İçeriğe atla

Profesör

Bir profesör, üniversitede ders anlatırken.

Profesör (kısaca Prof.), en yüksek düzeydeki akademik rütbe ve akademik ünvana sahip kişilere verilen ünvandır. Bilimler akademisi, üniversite, okul ve diğer yükseköğretim kurumlarında çalışır. Profesörler üniversite dersi ve seminerler, bilimsel araştırmalar yapabilir. Bazı ülke ve kurumlarda "profesör" kelimesi üye profesör, yardımcı doçent ve doktora gibi ünvanlarda da kullanılmaktadır.

Sözcük, "bir sanat ya da bilim dalında en yüksek düzeyde uzman" anlamına gelen Latince professor'ün karşılığı olarak[1] Türkçeye girmiştir. Uzun yazım biçimi "profesör" bir ünvan olarak ilk kez 1706 yılında, kısa yazım biçimi "prof." ise 1838 yılında kullanılmaya başlanmıştır.

Pek çok ülkede aynı adla anılan profesör ünvanı İngiltere'deki "chair" ve "reader" ünvanlarına denk düşmektedir. Kürsüsüz profesör gibi bir ünvan da kullanılmakla birlikte, bunun İngiliz akademik ünvanlar sıralamasındaki "reader"a karşılık geldiği söylenebilir.

Günümüzde bilimsel yetkinliği ifade etmeden ziyade, bir akademik ünvan olarak kullanılmaktadır.

Profesör unvanının kullanımı

Profesör unvanının kullanımı ve şartları ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir.

Amerika Birleşik Devletleri

ABD'de "profesör" kelimesi aynı zamanda doçent ve yardımcı doçent gibi alt kademede yer alan öğretim üyelerini kapsar şekilde kullanılmaktadır.[2] ABD'de PhD unvanına sahip olup 4 yıl süreyle kolej veya üniversitelerde ders veren öğretim üyelerine profesör unvanı verilmekte olduğundan, bu ülkede profesör unvanına sahip kişi oranı yüksektir. Amerika Birleşik Devletleri'nde profesör unvanı edinmek görev süresi ve iş güvencesi ile ilgilidir.

Türkiye

Türkiye'de üniversitelerde profesörlüğe yükseltilerek atamada doçentlik unvanını aldıktan sonra en az beş yıl süreyle, açık bulunan profesörlük kadrosu ile ilgili bilim alanında çalışmış olmak ve doçentlik unvanını aldıktan sonra, ilgili bilim alanında özgün yayınlar veya çalışmalar yapmış olmak gereklidir.[3]

Profesörlük kadrosuna başvuran adayların durumlarını ve bilimsel niteliklerini tespit etmek için üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunca en az üçü başka üniversitelerden veya yüksek teknoloji enstitülerinden olmak üzere ilan edilen kadronun bilim alanıyla ilgili beş profesör seçilir. Bu profesörler her aday için ayrı ayrı olmak üzere birer rapor yazarlar ve kadroya atanacak birden fazla aday varsa tercihlerini bildirirler. Üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulunun bu raporları göz önünde tutarak alacağı karar üzerine, rektör atamayı yapar.[3]

Türkiye'de 2022 yılı itibarıyla, 32.185 profesör görev yapmaktadır.[4]

Fransa

Fransa'da profesör unvanının kullanımı her derecedeki eğitim kurumunda eğitim veren kişi şeklindedir.[5] Bu nedenle Fransa'da Professeur des universités (Türkçe: üniversite profesörü) ayrı bir terim olarak kullanılmaktadır. Üniversitelerde profesör unvanının alınması, üniversitedeki görev ve kadro ile ilgilidir. Üniversite profesör atamaları cumhurbaşkanı tarafından yapılmaktadır. Bu göreve başvurmak için profesörlüğe takdim tezinin yazılması, savunulması ve bu işlemin Ulusal Üniversiteler Konseyi tarafından onaylanmış olması gereklidir.

Ordinaryüs profesör

Ana madde: Ordinaryüs Profesör

Ordinaryüs profesör en az beş yıl profesörlük yapmış, bilimsel çalışmalarıyla kendini tanıtmış öğretim üyeleri arasından seçilerek bir kürsünün yönetimiyle görevlendirilen kimselere verilen unvandır.

Emeritus profesör

Emeritus profesör, çeşitli nedenlerle emekli olan, ancak akademik çalışmalarını sürdüren kişilere verilen "onursal profesör" anlamında bir unvandır.

Kaynakça

  1. ^ "professor (n.)". 1 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  2. ^ "associate professor". 30 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  3. ^ a b YÜKSEKÖĞRETİM KANUNU, Kanun Numarası : 2547 Kabul Tarihi : 4/11/1981, Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 6/11/1981, Sayı : 17506
  4. ^ "Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi". istatistik.yok.gov.tr. 20 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2023. 
  5. ^ "professeur, professeure". 14 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz Üniversitesi</span> Antalyada kurulu devlet üniversitesi

Akdeniz Üniversitesi, Antalya'da kurulu bir devlet üniversitesidir. 20 Temmuz 1982 yılında Batı Akdeniz bölgesi Antalya'da kurulmuştur. Türkiye'nin köklü üniversitelerinden biridir. Kampüsünün geniş ve yeşil bir araziye sahip olması ve Konyaaltı Sahili'ne yakınlığı ile Boğaziçi Üniversitesi'nden sonra Türkiye'nin en güzel ikinci kampüsü seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi</span>

Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Cumhuriyet döneminin ilk kurulan fakültesi Ankara Üniversitesi'nin mühendislik ve temel bilim alanlarındaki öncü kuruluşlarındandır. Kuruluşundan bu yana fakülte Türkiye'de bilim ve teknolojinin gelişmesinde, ülkenin kalkınmasında, çağdaş düzeyde temel ve uygulamalı araştırmalar yapılmasında önemli katkılarda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Üniversite</span>

Üniversite, yükseköğretim kurumu ya da bilimtay en üst seviyede eğitim verilen, araştırma yapılan ve bilgi üretilen kurumlardır. Araştırma alanları çoğunlukla çeşitli disiplinlere ayrılan üniversiteler genellikle yüksek okul, lisans ve lisansüstü okullarından oluşurlar. Araştırma görevlileri ya da akademisyenler, yaptıkları özgün çalışmalar dolayısıyla doçent, profesör gibi çeşitli unvanlarla ödüllendirilirler. Çeşitli akademik disiplinlerde akademik dereceler verir. Üniversiteler genellikle farklı okullarda veya öğrenim fakültelerinde hem lisans eğitimi hem de lisansüstü eğitim sunar.

Ordinaryüs, Türk üniversitelerinde 1933 reformu ile oluşturulan ve 1981 yılında çıkarılan 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile lağvedilen akademik ünvandır. Ordinaryüs payesi en az beş yıl profesörlük yapmış, bilimsel çalışmalarıyla kendini tanıtmış öğretim üyeleri arasından seçilerek bir kürsünün yönetimiyle görevlendirilen kimselere verilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Öğretim görevlisi</span> yükseköğretim kuruluşlarında öğretim üyesi bulunmayan dersler için geçici veya sürekli olarak görevlendirilen, ders veren ve uygulama yaptıran kimse

Öğretim görevlisi,doktora derecesine sahip olma zorunluluğu olmayan ve özel uzmanlığı gerektiren konularda ders vermek üzere geçici veya devamlı olarak yükseköğretim kurumlarında görevlendirilen kişidir. Doktorasını tamamlamış olanlar ilgili uzmanlık alanında doçentlik sınavına başvurabilmektedir. Öğretim Görevlisi olmak için Herhangi bir alanda Yüksek Lisans yapmış olmak gereklidir. Herhangi bir alanda Tezli Yüksek Lisans yapmış olan kişiler Öğretim Görevlisi olabilirler. Öğretim Görevlisi olan kişiler Meslek Yüksekokullarında ya da bölümleriyle ilgili fakülte veya enstitülerde görev yapabilirler. Öğretim Görevlisi ve Öğretim Üyesi birbirinden farklı unvanlardır. Öğretim Üyeleri Doktora yapmış ve Akademik Unvan almış kişilerdir. Öğretim Görevlisi olmak için yaş sınırı bulunmamaktadır. Üniversitelerde ders veren Öğretim Görevlileri Öğr. Gör. kısaltmasıyla yazılırlar. Yabancı Dil bilme şartı bulunmamaktadır ancak yabancı dili iyi olanlar olası bir dil sınavında başarılı sayılırlar. Herhangi bir alanda uzmanlaşmış kişiler farklı bir sektörde çalıştığı halde yükseköğretim kurumlarında ders verebilirler.

Öğretim üyesi, üniversitelerde görev yapan doktor öğretim üyesi, doçent ve profesörlere verilen isim.

Akademisyen, üniversite ve benzeri yükseköğrenim kurumlarında öğretimi gerçekleştiren, araştırma yapan ve özgün araştırmalarıyla alanına katkıda bulunan kişilere verilen genel mesleki unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi</span> Ağrıda kurulu devlet üniversitesi

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, eski adıyla Ağrı Dağı Üniversitesi, Ağrı ili sınırları içerisinde merkez ilçe kampüsünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Doktora</span> bir lisans ve yüksek lisans programını bitirdikten sonra o bilim dalında sınav ve bilimsel bir eserle erişilen bir derece veya basamaktır

Doktora, bir lisans ve yüksek lisans programını bitirdikten sonra o bilim dalında sınav ve bilimsel bir eserle erişilen bir derece veya basamaktır. Bu dereceyle "bilim doktoru" veya uluslararası kısaltmayla "PhD" ünvanı alınır.

<span class="mw-page-title-main">Ardahan Üniversitesi</span> Ardahanda kurulu devlet üniversitesi

Ardahan Üniversitesi; 5765 Sayılı, "Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda ve Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"la kurulan ve 22 Mayıs 2008 tarihinde Abdullah Gül tarafından onaylanan üniversitedir. Ardahan ilinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Slav Üniversitesi</span>

Bakü Slavyan Üniversitesi, Azerbaycan'ın Bakü şehrinde kurulmuş olan devlet üniversitesidir. Bakü Slavyan Üniversitesinde eğitim dili Rusça ve Azerbaycanca'dir. Üniversite'de eğitim ücreti 1000-2500 ABD dolarıdır ve bu ücret iki taksit halinde ödenir.

Reader unvanı Birleşik Krallık ve Avustralya ve Yeni Zelanda gibi Commonwealth ülkeleri üniversitelerinde kullanılan ve araştırmalarıyla uluslararası bir tanınmışlığa sahip kıdemli akademisyenlere verilen bir unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Altınbaş Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu vakıf üniversitesi

Altınbaş Üniversitesi, 2008 yılında İstanbul'da kurulmuş olan bir vakıf üniversitesidir. Kuruluşunda Kemerburgaz Üniversitesi adıyla eğitim vermeye başlayan kurum, 1 Temmuz 2017 itibarıyla Altınbaş Üniversitesi adını almıştır. İlk öğrencilerini 2011 yılında almıştır, 2011-2012 öğretim döneminde eğitime başlamıştır.

Dekan, bir üniversiteye bağlı olarak eğitim ve öğretim faaliyetlerinde bulunan herhangi bir fakültenin yönetiminden sorumlu olan en üst düzey kişiye denir.

Doktor öğretim üyesi, doktora derecesini başarıyla tamamladıktan sonra, tıp, diş hekimliği, veteriner hekimlik veya eczacılık alanında uzmanlık unvanı elde ederek veya belli bir sanat dalında yeterlik kazananarak üniversite öğretim üyesi kadrosunda görev yapan akademisyen.

Bir agrégasion, Fransız kamu eğitim sisteminde devlet okulu kamu hizmeti için rekabetçi bir sınavdır. Muayene veya agrégatifler için adaylar, professeur agrégé'nin pozisyonuna kabul edildikten sonra agrégé haline gelirler. Fransa'da professeurs agrégés, CAPES eğitimi ile işe alınan professeurs sertifikalarından ayrılmaktadır. Akitlerin genellikle yüksek okullarda (lise) ve üniversitelerde öğretilmesi beklenirken, belgelendirmeler genellikle ortaokullarda (kolejler) öğretilir.

Privatdozent veya Privatdozentin, kısaltılmış PD, P.D. veya Priv.-Doz., özellikle Almanca konuşulan ülkeler başta olmak üzere bazı Avrupa üniversitelerinde, ünvan verilen kişinin belirli bir dersi üniversite düzeyinde belirleme, konusunu öğretme yetkisini ve iznini belirten akademik unvandır.

Üye profesör, iki temel anlamı olan akademik unvandır. ABD'de ve diğer birçok ülkede kullanılan Kuzey Amerika sisteminde, yardımcı doçent ile tam bir profesörlük arasında bir konumdur. Bu sistemde doçentlik genellikle fakülte pozisyonu kazandıktan sonra elde edilen ilk terfidir ve Amerika Birleşik Devletleri'nde genel olarak görev süresiyle bağlantılıdır. İngiliz Milletler Topluluğu sisteminde, doçentlik unvanı geleneksel olarak belirli ülkelerde okuyucunun yerine kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Bilim Üniversitesi</span> Ankarada kurulu vakıf üniversitesi

Ankara Bilim Üniversitesi (ABÜN),, Türkiye'nin Ankara şehrinde bulunan bir vakıf üniversitedir. Türkiye Verimlilik Vakfı tarafından kurulmuş ve 17 Nisan 2020 tarih ve 31102 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak fiili kuruluşunu tamamlamıştır.

Ersan Aslan, Profesör Doktor, Türk akademisyen, eski Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı müsteşarı ve Kırıkkale Üniversitesi rektörü (2018).


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.