İçeriğe atla

Proconsulidae

Proconsulidae
Yaşadığı dönem aralığı: 28,1-11,63 myö
Şattiyen-Orta Miyosen[1] 
Proconsul'un iskelet restorasyonu
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım:Haplorhini
İnfra takım:Simiiformes
Üst familya:Hominoidea
Familya:Proconsulidae
Leakey, 1963[3]
Cinsler[2]

Proconsulidae, Kenya'da Miyosen döneminde yaşamış ve Afrika ile sınırlı olan erken bir insansı maymun familyasıdır.[2]

Familya üyeleri, köpeksi maymun ve insansı maymun özelliklerinin bir karışımına sahiptir, bu nedenle insansı maymunlar üst familyası Hominoidea'ya yerleştirilmeleri belirsizdir; bazı bilim adamları, proconsulidlerin, insansı maymunlar ve köpeksi maymunların bölünmesinden önce ayrıldığını düşünüp, Proconsulidae'yi Hominoidea'nın dışına ayrı bir Proconsuloidea üst familyasına yerleştirir.

Keşif ve sınıflandırma

Turkanapithecus kalakolensis fosili, Muséum National d'histoire naturelle, Paris
Rangwapithecus gordoni çenesi

İlk örnek, 1909'da Kenya'nın batısındaki Kisumu yakınlarındaki Koru'da bir altın arayıcısı tarafından keşfedilen kısmi bir çene, aynı zamanda yakın zamana kadar bilinen en eski fosil hominoid ve Sahra altı Afrika'da bulunan ilk memeli fosiliydi (Proconsul). Proconsul adı, 1933'te Arthur Hopwood tarafından tasarlandı ve "Consuldan önce" anlamına geliyor. Consul, Londra'daki ünlü bir tutsak şempanzenin adıdır.[4] O zamanlar Consul, şempanzeleri canlandırmak için sirk adı olarak kullanılıyordu. 1903'te Paris'teki Folies Bergère, Consul adında popüler bir performans gösteren şempanzeye sahipti ve 1894'te İngiltere'nin Manchester kentindeki Belle Vue Hayvanat Bahçesi de öyle. İkincisinin o yıl ölümü üzerine Ben Brierley, şempanzeler ve insanlar arasındaki "Kayıp Halka "nın nerede olduğunu merak eden bir hatıra şiiri yazdı.[5]

Hopwood 1931'de Louis Leakey ile Victoria Gölü civarında yaptığı keşif gezisinde üç örneğin fosillerini keşfetmişti. Adını kullanmayı seçtiği Consul, yukarıda bahsedilenlerden hiçbiri değil, Londra Hayvanat Bahçesi'nde bulunan bir Consuldu. Consul, şempanzeyi simgelemek için Linne tarzı kullanılıyor. Bu nedenle Proconsul, Hopwood'un sözleriyle "şempanzenin atası"dır. Ayrıca tür adı olarak P. africanus'u ekledi.[4]

Daha sonra keşfedilen diğer fosiller, başlangıçta africanus olarak sınıflandırıldı ve daha sonra yeniden sınıflandırıldı; yani, başlangıçta africanus olarak kabul edilen toplam fosil havuzu "bölündü" ve parçalar yeni bir tür yaratmak için diğer buluntularla "toplandı". Örneğin, Mary Leakey'in 1948'deki ünlü bulgusu africanus olarak başladı ve 1993'te Alan Walker tarafından Thomas Whitworth'un 1951'deki heseloni bulgularıyla birleştirilmek üzere ondan ayrıldı[4]

Proconsulidae ailesi ilk Louis Leakey tarafından önerilmiştir,[6] on bir yıl sonra, Leakley ve Wilfrid Le Gros Clark, africanus nyanzae ve major türlerini tanımlamıştı. Familya, hemen kabul edilmedi ama sonunda galip geldi.

20. yüzyılın ikinci yarısındaki hominoid sınıflandırmasının tarihi, birkaç kitabın kendisine yetecek kadar karmaşıktır. Paleoantropologların çoğu, yeni fosillerin gün ışığına çıkması ve yeni gözlemlerin yapılmasıyla en az bir kez fikrini değiştirdi ve muhtemelen değiştirmeye de devam edecek. Bir on yılın literatüründe bulunan sınıflandırmalar genellikle bir diğerininkilerle aynı değildir.[7] Örneğin 1987'de yerleşik paleontologlar Peter Andrews ve Lawrence Martin, Proconsul'un bir Hominoid değil, onun bir kardeş taksonu olduğu görüşünü benimsediler.[8]

Taksonomi

  • Proconsuloidea veya Hominoidea
    • Proconsulidae Leakey, 1963
      • Proconsulinae Leakey, 1963
        • Proconsul Arthur Hopwood [de], 1933
          • Proconsul africanus Arthur Hopwood [de], 1933
          • Proconsul gitongai (Pickford & Kunimatsu, 2005)
          • Proconsul major Le Gros Clark & Leakey, 1950
          • Prokonsül meswar Terry Harrison (paleoanthropologist) [de] & Peter Andrews (paleoanthropologist) [de], 2009

Son zamanlarda, Nyanzapithecinae'nin daha çok bir bazal insansı maymun dalı olan Dendropithecidae (Dendropithecus, Simolius) ile akraba olduğu anlaşılmıştır.[9]

Notlar

  1. ^ "Mindat.org". www.mindat.org. 9 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021. 
  2. ^ a b "Fossilworks: Proconsulidae". fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021. 
  3. ^ "Proconsulidae". Mindat.org. 
  4. ^ a b c Morell 1996
  5. ^ Walker & Shipman 2005
  6. ^ Leakey 1963
  7. ^ A recapitulation of the changing classifications of fossils at some time regarded as Proconsul can be found in Tuttle 2006
  8. ^ Andrews & Martin 1987
  9. ^ Rossie (1 Aralık 2018). "A new species of Simiolus from the middle Miocene of the Tugen Hills, Kenya". Journal of Human Evolution. 125: 50-58. doi:10.1016/j.jhevol.2018.09.002. ISSN 0047-2484. PMID 30502897. 

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnsanın evrimi</span> anatomik olarak modern insanların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel süreç

İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Paleoantropoloji</span>

Paleoantropoloji, arkeolojik ve biyolojik kanıtlardan yararlanarak insan ataların evrimini ve insan ile diğer büyük insansı maymunlar (Hominidae) arası evrimsel ilişkileri araştıran bilim dalıdır. Hem paleontoloji hem de antropolojinin bir alt dalıdır. İnsan evrimini anlamak için fosil kalıntıları, genetik kanıtlar ve insan yapımı eşyalardan elde edilen veriler ortak olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Primat</span> memeli takımı

Primatlar veya iri beyinli yüksek memeliler, memeliler sınıfının Euarchontoglires üst takımına ait bir takımdır. Maymun adı kimi zaman bütün primatları kapsarken yalnızca simiyenler için de kullanılabilir. Primatları inceleyen bilim dalı primatolojidir.

<span class="mw-page-title-main">İnsansılar</span> Eski Dünya maymunlarından bir primat üst familyası

İnsansılar veya insansı maymunlar (Hominoidea), Eski Dünya maymunlarından bir primat üst familyası. İnsansılar üst familyası iki familyaya bölünür: Gibongiller veya küçük insansı maymunlar (Hylobatidae) ve insangiller veya büyük insansı maymunlar (Hominidae).

<i>Australopithecus africanus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus africanus, yaklaşık 3.7 ila 2.1 milyon yıl önce Orta Pliyosen'den Erken Pleyistosen'e kadar Güney Afrika'da yaşamış, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. A. africanus'un Homo ve Paranthropus'un, sadece Paranthropus'un veya sadece P. robustus'un atası olarak çeşitli şekillerde yerleştirildiği için diğer homininlerle nasıl bir ilişkisi olduğu açık değildir. "Küçük Ayak" örneği, iskeletinin %90'ı bozulmamış ve en eski Güney Afrika australopitesini olarak, en eksiksiz korunmuş erken hominindir. Bununla birlikte, bunun ve benzeri örneklerin "A. prometheus" olarak ayrılması tartışmalıdır.

<i>Sahelanthropus tchadensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Sahelanthropus tchadensis, yaklaşık 7 milyon yıl önce, Çad'da yaşamış bir temel hominin türüdür. Sahelanthropus'un şempanzeninkinden ayrılmış insan soy ağacının en eski temsilcisi olduğu düşünülmektedir. Dik yürümek, bu türün ormanlar ve otlaklar da dahil olmak üzere çeşitli habitatlarda hayatta kalmasına yardımcı olmuş olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Tarsiiformes</span> primat infra takımı

Tarsiiformes; bir zamanlar Avrupa, Kuzey Afrika, Asya ve Kuzey Amerika'da yaşamış, ancak mevcut türlerinin tümü Güneydoğu Asya adalarında bulunan bir primat infra takımıdır.

<i>Orrorin</i> Soyu tükenmiş memeli cinsi

Orrorin, Homininae içerisinde yer alan, primatların soyu tükenmiş bir cinsidir. Her ikisi de Kenya'da yer alan Miyosen tarihli Lukeino Oluşumu ve Pliyosen tarihli Mabaget Oluşumu'ndan çıkarılan örneklerinden bilinir. İki ayak üzerinde durabilen ilk hominidlerden olabileceği için paleoantropolojik açıdan önemli görülür.

Fosil primatlar listesi soyu tükenmiş olan primatların fosil kayıtlarından oluşan bir listesini içerir. Primatların genellikle muhtemelen böcek ve meyve ile beslenen küçük ve özelleşmemiş memelilerden evrimleştiği düşünülür. Ancak, primatların kesin kökeni tartışmalı olup bunun yanında primatların ilk atalarının da kendileri gibi ağaçlarda yaşamış olduğuna dair güncel olarak sorgulanmaktadır. Ayrıca diğer başka memeli türlerinin de ağaçlarda yaşayan canlılar olduğu ve bu ağaçsıl memelilerin primatlara benzer özellikler geliştirmedikleri de bilinmektedir. Günümüzde Purgatorius ve Plesiadapis gibi bazı iyi bilinen cinslerin uzun bir süre en eski primatlar olduğu düşünülmüş olsa da onları genellikle Euarchontoglires üst takımı içindeki yeni Plesiadapiformlar takımına dahil eden özellikle son dönem yazarları tarafından ilk primat olarak kabul edilmezler. Bazı yazarlar karışıklıkları önlemek için rütbesiz bir terim olan Plesiadapiformlara dahil olan Euprimatlar tanımını kullanır. Gayri resmi olan bu isim buradaki listede kullanılmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Simiyen</span> primat infra takımı

Simiyenler, antropoidler ya da yüksek primatlar (Simiiformes); köpeksi maymunlar (Cercopithecoidea) ve insansılar üst familyalarından oluşan Eski Dünya maymunlarını (Catarrhini) ve Yeni Dünya maymunlarını (Platyrrhini) içeren bir primat infra takımıdır. Genelde "maymun" adıyla anılır.

<i>Proconsul</i> (cins) ilkel insansı

Proconsul, Miyosen döneminde, 23 ila 14 milyon yıl önce yaşamış bir primat cinsidir. Fosil kalıntıları Kenya ve Uganda dahil olmak üzere Doğu Afrika'da bulundu. Bugüne kadar dört tür sınıflandırılmıştır: P. africanus, P. gitongai, P. major ve P. meswae. Dört tür esas olarak vücut boyutunda farklılık gösterir. Erken Miyosen Proconsul bölgeleri için çevresel rekonstrüksiyonlar hala belirsizdir ve ormanlık ortamlardan daha açık, kurak çayırlara kadar uzanır.

<i>Sivapithecus</i> Miyosen hominidi

Sivapithecus soyu tükenmiş bir büyük insansı maymun cinsidir. 12.2 milyon yıl öncesine tarihlenen, bu cinse atanan hayvanların fosil kalıntıları, şimdi genellikle geç Miyosen'e tarihlenir. İlk fosiller 19. yüzyılda Hint Yarımadası'nın Siwalik Tepelerinde ve Kutch'ta bulunmuştur.Bu cinsteki türlerden herhangi biri modern orangutanların atası olabilir.

<i>Dryopithecus</i> Avrupadan soyu tükenmiş büyük insansı maymun

Dryopithecus, Avrupa'nın orta - geç Miyosen döneminde yaşamış, soyu tükenmiş bir büyük insansı maymun cinsidir. 1856'daki keşfinden bu yana, cins, aralarındaki çok küçük farklılıklara dayalı olarak tek kalıntılardan tanımlanan, sayısız yeni tür ile taksonomik kargaşaya maruz kalmıştır ve holotip örneğinin parçalı doğası, fosil örneklerini ayırt etmeyi zorlaştırmaktadır. Şu anda tek bir tartışmasız tür vardır, D. fontani tip türü, ancak daha fazlası da olabilir. Cins, Afrika insansı maymunlarının grubu olan Homininae alt familyasında bir dal olarak Dryopithecini oymağında ya da kendisine özel bir alt familyada (Dryopithecinae) sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Orangutan ve insanın son ortak atası</span> Yaklaşık 16 milyon yıl önce yaşamış bir büyük insansı

Hominidae'nin Homininae ve Ponginae alt familyalarına filogenetik bölünmesi, kabaca 18 ila 14 milyon yıl önce, orta Miyosen'e tarihlenir. Bu bölünme aynı zamanda Pittsburgh Üniversitesi Sanat ve Bilim Okulu'nda antropoloji profesörü olan Jeffrey H. Schwartz ve Buffalo Müzesi'nde bilim direktörü John Grehan tarafından "orangutan- insan son ortak atası" olarak anılır.

<i>Anoiapithecus</i>

Anoiapithecus, Dryopithecus ile yakından ilişkili olduğu düşünülen soyu tükenmiş bir maymun cinsidir. Her iki cins de yaklaşık 12 milyon yıl önce Miyosen'de yaşadı. Salvador Moyà-Solà tarafından adlandırılan fosil örnekleri, İspanya'daki tortulardan bilinmektedir.

<i>Kenyapithecus</i> Miyosen hominidi

Kenyapithecus wickeri, Louis Leakey tarafından 1961 yılında Kenya'da Fort Ternan adlı bir bölgede keşfedilen bir insansı fosilidir. Üst çene ve dişleri 14 milyon yıl öncesine tarihleniyordu. Bir teori, Kenyapithecus'un tüm büyük insansıların ortak atası olabileceğini belirtir. Daha yakın tarihli araştırmalar, Kenyapithecus'un bundan daha ilkel olduğunu ve Proconsul'un bir insansı olarak kabul edildiği zamandan sadece biraz daha modern olduğunu gösteriyor.

<i>Samburupithecus</i>

Samburupithecus, yaklaşık 9,5 milyon yıl önce Afrika'da Miyosen sırasında soyu tükenmiş bir hominid cinsidir. Boyları kabaca bugün yaşayan gorillerinkiyle benzerdir. Cinsin şimdiye kadar tanımlanan tek türü Samburupithecus kiptalami'dir.

<i>Afropithecus</i> miyosen hominoidi

Afropithecus, Kuzey Kenya'da 17–17.5 milyon yıl öncesine tarihlenen çeşitli yerlerden bilinen bir bazal hominoid cinsi. Afropithecus, mevcut hominoidlerin çoğu ile premaksiller sağlamlıkta ve uzunlukta bir artış paylaşır. Birçok Geç Miyosen ve Pliyosen hominidi gibi, Afropithecus da çok kalın oklüzal mineye sahiptir. Öte yandan, Afropithecus'un kranial morfolojisi, özellikle orta yüzün morfolojisi, Aegyptopithecus'unkini hatırlatır. Proconsul'da olduğu gibi, Afropithecus ilkel ve türetilmiş karakterlerden oluşan bir mozaiğe sahiptir.

OH 7, "Johnny'nin Çocuğu" olarak da bilinir, Homo habilis'in tip örneğidir. Fosiller 4 Kasım 1960'ta Tanzanya, Olduvai Vadisi'nde Jonathan ve Mary Leakey tarafından keşfedildi. Kalıntılar yaklaşık 1.75 milyon yıl öncesine tarihleniyor ve alt çene kemiğinin parçalanmış parçalarından, izole bir üst azı dişi, iki parietal kemik ve yirmi bir parmak ile bilek kemiklerinden oluşan bir eli içeriyor.

<span class="mw-page-title-main">Omo kalıntıları</span> hominin fosilleri

Omo kalıntıları, 1967 ve 1974 yılları arasında Etiyopya'nın güneybatısında bulunan Omo Ulusal Parkı'ndaki Omo Nehri yakınlarındaki Omo Kibish bölgelerinde keşfedilen bir hominin kemik koleksiyonudur. Kemikler, Richard Leakey ve meslektaşları tarafından yönetilen Kenya Ulusal Müzelerinden bir bilim ekibi tarafından bulundu. Kamoya'nın Hominid Sitesinden (KHS) kalanlara Omo I ve Paul I. Abell'in Hominid Sitesinden (PHS) kalanlara Omo II adı verildi.