İçeriğe atla

Problemli kumar oynama

Problemli Kumar Oynama

Problemli kumar oynama, kumar oynama sıklığının, buna ayrılan zamanın ve harcanan paranın yoğunluğunun artması sonucu kumar aktivitelerinin bireyin kontrolünden çıkması, işlevselliği ve ilişkileri üzerinde bozucu etkilerinin görülmesi durumuna psikoloji literatüründe verilen addır.[1] Psikoloji literatüründe sıklıkla bağımlı kumar oynama[2] veya patolojik kumar oynama[3] tanımlarıyla da karşımıza çıkmaktadır.

Problemli kumar oynamanın yaygınlığı

Geçtiğimiz yıllarda yapılan çalışmalar yetişkinlik döneminde problemli kumar katılımının % 0,4 ila % 4,2 arasında değiştiğini göstermektedir. Ergenlik döneminde ise problemli kumar katılımı yaygınlığı %7[4] ile %11[5] arasında değişmektedir. Ergenlerde problemli kumar oynama sıklığının yetişkinlere kıyasla 2 ila 3 kat fazla olduğu belirtilir.[6] Dolayısıyla ergenler problemli kumar oynama bağlamında daha büyük risk altında olarak kabul edilir.

Problemli kumar oynama ile ilgili risk faktörleri

Problemli kumar oynama yetişkin ve ergen erkeklerde kadınlara kıyasla 2,5 - 5 kat daha yaygın olarak görülür.[7] Cinsiyet faktörünün yanı sıra hem yetişkin hem ergenler için düşük sosyoekonomik düzey,[8] alkol kullanma,[9] sigara kullanma[7] ve suç davranışları,[10] problemli kumar oynama olasılığını arttıran riskli faktörlerdir. Ergenler için ebeveynlerden en az birinin problemli kumar katılımının olması,[11] yakın arkadaşların kumar oynaması,[12] aile desteği, sıcaklığı ve rehberliğinin eksikliği[13] ve okul sorunları[14] gibi etmenler risk faktörü olarak belirtilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ ERDOĞDU Yeşim, Lise düzeyindeki ergenlerin kumar oynamaları ile riskli davranışları arasındaki ilişkiler. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  2. ^ Amerikan Psikiyatri Birliği (1980). Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Üçüncü baskı (DSM-III (Çev. ed.: E Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
  3. ^ Amerikan Psikiyatri Birliği (2013) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-V) (Çev. ed.: E Köroğlu) Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2018. 
  5. ^ Canale, N., Scacchi, L., & Griffiths, M. D. (2016). Adolescent gambling and impulsivity: Does employment during high school moderate the association?. Addictive behaviors, 60, 37-41.
  6. ^ Lynch, W. J., Maciejewski, P. K., & Potenza, M. N. (2004). Psychiatric correlates of gambling in adolescents and young adultsgrouped by age at gambling onset. Archives of general psychiatry, 61(11), 1116-1122.
  7. ^ a b Hardoon, K. K., Gupta, R., & Derevensky, J. L. (2004). Psychosocial variables associated with adolescent gambling. Psychology of addictive behaviors, 18(2), 170.
  8. ^ Turchi, R. M., & Derevensky, J. L. (2006). Youth gambling: not a safe bet. Current opinion in pediatrics, 18(4), 454-458.
  9. ^ Martin, R. J., Usdan, S., Cremeens, J., & Vail-Smith, K. (2014). Disordered gambling and co-morbidity of psychiatric disorders among college students: An examination of problem drinking, anxiety and depression. Journal of Gambling Studies, 30(2), 321-333.
  10. ^ Derevensky, J. L., & Gilbeau, L. (2015). Adolescent gambling: twenty-five years of research. Canadian Journal of Addiction, 6(2), 4-12.
  11. ^ McComb, J. L., & Sabiston, C. M. (2010). Family influences on adolescent gambling behavior: a review of the literature. Journal of gambling studies, 26(4), 503-520.
  12. ^ Foster, D. W., Neighbors, C., Rodriguez, L. M., Lazorwitz, B., & Gonzales, R. (2014). Self-identification as a moderator of the relationship between gambling-related perceived norms and gambling behavior. Journal of gambling studies, 30(1), 125-140.
  13. ^ Wickwire Jr, E. M., Whelan, J. P., West, R., Meyers, A., McCausland, C., & Leullen, J. (2007). Perceived availability, risks, and benefits of gambling among college students. Journal of Gambling Studies, 23(4), 395-408.
  14. ^ Johansson, A., Grant, J. E., Kim, S. W., Odlaug, B. L., & Götestam, K. G. (2009). Risk factors for problematic gambling: A critical literature review. Journal of Gambling Studies, 25(1), 67-92.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Majör depresif bozukluk</span> Düşük benlik saygısı ve normalde eğlenceli aktivitelere ilgi veya zevk kaybı ile birlikte her şeyi kapsayan düşük ruh hali

Majör depresif bozukluk, majör depresyon veya klinik depresyon, en az iki hafta boyunca, farklı türden günlük hadise ve tecrübeler karşısında, sabit bir şekilde düşük ruh halinde bulunulması ile karakterize edilen bir zihinsel hastalıktır. Hastalık, tıbbi teşhisi ancak bir uzman tarafından konulabilecek bir hastalıktır. Hastalık, halk arasında kullanılan depresif olma durumu ile alakalı olmayıp, bu ruh hallerinden her yönden ve tamamen ayrılan bir hastalık türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ruhsal bozukluk</span> rahatsız edici düşünce ya da davranış modeli

Ruhsal bozukluk, akıl hastalığı ya da mental bozukluk, sıkıntı, bilişsel işlevlerin bozulması, atipik davranış ve/veya maladaptif davranış ile tanımlanan akıl sağlığı durumlarından birini ifade eder. Mental bozuklukların tanım, değerlendirme ve sınıflandırmaları farklılık gösterebilir; bununla birlikte, Hastalıkların ve Sağlıkla İlgili Sorunların Uluslararası İstatistiksel Sınıflaması (ICD) ve Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabında yer alan kriterler konunun uzmanları tarafından yaygın biçimde kabul görmektedir. Bu çerçevede tanı kategorileri duygudurum veya duygulanım bozuklukları, yaygın gelişimsel bozukluklar, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, duygusal ve davranışsal bozukluklar, obsesif kompulsif bozukluk, psikopatik bozukluklar, kaygı bozuklukları, psikotik bozukluklar, sanrısal bozukluk, yeme bozuklukları ve kişilik bozukluklarını içerebilir.

Kendini yaralama, bir kişinin kendisini, intihar etme niyeti olmadan yaraladığı kendine zarar verme davranışıdır. Bu zarar vermelerin nedeni dayanılmaz duygulardan, gerçekdışılık hissinden ve hissizlikten kurtulma olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Depresif duygudurumu</span> düşük ruh hâli

Depresif duygudurumu, depresyon ya da bunalım, bir olay karşısında duyulan beklentilerin olumsuz yönde olması veya beklentilerin olumsuz yönde gittiği sanrısıdır. Bu duygu çoğu zaman; hiçbir zaman ve hiçbir şekilde gerçekleşemeyecek olan veya böyle olacağı sadece düşünülen beklentiler söz konusu olduğunda kendini belli eder. Umutsuzluk, özellikle öncesinde bu beklentiyi elde edemeyen insanların yaşayacağı bir duygudur.

Hiperseksüalite, cinsel dürtüleri çok artmış ya da cinsel aktivitesi son derece sık veya aniden beliren kişileri nitelendirmek için kullanılan terimdir. Hiperseksüaliteye bazı tıbbi durum ve uygulamalar neden olabilmesine rağmen, çoğu durumda nedeni bilinmemektedir. Bipolar bozukluklar gibi ruhsal sağlık sorunları hiperseksüalitenin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Ayrıca alkol ve bazı ilaçlar kişilerdeki sosyal ve cinsel çekingenlikleri etkileyebilir. Bir dizi hiperseksüaliteyi açıklamak veya tedavi etmek amacıyla bazı teorik modeller kullanılmıştır. Özellikle popüler medyada en yaygın olan kanı, bu kişilerin cinsel bağımlı olduklarına dair yaklaşımdır fakat bu kanı üzerinde seksolojistler herhangi bir görüş birliğinde bulunmamaktadır. Bu durum için yapılan açıklamalar genel olarak, eylemin kompulsif davranışlar ve dürtüsel davranış modelleri olduğu yönündeki teorileri içerir.

Epidemiyoloji risk faktörü sağlık ve enfeksiyonun yüksek riskli hastalık /enfeksiyonla birleştirildiğinde değişkendir. Bazen belirleyicide kullanılabilir. Yüksek veya düşük riskle birleştirildiğinde değişken olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sıkıntı</span>

Yaygın kullanımda sıkıntı, bir bireyin özellikle hiçbir şey yapmadan durduğu, çevresiyle ilgilenmediği veya bir gün veya dönemin donuk veya sıkıcı olduğunu hissettiği, duygusal ve bazen de psikolojik bir durumdur.

ASTERIG, kumar ürünlerinin risk potansiyelini ölçmek ve değerlendirmek için geliştirilmiş bir değerlendirme aracıdır. ASTERIG sözcüğü, ‘Assessment Tool to Measure and Evaluate the Risk Potential of Gambling Products’ın İngilizce kısaltmasıdır. Bu değerlendirme aracı başlangıçta, 2006-2010 yılları arasında Almanya'da geliştirildi ve 2013 yılında Columbia Üniversitesi başkanlığında küresel olarak onaylandı.

<span class="mw-page-title-main">Sadist kişilik bozukluğu</span> sadizmi içeren kişilik bozukluğu teşhisi

Sadist kişilik bozukluğu, Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı'nın (DSM-III-R) bir ekinde ortaya çıkan sadomazoşizmi içeren bir kişilik bozukluğudur. DSM'nin sonraki sürümleri bunu içermez.

<span class="mw-page-title-main">Hipersomniya</span>

Hipersomniya, aşırı uyku veya gündüzleri aşırı uykulu olma ile kendini gösteren nörolojik bir bozukluktur. Pek çok olası nedeni olabilir. ve gündelik hayatta sorunlara neden olabilir. Ruhsal Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabının (DSM-5) beşinci baskısında, birkaç alt tipi olan hipersomnolans, uyku-uyanıklık bozuklukları altında ele alınmaktadır.

Çocuk ve ergen psikiyatrisi, çocuklarda, ergenlerde ve ailelerinde ruhsal bozuklukların tanı, tedavi ve önlenmesine odaklanan bir psikiyatri dalıdır. Psikiyatrik bozuklukların gelişimini ve seyrini etkileyen biyopsikososyal faktörleri ve çeşitli müdahalelere verilen tedavi yanıtlarını araştırır. Çocuk ve ergen psikiyatristleri, pediatrik popülasyondaki ruhsal bozuklukları tedavi etmek için öncelikle psikoterapi ve/veya ilaç kullanır.

Disgrafi, öncelikle el yazısı olmak üzere yazma yeteneğinde ve tutarlılıkta eksikliktir. Disgrafi, özel bir öğrenme güçlüğü ve aynı zamanda bir transkripsiyon engelidir; bu, bozulmuş el yazısı, ortografik kodlama ve parmak dizilimi (yazmak için gerekli kasların hareketi) ile ilişkili bir yazma bozukluğu olduğu anlamına gelir. Genellikle konuşma bozukluğu, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) veya gelişimsel koordinasyon bozukluğu (DCD) gibi diğer öğrenme güçlükleriyle örtüşür. DSM-IV Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı'nda, disgrafi, kişinin zekası ve yaşına uygun eğitim ile ölçülen yaşı göz önüne alındığında, yazma becerilerinin beklenenin altında olması durumunda, yazılı anlatım kategorisinde bir öğrenme güçlüğü olarak tanımlanır. DSM, yazmanın yalnızca yazma ile ilgili motor becerilere atıfta bulunup bulunmadığı veya ayrıca ortografik beceriler ve heceleme içerip içermediği konusunda net değildir.

Antidepresan kesilme sendromu, en az bir aylık sürekli kullanımı takiben antidepresan ilaçların kesilmesi veya azaltılması sonrasında ortaya çıkabilen bir durumdur. Semptomlar grip benzeri semptomlar, uyku sorunları, mide bulantısı, zayıf denge, duyusal değişiklikler, anksiyete ve depresyonu içerebilir. Sorun genellikle üç gün içinde başlar ve birkaç ay sürebilir. Nadiren psikoz oluşabilir.

Nancy M. Petry, bağımlılık bozuklukları, davranışsal farmakoloji, dürtüsellik ve kompulsif kumar için davranışsal tedaviler üzerine yaptığı araştırmalarla tanınmış bir psikolog. Connecticut Üniversitesi Sağlık Merkezi'nde Tıp Profesörüydü. Petry, DSM-5 için Madde Kullanım Bozuklukları üzerine Amerikan Psikiyatri Birliği Çalışma Grubunun bir üyesi olarak görev yaptı ve Madde Dışı Davranışsal Bağımlılıklar Alt Komitesine başkanlık etti. İnternet bağımlılığı bozukluğunu ve kumar problemini alanlarında çalışmalar yaptı. Ayrıca Çocuklar ve Ekranlar Danışma Kurulu: Dijital Medya ve Çocuk Gelişimi Enstitüsü'nde üye olarak görev yaptı.

Kendine zarar veren kişilik bozukluğu önerilen bir kişilik bozukluğuydu. Diğer kişilik bozukluğu için bir tanımlayıcı olarak 1980'de DSM-III'te bahsedilmiştir. Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı'nın (DSM-III-R) 1987'deki gözden geçirilmiş üçüncü baskısının bir ekinde tartışılmış, ancak hiçbir zaman resmi olarak el kitabına kabul edilmemiştir. Diğer kişilik bozukluklarıyla önemli ölçüde örtüşmesi nedeniyle bu ayrım klinik olarak değerli görülmemiştir. Hem DSM-III hem de DSM-III-R bu durumu cinsel mazoşizmden ayırmıştır.

Sosyometrik statü, kişinin bir grup olarak akranları tarafından sevilme veya sevilmeme derecesini belirlemeye yardımcı olan bir ölçüm sistemidir. Yetişkinler arasında sosyometrik statüyü inceleyen bazı çalışmalar olsa da, bu sistem, akran ilişkileri ve sosyal yeterlilik hakkında çıkarımlar yapmak için çoğunlukla çocuklar ve ergenlerde kullanılır.

Stereotipik hareket bozukluğu (SMD), çocukluk çağında başlayan, kısıtlayıcı ve/veya tekrarlayıcı, işlevsel olmayan motor davranışları ile karakterize edilen bir motor bozukluğudur ve normal aktiviteleri önemli ölçüde etkiler veya vücut yaralanmasına neden olur. SMD olarak sınıflandırılabilmesi için söz konusu davranışın bir maddenin, otizmin veya başka bir tıbbi durumun doğrudan etkilerinden kaynaklanmaması gerekir. Bu bozukluğun nedeni bilinmemektedir.

Dürtü kontrol bozukluğu (ICD), dürtüsellik ile karakterize edilen bir psikiyatrik bozukluklar sınıfıdır. Maddeyle ilişkili bozukluklar, davranışsal bağımlılıklar, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, otizm spektrum bozukluğu, fetal alkol spektrum bozuklukları, antisosyal kişilik bozukluğu, borderline kişilik bozukluğu ve bazı duygudurum bozuklukları dahil olmak üzere pek çok psikiyatrik bozukluk dürtüsellik özelliği taşır.

Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından yayınlanan taksonomik ve tanısal içerikleri olan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı'nın 2013 yılında güncellenmiş halidir. 2022 yılında revize edilmiş başka bir versiyon (DSM-5-TR) yayımlandı. Amerika Birleşik Devletleri'nde DSM, psikiyatrik teşhisler için başvurulan başlıca kitaplardan biridir. Ancak, bazı ruh sağlığı çalışanları tedavi planlamasında DSM-5'e güvenmeme nedeni olarak ICD'nin ruhsal bozukluk teşhislerinin dünya çapında kullanılıyor olmasını ve bilimsel çalışmaların ruhsal sağlık müdahalelerinin gerçek dünya etkilerini belirlemek için sıklıkla DSM-5 kriterlerindeki değişikliklerden ziyade semptom ölçeği puanlarındaki değişiklikleri kullandığını öne sürmüştür. DSM-5, diğer tüm DSM'ler arasında başlığında Roma rakamı yerine Arap rakamı kullanan tek kitap ve tek belge versiyonudur.

Kronofili, belirli yaş aralığındaki bireylere karşı duyulan romantik ve/veya cinsel çekim biçimleridir. Ergenlik öncesi veya yaşlı bireylere duyulan cinsel ve romantik çekim daha çok parafili olarak adlandırılır. Terim John Money tarafından ortaya atılmış olmasına rağmen seksologlar tarafından kullanılmayarak yerine söz konusu yaş aralığını ifade eden terimler kullanılmıştır. Bir diğer adlandırılmalarından biri ise Richard von Krafft-Ebing tarafından öne atılan "yaş fetişizmi" kavramıydı. Kronofili teknik olarak yaşa göre değil, vücut tipi, ikincil cinsel özellikler ve özellikle Tanner ölçeğinin aşamalarıyla ölçülen diğer görünür özellikler gibi cinsel olgunluk aşamalarına göre belirlenir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.