İçeriğe atla

Preon

Preonlar parçacık fiziğinde, kuarklar ve leptonların altparçacıkları olan nokta parçacıklardır.[1] Terim 1974’te, Jogesh Pati ve Muhammed Abdüsselam tarafından oluşturulmuştur. Preon modellerine olan ilgi, 1980’lerde zirve noktasına ulaşmıştır ancak parçacık fiziği Standart Model'i, fiziğin kendisini en başarılı şekilde tanımlamaya devam ettiğinden ve lepton ile kuark kompozitleri hakkında hiçbir deneysel veri bulunmadığından dolayı bu ilgi azalmıştır.

Hadronik sektörde görülen bazı etkiler Standart Model'in anomalileri sayılır. Proton spin krizi, EMC etkisi, Robert Hofstadter tarafından 1956’da bulunan nükleonların içerisindeki elektrik yükü dağılımı[2][3] ve CKM matrisi elemanları bunların arasında sayılabilir.

Öncesi

1970’lerde Standart Model (SM) geliştirilmeden önce (Standart Model'in anahtar ögeleri olan kuarklar 1964’te Murray Gell-Mann ve George Zweig tarafından önerilmiştir), fizikçiler parçacık hızlandırıcıların içerisinde yüzlerce farklı çeşit parçacık gözlemlemişlerdi. Bu parçacıklar, fiziksel özelliklerini temel alarak hayvanları gruplara ayıran taksonomiden çok da farklı olmayan bir şekilde fiziksel özellikleri arasındaki bağlantılara göre hiyerarşik bir sistem içinde sınıflandırılmışlardır. Bunların büyük çoğunluğunun particle zoo olarak görülmesi şaşırtıcı değildir.

Parçacık fiziğinin önde gelen modeli olan Standart Model, gözlemlenen parçacıkların çoğunun iki kuarktan oluşan mezonlar, üç kuarktan oluşan baryonlar ve az sayıda diğer parçacıklardan oluştuğunu göstermiştir. Artık daha da güçlenen parçacık hızlandırıcılarında görülen parçacıklar teoriye göre tipik olarak bu kuarkların kombinasyonlarından başka bir şey değillerdir.

Standart Model çerçevesinde, parçacıkların farklı sınıfları vardır. Bunlardan biri olan kuarkların her biri içerisinde kırmızı, yeşil ve mavi “renklerin” adı verilen ve dolayısıyla kuantum renk dinamiğinin ortaya çıkmasına neden olan üç değişkene sahip, altı değişik çeşit tipi vardır. Bunlara ek olarak altı farklı tipi olan leptonlar vardır. Bunların üçü yüklü parçacık olan elektron, müon ve taudur. Diğer üç lepton nötrinolardır ve her bir nötrino için karşılık olarak bir yüklü parçacık. Standart Modelde ayrıca fotonlar, W+, W− ve Z bozonları, gluonlar, Higgs bozonunu da içeren bozonlar ve graviton için bırakılmış bir boşluk vardır. Neredeyse bütün bu parçacıklar sol elli ya da sağ elli olarak adlandırılan şekilde simetriktirler. Kuarklar, leptonlar ve W bozonlarının hepsinin karşıt yüklü antiparçacıkları vardır.

Standart Modelin tamamen çözülmemiş bazı problemleri vardır. Özellikle parçacık teorisine bağlı bir kütleçekim teorisi hâlâ öne sürülememiştir. Her ne kadar Model gravitonun varlığını varsaysa da onlar bağlı olan tutarlı bir teori ortaya atılamamıştır. Calvin S. Kalman, atomizm konseptine göre, doğanın temel yapıtaşlarının görünmez olduğu ve bunların üretilmemiş ve parçalanamaz olduğu gözlemini yapar.[4] Kuarklar parçalanamaz değildir çünkü başka kuarklara parçalanırlar. Dolayısıyla da kuarkların kendileri temel yapıtaşları değildir ve başka temel yapıtaşlarından, yani preonlardan oluşmak zorundadır. Birbirini izleyen her bir parçacığın kütlesi belirli kalıpları izlese de çoğu parçacığın durgun kütlesi tam olarak tahmin edilemez. Bunun istisnası Mario Everaldo de Souza tarafından kurulan modelde tüm baryonların kütleleri tarif edilmiştir.[5]

Preon teorisi, kimyada 94 doğal elementi yalnızca üç temel yapıtaşının bileşenlerine (elektron, proton ve nötron) indiren periyodik tablonun yaptığını parçacık fiziği için de yapabilmek amacıyla ortaya atılmıştır. Standart Model de benzer şekilde hadronların oluşturduğu birkaç düzine particle zooyu önce sadece üç kuarktan oluşan temel bir yapıya indirgemiş ve Standart Model ile kuantum renk dinamiği ortaya çıkmadan önce çok sayıda olan gelişigüzel sabitlerin sayısını azaltmıştır.

Hedefleri

Preon araştırmasının hedefleri şunlardır:

  • Çoğu sadece yük bakımından değişiklik gösteren çok sayıda parçacığı, daha az sayıda temel parçacıklara indirgemek. Örneğin, elektron ve pozitron yükleri haricinde özdeştirler ve preon araştırması elektron ve pozitronların yükleri dışında benzer preonlardan oluştuğunu açıklamaya çalışır. Hedefi periyodik tablo için işe yarayan indirgemeci teoriyi parçacık fiziğine uygulamaktır.
  • Fermiyonların üç neslini açıklamak.
  • Kütle, elektrik yükü ve renk yükü gibi Standart Modelin açıklayamadığı parametreleri hesaplamak ve Standart Model için gereken deneysel girdi parametrelerinin sayısını azaltmak.
  • Elektron nötrinosundan üst kuarka kadar, temel parçacıklar olduğu varsayılan parçacıklarda gözlemlenen çok büyük enerji-kütle farklarını açıklayabilmek.
  • Elektrozayıf etkileşim simetri bozunumunu Higgs alanına ihtiyaç duymadan açıklayabilmek.
  • Nötrino salınımını ve kütleyi açıklayabilmek.
  • Örneğin soğuk karanlık madde adayları gibi yeni öngörülerde bulunabilmek.
  • Neden yalnızca gözlemlenmiş parçacık türlerinin var olduğunu açıklamak ve yalnızca bu gözlemlenmiş parçacıkların üretilebilmesinin nedenlerini açıklayan bir model kurmak (süpersimetride olduğu gibi gözlemlenmemiş parçacıkların öngörüsü güncel modellerin çoğunda bir sorun teşkil eder.)

Tarihçesi

Birkaç fizikçi, Standart Modelin sadece deneysel verilere dayan kısımlarını teorik olarak kanıtlayabilmek için “ön-kuarklar” (pre-quarks, preon teriminin geldiği yer) girişimlerde bulundur. Önerilen bu temel parçacıklar ya da Standart Modelde gözlemlenen en temel parçacıklar arasındaki ara parçacıklar için önerilen diğer terimler arasında önkuarklar, altkuarklar, maonlar,[6] alfonlar, kuinkler, rishonlar, tweedlelar, helonlar, haplonlar, Y-parçacıkları,[7] ve primonlar[8] sayılabilir ama fizik topluluğu arasında önde gelen terim preon adlandırmasıdır.

Bir altyapı oluşturma çabaları, 1974’te Pati ve Abdüsselam’ın Physical Review akademik dergisinde yayımladıkları makaleye kadar geri gider.[9] Diğer girişimler arasında Terazawa, Chikashige ve Akama'nın 1977 tarihli makalesi,[10] Ne'eman,[11] Harari,[12] ve Shupe'un[13] benzer ama birbirinden bağımsız 1979 yılına ait makaleleri, Fritzsch ve Mandelbaum'un 1981 yılı makalesi,[14] ve de Souza ile Kalman'ın 1992 tarihli kitabı sayılabilir. Bunların hiçbiri fizik dünyasında kabul görmedi. Fakat, yeni bir çalışmasında de Souza, kendi karşıtlık modelinden türetilmiş bir kuantum sayısınca belirlenen kuralların tüm zayıf hadron bozulmalarının açıklayan modelini ortaya koymuştur.[15] Modelinde leptonlar en temel parçacıklardır ve her bir kuark iki primondan oluşmuştur ve dolayısıyla bütün kuarklar dört tane primonla tanımlanır. Bu sebepten dolayı Standart Model Higgs bozonuna ihtiyaç yoktur ve her bir kuark kütlesi, üç tane Higgs bozonu benzeri yapı sayesinde, her bir primon çiftinin etkileşimiyle açıklanabilir. Hans Dehmelt, 1989 Nobel Ödülü kabul konuşmasında, kozmon adını verdiği, tanımlanabilir özelliklere sahip olan en temel parçacığın giderek artan ama sonlu sayıda olan temel parçacık zincirinin en son halkası olacağını açıkladı.[16]

Rishon Modeli

Rishon modeli (RM) parçacık fiziğinin Standart Modelinde (SM) gözüken fenomeni açıklamak için geliştirilmiş ilk girişimdir. İlk olarak Haim Harari ve Michael A. Shupe tarafından birbirlerinden bağımsız olarak geliştirildi ve daha sonra Harari ve öğrencisi olan Nathan Seiberg tarafından açıklandı.[17]

Model iki temel çeşidi olan rishon parçacıklarını (İbranice’de “ilk” anlamına gelir) içerir. Bunlar T ("Üçüncü" anlamına gelen İngilizce "Third" kelimesinden çünkü elektrik yükü ⅓ edir ya da İbranice "oluşmamış" anlamında Tohu) ve V’dir (yüksüz olduğu için "ortadan kaybolur" anlamına gelen İngilizce "Vanishes" kelimesinden ya da İbranice "boşluk" anlamına gelen Vohu kelimesinden). Tüm leptonlar ve kuark çeşnileri üç rishonlu sıralı üçlemelerdir. Bu gruptaki rishonların spinleri spin ½dir.

Popüler Kültür

  • E.E. Smith, 1930 basımı Skylark Three romanının 1948 yeniden basımında “altelektronların birinci ve ikinci tiplerini” ortaya atmış ve ve ikinci tip altelektronların kütleçekimi kuvveti ile ilişkili temel parçacık olduğunu öne sürmüştür.
  • Vonda N. McIntyre'in 1982 tarihli Star Trek 2: The Wrath of Khan filmini temel alan romanında, Dr. Carol Marcus’un Genesis projesinden Vance Madison Ve Delwyn March, “boojumlar” ve “snarklar” olarak adlandırdıkları alt-temel parçacıklar üzerine çalışırlar.
  • James P. Hogan'ın 1982 tarihli Voyage from Yesteryear adlı romanında konu tweedlelar adı verilen preonlar üzerine kurulmuştur.

Kaynakça

  1. ^ D'Souza, I.A.; Kalman, C.S. (1992). Preons: Models of Leptons, Quarks and Gauge Bosons as Composite Objects. World Scientific. ISBN 978-981-02-1019-9. 
  2. ^ Hofstadter, Robert (1 Temmuz 1956). "Electron Scattering and Nuclear Structure". Reviews of Modern Physics. 28 (3). ss. 214-254. Bibcode:1956RvMP...28..214H. doi:10.1103/RevModPhys.28.214. 
  3. ^ Hofstadter, R.; Bumiller, F.; Yearian, M. R. (1 Nisan 1958). "Electromagnetic Structure of the Proton and Neutron" (PDF). Reviews of Modern Physics. 30 (2). ss. 482-497. Bibcode:1958RvMP...30..482H. doi:10.1103/RevModPhys.30.482. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  4. ^ Kalman, C. S. (2005). "Why quarks cannot be fundamental particles". Nuclear Physics B: Proceedings Supplements. Cilt 142. ss. 235-237. arXiv:hep-ph/0411313 $2. Bibcode:2005NuPhS.142..235K. doi:10.1016/j.nuclphysbps.2005.01.042. 
  5. ^ de Souza, M.E. (2010). "Calculation of almost all energy levels of baryons". Papers in Physics. Cilt 3. ss. 030003-1. doi:10.4279/PIP.030003. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  6. ^ Overbye, D. (5 Aralık 2006). "China Pursues Major Role in Particle Physics". The New York Times. 6 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2011. 
  7. ^ Yershov, V.N. (2005). "Equilibrium Configurations of Tripolar Charges". Few-Body Systems. 37 (1–2). ss. 79-106. arXiv:physics/0609185 $2. Bibcode:2005FBS....37...79Y. doi:10.1007/s00601-004-0070-2. 
  8. ^ de Souza, M.E. (2005). "The Ultimate Division of Matter". Scientia Plena. 1 (4). s. 83. 
  9. ^ Pati, J.C.; Abdüsselam, M. (1974). "Lepton number as the fourth "color"" (PDF). Physical Review D. 10 (1). ss. 275-289. Bibcode:1974PhRvD..10..275P. doi:10.1103/PhysRevD.10.275. 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
    Erratum: Pati, J.C.; Abdüsselam, M. (1975). "Erratum: Lepton number as the fourth "color"". Physical Review D. 11 (3). s. 703. Bibcode:1975PhRvD..11..703P. doi:10.1103/PhysRevD.11.703.2. 
  10. ^ Terazawa, H.; Chikashige, Y.; Akama, K. (1977). "Unified model of the Nambu-Jona-Lasinio type for all elementary particles". Physical Review D. 15 (2). ss. 480-487. Bibcode:1977PhRvD..15..480T. doi:10.1103/PhysRevD.15.480. 
  11. ^ Ne'eman, Y. (1979). "Irreducible gauge theory of a consolidated Weinberg-Salam model". Physics Letters B. 81 (2). ss. 190-194. Bibcode:1979PhLB...81..190N. doi:10.1016/0370-2693(79)90521-5. 
  12. ^ Harari, H. (1979). "A schematic model of quarks and leptons" (PDF). Physics Letters B. 86 (1). ss. 83-6. Bibcode:1979PhLB...86...83H. doi:10.1016/0370-2693(79)90626-9. OSTI 1447265. 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  13. ^ Shupe, M.A. (1979). "A composite model of leptons and quarks". Physics Letters B. 86 (1). ss. 87-92. Bibcode:1979PhLB...86...87S. doi:10.1016/0370-2693(79)90627-0. 
  14. ^ Fritzsch, H.; Mandelbaum, G. (1981). "Weak interactions as manifestations of the substructure of leptons and quarks". Physics Letters B. 102 (5). s. 319. Bibcode:1981PhLB..102..319F. doi:10.1016/0370-2693(81)90626-2. 
  15. ^ de Souza, M.E. (2008). "Weak decays of hadrons reveal compositeness of quarks". Scientia Plena. 4 (6). ss. 064801-1. 
  16. ^ Dehmelt, H.G. (1989). "Experiments with an Isolated Subatomic Particle at Rest". Nobel Lecture. Nobel Vakfı. 4 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  17. ^ Harari, Haim; Seiberg, Nathan (1982). "The Rishon Model" (PDF). Nuclear Physics B. 204 (1). North-Holland Publishing. ss. 141-167. Bibcode:1982NuPhB.204..141H. doi:10.1016/0550-3213(82)90426-6. 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Haziran 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Fermiyon, parçacık fiziğinde, Fermi-Dirac istatistiğine uyan parçacıktır. Başka bir deyişle, Enrico Fermi ve Paul Dirac'ın gösterdiği üzere, Bose-Einstein istatistiğine sahip bozonların aksine fermiyonlar, belirtilen zamanda sadece bir kuantum durumuna karşılık gelebilen parçacıklardır. Eğer iki ayrı fermiyon uzayda aynı yerde tanımlanmışsa her bir fermiyonun özelliği birbirinden farklı olmak zorundadır. Örnek olarak, iki elektron bir çekirdeğin etrafında aynı orbitalde bulunacaklarsa, bu kez aynı spin durumunda olamazlar ve her orbitalde elektronun biri yukarı diğeri aşağı spin durumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Parçacık fiziği</span>

Parçacık fiziği, maddeyi ve ışınımı oluşturan parçacıkların doğasını araştıran bir fizik dalıdır. Parçacık kelimesi birçok küçük nesneyi andırsa da, parçacık fiziği genellikle gözlemlenebilen, indirgenemez en küçük parçacıkları ve onların davranışlarını anlamak için gerekli temel etkileşimleri araştırır. Şu anki anlayışımıza göre bu temel parçacıklar, onların etkileşimlerini de açıklayan kuantum alanlarının uyarımlarıdırlar. Günümüzde, bu temel parçacıkları ve alanları dinamikleriyle birlikte açıklayan en etkin teori Standart Model olarak adlandırılmaktadır. Bu yüzden günümüz parçacık fiziği genellikle Standart Modeli ve onun olası uzantılarını inceler.

<span class="mw-page-title-main">Kuark</span> Temel parçacık türü

Kuark, bir tür temel parçacık ve maddenin temel bileşenlerinden biridir. Kuarklar, bir araya gelerek hadronlar olarak bilinen bileşik parçacıkları oluşturur. Bunların en kararlıları, atom çekirdeğinin bileşenleri proton ve nötrondur. Renk hapsi olarak bilinen olgudan ötürü kuarklar asla yalnız bir şekilde bulunmaz, yalnızca baryonlar ve mezonlar gibi hadronlar dahilinde bulunabilir. Bu sebeple kuarklar hakkında bilinenlerin çoğu hadronların gözlenmesi sonucunda elde edilmiştir.

Lepton, temel parçacıklardan birisidir ve maddenin yapı taşıdır. En çok bilinen lepton, atomda bulunarak atomun kimyasal özelliklerini belirleyerek neredeyse tüm kimyayı oluşturan elektrondur. İki temel lepton sınıfı vardır: yüklü leptonlar ve nötr leptonlar. Yüklü leptonlar diğer parçacıklarla birleşerek atom ya da pozitronyum gibi bileşik parçacıklar meydana getirirken nötrinolar diğer parçacıklarla etkileşime girmezler ve bu sebepten algılanmaları çok zordur.

Parçacık fiziğinde bir hadron, güçlü etkileşim tarafından bir arada tutulan taneciklerden oluşan bir bileşik parçacıktır.

<span class="mw-page-title-main">Standart Model</span>

Standart Model, gözlemlenen maddeyi oluşturan, şimdiye dek bulunmuş temel parçacıkları ve bunların etkileşmesinde önemli olan üç temel kuvveti açıklayan kuramdır.

Yukarı kuark en hafif kuarktır, temel bir parçacıktır ve maddenin önemli bir bileşenidir. Aşağı kuarkla birlikte atom çekirdeğini meydana getiren proton ve nötronu oluşturur. Birinci nesil olarak sınıflandırılırlar. Elektrik yükü +2/3 e olup çıplak kütleleri 2,2+0,5
-0,4 MeV/c2 olarak ölçülmüştür. Bütün kuarklar gibi yukarı kuark da 1/2 spine sahip temel fermiyondur ve dört temel etkileşimin hepsinden etkilenir. Yukarı kuarkın antiparçacığı olan yukarı antikuark ile elektriksel yük işareti gibi birkaç özellikte farklılaşır.

Parçacık fiziğinde şu anda bilinen ve kuramsal olan temel parçacıkları ve bu parçacıklarla oluşturulabilen bileşik parçacıkları içeren listedir.

W ve Z bozonları, zayıf etkileşime aracılık eden temel parçacıklardır. Bu bozonların keşfi parçacık fiziğinin Standart Modeli için büyük bir başarının müjdecisi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Temel parçacık</span> Başka parçacıklardan oluştuğu bilinmeyen parçacıklar.

Temel parçacıklar, bilinen hiçbir alt yapısı olmayan parçacıklardır. Bu parçacıklar evreni oluşturan maddelerin temel yapıtaşıdır. Standart Model'de kuarklar, leptonlar ve ayar bozonları temel taneciklerdir.

Üst kuark, parçacık fiziğinde Standart Model'de tanımlanan bir parçacık. +2/3 elektrik yüküne sahip üçüncü kuşak kuarktır. 171,2 GeV/c2 kütleye sahip temel parçacık.

<span class="mw-page-title-main">Haim Harari</span> Fizikçi

Haim Harari, özellikle parçacık fiziği üzerine ve diğer alanlarda yaptığı çalışmalar ile tanınan İsrailli kuramsal fizikçidir.

Egzotik yıldız, elektron, proton, nötron ya da müonlardan farklı parçacıklardan oluşan ve kütleçekimsel çökmeye karşı yozluk basıncı ve diğer kuantum özellikleri sayesinde karşı gelebilen kuramsal bir sıkışık yıldızdır. Kuarklardan oluşan kuark yıldızları, belki de yukarı, aşağı ve garip kuarkların yoğuşmasından oluşmuş garip maddeden oluşan garip yıldızlar ve muhtemelen, eğer kuark alt parçacıklara ayrışabilirse onların yapıtaşlarını oluşturacak olan kuramsal preonlardan oluşan preon yıldızlarını içerir.

Çeşni, parçacık fiziğinde, bir temel parçacığın türünü ifade etmek için kullanılan terimdir. Standart Model'e göre kuarkların yukarı, aşağı, tılsım, acayip, üst ve alt; leptonların ise elektron, müon, tau, elektron nötrinosu, müon nötrinosu ve tau nötrinosu olmak üzere altışar çeşnisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Pentakuark</span>

Pentakuark, birbirlerine bağlı durumdaki dört kuark ile bir antikuarktan oluşan atomaltı parçacıktır. Kuarkların +1/3, antikuarkların ise - 1/3 baryon sayısına sahip olmalarından ötürü pentakuarkların toplam baryon sayısı 1'dir ve bu da pentakuarkların baryon olarak tanımlanmasını sağlar. Normal baryonların aksine üç değil de beş kuark bulundurmasından ötürü egzotik baryon olarak sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">J/psi mezonu</span>

J/psi mezonu veya psion bir atomaltı parçacık. Bir tane tılsım kuark ve bir de tılsım antikuarktan oluşan bir çeşni değiştiren yüksüz mezonudur. Bir tılsım kuark ve bir tılsım antikuarkın bağlı hali ile oluşan mezonlar "karmoniyum" olarak anılır. En yaygın karmoniyum, düşük değişim kütlesi, 3.0969 GeV/c23,0969 GeV/c2 yani ηc̅ ' nin (2.9836 GeV/c22,9836 GeV/c2) biraz üzerinde, sebebi ile J/psi mezondur. Bu mezon ortalama 7.2×10−21 s7,2×10-21 s ömre sahiptir.Fakat bu süre tahmin edilen 1000 kat daha uzundur.

Parçacık fiziğinde asimptotik özgürlük, enerji ölçeği yükseldikçe ve ilgili uzunluk ölçeği azaldıkça iki parçacık arası bağın asimptotik olarak zayıf olmasına sebebiyet veren ayar teorilerinin özelliklerinden biridir.

Ksi baryonları, birinci çeşni nesillerinden bir kuarka, daha yüksek çeşnili nesillerinden ise iki kuarka sahip, Ξ sembolüyle gösterilen hadron parçacığı ailesidir. Bu nedenlerden ötürü bu tip parçacıklar birer baryondur, toplam izospinleri 1/2'dir ve nötr olabildikleri gibi +2, +1 ya da -1 temel yüke sahip olabilirler. Yüklü Ksi baryonları ilk kez 1952'de, Manchester grubu tarafından gerçekleştirilen kozmik ışın deneyleri sırasında gözlemlenmiştir. Nötr Ksi baryonlarının ilk kez gözlemlenmesi ise 1959'da, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda gerçekleştirildi. Kararsız durumları, bozunma zinciri sonucunda daha hafif parçacıklara bozunmaları sebebiyle geçmişte çağlayan parçacıklar olarak da anılmaktaydılar.

Kuantum elektrodinamiğinde bir parçacığın anormal manyetik momenti, döngülerle beraber Feynman diyagramları ile ifade edilen kuantum mekaniğinin, o parçanın manyetik momentine etkilerinin bir katkısıdır.

Parçacık fiziğinde, küçük Higgs modelleri, Higgs bozonunun TeV enerji ölçeğinde bazı küresel simetri kırılmalarından kaynaklanan pseudo-Goldstone bozonu olduğu fikrine dayanmaktadır. Küçük Higgs modellerinin amacı, elektrozayıf simetri kırılmasından sorumlu Higgs bozon(lar)ının kütlesini stabilize etmek için bu tür yaklaşık küresel simetrilerin kendiliğinden kırılmasını kullanmaktır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.