İçeriğe atla

Procambarus clarkii


Procambarus clarkii
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota
Âlem: Animalia
Alt âlem: Eumetazoa
Şube: Arthropoda
Alt şube: Crustacea Kabuklular
Sınıf: Malacostraca
Takım: Decapoda (On ayaklılar)
Familya: Cambaridae
Cins: Procambarus
Tür: P. clarkii
İkili adlandırma
Procambarus clarkii
Girard, 1852

Procambarus clarkii, Güneydoğu ABD bölgesine özgü olan ancak diğer kıtalarda da genellikle istilacı tür olarak bulunan bir tatlı su kerevit türüdür.

Dağılımı ve yayılması

P. clarkii'nin doğal dağılım alanı Meksika'nın kuzeyinden Florida'nın kuzeybatısına Meksika Körfezi kıyısı boyunca ve iç sularda da Illinois eyaletinin güneyi ve Ohio'ya kadar olan bölgedir. Doğal bölgesinin dışında Amerika kıtalarının diğer bölgelerine, Asya, Afrika ve Avrupa'da bazı ülkelere de yayılmıştır. Avrupa'nın kuzeyinde bulunan popülasyonu yayılmadan kendi sayılarını korusa da Güney Avrupa'da P. clarkii etkin olarak çoğalmakta ve yeni bölgeleri istila etmektedir. Bu yayılma bölgede yerel olarak yaşayan Astacus astacus ve Austropotamobius türlerinin zararına olmaktadır. Özellikle yağmurlu mevsimlerde bazı P. clarkii bireylerinin kısmen kuru zeminde büyük mesafeler katettiği bildirilmiştir. Akvaryum ticareti ve balıkçıların da bazı bölgelerde yayılmasını hızlandırdığı düşünülmektedir. Şistozomiyaz yaşam döngüsü içinde yer alan salyangozlara karşı biyolojik mücadele için de P. clarkii türünü kullanma denemeleri Kenya gibi ülkelerde yapılmıştır.

Ekoloji

P. clarkii, sırttan görünüş

P. clarkii en çok yavaş akan nehirler, bataklıklar, baraj gölleri, sulama kanalları ve pirinç tarlaları gibi ılık tatlı su kaynaklarında bulunur. On ayaklılar takımının ekolojik olarak en kolay adapte olabilen türü olarak görülmektedir. Dört aya kadar kuraklığa dayanabilen bu tür yalnızca mevsimsel olarak sulak olan yerlerde bile üreyebilmektedir. Hızlı büyüyen P. clarkii 50 g.'dan fazla bir ağırlığa ve 5,5–12 cm boyuna ulaşabilmektedir.[1] Kerevitler için sıra dışı olsa da kısmen tuzlu suyu tolere edebilmektedir. Procambarus clarkii'nin ortalama yaşam süresi beş yıldır. Bazı bireylerin altı yaşın üzerine çıkabildiği bilinmektedir.

P. clarkii'nin toprağı kazma özelliği özellikle pirinç tarlaları olmak üzere suda yetişen ürünlere zarar vermekte ve suyollarının yolunun değişmesine neden olabilmektedir. Beslenme özellikleri yerel ekosistemlere zarar vermektedir. Yerel kerevit türleri ile rekabette öne geçmektedir. Ayrıca kerevit vebası mantarı Aphanomyces astaci, kerevit virüsü vibriozis ve omurgalılar için parazit olan bazı kurtların vektörüdür

Ekonomik önemi

Dünya üzerinde kerevit hasadının önemli bir bölümünü P. clarkii türü oluşturmaktadır. Kerevit üreticiliği 18. yüzyılda Louisiana'da pirinç tarlalarında başlamıştır. Son yıllarda dünya kerevit üretiminde ön sıraya Çin yerleşmiştir.[2] Pirinç tarlalarında üremek için yerel balık türlerinden daha uygun olan bazı kabuklu türleri Çin'e getirilmiştir.

P. clarkii ayrıca İspanya gibi başka ülkelere de üretilmek için getirilmiş ve yerel Astacus astacus kerevit türleri için uygun olmayan yerlerde bile üreyebilmesi nedeniyle başarılı olmuştur. P. clarkii aynı zamanda biyolojik tedarik şirketleri tarafından öğrenim ve araştırma amaçlarıyla da pazarlanmaktadır. P. clarkii'nin beyaz, mavi ve turuncu gibi değişik renk melezleri de evcil hayvan mağazalarında satılmaktadır.

P. clarkii yerleştirildiği bazı bölgelerde ise ekonomik kayıplarla karşılaşılmıştır. Örneğin Portekiz'in Baixo Mondego bölgesinde pirinç üretimi kârında %6,3'lük bir düşüş gözlemlenmiştir.[3]

Gıda olarak tüketimi

Louisiana'dan haşlanmış kerevit.

Procambarus clarkii ABD, Kamboçya, Avrupa, Çin, Afrika, Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve Karayiplerde besin maddesi olarak tüketilmektedir. ABD'de yapılan kerevit üretiminin %98'i Louisiana'da yapılmaktadır.

1990 yılında Dünya kerevit üretiminin %90'ı Louisiana'da yapılmış ve %70'i de bölgede tüketilmiştir.[4]

Louisiana kereviti genel olarak tuz, acıbiber, limon, sarımsak, defne yapraklarından oluşan sos ve patates, koçanıyla birlikte mısır, soğan, sarımsak ve sosisle birlikte büyük bir kazanda kaynatılır.

Notlar

  1. ^ "Procambarus clarkii (crustacean)". Global Invasive Species Database. 31 Mart 2006. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2012. 
  2. ^ "Crawfish culture: A Louisiana aquaculture success story" (pdf). World Aquaculture. 35 (4). ss. 31-35, 60-61. 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Kasım 2012. 
  3. ^ "Crayfish effects on seeds and seedlings: identification and quantification of damage". Freshwater Biology. 50 (4). 2005. ss. 697-704. doi:10.1111/j.1365-2427.2005.01343.x. 
  4. ^ "Crawfish production: harvesting, marketing and economics" (PDF). SRAC Publication. Cilt 42. Southern Regional Aquaculture Center. 1990. 12 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tarım</span> bitki ve hayvan evcilleştirme bilimi.

Tarım veya ziraat, bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi, bunların kalite ve verimlerinin yükseltilmesi, bu ürünlerin uygun koşullarda muhafazası, işlenip değerlendirilmesi ve pazarlanmasını ele alan bilim dalıdır. Diğer bir ifade ile insan besini olabilecek ve ekonomik değeri olan her türlü bitkisel-Hayvansal ürünün bakım, besleme, yetiştirme, koruma ve mekanizasyon faaliyetlerinin tamamı ile durgun sularda veya özel alanlarda yapılan balıkçılık faaliyetlerinin tümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Mantarlar</span> ökaryot âlemi

Mantarlar, çok sayıda çok hücreli ve tek hücreli ökaryotik canlıyı kapsayan bir biyolojik âlemin adıdır. Maya gibi mikroorganizmalardan, küf ve şapkalı mantarlara kadar pek çok üyesi olan bu canlılar grubu, halk arasında genellikle sadece şapkalı mantarları tanımlamak için kullanılır. Biyoloji alanında mantarları inceleyen bilim dalına mikoloji denir.

<span class="mw-page-title-main">Trinidad ve Tobago</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Trinidad ve Tobago, Karayipler'de yer alan, Trinidad ve Tobago adlı iki farklı adadan oluşan ülke. Ülkenin para birimi Trinidad ve Tobago dolarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pirinç</span> Buğdaygiller (Poaceae) familyasından otsu bir bitki türü

Pirinç, Buğdaygiller familyasından Oryza sativa veya daha az yaygın olarak Oryza glaberrima türüne ait bitki ve bu bitkinin tohumlarıdır. Yabani pirinç adı genellikle terim her ne kadar yabani ve evcilleştirilmiş olsa da Zizania ve Porteresia cinslerinin türleri için kullanılır ayrıca ilkel veya ekilmemiş Oryza çeşitleri için de kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Akvaryum</span> balıklar ve suda yaşayan türler için şeffaf su deposu

Akvaryum, çoğunlukla cam ya da yüksek dirençli plastik gibi saydam malzemelerden yapılan, genellikle balık olmak üzere, bazen de omurgasızlar ve ayrıca amfibyumlar, deniz memelileri ve sürüngenler gibi suda yaşayan bitki ve hayvanların tutulduğu ve daha çok bu canlıların sergilenmesi amacıyla kullanılan içi su dolu, küçük bir cam kavanozdan büyük su tanklarına kadar geniş bir yelpazede yer alan kap ve yapılar. Akvaryum sahibi olmak dünya çapında yaklaşık 60 milyon kişi tarafından paylaşılan popüler bir hobidir. Çağdaş akvaryumların öncülerinin ilk çıktığı 1850'li yıllardan beri, özellikle akvaryum balıklarını sağlıklı tutabilmek için daha karmaşık ışıklandırma ve filtreleme sistemleri de geliştirildikçe akvaryum ile ilgilenenlerin sayısı artmıştır. Halka açık akvaryum'lar, evdeki akvaryumların büyük ölçekteki kopyalarıdır. Osaka Akvaryum, 5.400 m3'lük su tankı ve 580 türden oluşan su canlısı koleksiyonuna sahiptir ve Birleşik Krallık'ta yapılması planlanan National institute for research into aquatic habitats 40 hektarlık büyüklüğüyle dünyanın en büyük akvaryumu olacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Yonca</span> bitki türü

Yonca, baklagiller (Fabaceae) familyasından uzun yıllar yaşayan, gerek yeşil ot gerekse kuru ot olarak değerlendirilebilen çok yıllık bir serin mevsim yem bitkisi türü.

<span class="mw-page-title-main">Orta Asya</span> Asyanın okyanuslardan uzak iç kesimi

Orta Asya, dar anlamıyla geçmişte Sovyetler Birliği'nin parçası olan beş ülkeyi tanımlar. Geniş anlamda ise Afganistan, Pakistan'ın kuzeyi, Çin'in batısı, Moğolistan ve Rusya'nın bir kısmı ile kuzeydoğu İran'ı içeren bölge ve bölgeyi tanımlamak için kullanılan coğrafi terim. Asya'nın dünya okyanuslarından uzak iç kesimini belirtmek için kullanılır, bölgenin bu denizlere kapalı oluşu başlıca ana özelliğidir. Orta Asya, aynı zamanda Türk halklarının anayurdudur.

<span class="mw-page-title-main">Kerevit</span> tatlı su ıstakozu

Kerevit, Astacoidea ile Parastacoidea üst familyalarından on ayaklı kabuklu türlerinin ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Asit yağmuru</span> ph oranı 7den küçük olan yağış tipi

Asit yağmuru, asidik kimyasalların yağmur, kar, sis, çiy veya kuru parçacıklar hâlinde yeryüzüne düşmesine verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Bozkır</span>

Bozkır veya step, fiziki coğrafyada kurakçıl otsu bitkilerden oluşan, sıcak ve ılıman iklimlerdeki ağaçsız ekolojik bölge.

<span class="mw-page-title-main">Kuşcenneti Millî Parkı</span>

Kuşcenneti Millî Parkı; Marmara Bölgesi’nde, Balıkesir ili içerisindeki Manyas Kuşgölü’nün kuzeydoğusunda yer alır. Manyas, Gönen, Bandırma arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Avrupa kereviti</span> Kerevit Türü

Doğu Avrupa kereviti, Astacidae familyasından kerevit türüdür.

Kerevit vebası (Aphanomycosis), kerevitlerde Oomycetes sınıfından dermatonörotropik Aphanomyces astaci adlı "mantarın" sebep olduğu hastalık. Duyarlı kerevitlerde % 100 ölümle sonuçlanan, akut ve kronik seyirli, bulaşıcı, ekonomik açıdan çok büyük zararı dokunan bir mantar hastalığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Endonezya mutfağı</span>

Endonezya mutfağı 17.000'den fazla adadan oluşan Endonezya üzerinde yaşayan binlerce kültürün çeşitliliğinden meydana gelir. Bu nedenle tek bir çeşit Endonezya mutfağı yoktur fakat bölgesel yemek çeşitleri vardır. Endonezya mutfağı Endonezya kültürünün bir yansımasıdır. Yemek pişirme tarzı ve stili bölgeden bölgeye farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Akuaponik</span>

Akuaponik, geleneksel akuakültür (akuatik canlılardan olan balık, kerevit, karides üretimi) ile hidroponiğin (topraksız tarım/ bitkilerin su ve besin eriyikleri ile beslenmesi) birleşmesi ile sürdürülebilir gıda üretim sistemi alternatiflerindendir. Akuakültürde zamanla suyun kirliliği balık için zararlı düzeye gelir. Bu su, hidroponik sistemde yetişen ürünlere, sistemi tıkayacak partiküller filtrelenip gönderilerek, bitkinin ihtiyaç duyduğu hayati besin maddelerini almasına, aynı zamanda akuakültürde yetişen canlıların suyunun temizlenerek kapalı devre simbiyotik yaşamın oluşmasını sağlar. Akuaponik terimi de akuakültür ve hidroponik kelimelerinin birleşiminden meydana gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Acı su</span>

Acı su, suyun tuzluluk oranının, tatlı suya nazaran biraz daha tuzlu olması; ancak deniz suyu kadar tuzlu olmaması halidir. Böyle bir durum nehir ağızları, haliçler gibi tatlı suyun, tuzlu su ile birleştiği yerlerde veya hafif tuzlu fosil akiferlerde oluşabilir. Ayrıca insanların faaliyetleri de acı su üretimine neden olabilir. Tatlı su karides yetiştiriciliği için acı su havuzları yapımı veya belirli bazı sivil mühendislik projeleri için su baskınlarına karşı sahillerde açılan hendekler buna örnek olarak verilebilir. Acı su aynı zamanda tuzluluğun, güç değişim derecesi işleminin başlıca atık ürünüdür. Acı su uygun bir yönetim olmadan, çoğu karasal bitki türlerinin büyümesine düşman olduğu için çevreye zarar vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Akvaristlik</span>

Akvaristlik veya akvaryum hobisi, evde veya işyerinde bulunan bir akvaryumda ya da bahçede bulunan bir havuzda veya gölette balık yetiştiriciliği yapılmasına, akvaryum düzenlenmesine odaklı günümüzde popüler bir hobidir. Akvaristlik hobisini yapan kişiye akvarist adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Kültür balıkçılığı</span>

Kültür balıkçılığı, okyanus ve deniz sularında gıda veya diğer amaçlar için sucul canlıların yetiştirilmesi, okyanusların kapalı bölümlerinde, deniz suyunun doldurulduğu tanklar ve göletlerde yapılan özel yetiştiriciliktir. Tuzlu su havuzlarında balık ve karides gibi kabuklu su ürünleri, istiridye, deniz yosunu yetiştirme işi de kültür balıkçılığının bir türüdür.

Egzotik tür yerel yaşam alanı dışına insanlar tarafından bilinçli olarak ya da istemeyerek getirilmiş ve burada yaşamaya başlamış olan türdür. Yerel olmayan türler girdikleri ekosistemler üzerinde çeşitli etkiler gösterebilirler. Sokuldukları bölge dışına da yayılmış olan egzotik türlere istilacı türler adı verilir. Egzotik türlerin etkileri oldukça değişkenlik gösterir. Bazı egzotik türlerin sokuldukları ekosistem üzerinde yıkıcı olumsuz etkileri olabilirken bazılarının ya etkisi olmaz ya da önemsiz derecede etkileri olabilir. Bazı egzotik türler, zararlılarla mücadele etmek için bilinçli olarak ekosistemlere sokulmuştur. Biyolojik mücadele amacıyla kimyasal pestisitlerin yerine kullanılan bu türler tarım için yararlı olarak görülebilirler. Bazı durumlarda ise uzun vadede etkilerin yararlı mı zararlı mı olacağı tam olarak bilinememektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pirinç-balık sistemi</span>

Pirinç-balık sistemi, pirinç tarımıyla tatlı su balıklarını aynı ekosistemde bir arada bulunduran bir tarım yöntemidir. Bu sistem, pirinç ve balık arasındaki mutual ilişkiye dayanır ve her iki türün de ortak yaşamını destekler. 2002 yılında GTÖ tarafından Küresel Önemli Tarımsal Miras Sistemlerinden biri olarak tanınmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.