Princeps - Turkipedia

Princeps (çoğul: principes), Latince "birinci" anlamına gelen sözcük.

Bu kelimeye hasredilen özel tarihi anlamlardan en önemlileri aşağıdadır;

Roma imparatoru

Princeps (burada "Birinci Yurttaş" anlamındadır) Roma imparatorunun resmi unvanıydı ve bazı tarihçilere göre bu unvan Antik Roma'da İmparatoru tarif ederdi.

"Princeps" kelimesi Princeps Senatus (Senato'nun "Primus inter pares'i") unvanından türetilmiştir. İlk olarak M.Ö. 23 yılında, rex 'kral' ya da diktatör unvanlarını kullanması durumunda bunun senatörler ve diğer etkili kişiler arasında kızgınlığa neden olacağı düşüncesiyle İmparator Augustus tarafından kullanılmıştır. Augustus, politik ve askeri olarak başat güç olmasına rağmen, İmparatorluğu yönetebilmesi için Romalı dostlarının desteğine ihtiyaç duyuyordu.

İmparatorun kullandığı diğer unvanlar arasında, imperator, Augustus, Sezar ve sonraki dönemlerde orataya çıkan dominus ve basileus (Yunanca "hükümdar") sayılabilir. İmparator unvanı, Augustus tarafından bir praenomen kullanılmaya başlamadan önce, çok da önemli olmayan bir askeri unvan olan imperator unvanından türetilmiştir.

Tetrarşi'nin babası olan İmparator Diokletian (285-305), "princeps" unvanı kullanmayı reddederek dominus ("efendi, sahip") unvanını kullanmaya başlamıştır. Augustus ve Diokletian'ın saltanatı arasında kalan ve kendilerini "princeps" olarak adlandıran imparatorların dönemi Principate, Diokletian'la başlayan ve 476 yılında sona eren dönem ise Dominate olarak adlandırılır.

Antik Roma'da, ileride İmparator olması muhtemel prensler için kullanılan bir başka princeps daha vardır ve princeps iuventutis ("gençler arasında birinci") olarak adlandırılır.

Roma yönetimi

Princeps, aynı zamanda bir Officium'daki birinci yönetici için kullanılan Princeps officii teriminin kısaltmasıdır.

Askeri

Bkz. Principes (Ağır silahlı piyade lejyon askerleri)
centurio(n) bir birliğin ya da yönetim ofisinin komutanı.
Princeps ordinarius vexillationis: vexillatio (müfreze) komutanı.
Princeps peregrinorum ("yabancıların komutanı"): castra peregrina'da görevli centurion (eyalet askerleri için Roma'da kurulmuş askeri üs)
Princeps prior: manipulus komutanı
Princeps posterior: Princeps prior vekili
Princeps praetorii : Karargâha bağlı centurion

Soyluluk mirası

"Princeps", günümüzde birçok dilde kullanılan prens unvanının da türetildiği kelimedir.

Çeviri kaynağı

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Augustus</span> İlk Roma imparatoru (s. MÖ 27 – MS 14)

Augustus, Roma İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk imparatorudur. MÖ 27 - MS 14 yılları arasında hüküm sürmüş olan Augustus, Gaius Octavius Thurinus olarak doğmuş ve MÖ 44 yılında Jül Sezar tarafından evlatlık edinilmesinin ardından Gaius Julius Caesar Octavianus adını almıştır.

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

Bizans imparatorları listesi, Bizans İmparatorluğu'nun imparatorları hakkında kısa ayrıntılar sağlayan ve bu uzun süren imparatorluğun başına geçmiş olan kişileri hepsini bir arada gösteren bir bilgi kaynağıdır. Bu genel olarak, tek başına imparatorluk yapmayan ya da kıdemli imparator unvanını hiçbir zaman taşımayan birçok Bizans hükümdarlarının isimlerini kapsamamaktadır.

Roma Lejyonu Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu boyunca tüm Roma ordusunu ya da daha dar anlamda ağır piyadeleri kasteden temel askeri birlik. İkinci anlamı birkaç Kohorttan oluşan ve legionaries olarak bilinen ağır piyadelere vurgu yapar. Roma lejyonunun ana unsurunu ağır piyadeler oluştururken, piyadelere neredeyse her zaman bir ya da daha fazla sayıda, Roma yurttaşı olmayan kişilerden oluşturulan süvariler, düzenli birlikler ve avcılardan kurulu destek birlikleri olan Auxilialar eşlik ederdi.

Quintus Herennius Etruscus Messius Decius 251 yılında babası Decius'la birlikte müşterek Roma imparatoru. İmparator Hostilian'ın en küçük kardeşidir.

Gaius Aurelius Valerius Diocletianus 20 Kasım 284 ile 1 Mayıs 305 tarihleri arasında görev yapmış, Roma imparatorluğunu Doğu Roma ve Batı Roma olarak paylaştıran ve Doğu kısmının imparatorluğunu üstlenen bir Roma imparatoru.

Marcus Aurelius Valerius Maximianus Herculius (d. 250 - ö. Temmuz 310), Maximian olarak da bilinen, 1 Mart 286'dan 305 yılına kadar İmparator Diokletian'la müşterek imparator olarak görev yapmış Roma imparatoru.

Gaius Julius Caesar Vipsanianus, En bilinen adıyla Gaius Caesar, Marcus Vipsanius Agrippa ve Yaşlı Julia'nın en büyük oğludur. Her ne kadar Gaius Vipsanius Agrippa adıyla doğmuş olsa da, anne tarafından dedesi Roma İmparatoru Augustus tarafından evlat edinilmiş ve adı Gaius Julius Caesar Vipsanianus olarak değiştirilmiştir.

Dux, Latince lider ya da önder anlamına gelir ve bir askerî birliğe komuta eden anlamında kullanılır.

Princeps senatus Roma Senatosu'nun kıdemli üyeleri arasındaki birinci senatör. Resmi olarak cursus honorum dışında olmasına ve imperium yetkisi olmamasına rağmen, bu unvanı taşıyan senetöre çok büyük bir prestij sağlardı.

Officium, Antik Roma'da, "hizmet", "görev bilinci", "nezaket", "seremoni" ve benzer anlamlarda kullanılan Latince kelime.

Tribün, Roma Cumhuriyeti ve İmparatorluğunda 2-3 seçilmiş magistyra ve idari veya askerî görevlilerce paylaşılan unvan. Kelime, Antik Roma'da insanların askerlik ya da oy verme amacıyla bölünmüş oldukları kabile anlamındaki Tribe (tribus) sözcüğünden türetilmiştir.

Dominatus, İmparator Diokletian'ın kendisini imparator ilan ettiği MS 284 yılıyla Roma İmparatorluğu'nun Doğu ve Batı olarak ikiye ayrılmasından sonra Batı İmparatorluğunun tarih sahnesinden kesin olarak çekildiği MS 476 yılı arasında kalan, despotik son dönemlerini tanımlamak için kullanılan terim. Principate döneminden farklı olarak, bu dönemde Antik Roma'nın cumhuriyetçi geleneklerinin çoğunlukla sonlandırıldığı, princeps gibi cumhuriyetçi unvanla gizlenen güçlü lider yerine direkt Roma senatosuna ve halka karşı açık bir hükümdarlık sergileyebilen daha despotik bir imparatorların olduğu yönetim benimsenmiştir.

Principatus (Principate), Roma İmparatorluğu'nun ilk imparatoru Augustus'un rakiplerini yenerek imparatorluğunu ilan ettiği MÖ 27 yılıyla, İmparator Numerian'ın 284 yılındaki ölümü arasında geçen ve güçlü bir politik liderin hakimiyeti altındaki politik rejimi tanımlamak için kullanılan terim.

Praefectus, Antik Roma'da çok çeşitli tipleri bulunan bir tür resmî görevli.

Despot, Bizans sarayına ait olmakla birlikte Latin İmparatorluğu, Bulgaristan, Sırbistan ve Trabzon İmparatorluğu'nda kullanılmış olan bir soyluluk unvanı.

<span class="mw-page-title-main">II. Ludwig (Kutsal Roma imparatoru)</span>

II. Ludwig İtalyalı veya Genç Ludwig. 15 Haziran 844 – 12 Ağustos 875 doneminde Lombardlar üzerine İtalya Kralı hüküm sürmüştür. 850 – 15 Haziran 875 doneminde İmparator. Ludwig'in hayatta iken kullanılan unvanı imperator augustus idi. Fakat Bari'yi eline geçirdikten sonra imperator Romanorum unvanını da kullanmaya başladı. Bu Roma İmparatorluğu olduğu kabul edilen Bizans İmparatorluğu ile ihtilafa yol açtı. Batı Francia'da unvanı imperator Italiae unvanı ile anılmakta idi. Bizans İmparatorluğu'nun kullandığı resmi unvan Basileus Phrangias " olmuştur.

Grandük veya granduka Batı Avrupa'da, özellikle Cermen ülkelerinde taşra krallarına verilen bir unvandır. Grandükler protokolde kralın ve arşidükün altında, diğer düklerden ise yukarıda yer alırlar. Grandükler eşlerine grandüşes adı verilir.

Roma İmparatoru eşi ya da Roma İmparatorluğu hükümdarı olan Roma İmparatoriçeliği yapmış kadınların listesidir.

Klasik Roma İmparatorluğu döneminde, Romalı Mısır valisi (praefectus Aegypti), imparatorun yetkisini (imperium) devir alan Mısır'ın Roma eyaletini yöneten bir prefect idi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.