İçeriğe atla

Prizren İttifakı

Dört vilayetten kurulması Arnavutluk Vilayeti

Prizren Ligi (ArnavutçaBesëlidhja e Prizrenit) veya resmî adıyla Arnavut Ulusunun Haklarını Savunma Birliği (ArnavutçaLidhja për mbrojtjen e të drejtave te kombit Shqiptar), Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın sonlarında faaliyet gösteren bir Arnavut siyasi örgütüydü. Örgüt, 10 Haziran 1878'de Prizren kasabasında resmi olarak kuruldu ve 1881'de yılında feshedildi.

Ayastefanos ve Berlin antlaşmaları, Arnavutların diğer devletlere de yerleştiği alanları kapsamaktaydı. Babıali'nin %70'i Müslüman ve büyük ölçüde sadık bir bölgenin çıkarlarını koruyamaması, Arnavut liderleri kendi savunmalarını örgütlemelerinin yanı sıra aynı zamanda, Sırbistan ve diğer Tuna Prensliklerinin bağımsızlıklarından önce sahip oldukları gibi özerk bir yönetim kurulmasını da düşünmeye zorladı.[1]

Lig, 47 Osmanlı beyinin toplantısında kuruldu ve başlangıç pozisyonu Kararname olarak bilinen belgede sunuldu. Bu belgeyle Arnavut liderler, Babıali'yi destekleyerek Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlar'daki toprak bütünlüğünü koruma ve sürdürme ve "Arnavutluk topraklarının bütünlüğünü savunmak için silahlı mücadele" niyetlerini vurguladılar. Her ne kadar Abdül Fraşeri'nin etkisi altında reformlar, okullar, özerklik veya Arnavut nüfusunun bir vilayet içinde birliği hakkında hiçbir şey söylemese de, bu başlangıç pozisyonu kökten değişti ve Arnavutların özerkliği ve Osmanlı İmparatorluğu'na karşı açık savaş talepleriyle sonuçlandı.

Kaynakça

  1. ^ Jelavich, Barbara (1999). History of the Balkans: Eighteenth and nineteenth centuries. Cambridge University: Cambridge University Press. s. 361. ISBN 978-0-521-25249-2. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abdül Fraşeri</span>

Abdül Fraşeri,, Arnavut milliyetçisi ve siyasetçi. Osmanlı devlet kayıtlarında ismi Abdullah Hüsnü olarak geçer.

<span class="mw-page-title-main">Leş Birliği</span>

Leş Ligası veya Arnavut Ligi olarak da bilinen Leş Birliği, Arnavut soylular tarafından 2 Mart 1444'te Leş'te kurulan askeri ve diplomatik bir birlikti. İskender Bey ve çeşitli Arnavut soylularının ve şeflerinin Osmanlı İmparatorluğu'na karşı birleşmesi ile oluşan bu birlik Arnavutların tarihlerindeki ilk birleşik devleti olmuştur. Leş Birliği'nin lideri olan İskender Bey, birliğin lideri olduğu süre boyunca hep "Dominus Albaniae" yani "Arnavutların Birliğinin Şefi" unvanını kullanmıştır.

Kosova tarihi günümüzdeki bağımsız Kosova Cumhuriyeti’nin sınırları içinde kalan toprakların tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">İşkodra Kuşatması</span>

İskodra Kuşatması 28 Ekim 1912 ile 23 Nisan 1913 tarihi arasında Karadağ ile Sırbistan ittifakına karşı Osmanlı İmparatorluğu askerleri ve Arnavutluk gönüllü birlikleri tarafından yapılan savunmadır.

<span class="mw-page-title-main">1432-1436 Arnavut İsyanı</span> Arnavutların, 1432-1436 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı ayaklanma olayı

1432-1436 Arnavutluk İsyanı, 1432-1436 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Arnavutlar tarafından gerçekleştirilen bir isyandır.

<span class="mw-page-title-main">Gusinyeli Ali Paşa</span> Arnavut asker

Ali Paşa Şabanagay, bir Arnavut askeri komutanı ve Prizren İttifakı'nın liderlerinden biriydi. Bugün Platon ve Gusinye olarak bilinen Doğu Karadağ'ın civarında bir bölgeyi Osmanlı kaymakamı olarak yönetti. Novšiće Savaşında Karadağ Prensliğine karşı Prizren İttifakı'nda savaşan gayri nizami Arnavut kuvvetlerin lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Kararname (Prizren İttifakı)</span>

Prizren Ulusal Savunma Komitesi Kararnamesi, 18 Haziran 1878 tarihinde Prizren, Yakova, İpek, Gusinye, Yeni Pazar, Seniçe, Taşlıca, Mitroviça, Vuçıtırın, Priştine, Gilan, Üsküp, Kalkandelen, Kırçova, Gostivar ve Aşağı Debre ve Yukarı Debre bölgelerinden 47 Müslüman milletvekilinin imzaladığı kararnamedir. Meclise, Bosna'dan delegeler ve Osmanlı makamlarının temsilcisi olarak Prizren mutasarrıfı dahil olmak üzere yaklaşık 300 kişi katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Vasa Paşa</span>

İşkodralı Vaso Paşa, Osmanlı Arnavutu yazar, şair ve Arnavut millî uyanışı gazetecisi. 1883'ten ölümüne kadar Cebel-i Lübnan Sancağı mutasarrıfıydı.

<span class="mw-page-title-main">Yanya Paşalığı</span>

Yanya Paşalığı, Osmanlı İmparatorluğu'nun Epir merkezli bir alt bölümüydü. Paşalık, Osmanlı İmparatorluğu tarafından hiçbir zaman resmi olarak tanınmamasına rağmen, Arnavut hükümdarı Ali Paşa yönetiminde yüksek derecede özerklik kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Luma Muharebesi</span> Birinci Balkan Savaşı Muharebesi

Luma Muharebesi, Arnavutlar arasında Lumë Ayaklanması olarak da bilinir, Sırplara karşı Lumë'de Osmanlı Arnavutluk bölgesinde yerel Arnavut halkın Sırplara karşı Birinci Balkan Savaşı sırasında girdikleri bir seri çatışmalardır. Sırplar Adriyatik Denizi'ne çıkmayı beklerken beklenmedik şekilde Osmanlı yandaşı olan veya olmayan yerel Arnavut halkın birlik olup direnmesi ile karşılaşmışlardır. Kendilerinin ummadığı şekilde Sırp 3. Ordusu birlikleri kendilerinden sayıca az olan Arnavut milislerce yenilgiye uğratılmış ve bu durum ayrıca batıya hareketlerini de geciktirmiştir. Bu durum 28 Kasım 1912'de zorunluluktan veya değil Osmanlı'ya karşı bağımsızlık ilan edecek Arnavutluk Devleti'ne savunmasını örgütlemek ve Sırbistan, Yunanistan, Karadağ'a direnmek için zaman kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Greça Muhtırası</span>

Greça Muhtırası veya Kırmızı Kitap Osmanlı İmparatorluğu içinde özerk bir Arnavut eyaletinin kurulması için on iki talebi içeren bir muhtıra idi. Muhtıra Avlonyalı İsmail Kemal Bey ve Luigj Gurakuqi tarafından ortaklaşa yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Manastır Kongresi</span> Arnavut alfabesini standartlaştırmak amacıyla Manastır şehrinde düzenlenen akademik konferans

Manastır Kongresi Arnavut alfabesini standartlaştırmak amacıyla 14-22 Kasım 1908 tarihleri arasında Manastır şehrinde düzenlenen akademik konferanstır. 22 Kasım artık Arnavutluk, Kosova ve Kuzey Makedonya'da ve ayrıca Arnavut diasporası arasında Alfabe Günü olarak bilinen bir anma günüdür. Kongreden önce, Arnavutça altı veya daha fazla farklı alfabenin ve ayrıca bir dizi alt varyantın bir kombinasyonu ile temsil ediliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Mehmed Ali Viryoni Paşa</span> Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi (1842-1895)

Beratlı Mehemed Ali Bey, Arnavut asıllı Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi</span>

Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi, Hasan Tahsini, Fraşirili Abdül Bey, Veysel Bey Dino, Iljaz Pasha Dibra, Ömer Efendi Prizreni, Şemseddin Sâmi, Zija Prishtina, Ahmet Koronica, Mehmed Ali Viryoni, Seid Toptani, Mustafa Nuri Vlora, Vasa Paşa, Jani Vreto, Mihal Harito, Pandeli Sotiri, Koto Hoxhi ve Mane Tahiri gibi etkili bir Arnavut aydın, vatansever ve politikacı grubu tarafından 18 Aralık 1877'de İstanbul'da kurulmuştur. Komite başkanı Abdül Bey seçildi. Komite daha sonra daha pratik bir adla İstambul Komitesi olarak anılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Jani Vreto</span> Arnavut yazar (1822-1900)

Jani Vreto Arnavut yazar, matbaacı, yayıncı ve Arnavut millî uyanışının önemli isimlerinden biridir. 1886'da Bükreş'teki ilk Arnavut matbaasını kurmaktan ve denetlemekten sorumluydu.

Yanya Arnavut Komitesi 19. yüzyılın Arnavut haklarını savunmak amacıyla kurulmuş bir Arnavut örgütüydü.

<span class="mw-page-title-main">Yakova saldırısı</span>

Mehmed Ali Paşa'ya saldırı, Arnavut Tarihyazımında Yakova saldırısı olarak bilinir, 3-6 Eylül 1878 tarihleri arasında Prizren İttifakı'nın Yakova Komitesi tarafından Yakova yakınlarındaki Abdullah Paşa Dreni'nin malikanesinde gerçekleşmiştir. Muharebe sırasında Arnavutların çoğunlukta olduğu Plav ve Gusinye bölgesinin Karadağ Prensliği'ne devrini gözden geçirecek olan Osmanlı mareşali Mehmed Ali Paşa, bölgenin önemli bir yetkilisi ve birliğin eski üyesi Abdullah Paşa Dreni, çok sayıda Osmanlı askeri ve Yakova Komitesinin gönüllüleri öldürüldü.

Osmanlı İmparatorluğu'nda Batılı milliyetçilik anlayışının yükselişi, Osmanlı millet anlayışının çöküşüne neden oldu. Osmanlı İmparatorluğu'nda hakim olan ve dini merkeze aldığı için mevcut millet kavramından farklı olan millet anlayışı, Osmanlı İmparatorluğu'nun gerilemesinde kilit bir faktör oldu.

<span class="mw-page-title-main">Slivova Muharebesi</span>

Slivova Muharebesi Prizren Birliği ne bağlı Arnavutlar ile Osmanlı İmparatorluğu arasında, 16-20 Nisan 1881 tarihleri arasında, günümüz Ferizovik, Kosova yakınlarındaki Slivovë ve Koşare köyleri civarında yapılan bir muharebeydi. Muharebe neticesi Prizren Birliği yenilmiş ve dağıtılmıştır.