tarzında solo gitar tekniği kullanır. Sözel olarak aşırı çeşitlilik olsa da, en yaygın sözel ögeleri toplumsal konular, savaşlar, sistem eleştirileri üstüne kuruludur. Bu tür sözlerde kullanılan dil genelde thrash metalin köklerinden biri olan hardcore punk ile benzerlik gösterir.
Dream Theater, ABD/Boston'dan çıkmış progresif metal grubudur. 1990'ların başında Amerika'da başlayan progresif metal hareketinin başı çeken gruplarındandır. Yaptıkları müzikle, yazdıkları şarkı sözleriyle, grup elemanlarının kendi alanlarındaki yetenekleriyle dünya çapında geniş hayran kitlesine sahip grubun düzenli konserlerine yoğun katılımlar devam etmekte ve çeşitli ülkelerde aktif fan kulüpleri faaliyetlerine devam etmektedir. Grup müziğinde progresif rock ve heavy metali, caz temelleri ile birleştirmiştir. Hayat ve felsefe gibi derin konulardan etkilenen şarkı sözleri ile progresif metalde yeni bir yol açmış, birçok grubun müziğini etkilemişlerdir.
Heavy metal, 1960'lı yılların sonlarında 1970'li yılların başlarında İngiltere ve ABD'de gelişen bir rock müzik türüdür. Kökenleri blues rock, psikedelik rock ve acid rock'a dayanan heavy metal grupları; kalın ve ağır bir ses, distortion, uzun gitar soloları ve yüksek ses gibi kendine özgü elementler geliştirmiştir.
Jordan Charles Rudess, Amerikalı progresif rock klavyecisi, kompozitör ve piyanist. Çeşitli projelerde yer aldıktan sonra, Liquid Tension Experiment albümü sonrası, 1999 yılından beri Amerikalı progresif rock-metal grubu Dream Theater üyesidir. 2010 yılından bu yana Wizdom Music adıyla, farklı ses sentezleri, kayıt ve performans biçimleri geliştiren yazılımlar da üretmektedir.
Doom metal, genellikle karamsar ve hüzünlü duygu uyandırmayı amaçlayan, yavaş tempolu heavy metal türü. 1980'lerde ortaya çıkan türün en belirgin özelliği, diğer metal türlerine kıyasla daha yavaş tempoya sahip olmasıdır. Türdeki genel tempo 60-90 bpm'dir. Karanlık, hüzünlü bir hava yaratmayı amaçlar ve karamsar temalıdır.
Rock, 1950'lerde ABD'de "rock and roll" olarak doğan, 1960'larda ve sonrasında farklı tarzlara ayrılarak özellikle İngiltere ve ABD'de gelişen bir müzik türüdür. Kökleri 1940'ların ve 1950'lerin rock and roll'una dayanır. Rock and roll ise blues, rhythm and blues ve country müzikten yoğun biçimde esinlenmiştir. Rock müzik; electric blues ve folk, caz, klasik müzik gibi diğer müzik kaynaklarından da esinlenir.
Teknik death metal, ileri düzeyde teknik müzisyenliğin kullanıldığı, normal düzeyde melodik öğeler barındıran death metal alt türlerinden biridir. Tech Death olarak da bilinir ve progresif death metal ile yakın ilişki içindedir. Kompleks ritm ve rifler ile ölçünün sürekli değiştiği şarkı yapıları içerir. Caz, progresif rock ve klasik müzik yapılarını death metal ile etikleşime sokar ve ortaya beklenmedik, çalması zor ve teknik anlamda bilgi gerektiren yapıyı ortaya çıkartır. Şarkılar sert bir vokal ve onu tamamlayan sert gitar tonlarından oluşur.
Kevin Moore Amerikalı klavyeci, besteci ve söz yazarı. Amerikalı progresif metal grubu Dream Theater'ın 5 albümünde yer aldı. Daha sonra gruptan ayrılarak Kevin Moore olarak yayınlanan 3, Chroma Key isimli projeyle 3, O.S.I. ile 2 ve konuk olarak yer aldığı Fates Warning ile 3 albüme imza attı. 2004 yılında Doğu Yücel'in Hayalet Kitap adlı gerilim romanından sinemaya uyarlanan "Okul" filminin ve son olarak 2006'da "Küçük Kıyamet" filminin müziklerini yaptı.
Kevin James LaBrie, 1991'den beri öncülüğünü yaptığı Amerikan progresif metal grubu Dream Theater'ın ön vokalisti olarak tanınan Kanadalı bir şarkıcıdır.
Power metal, geleneksel heavy metal ile speed metalin karakteristik özelliklerini harmanlayan ve çoğunlukla bunlara senfonik öğeler de ekleyen heavy metal alt tarzıdır. Power metal genellikle diğer heavy metal alt tarzlarından daha hızlı, daha hafif ve daha canlandırıcı bir sound'a sahiptir. Power metal grupları, marşı andıran fantezi temalı şarkıları ve koro kullanımıyla teatral, dramatik ve duygusal açıdan kuvvetli bir sound yaratır.
Gotik metal, bir heavy metal alt türüdür. Heavy metalin agresifliği ile gotik rock'ın karanlık ve melankolik atmosferini kombine eder. 1990'ların başında death/doom çıkışlı bir tür olarak ortaya çıkmıştır. Heavy metalin farklı türlerine gotik tarzın yedirilmesiyle müzikal açıdan kollara ayrılmıştır. Gotik romanlara dayanan şarkı sözlerinde de melodram ve kederden kişisel deneyimlere kadar birçok temaya rastlamak mümkündür.
Queensrÿche, Amerikalı heavy metal grubu. 1980'de Washington eyaletinin Bellevue şehrinde The Mob adıyla kuruldu. Grup, 2022 itibarıyla 15 stüdyo albümü, bir EP, 6 DVD yayımladı ve aktif müzik yaşamına devam etmektedir. Orijinal kadro, gitarda Michael Wilton ve Chris DeGarmo, davulda Scott Rockenfield, bas gitarda Eddie Jackson ve vokalde Geoff Tate'ten oluşuyordu.
Senfonik metal, metal müzikteki yoğun davul ve gitar kullanımı ile klasik batı müziğindeki senfonik çalgılar, koro ve bazı durumlarda tam bir senfoni orkestrası gibi öğeleri harmanlayan bir metal müzik alt dalıdır. Power metali anımsatan klavye kullanımı da senfonik metalde yaygındır. Senfonik metal gruplarında çoğunlukla konservatuvar eğitimi almış kadın vokaller öne çıkar. Bu nedenle bu türe opera metal veya operatik metal dendiği de olur. Zaman zaman, gotik metalin karakteristik bir özelliği olan brutal vokal de senfonik metalde ikinci vokal olarak kullanılır.
Progresif rock 1960'ların sonlarında ve 1970'lerin başlarında "ağırlıklı olarak Britanyalı grupların rock müziğini yeni sanatsal seviyelere çekme girişiminin" sonunda ortaya çıkmıştır.
Gordian Knot, Amerikalı bas gitarist Sean Malone tarafından kurulmuş enstrümantal progressive rock grubudur.
Octavarium, ünlü Amerikalı progresif rock/metal grubu Dream Theater'ın sekizinci stüdyo albümüdür ve aynı zamanda albümün 24 dakikalık son şarkısının ismidir. 7 Haziran 2005 yılında yayınlanmıştır. Albümde 8 şarkı bulunmaktadır; grubun sekizinci albümü olması ve müzikteki oktav kavramına karşılık gelecek şekilde albümün adı, Latincedeki octavius kelimesine bir gönderme olarak tercih edilmiştir. Albüm, bir önceki Train of Thought albümünün sertliğinde olmasa da yeniliklere her zaman açık bir grup olan Dream Theater'in yeni soundları denediği albüm olarak dikkatleri çekmektedir. Albüm, Scenes from a Memory ile başlayan "meta albüm" konseptini tamamıştır. Hugh Syme tarafından tasarlanan albüm kapağında bulunan resimde, Newton'un Beşiği yer almaktadır.
Derek Sherinian Amerikalı rock klavyecisi olup Alice Cooper, Billy Idol, Yngwie Malmsteen, Kiss ve Alice in Chains gibi kişi ve müzik grupları ile albüm kayıtlarına girmiş ve konserler vermiştir. Sherinian ayrıca Dream Theater müzik grubunun da eski bir üyesi ve ayrıca enstrümantal metal-füzyon grup Planet X'in de kurucusudur. Solo albümleri aralarında Slash, Allan Holdsworth, Steve Lukather, John Skyes, Billy Sheehan ve Al Di Meola gibi bazı önemli sanatçılar da albümlerinde yer almıştır. Sherinian ayrıca Black Country Communion üyesidir.
Charlie Dominici, Amerikalı vokal ve müzisyen. Progresif metal grubu Dream Theater'ın ilk albümü When Dream and Dream Unite 'ta yer alan vokalist olarak tanınmaktadır. Grupta Chris Collins'in yerini almıştı ve daha sonra Dominici'nin yerini James LaBrie aldı. Dominici, üç albüm yayınlayan, kendi adını taşıyan progresif metal grubunun başındaydı.
When Dream and Day Unite, Amerikalı progresif metal grubu Dream Theater'ın 6 Mart 1989'da Mechanic/MCA Records aracılığıyla piyasaya sürülen ilk stüdyo albümü. Albüm çoğunlukla grubun Majesty adıyla ilk yıllarında ortaya çıkan materyallerden oluşmaktadır. Grubun köklerini oluşturan orijinal kadrosuyla kaydedilen tek albümdür. James LaBrie, sonraki tüm albümlerde vokalist olarak Charlie Dominici'nin yerini almıştır.
Liquid Tension Experiment (LTE), 1997 yılında Dream Theater grubunun davulcusu Mike Portnoy tarafından kurulan ve enstrümantal progresif metal müzik yapan bir yan proje grubudur. Yine Dream Theater üyesi olan John Petrucci (gitar), bu projeden sonra Dream Theater üyesi olan Jordan Rudess (klavye) ve Tony Levin'den oluşan grup, 1998 ve 1999 yılları arasında kısa aralıklarla iki albüm çıkardı. Projenin gördüğü ilgiye rağmen üçüncü albümün gelmesi ancak 2021 yılında olmuştur.
