İçeriğe atla

Pridon Halvaşi

Pridon Halvaşi (Gürcüce: ფრიდონ ხალვაში “pridon h’alvaşi” ; d. 17 Mayıs 1925, Keda, Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti — ö. 8 Temmuz 2010, Keda, Acara Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan), Gürcü şair ve yazar. Şiirleri ve anıları Türkçeye çevrilmiştir.

Hayatı

Pridon Halvaşi, Işıl Halvaşi ve Ayşe Gogitidze'nin oğlu olarak dünyaya geldi. 1957'de Moskova Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü'nde Rus edebiyatı bölümünden mezun oldu. 1959'da Batum'da Pedagoji Enstitüsü'nü bitirdi. Gürcistan Yazarlar Birliği Acara şubesi başkanı oldu. 1979'da Şota Rustaveli ödülüne değer bulundu. Sinema ve tiyatro yönetmeni Zaza Halvaşi Pridon Halvaşi'nin oğludur.

İlk şiirleri 1948'de yayımlandı. İlk kitabı Yolun Ülkesi adıyla çıktı. Daha sonra Çoruh’un Sırları, Sitem, Kurban Olayım, Bu Gün, Dert, Annemin Göğsünde Yüz Güneş gibi elli kadar kitabı yayımlandı. Türkiye'ye 1968'de bir grup yazarla yaptığı seyahatini de anlattığı Omri ("Ömür") adlı anı kitabı 2010'da basıldı. Bu kitap yine Omri adıyla Türkçeye çevrilip 2019'da yayımlandı. Halvaşi bu kitabında Ahmet Özkan'ın Sovyet döneminde Gürcistan'la ilişkilerinden ve onunla ilişki kuran Gürcü Türkologların KGB ile bağlantısından söz etmiştir.[1] Halvaşi'nin seçme şiirleri de daha önce Türkçeye çevrilmiş ve Eninde Sonunda (1988) adı altında Almanya'da basılmıştı.

Kaynakça

  1. ^ Pridon Halvaşi, ომრი, Tiflis, 2007 (Omri / ომრი, 2019; Çeviren: Erdoğan Şenol), s. 174-194, 206-209. ISBN 978-9941-0-0237-3.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Acara Özerk Cumhuriyeti</span> Gürcistana bağlı özerk bölge.

Acara Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde yer alan özerk cumhuriyet. Yönetim merkezi Batum'dur. Türkiye'nin hemen kuzeydoğusunda Artvin ve Ardahan illeri sınırında yer alır. Artvin'in Kemalpaşa ilçesinde bulunan Sarp Sınır Kapısı Batum'a açılır. Bir süre Osmanlı İmparatorluğu yönetiminde kalmış olan Acara Özerk Cumhuriyeti, 1921'de imzalanan Kars Antlaşması'nın bir sonucu olarak Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kurulmuş, Sovyetler Birliği'nin dağılıp Gürcistan'ın bağımsız olmasından sonra bugünkü adını almıştır. Gürcistan'ın merkezî yönetimine tabi olan Acara Özerk Cumhuriyeti, Türkiye ile tarihî, dinî ve kültürel yakınlığa sahiptir. 1921 Kars Antlaşması metnine göre Türkiye, bölgeyi dinî toplulukların bütün haklarını garanti altına alan geniş bir yönetimsel özerkliğe sahip olması ve Batum limanından vergisiz şekilde serbest ticaret yapabilmesi koşuluyla Gürcistan'a bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcüce</span>

Gürcüce, bir Kafkas halkı olan Gürcülerin konuştuğu dil. Gürcistan'ın resmî ve öğretim dilidir. Modern Gürcüce, Kartli diyalekti temelinde gelişmiş ve 5. yüzyıldan itibaren Gürcü edebiyatının tek dili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Acara Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti veya Acara ÖSSC, Gürcistan SSC sınırları içinde 16 Temmuz 1921'de kurulan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti.

<span class="mw-page-title-main">Çveneburi</span> Türkiye’de yaşayan muhacir Gürcülerin kendilerini tanımladığı sözcük

Çveneburi, ataları 93 Harbi sonrasında Artvin ve Batum yöresinden Osmanlı İmparatorluğu'nun iç kısımlarına göç etmiş, Türkiye Gürcüleri içindeki Müslüman muhacir topluluğun kendi aralarında kullandıkları bir öz tanımlamadır. Bu tanım, Türkiye Gürcüleri içerisindeki tarihi Tao-Klarceti bölgesinin yerlisi olarak yaşayan Gürcüleri ve Gürcü Katoliklerini kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandre Kazbegi</span>

Aleksandre Kazbegi, Gürcü roman ve oyun yazarı, şair, çevirmen ve tiyatro oyuncusu. Yazar olarak “Akaki Moçhubaridze”, tiyatroda “Moheve” takma adlarını kullanmıştır. 1882'de yayımlanan Baba Katili adlı yapıtıyla tanınır. Kitap, Kafkaslar'ın Robin Hood'u Koba'yı anlatır. Daha sonra Stalin olarak anılan İoseb Cugaşvili, Aleksandre Kazbegi'nin bu önemli yapıtının kahramanından esinlererek Koba takma adını almıştır. Yazarın birkaç öyküsü ve Elguca adlı romanı Türkçe yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Acara (tarihsel bölge)</span>

Acara, Gürcistan’ın tarihsel-coğrafik bölgelerinden biridir. Bu bölge, Acara Çayı (Acaristskali) vadisine yayılır. Günümüzde Acara Özerk Cumhuriyeti sınırları içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Memed Abaşidze</span>

Memed Abaşidze, Memed Beg olarak da bilinir, Gürcü siyasi lider, yazar ve hayırseverdir. Acara'da yaşayan Müslüman Gürcülerin ulusal bilincini geliştirmek için çaba harcamıştır. Büyük Temizlik sırasında kurşuna dizilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fahrettin Çiloğlu</span> Türk yazar

Fahrettin Çiloğlu, Türkiye'ye göç etmiş Gürcü bir aileden gelen yazardır. İki dilde yazan yazar, Gürcüce yazar adı olarak önce ფარნა ჭილაძე, sonra ფარნა-ბექა ჩილაშვილი ve bazı Türkçe çevirilerde Parna-Beka Çiladze ile Parna-Beka Çilaşvili adlarını kullanmıştır. Tanrı'nın Sıcak Eli adı öykü kitabında Parna-Beka Çiladze adını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nodar Dumbadze</span>

Nodar Dumbadze, dünyaca ünlü Gürcü yazardır. 20. yüzyıl Gürcü edebiyatının en ünlü adlarından biridir. Romanları otobiyografik özellikler taşır. Güneşi Görüyorum (1967) adlı romanı Almancadan ve Güneşli Gece (2015) ile Ben, Ninem, İliko ve İlarion adlı romanları ise Gürcüceden Türkçeye çevrilerek yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tamaz Çiladze</span>

Tamaz Çiladze, , Gürcü yazar, şair ve oyun yazarı. Şair ve yazar Otar Çiladze’nin büyük kardeşidir. Bazı şiirleri Türkçeye de çevrilmiştir.

Erlom Ahvlediani, çağdaş Gürcü edebiyatının yazarlarından biridir. Senaryo yazarı olarak tanınmış, ama zamanla roman ve öyküleri daha çok ilgi çekmiştir.

<i>Blucinliler</i>

Blucinliler, Gürcü yazar Dato Turaşvili’nin romanı. "Blucin Kuşağı", tiyatro oyunu olarak kaleme alındı ve 2001 yılından itibaren uzun süre sahnelendi. 2008 yılında roman olarak yayımlandı ve roman Gürcistan’da uzun süre en çok satan kitap oldu..

<i>Kaplan Postlu Şövalye</i> şiir

Kaplan Postlu Şövalye, Gürcistan'ın ulusal şairi Şota Rustaveli tarafından 12. yüzyılda yazılan Orta çağ epik şiiridir. Gürcistan'ın Altın Çağı'nın karakteristik bir çalışması olan şiir, 1.600'den fazla kafiyeli dörtlükten meydana gelir ve Gürcü edebiyatının başyapıtı kabul edilir. Şiirin bir kopyası, 20. yüzyılın başına kadar gelinlerin çeyizine konurdu.

<span class="mw-page-title-main">Niyazi Ahmet Banoğlu</span>

Niyazi Ahmet Banoğlu, tarihi araştırma kitaplarıyla tanınan gazeteci ve yazar. Gürcü edebiyatından Türkçeye ilk çevirileri yapan kişi olarak da bilinir.

Aho Camii, Güneybatı Gürcistan'daki özerk cumhuriyet Acara'da yer alan bir cemaatsel camidir. 1818 yılına tarihlenen yapı, Acara'daki en eski camidir. Bina, kapısındaki dekoratif ahşap oymalar ve minberi ile tanınmaktadır. Osmanlı motifleri ve yerel Gürcü mimarisi unsurlarının birleşmesiyle oluşmuştur. Cami, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Ahmet Özkan Melaşvili, çevirmen ve Türkçe yayımlanan Gürcü kültürü yayın organı Çveneburi dergisinin yayıncılarından biriydi.

Sergi Cikia, Gürcü Oryantalist ve Gürcü Türkolojisinin kurucusu. 200'den fazla yazılı araştırması ve makalesi bulunan Cikia, Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesidir.

<i>İslam Gürcistanı</i> (gazete)

Samuslimano Sakartvelo ya da İslam Gürcistanı, Batum’da iki dilde basılan ve 1919-1921 arasında yayımlanan politik, ekonomik ve edebi günlük gazetedir. Önce İslam Gürcistanı Kurtuluş Komitesi’nin, sonra İslam Gürcistanı Meclisi’nin yayın organıydı. Başlangıçta Hasan Tahsin Himşiaşvili, sonra Memed Beg Abaşidze gazetenin yayın yönetmeniydi. Gazetenin adı, Osmanlıların Gürcülerden ele geçirdiği tarihsel Gürcü topraklarının adlandırılmasında kullanılan terimlerden birine dayanmaktadır.

Lado Levan Mrelaşvili, Gürcü yazar.

Makar Hubua, Gürcistan-İran ilişkileri ve Megrelce üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Gürcü-İranlı araştırmacıdır.