İçeriğe atla

Profesör Moriarty

Profesör Moriarty
(Sidney Paget çizimi,1893)

Profesör James Moriarty, ilk olarak Arthur Conan Doyle tarafından yazılan ve 1893 yılı sonlarında basılan The Memoirs of Sherlock Holmes seçkisi içinde basılan bir Sherlock Holmes öyküsü olan The Final Problem macerasında ortaya çıkan kurgusal bir karakterdir. Moriarty'nın adı, dördüncü ve son Sherlock Holmes romanı olan The Valley of Fear macerasında da geçmesine rağmen, kendisi gözükmez. Bu iki örneğin dışında beş ayrı macerada Holmes ondan bahseder; The Adventure of the Empty House, The Adventure of the Norwood Builder, The Adventure of the Missing Three-Quarter, The Adventure of the Illustrious Client ve His Last Bow: The War Service of Sherlock Holmes. Moriarty karakteri, yazar Doyle tarafından Sherlock Holmes'ü öldürmek için ortaya çıkartılmıştır. Moriarty'nin adı The Final Problem macerasında verilmezken, adının James olduğu The Adventure of the Empty House macerasında ortaya çıkar. [a]

Moriarty, acımasız bir entrikacıdır. Kendisi suç işlemez ancak olağanüstü zeki olduğu için yetilerini, suç çevrelerinin lehine olacak şekilde kullanır. Stratejilerini belirler, yasaların yaptırımlarından korunmalarını sağlar, bunun karşılığında belirli bir ücret veya kârdan pay alır. Holmes onu bir ağ sisteminin merkezindeki örümceğe benzeterek, "Suçun Napolyonu" olarak nitelendirir.[b] Moriarty, Sherlock Holmes öykülerinde sadece iki kez ortaya çıkıyor olmasına rağmen daha sonraki çeşitli adaptasyonlarda öykülerdekinden daha çok öne çıkartılmış ve Holmes'ün baş düşmanı halinde işlenmiştir.

Kişiliği

Moriarty son derece acımasızdır ve Sherlock Holmes'a "eğer beni yıkıma uğratacak kadar zekiyseniz, emin olun ki size de aynı şeyi yapacağım" diyerek yemin etmiştir.[1] Moriarty, Sherlock Holmes tarafından, herhangi bir kötülüğü mükemmele götürmekte tamamen usta olan son derece güçlü bir suç dehası olarak bahsedilmiştir. "The Final Problem" adlı bölümde, Moriarty'nin planladığı faaliyetlere doğrudan katılmadığı, sadece olayları düzenlediği belirtilir. Moriarty'yi bu kadar tehlikeli yapan şey, son derece kurnaz zekasıdır.

Moriarty, Holmes'un zekasına saygı duyar ve "Sizin [Holmes] bu davayla ne şekilde uğraştığınızı görmek benim için entelektüel bir muamele oldu" demiştir. Yine de, ajanları aracılığıyla Holmes'un hayatına sayısız girişimde bulunur. Ateşli bir mizaç gösterir, planları aksayınca öfkelenir ve "özgürlüğümü kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kaldım" diyerek, kılık değiştirmiş bir şekilde Holmes'un peşine düşüp, tren istasyonundaki yolcuları öfkeyle bir kenara iter. Moriarty ayrıca, Holmes'u tek başına İsviçre'ye kadar takip etmiş, Sherlock Holmes ise Watson'ı gittiği her yere götürmüştür.

Doyle'un Moriarty'yi yaratmasındaki asıl nedeni, Sherlock Holmes'u öldürme niyetiydi.[2] "Nihai Sorun", başlığının tam olarak söylediği şeydi; Doyle, hapı tatlandırmak için Holmes'un bir zafer parıltısı içinde gitmesine izin verdi, dünyayı böylesine güçlü ve tehlikeli bir suçludan kurtararak, başka herhangi bir görevle kıyaslandığında önemsiz olurdu (Holmes'un hikâyede söylediği gibi). Ancak nihayetinde kamuoyu baskısı ve mali sorunlar Doyle'u Holmes'u geri getirmeye itti.[3]

Adaptasyonu

Notlar

  1. ^ Önceden kardeşinin adının James olduğu söylenmesine rağmen
  2. ^ Arthur Conan Doyle bu tabiri o dönemde önemli bir suçlu olan Adam Worth için kullanan Scotland Yard dedektiflerinden almıştır

Kaynakça

  1. ^ Doyle, Conan (1894). "The Adventure of the Final Problem". McClure's Magazine. Cilt 2. Astor Place, New York: J.J, Little and Co. s. 104. 20 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2016. 
  2. ^ Stashower, Daniel (1999). Teller of Tales: The Life of Arthur Conan Doyle. New York : Holt. s. 149. ISBN 978-0805050745. 
  3. ^ Miller, Ron. "Case Book: Doyle vs. Holmes". PBS. 10 Şubat 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ Dizinin imdb sayfasından 8 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 16 Eylül 2021 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ Sanatçının imdb maddesinden 15 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 16 Eylül 2021 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arthur Conan Doyle</span> İskoçyalı roman ile öykü yazarı ve şair (1859–1930)

Arthur Ignatius Conan Doyle, İskoçyalı yazar. Özellikle, yarattığı roman kahramanı Dedektif Sherlock Holmes'ün maceraları olarak yayınladığı suç hikâyeleriyle bu türde bir çığır açmıştır. Dedektif romanları dışında bilimkurgu, tarih, oyun, şiir kitapları ve kurgu dışı düz yazıları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sherlock Holmes</span> İngiliz kurgusal dedektif roman kahramanı

Sherlock Holmes, Sir Arthur Conan Doyle tarafından oluşturulan Britanyalı hayalî danışman dedektif kahraman, polisiye edebiyatının önemli ilk kişiliklerinden biridir. Gazetelerde basılmış ve polisiyenin halk arasında yaygınlaşmasına yardımcı olmuştur. Kitaplar Yardımcısı Dr. Watson'ın ağzından Anlatılmıştır.

Sherlock Holmes, 1984-1994 yılları arasında İngiliz ITV Granada şirketi tarafından televizyon için adapte edilen Sherlock Holmes maceralarını anlatır. Dizide ünlü dedektifi Jeremy Brett canlandırmıştır. Brett tarafından yapılan canlandırma çok beğenilmiş ve en iyi Sherlock Holmes performanslarından birisi olarak değerlendirilmiştir. Holmes'un yardımcısı Dr. Watson dizide önce David Burke sonra da Edward Hardwicke tarafından canlandırılmıştır. Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan 60 öykünün 42 tanesi adapte edilmiştir. 36 adet bir saatlik bölüm ve 5 adet özel uzunlukta bölüm çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">The Final Problem</span>

The Final Problem, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1893 yılı Aralık ayında The Strand Magazine'de yayınlanmıştır. Conan Doyle tarafından son Holmes macerası olarak planlanmış olan macerayla kahramanın ölmesi öngörülse de, kamuoyu baskısı altında kalan Doyle maceraları devam ettirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Empty House</span>

The Adventure of the Empty House, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1903 yılı Eylül ayında Amerikan Collier's dergisinde yayınlanmıştır. Conan Doyle tarafından son Holmes macerası olarak planlanmış olan The Final Problem macerasıyla kahramanın ölmesi öngörülse de, kamuoyu baskısı altında kalan Doyle Empty House macerasıyla baskılara boyun eğmiş ve seriyi 10 yılın ardından devam ettirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Golden Pince-Nez</span>

The Adventure of the Golden Pince-Nez, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1904 yılı Temmuz ayında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Cardboard Box</span>

The Adventure of the Cardboard Box, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1893 yılı Ocak ayında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Bruce-Partington Plans</span>

The Adventure of the Bruce-Partington Plans, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1908 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Noble Bachelor</span>

The Adventure of the Noble Bachelor, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1892 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Stockbroker's Clerk</span>

The Adventure of the Stockbroker's Clerk, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1893 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Reigate Squires</span>

The Adventure of the Reigate Squires, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1893 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Greek Interpreter</span>

The Adventure of the Greek Interpreter, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1893 yılında yayınlanmıştır. Macerada ilk kez Holmes'un ağabeyi Mycroft okuyucuların karşısına çıkar.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Norwood Builder</span>

The Adventure of the Norwood Builder, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1903 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Solitary Cyclist</span> Sherlock Holmes macerası

The Adventure of the Solitary Cyclist, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1903 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Priory School</span> Conan Doyle tarafından yazılan eser, 1904 yılında yayınlanmıştır

The Adventure of the Priory School, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1904 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of the Abbey Grange</span>

The Adventure of the Abbey Grange, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1904 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">The Adventure of Wisteria Lodge</span>

The Adventure of Wisteria Lodge, Sir Arthur Conan Doyle tarafından yazılan bir Sherlock Holmes macerasıdır, ilk kez 1908 yılında yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sidney Paget</span>

Sidney Edward Paget Victoria devri'nin önemli Britanyalı ressam ve çizerlerindendir. En çok bilinen eserleri The Strand Magazine dergisinde yayınlanan Arthur Conan Doyle tarafından yazılan Sherlock Holmes maceralarına çizdiği eserlerdir.

Bayan Hudson, Arthur Conan Doyle tarafından yazılan Sherlock Holmes öykülerindeki kurgusal bir karakterdir. Bayan Hudson, Sherlock Holmes'ün kaldığı 221B Baker Street adresindeki dairenin ev sahibesidir. Bayan Hudson çok sayıda macerada gözükse de, genellikle öykülerde kendisinden çok az bahsedilmektedir, rolü de oldukça sınırlıdır. Kendisinin karakteri daha çok Sherlock Holmes adaptasyonlarında geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Frederic Dorr Steele</span>

Frederic Dorr Steele, Amerikalı ressam ve çizer. En çok bilinen eserleri Collier's dergisinde yayınlanan Arthur Conan Doyle tarafından yazılan Sherlock Holmes maceralarına çizdiği eserlerdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.