İçeriğe atla

Prizma (geometri)

Prizma ya da biçme, genelde en boy ve yükseklik kavramlarına sahip cisimler olarak adlandırılır. Ancak bazı cisimlerin (küre) en ve boyu tam olarak ifade edilememekle çap ve çevre de bu nicelikleri belirtmek için kullanılır.

Başlıca prizmalar

Prizmalar

Prizmalar alt ve üst tabanları birbirine eş ve paralel çokgensel bölgelerden oluşan, yan yüzleri ise dörtgensel bölge olan geometrik cisimlerdir. Prizmalar tabanlarına göre isimlendirilir.

Piramitler

Piramitler de tabanlarına göre isimlendirilir. Bir tepe noktası ve o noktayı tabanın kenarlarıyla birleştiren doğru parçalarından oluşur.

Tabanı dairesel bir yüzeye sahip olan silindirin prizmalar gibi 2 adet tabanı ve bir dörtgensel yan yüzü bulunmaktadır.

Koni 2 parçadan oluşur. İlki taban olan tam daire diğeri de yanal yüzey olan kesik daire. Ayrıca koninin kesik dairesisin yarıçapı ana doğru olarak adlandırılırken taban yarıçapı bir değişikliğe uğramaz. Bir formül yardımıyla kesik dairenin açı ölçüsü, ana doğru uzunluğu, yarıçapı, taban çevresi ve yüksekliği verilen koninin elemanlarının ölçüleri hakkında yeterli bilgi verilmişse bulunabilir.

Küre

Kürenin 2 elemanı vardır:yarıçap ve merkez. Küre açınımı yüzünden diğer cisimlerden ayrılır çünkü tam olarak açılamaz ayrıca küre doğadaki en kararlı yapıdır ve aynı ölçülerde en az yüzey alanına sahiptir. Bilimsel bir deyişle bir noktaya eşit uzaklıktaki noktaların oluşturduğu cisme küre denir.

Diğer çok yüzlüler

Kimi çok yüzlüler belirli bir kurala göre inşa edilmez gelişigüzel yerleştirilir yeter ki yapı oluşsun örneğin kesik prizma ve piramitler bu gruba dahil edilebilir ancak ne olursa olsun onlar da birçok yüzlüdür.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Üçgen</span> üçgen düzlemde birbirine doğrusal olmayan üç noktayı birleştiren üç doğru parçasının birleşimi

Bir üçgen düzlemde birbirine doğrusal olmayan üç noktayı birleştiren üç doğru parçasının birleşimidir. Üçgene müselles ve üçbucak da denir.

Altın oran, matematikte iki miktardan büyük olanın küçüğe oranı, miktarların toplamının miktarları büyük olanına oranı ile aynı ise altın orandır. Altın oran aynı zamanda antik çağdan bu yana sanat ve mimaride en iyi uyum ve oranları veren düzen bağıntısı olarak kabul edilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Piramit (geometri)</span> Geometrik şekil

Piramit, üçgen yüzler tek bir tepede birleşmek üzere n-köşeli bir çokgensel bir tabana oturtulmuş n+1 yüzü ve 2n ayrıtı olan polihedrondur. Piramitlerin isimlendirmesi tabanlarına göre yapılır. Örneğin tabanı kare olan piramit, kare piramit olarak adlandırılır. Tabanı dörtgen olan bir piramidin 5 yüzü vardır.

<span class="mw-page-title-main">Koni</span>

Koni, matematikte, bir düzlem içindeki dairenin her noktasını, düzlem dışındaki bir noktaya birleştiren doğru parçalarının meydana getirdiği geometrik şekil.

<span class="mw-page-title-main">Piramit</span> prizma şeklinde inşaa edilen yapı

Piramit dış yüzeyleri üçgen olan ve üstte tek bir noktada birleşen ve şekli geometrik anlamda kabaca bir piramit halindeki bir yapıdır. Bir piramidin tabanı üçgen, dörtgen veya herhangi bir çokgen şekli olabilir. Bir piramit kütlesinin çoğunluğu yere yakın olup, daha az kütle tepedeki piramite doğru olur. Bunun nedeni, artan yükseklikle birlikte düşey eksen boyunca kesit alanının kademeli olarak azalmasıdır. Bu, ilk uygarlıkların anıtsal yapılar yaratmasına olanak tanıyan bir ağırlık dağılımı sundu. Dünyanın birçok yerindeki medeniyetler piramitler inşa etmişlerdir. Hacimce en büyük piramit, Meksika'nın Puebla eyaletindeki Orta Amerika Büyük Cholula Piramidi'dir. Binlerce yıl boyunca Dünya üzerindeki en büyük yapılar piramitlerdi. Mısır'daki Büyük Khufu Piramidi, Antik Dünyanın Yedi Harikası'nın günümüze ulaşan tek örneğidir.

Çokgen, düzlemde herhangi ardışık üçü doğrusal olmayan n tane noktayı ikişer ikişer birleştiren doğru parçalarının oluşturduğu kapalı şekillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Yarıçap</span> merkezinden çevresine bir daire veya küre içinde bölüm veya yüzeyi ile uzunluğu

Yarıçap, bir daire veya kürenin özeğinin (merkezinin) çemberine olan mesafesidir. Çapın yarısına eşittir.

Platonik cisim, beş katı cisim veya düzgün katı cisim, bütün kenarları eşit ve yüzeyleri düzgün çokgen olan katı cisimdir.

<span class="mw-page-title-main">Dalga (su)</span>

Dalga, deniz dalgaları çeşitli etkenler sonucu meydana gelir. Öncelikle rüzgâr, dalgaların oluşmasında başlıca bir faktördür. Rüzgârlar deniz yüzeyinde enerji ile bir itki meydana getirirler ve bunun sonucunda dalgalar oluşur. Ayrıca depremler sonucunda tsunami denen büyük dalgalar meydana gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">Euler teoremi</span>

Eğer çokyüzlünün herhangi iki noktasını birleştiren doğru parçası yine bu yüzlünün içinde kalıyorsa, bu çokyüzlüye konveks (dışbükey) çokyüzlü denir. Konveks çokyüzlülerin yüz, ayrıt ve köşe sayıları arasında Euler Teoremi veya Euler Belirtkeni olarak bilinen bir bağıntı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Dört yüzlü</span>

Geometride tetrahedron veya dört yüzlü, dört üçgen yüzden oluşan bir çokyüzlüdür (polihedron), her köşesinde üç üçgen birleşir. Düzgün dört yüzlü dört üçgenin eşkenar olduğu bir dört yüzlüdür ve Platonik cisimlerden biridir. Dörtyüzlü, dört yüzü olan tek konveks çokyüzlüdür. Tetrahedron isminin sıfat hali "tetrahedral"dır.

Sıkışabilir akışkan bir ortamda yol alan herhangi bir araç ya da gövde ye ait burun konisi kısmının aerodinamik tasarımındaki, önemli bir problem burun konisinin geometrik şeklinin belirlenmesidir. Burun konisinin şekli optimum performans için gereklidir. Dönel katı cisim şekil tanımlamasının gerektiği işler gibi birçok uygulamalar, akışkan bir ortamda çok hızlı hareket eden böyle bir cismin karşılaşacağı direncin en aza indirilmesini gerektirir.

Aşağıdaki iyi-tanımlanmış bazı matematiksel şekillerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kare piramit</span>

Kare piramit, tabanı kare olan ve tepe noktasını dört tane doğruyla birleştiren cisimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Beşgen prizma</span>

Beşgen Prizma tabanları beşgen olan bir prizma çeşididir. İki tane eş ve paralel tabandan oluşurlar. Eğik ve dik olmak üzere iki çeşittir. Eğik prizmalarda yan yüzler paralel kenar, dik prizmalarda yan yüzler dikdörtgen veya karedir. Ayrıca dik beşgen prizmanın yan yüzlerinden birinin tabana değmeyen kenarı yüksekliğe eşittir.

<span class="mw-page-title-main">Yükseklik (üçgen)</span> bir üçgendeki bölünge

Yükseklik cisimlerin referans alınan tabanından cismin tabana dik en uzak noktasıdır. Aynı zamanda yükseklik göreceli bir terimdir çünkü iki ve üç boyutlu cisimlerde değişebilmektedir. Bir örnek verecek olursak Bir kare piramidin yüksekliği tabanının(kare) merkezinden piramitin tepe noktasına çıkan bir doğru parçasıdır. Ancak yan yüzlerinin birindeki(üçgen) tabanından-ki bu taban iki boyutlu değildir bir boyutludur- tepesine bir dikme de yan yüz yüksekliği olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Benzerlik (geometri)</span> geometride fikir

Benzerlik iki ya da daha fazla cismin, ölçülerinin oranının aynı olmasına denir ve sembolüyle gösterilir. Benzerlikte de eşlikte olduğu gibi karşılaştırılan cisimlerin birbirlerine göre konumları ve yönleri oranı bozmaz.

Steradyan, matematikte bir katı açı ölçü birimidir. Boyutsuz bir büyüklük olup 1995 yılından itibaren türetilmiş SI birim olarak tanımlanmıştır. simgesiyle gösterilir. Kısaltması sr'dir. Steradyan TÜBİTAK tarafından şu şekilde tarif edilmektedir:

Katı açı; Yarıçapı 1 m ve koninin ucu kürenin merkezinde olan ve kürenin yüzeyinde koninin gördüğü 1 m2 alana eşit merkez açı bir steradyandır.
<i>Öklidin Elementleri</i> Öklidin matematik hakkındaki bir incelemesi

Öklid'in Elementleri İskenderiye'li Antik Yunan Öklid'e atfedilmiş 13 geometri kitabı bütünüdür. Öklid'in Elementler'i, tanımlar, aksiyomlar, önermeler ve bu önermelerin ispatlarından oluşur. Konuları iki ve üç boyutlu şekillerde öklidyen geometri, sayı teorisini, perspektif, konik kesitler, küresel geometri ve kuadrik yüzeyleri içerir. En eski geniş çaplı matematiksel tez olan Elementler hala ders kitabı olarak kullanılmaktadır. Kitapta kullanılan aksiyomatik yöntem birçok filozof ve matematikçiyi etkilemiştir.

Eski Mısır matematiği, Eski Mısır'da yaklaşık MÖ 3000 ila 300 yılları arasında, Eski Mısır Krallığı'ndan kabaca Helenistik Mısır'ın başlangıcına kadar geliştirilen ve kullanılan matematiktir. Eski Mısırlılar, saymak ve genellikle çarpma ve kesirleri içeren yazılı matematik problemlerini çözmek için bir sayı sistemi kullandılar. Mısır matematiğinin kanıtı, papirüs üzerine yazılmış, hayatta kalan az sayıda kaynakla sınırlıdır. Bu metinlerden, eski Mısırlıların, mimari mühendislik için yararlı olan üç boyutlu şekillerin yüzey alanını ve hacmini belirlemek gibi geometri kavramlarını ve sabit kesen yöntemi ve ikinci dereceden denklemler gibi cebir kavramlarını anladıkları bilinmektedir.