İçeriğe atla

Priştine Çarşısı

Priştine Çarşısı (Arnavutça: Çarshia e Prishtinës; Sırpça: Базар у Приштини Bazar u Prištini) Kosova'da, Eski Priştine’nin 15. yüzyıldan itibaren temel ticaret merkeziydi.[1] Priştine'nin ekonomik ve sosyal gelişiminde önemli bir rol oynadı. Eski Çarşı 1950'lerde ve 1960'larda, "Eskileri yok et, yeniyi inşa et" modernizasyon slogan altında yıkıldı. Çarşının bir zaman durduğu yerde Kosova Meclisi, Priştine Belediyesi, PTT ve Kardeşlik ve Birlik sosyalist meydanı inşa edildi. Günümüzde, PTT yerine Kosova Hükûmeti eski PTT binasında ikamet etmektedir. Tarihi Çarşı Camii ve Çarşı Hamamın kalıntıları hala yerinde duruyor.[2] Çarşı yıkıldığında Priştine kimliğinin bir parçasını kaybetti ve kültürel mirası dağıldı.

Old Bazaar of Prishtina
1950'de eski çarşı
Kardeşlik ve Birlik Brotherhood and Unity Square in Prishtina 2012
2012'de Kardeşlik ve Birlik Meydanı

Tarih

Çarşılar (Türkçe çarşı, pazar, Sırpça базар, Arnavutça Çarshia) Kosova kasabalarında ve diğer Balkan ülkelerinde Osmanlı Döneminde geliştirilen eşsiz ticaret kompleksler idi. Bu çarşılar 15., 16. ve 17. yüzyıllarda inşa edildiler ve 19. yüzyılda nihai şekillerine ulaştılar.[3] Çarşılar geleneksel kompleks olarak iki tipte geliştirildi: Kapalı Çarşı (Bezistan) ve Açık Çarşı. Kapalı Çaşılar kapalı bir mağaza kompleksi, Açık Çarşılar ise sıralar halinde el sanatları satan dükkânlardan oluşurdu. Salı günleri tüccarlar Açık Çarşılarda ürünlerini ifşa ederlerdi.

13. yüzyılda Priştine “ köy ” olarak sayılıyordu. 1525'te kasaba oldu, ancak resmi olarak sadece 1775'te kabul edildi.[4][5] 14. ve 15. yüzyıllar boyunca, önemli bir madencilik ve ticari merkez haline geldi.[6] İlk tüccarların dükkânları 16. yüzyılda ortaya çıktı. 1660 yılında Evliya Çelebi, Priştine'nin çarşısı, hamamı, 11 han ve yaklaşık 300 farklı dükkân olduğunu anlatıyor.[4][7] 18. ve 19. yüzyıllarında Eski Çarşı'daki dükkânlar ekonomik açıdan çok önemliydiler. Ammie Boue'ye göre, 1830'da Eski Çarşı Priştine'nin merkezi göbeğidi.[8] Bu sırada (1840), Priştine Çarşısı'nda yaklaşık 200 tane el sanatları satan dükkân vardı.[9]

Bu yıllarda Priştine, esnafın ve sanatkârların düzenlediği fuarlarla da tanınıyordu. İlk ve en büyük fuarına 1879'da 1200-1500 insan katıldı.[10] 1893-96'da Priştine'yi ziyaret ettikten sonra Sırbistan Kraliyetin Başkonsolos Yardımcısı Branislav Nušić Priştine'nin çok canlı bir ticaret alanına sahip olduğunu söyelmiş.[11][12] Nušić'e göre, 1902 yılında Priştine'de 500 mağaza, 12 han, 12 cami, 1 saat kulesi ve bazı depolar bulunurdı.[13][14] Dünya Savaşları arasında Priştine'nın 240 mağazası çoğunlukla Eski Çarşı'da bulunurmuş.[7] İkinci Dünya Savaşı'nın eşiğinde, yaklaşık 60 farklı el sanatları icra eden 365 özel mağaza vardı.[15] Savaştan sonra ekonomi sanayileştikce el sanatları azaldı.

Kaynakça

  1. ^ CHWB (2008). Heritage of Prishtina (PDF). Prishtinë: CHWB. s. 61. 23 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  2. ^ ESI (2014). "Foundations of the Old Hammam (listed since 1959)". 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  3. ^ DRANCOLLI, Fejaz (2004). Destruction of Albanian Kulla. Prishtinë. s. 24. ISBN 9951861407. 
  4. ^ a b CHWB (2008). Heritage of Prishtina (PDF). Prishtinë: CHWB. s. 20. 23 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  5. ^ Komuna e Prishtinës (1987). Plani i përgjithshëm urbanistik i Prishtinës deri në vitin 2000. Prishtinë: Komuna e Prishtinës. s. 16. 
  6. ^ WARRANDER, G.; KNAUS V. (2010). Kosovo (II bas.). İngiltere: Bradt Travel Guides Ltd. s. 86. ISBN 9781841623313. 28 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  7. ^ a b CAKA, Nebi; BYLYKBASHI, Zija (2005). Në udhëkryqe të jetës. Prishtinë: Gjimnazi "Sami Frashëri". s. 138. ISBN 9951470009. 
  8. ^ GASHI, Sanije (2012). Prishtina e fëmijërisë sime. Prishtinë: TEUTA. s. 20. ISBN 9789951855730. 
  9. ^ RIZA, Emin; HALITI (2006). Banesa qytetare kosovare e shek. XVIII-XIX. Prishtinë: Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës. ss. 37-39. ISBN 9951413374. 
  10. ^ SYLEJMANI, Sherafedin (2010). PRISHTINA IME. Prishtinë: JAVA MULTIMEDIA PRODUCTION. s. 9. ISBN 9789951471022. 
  11. ^ NUSIC, Branislav (1902). KOSOVO: Opis zemlje i naroda. Pristina: Jedinstvo. s. 47. 
  12. ^ BATAKOVIC, D. (2007). Kosovo and Metohija: Living in the Enclave (PDF). Belgrad: Serbian Academy of Sciences and Arts. s. 228. ISBN 9788671790529. 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  13. ^ NUSIC, Branislav (1902). KOSOVO: Opis zemlje i naroda. Pristina: Jedinstvo. s. 48. 
  14. ^ ISMAJLI, Rexhep, (Ed.) (2011). Kosova: Vështrim monografik. Prishtinë: Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës. s. 165. ISBN 9789951413961. 
  15. ^ CAKA, Nebi; BYLYKBASHI, Zija (2005). Në udhëkryqe të jetës. Prishtinë: Gjimnazi "Sami Frashëri". s. 140. ISBN 9951470009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Priştine</span> Kosovanın başkenti ve en büyük şehri

Priştine Kosova'nın başkenti ve en büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">Prizren</span> Kosovada kent

Prizren, eskiden Pürzerrin, Kosova'nın güneybatısında bir şehir ve belediye merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Türkleri</span> Kosova’da yaşayan etnik Türk toplumu

Kosova Türkleri, asli olarak Kosova muhitinde, tarihî devirden çağdaş devre kadar yaşayan, bugünse Türkiye'de de büyük bir nüfus oranıyla yaşayan Müslüman Türk grubudur. Kosova Türkleri tabiri, Balkan Türkleri olarak belirtilen Batı Türk kesiminin, özellikle Osmanlı devri idari taksimatında Kosova Vilayeti arazisinde yaşayagelen Türklerin, bugünkü nüfusunu belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Kosova, resmî adıyla Kosova Cumhuriyeti, Balkanlar'da bulunan ve dünyada sınırlı tanınırlığa sahip denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Kuzeyde ve doğuda Sırbistan, güneyde Kuzey Makedonya ve Arnavutluk, batıda ise Karadağ ile komşudur. 1999'da Birleşmiş Milletler kontrolü altına alınan Kosova, 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti. Mart 2020 itibarıyla 97 ülke tarafından tanınmaktadır. Kosova'nın bağımsızlığını tanımayan Sırbistan, bölgeyi kendisine bağlı Kosova ve Metohiya Özerk Bölgesi olarak kabul etmektedir.

Kosova tarihi günümüzdeki bağımsız Kosova Cumhuriyeti’nin sınırları içinde kalan toprakların tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">1912 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1912 yılı içerisinde Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1912 Arnavutluk İsyanı, Ocak-Ağustos 1912 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu'nda Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır. 1910 ve 1911 yıllarında Arnavutluk ve Kosova bölgelerinde Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği destekli iki isyan başlatılmıştı. 1910 yılındaki Arnavut isyanı Bulgaristan ve Karadağ tarafından desteklenmişti. İsyanda, şiddetli çatışmaların ardından İsa Bolatin öncülüğündeki Arnavut isyancılar Drenice bölgesine çekilmiş, bir diğer isyancı İdris Sefer ise kalan askerleriyle birlikte direnişini sürdürdüğü Karadak bölgesine çekilmişti. 1911 yılındaki isyanda ise Podgorica isyancıların ana üssü olmuş ve isyancılar Karadağ Kralı I. Nikola tarafından desteklenmişti. Her iki isyan da isyancılara birtakım imtiyazlar tanınarak bastırılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'da turizm</span>

Kosova, güneydoğu Avrupa'da yer alan bir Balkan ülkesidir. Balkanlar'daki merkezi konumuyla, orta ve güney Avrupa, Adriyatik Denizi ve Karadeniz arasındaki bağlantıda halka görevi görmektedir. Kosova'da turizm, İliryalılar, Dardaniler, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Sırbistan Krallığı ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerine ait arkeolojik miras, geleneksel Arnavut ve Sırp mutfağı, mimari, dini miras, gelenekler ve doğal manzaralarla nitelendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Ulpiana</span> Kosovada kültüral miras anıtı

Ulpiana antik Roma şehri, günümüzde Kosova'da yer alır. Justiniana Secunda olarak da bilinir. Ulpiana, Liplan belediyesinin içindedir. 1995 yılında No.v.E.K.21/55 önergesiyle Sırbistan'ın İstisnai Öneme Sahip Arkeolojik Siteler listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Çarşı, Yakova</span>

Yakova'daki Eski Çarşı Kosova'daki en eski çarşıdır. Mëhalla e Hadumit tarihi semti bulunduğu şehrin 15. yüzyıldan kalma en eski camisi olan Hadım Camisi'ne ev sahipliği yapmaktadır.

Kosova müziği Avrupa kültürünün bir parçasıdır. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Kosovalı Arnavutların müziğinin hakim olduğu Kosova halkının müziğine ve daha az ölçüde Kosova Cumhuriyeti içindeki küçük azınlığın aktif olmayan müziğine atıfta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kosova ormanları</span> Orman

Kosova ormanları bölgenin tüm yüzeyinin yaklaşık %41'ini oluşturmaktadır. Ormanların çoğu İpek, Deçan, İstok, Yunik ve Yakova'nın etekleri de dahil olmak üzere güneybatı Kosova'da bulunmaktadır ve Kosova Anayasası'nın belirli yasaları tarafından korunmaktadır. Kosova'da çeşitli orman türleri vardır ve bunlar çoğunlukla tüysü yapraklı ormanlar olarak gözlemlenir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Millî Kütüphanesi</span> Milli kütüphane, Kosova kültürel miras anıtı

Kütüphanenin misyonu, Kosova'nın belgesel ve entelektüel mirasını toplamak, korumak, tanıtmak ve erişilebilir kılmaktır. Kütüphanede ulusal gazetelerin arşivi bulunmakta ve sergiler düzenlenmektedir. Kütüphane ayrıca bir dizi başka hizmet daha sunmaktadır. Hırvat mimar Andrija Mutnjaković tarafından tasarlanan kütüphane; eşsiz tarihi, bina stili ve sonrasında süregelen dış görünüşü ile ilgili tartışmalar ile biliniyor.

<span class="mw-page-title-main">Priştine'de kültür</span>

Kosova'nın başkenti olarak Priştine, Kosova'da yaşayan tüm Arnavutların kültürel ve sanatsal gelişiminin merkezi konumundadır. Kültür İşleri Dairesi, Priştine'yi en çok vurgulanan kültürel ve sanatsal geleneklere sahip şehirlerden biri yapan kültürel etkinlikleri düzenleyen bölümlerden sadece bir tanesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'da Hristiyanlık</span>

Kosova'da Hristiyanlığın Roma İmparatorluğu'na dayanan uzun süreli bir geleneği var. 10. yüzyıla kadar tüm Balkan bölgesi Roma, Bizans ve Birinci Bulgar imparatorluklarının hükümdarlıkları altında Hristiyanlaşmıştı. 1389 yılı Kosova Muharebesi'nden 1912'ye kadar Kosova Osmanlı İmparatorluğu'na aitti ve derin şekilde İslamlaştı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Kosova, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin seküler ve sosyalist yönetimine girdi. Bu dönem boyunca Kosovalılar gitgide laikleşti. Günümüzde Kosova nüfusunun %90'ı Müslüman aile geçmişlerine sahiptir; bunların çoğunu etnik Arnavutlar, azınlığını ise Slav dillerini konuşan gruplar ve Türkler oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Savaşlarında Arnavut Katliamları</span> 1912-1913 Balkan Savaşlarında Arnavutların öldürülmesi

Balkan Savaşları'nda Arnavut katliamları, 1912-1913 yılları arasında bölgede yaşanan çatışmalar sırasında Karadağ ve Sırp orduları ve paramiliterleri tarafından çeşitli vesilelerle 1912-13 Birinci Balkan Savaşı sırasında, Sırbistan ve Karadağ, Avrupa, Amerikan ve Sırp muhalefet basını tarafından bildirilen Osmanlı İmparatorluğu güçlerini günümüz Arnavutluk ve Kosova'dan kovduktan sonra Arnavut nüfusa karşı bir dizi savaş suçları işledi. Suçların çoğu Ekim 1912 ile 1913 yazı arasında işlendi. Zorunlu sürgünlerin ve katliamların amacı, yeni Balkan sınırlarını belirlemek için Londra Büyükelçiler Konferansı öncesi istatistiksel manipülasyondu. Çağdaş hesaplara göre, bu dönemde 10.000 ila 25.000 Arnavut açlık ve soğuktan öldürüldü veya öldü. Kurbanların çoğu çocuklar, kadınlar ve yaşlılardı. Katliamlara ek olarak, bazı sivillerin dudakları ve burunları kesildi.

<span class="mw-page-title-main">Priştine Otogarı</span> Gezi

Priştine Otogarı tüm Kosova'ya ve bir dizi uluslararası kıta varış noktasına bağlantı sağlayan yolcu taşımacılığı ile ilgilenen bir kamu kuruluşudur. İstasyon Priştine'nin 2 km güneybatısında, Bill Clinton Bulvarı yakınında bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'daki Roma mirası</span>

Kosova'daki Roma mirası alanları, bu bölgedeki Roma dönemini yansıtan çok sayıda maddi ve manevi kültür anıtını temsil etmektedir. Bunlar arasında, daha sık görülen plastik anıtlar gibi sanatın gelişimini temsil edenler özel bir yere sahiptir ve aynı zamanda önemli bir yere sahiptir, çünkü kabartma figürlerin sunumu ve çok sayıda yazıt ile bize bu dönem için yeterince konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Çarşı Camii</span> Priştine, Kosovadaki bir cami

Çarşı Camii, Pazar Camii, Taş Cami, I. Murad Camii, Küçük Fatih Camii veya Cami-i Sagir, Kosova'nın Priştine kentinde bulunan bir Osmanlı camisidir ve şehirdeki en eski yapıdır. Yapının temeli Sultan I. Bayezid döneminde 1389 yılında atılmış ve inşası 15. yüzyılda Sultan II. Murad döneminde devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Ali Bey Camii</span> Vıçıtırın, Kosovadaki tarihi bir cami

Gazi Ali Bey Camii, Kosova'nın kuzeyindeki Vıçıtırın kentinin eski merkezinde yer alan Gazi Ali Bey Külliyesi'nin bir parçası olarak Gazi Ali Bey Hamamı'na 100 metre mesafede bulunan tarihi bir camidir. 15. yüzyılda inşa edilen cami Kosova'daki en eski kültürel miras anıtlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Vıçıtırın Kalesi</span> Vıçıtırın, Kosovadaki tarihi bir istihkam

Vıçıtırın Kalesi veya Eski Kule, Kosova'nın kuzeyindeki Vıçıtırın kentinde bulunan bir şehir tahkimatıdır. Despot Đurađ Branković'in (1427–1456) ikametgâhı olarak kullanılmıştır. Daha sonra tarihçiler kalenin Duşan dönemine kadar uzandığını belirterek, onu şehrin ortasında bir kuleye sahip eski bir kale olarak tanımlamışlardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.