İçeriğe atla

Prehistoric Planet

Prehistoric Planet
YapımcıJon Favreau Mike Gunton
AnlatıcıDavid Attenborough (orijinal versiyonu)
MüzikHans Zimmer
StüdyoBBC
DağıtıcıApple Tv
TürüBelgesel
Çıkış tarih(ler)i2022
Süre40 dk
Ülkeİngiltere, ABD
Dilİngilizce
Devam filmiPlanet Dinosaur

Prehistoric Planet (Türkçe: Tarih öncesi Gezegen), İngiliz-Amerikan ortak yapımı olan, 23 Mayıs 2022 tarihinde Apple TV+'da gösterime sunulan 5 bölümlük bir doğa tarihi belgeselidir. Bu belgesel dizisi, Jon Favreau'nun dizi sorumluluğunda David Attenborough'nun anlatımıyla ve MPC stüdyolarının da CGI çalışmalarıyla BBC stüdyolarında üretilmiştir. Temel olarak Geç Kretase'nin Maastrihtiyen bölümünün sonunda yerkürede yaşayan dinozorlara odaklanan belgesel yaklaşık 66 milyon yıl önceki ekosistemleri en son paleontolojik bulgularla seyirciyle buluşturmaktadır.[1] Belgeselin müzikleri Hans Zimmer, Kara Talve ve Anže Rozman tarafından bestelenmiştir.

Arka plan

Geç Kretase (66 milyon yıl önce) dünyasına odaklanan dinozor ağırlıklı bir belgeseldir. Güncel paleontolojik bulgular ışığında yepyeni bir anlayışla Mezozoyik dönem işlenmiştir. Tüylü dinozorların gösterilmesi, dinozorların ekosistemdeki yerlerinin daha ayrıntılı aktarılması gibi çok önemli yenilikleri barındırır.[2]

Yapım

Aynı zamanda bilim danışmanlardan biri olan paleontolog Stephen L. Brusatte tarafından belgesel gösterime girmeden önce yapımın 10 yıllık bir gelişime sahip olduğunu belirtilmiştir.[3] Belgeselle ilgili ilk haber 2019 Mayıs'ına aittir.

Deadline'ın ilgili haberinde Jon Favreau'nun BBC ile işbirliğinde Apple için Prehistoric Planet'in yapımını yürüttüğü belirtilmiştir.[4] Prehistoric Planet'in en önemli özelliklerinden biri de dinozor odaklı büyük belgesellerin ardılı olmasıdır. 1999 yapımı Walking with Dinosaurs ve 2011 yapımı Planet Dinosaurs sonrası ilk büyük dinozor belgeselidir. The Lion King ve The Jungle Book gibi filmlerin de görsel kısmını yapan MPC şirketinin gerçekçi görsel efektlerle dinozorları çeşitli habitatlarda gösterdiği yapım çokça övgü toplamıştır.[1]

Belgesel, son paleontolojik bilgilerin ışığında paleoekosistemlere ilişkin ciddi konular işlemiştir. Özellikle paleozoolog Darren Naish önderliğinde pek çok doğa bilimci belgesele katkı sunmuştur. Tüylü Tyrannosaurus civcivleri, süslü Pachyrhinosauruslar ve sauropod boyun keseleri gibi bilimsel yenilikler ortaya konmuştur.[1]

Bölümler

Kıyılar (Coasts)

Bölümdeki hayvanlar:

Alcione
Barbaridactylus
Kaikaifilu
Mosasaurus hoffmannii
Phosphatodraco
Tethydraco
Tuarangisaurus
Tyrannosaurus rex
Ammonite tanımsız
Protostégido tanımsız
Peces, Caridea, Actiniaria tanımsız

Çöller (Deserts)

Bölümdeki hayvanlar:

Barbaridactylus
Barsboldia
Dreadnoughtus
Mononykus
Secernosaurus
Tarbosaurus
Therizinosaurus
Ankylosauridae tanımsız (olasılıkla Tarchia veya Saichania)
Azhdarchidae belirsiz
Enantiornithes tanımsız
Titanosauria belirsiz (iz fosil, "Moğol titan")
Velociraptorine belirsiz (Velociraptor)
Coleoptera

Tatlı su (Freshwater)

Bölümdeki hayvanlar:

Beelzebufo
Deinocheirus
Masiakasaurus
Quetzalcoatlus
Triceratops
Tyrannosaurus rex
Velociraptor
Azhdarchidae tanımsız
Diptera Hematofagia tanımsız
Elasmosauridae tanımsız
Enantiornithes tanımsız
Sauropoda tanımsız

Buz Dünyaları (Ice Worlds)

Bölümdeki hayvanlar:

Antarctopelta
Edmontosaurus
Nanuqsaurus hoglundi
Olorotitan
Ornithomimus
Pachyrhinosaurus
Dromeosáurido tanımsız
Hadrosauridae antartic tanımsız
Mammalia Multituberculata tanımsız
Troodontidae tanımsız
Sivri sinek ve Keroplatidae

Ormanlar (Forests)

Bölümdeki hayvanlar:

Atrociraptor
Austroposeidon
Carnotaurus
Corythoraptor
Edmontosaurus
Hatzegopteryx
Qianzhousaurus
Telmatosaurus
Therizinosaurus
Triceratops
Zalmoxes
Ankylosauridae tanımsız (olasılıkla Anodontosaurus)
Sauropoda tanımsız (olasılıkla Opisthocoelicaudia)
Titanosauria tanımsız (olasılıkla Magyarosaurus veya Paludititan)
Aves, Anthophila, Coleoptera Fungi Bioluminiscencia

Tepkiler

Eleştiri siteleri ve paleontologların hesaplarını takip eden kitlelerce oldukça beğenilen yapım Rotten Tomatoes verilerine göre izleyiciden tam not almıştır.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b c McFadden, Brendan. "Sir David Attenborough explores habits and habitats of dinosaurs in new Apple TV+ series Prehistoric Planet". www.inews.co.uk. 19 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022. 
  2. ^ Editors, Editors. "Apple TV+ reveals first look at epic natural history event series "Prehistoric Planet"". www.apple.com. Apple. 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022. 
  3. ^ Brusatte, Steve, [@stevebrusatte]. "This is going to be epic. Honoured to play a role consulting with @MikeGunton & team from the development phase a decade ago until now. Huge work by @TetZoo & many talented people to make this happen". Twitter (İngilizce). 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ White, Peter. "'The Jungle Book' Director Jon Favreau Teams With BBC Studios' NHU To Produce Doc Series 'Prehistoric Planet' For Apple". Deadline. Deadline. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022. 
  5. ^ Editors, Editors. "PREHISTORIC PLANET: SEASON 1". www.rottentomatoes.com. Rotten Tomatoes. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dinozor</span> Mezozoik Çağa (kuşlar dahil) hâkim olan sauropsid omurgalılar kladı

Dinozor (Dinosauria), ilk olarak Mezozoyik zamanda ortaya çıkan ve yaşayan tek üyeleri kuşlar olan arkozor sürüngen grubu. Dinozor adı, Richard Owen tarafından Grekçe "korkunç" anlamına gelen deinos ve "kertenkele" anlamına gelen sauros sözcüklerinin birleştirilmesinden oluşur. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiştir. Dinozorlar, sıcakkanlı ve soğukkanlı arası özellikler gösteren mezoterm canlılardı. Mezozoyik'te oldukça başarılı biçimde tüm kıtalara yayılan dinozorlar çok farklı nişleri doldurdu. Yapılan araştırmalarda şimdiye kadar yaklaşık olarak 1.000 kadar kuş olmayan dinozor türünün yaşadığı belgelendi. Bugün dinozorların evrimsel olarak devamı olan kuşların 11.000 kadar türü vardır ki bu, yaşayan memelilerin tür sayısının (~6000) yaklaşık iki katıdır. Dinozorların nasıl yaşadığı, ne kadar çeşitlendiği ve ekosistemdeki yerleri kadar kuş olmayan dinozorların nasıl yok olduğu da bilim camiasını uzun zamandır meşgul etmektedir. Kuş olmayan dinozorları yeryüzünden silen yok oluşun aşamalı mı, yoksa yerbilimsel olarak katastrofik (ani) mi olduğu tartışmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Teruzor</span> soyu tükenmiş sürüngen takımı

Teruzor veya pterozor Pterosauria takımına ait soyu tükenmiş uçan sürüngenler kladıdır. Geç Triyas'tan Kretase'nin sonuna kadar yani Mesozoyik'in büyük bir bölümünde yaşadı. Teruzorlar, uçabildiği bilinen en eski omurgalıdır. Ön ayak bileklerinden çıkan dördüncü parmak uzayarak; deri, kas ve diğer dokulardan oluşan zardan kanatlarına destek oluyordu.

<i>Brachiosaurus</i> dev sauropod

Brakiyozor ya da Brachiosaurus, Brachiosauridae ailesinden soyu tükenmiş bir sauropod dinozor cinsidir. Bu hayvanlar Geç Jura'da, yaklaşık 157,3 ile 145,0 milyon yıl önce yaşadı. Bilinen en büyük dinozorlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dinozorlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede dinozor cinsleri kapsamlı bir şekilde listelenmiştir. Listede, geçerli olan veya henüz resmi isimlendirmesi yapılmamış 1379 cins ve alt sınıf dinozor ismi yer almıştır. Bazı isimlerin yanına aşağıdaki terminolojide belirtilen açıklamalar eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dinozorların sınıflandırılması</span>

Dinozorların sınıflandırılması, genel olarak ilk takson sınıflandırması Aristotales tarafından yapılmışken, “Sir Richard Owen”in korkunç güçlü kertenkele anlamına gelen “Dinosauria” (dinozor) terimini bilim dünyasına kazandırmasıyla ve Iguanodon, Megalosaurus ve Hylaeosaurusu ‘kertenkele sürüngenlerin familyası ve alt takımı’ şeklinde 1842 yılında ayırmasıyla başlamıştır. 1887 ve 1888 yıllarında Harry Seeley dinozorları kalça yapılarına göre kertenkele benzeri kalçalı Saurischia (Saurişya)dinozorlar ve kuş benzeri kalçalı Ornithischia (Ornitişya) dinozorlar olarak ikiye ayırmıştır. Bu ayrımlarla dinozorların taksonomisindeki pek çok sismik değişiklikleri içeren kalıcı bir form oluşturulmuştur.

Geç Kretase, jeolojik zaman cetvelinde Kretase döneminin ayrıldığı iki zaman diliminden genç olandır. Tebeşir anlamına gelen Kretase adı bu dönemde yoğun olarak çökelmiş olan tebeşir kayasına atıfta bulunularak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yerküre tarihi</span> Dünya gezegeninin oluşumundan günümüze değişimi ve gelişimi

Yerküre tarihi, yerkürenin oluşumundan günümüze kadar olan süreci ele alır ve tarihin coğrafi, biyolojik ve jeolojik unsurlarını kapsar. Yerküre tarihinin incelenmesi, birçok disiplinin bir araya gelmesini gerektirir. Bu disiplinler arasında jeoloji, biyoloji, paleontoloji, kimya, fizik ve astronomi gibi alanlar yer alır. Doğa bilimlerinin neredeyse bütün dalları, sürekli jeolojik değişim ve evrimle dolu yerküre geçmişindeki ana olayların anlaşılmasına katkıda bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dinozor boyutu</span>

Boyut, hem genel kamuoyu hem de profesyonel bilim insanlarının ilgisini çeken dinozor paleontolojisinin önemli bir yönüdür. Dinozorlar, iki gram kadar hafif olabilen minik sinek kuşlarından 50-100 ton ağırlığa kadar çıkabilen soyu tükenmiş titanosaurlara kadar, herhangi bir kara hayvanı grubunun boyutlarında görülen en aşırı varyasyonlardan bazılarına sahiptiler.

<span class="mw-page-title-main">Gregory S. Paul</span>

Gregory Scott Paul, paleontoloji alanında çalışan Amerikalı bir serbest araştırmacı, yazar ve çizer. En çok teropod dinozorlar üzerine yaptığı çalışmalar ve araştırmaları ve hem canlı hem de iskeletsel ayrıntılı çizimleri ile tanınır. Otuz yıl boyunca profesyonel olarak dinozorları araştıran ve restore eden Paul, Jurassic Park ve Discovery Channel'ın When Dinosaurs Roamed America ve Dinosaur Planet programlarında dinozor uzmanı olarak jenerikte yer aldı. Predatory Dinosaurs of the World (1988), The Complete Illustrated Guide to Dinosaur Skeletons (1996), Dinosaurs of the Air (2001), The Princeton Field Guide to Dinosaurs (2010), Gregory S. Paul's Dinosaur Coffee Table Book (2010), The Princeton Field Guide to Dinosaurs: 2. Baskı (2016), The Princeton Field Guide to Pterosaurs (2022), The Princeton Field Guide to Mezozoic Sea Reptiles (2022) kitaplarının yazarı ve illüstratörüdür ve The Scientific American Book of Dinosaurs'un (2000) editörüdür.