Pratt & Whitney J75 - Turkipedia

J75/JT4A

Türü	Turbojet
Ulusal köken	ABD
Üretici	Pratt & Whitney
İlk uçuş	1995
Diğer kullanıcılar	Boeing 707, Convair F-106 Delta Dart, Douglas DC-8, Lockheed U-2, Republic F-105 Thunderchief

Pratt & Whitney J75 (sivil adı: JT4A), ilk kez 1955'te uçan eksenel akışlı bir turbojet motordur.

Tasarım ve gelişim

J75 askeri amaçlı olarak, Convair F-106 Delta Dart, Lockheed U-2 ve Republic F-105 Thunderchief'de kullanıldı. Ayrıca prototip ve deneysel olarak da, Avro Canada CF-105 Arrow, Lockheed A-12, Martin P6M SeaMaster, North American YF-107 ve Vought XF8U-3 Crusader III'te kullanıldı.

Pratt & Whitney JT3D turbofan motorundan önce JT4A, bazı Boeing 707 ve Douglas DC-8 modellerine güç sağladı. Orta menzilli Boeing 707-220 ve Douglas DC-8-20 ve uzun menzilli Boeing 707-320 ve Douglas DC-8-30'a geliştirilmiş saha performansı getirdi. 1959'un sonlarına doğru P&W, geçici olarak TF75 veya JT4D olarak adlandırılacak olan J75'in turbofan versiyonunu sunmayı düşündü ancak bu modele uçak endüstrisi tarafından çok az ilgi gösterildi.

Denizcilik ve elektrik jeneratörü

Uçaklardaki nispeten kısa ömründen sonra JT4A, FT4'ün 18.000 ila 22.000 hp arasında çeşitli modellerde üretildiği denizcilik alanında daha kalıcı bir kullanım olanağı buldu. Kullanım alanları arasında ilk türbin savaş gemileri, Kanadalı Iroquois sınıfı muhripler, Birleşik Devletler Sahil Güvenliği'ne ait Hamilton sınıfı kırıcılar, 1970'lerde üretilen buz kırıcılar USCGC Polar Sea (WAGB-11) ile USCGC Polar Star (WAGB-10) (her biri CODOG konfigürasyonunda 3 motor) bulunmuştur ve ABD Donanması'nın Asheville sınıfı savaş teknesi için düşünülmüştür. Ancak şu anda yerini elektrik motorlarına bırakmıştır.

Varyantlar

J75-P-1
J75-P-3: 16,470 lbf (0,07 kN) itki
J75-P-5: 17,200 lbf (0,08 kN) itki
J75-P-9
J75-P-11
J75-P-13B: 17,000 lbf (0,08 kN) itki
J75-P-15W: 24,500 lbf (0,11 kN) artyakıcı itki
J75-P-17: 24,500 lbf (0,11 kN) artyakıcı itki^[1]
J75-P-19: 24,500 lbf (0,11 kN) artyakıcı itki^[1]
J75-P-19W: 26,500 lbf (0,12 kN) su enjektörlü artyakıcı itki^[1]
JT4A-3: 15,800 lbf (0,07 kN)^[1]
JT4A-4: 15,800 lbf (0,07 kN)
JT4A-9: 16,800 lbf (0,07 kN)^[1]
JT4A-11: 17,500 lbf (0,08 kN) itki^[1]
JT4A-29: (J75-P-19W) 26,500 lbf (0,12 kN) su enjektörlü artyakıcı itki^[1]

Kullanımlar

J75

Avro Canada CF-105 Mk1 Arrow
Convair F-106 Delta Dart
Lockheed A-12
Lockheed U-2
Martin P6M SeaMaster
North American F-107
Republic F-105 Thunderchief
Vought XF8U-3 Crusader III

JT4A

Boeing 707 (özellikle 707-220 ve 707-320)
Douglas DC-8 (özellikle DC-8-20 ve DC-8-30)

Teknik bilgiler (JT4A-11)

Veriler: Jane's All the World's Aircraft 1962-63,^[1] Aircraft engines of the World 1966/67,^[2] Flight:Aero Engines 1960

Tip: turbojet
Uzunluk: 3,660 mm
Diametre: 1,092 mm
Kuru ağırlık: 2,313.3 kg

Dış bağlantılar

P&W Resmi sitesi 28 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Taylor, John W.R. FRHistS. ARAeS (1962). Jane's All the World's Aircraft 1962-63. London: Sampson, Low, Marston & Co Ltd.
^ Wilkinson, Paul H. (1966). Aircraft engines of the World 1966/67 (21st ed.). London: Sir Isaac Pitman & Sons Ltd.

Pratt & Whitney hava aracı motorları
Yıldız tipi motorlar	R-985 R-1340 R-1535 R-1690 R-1830 R-1860 R-2000 R-2060 R-2180-A R-2180-E R-2270 R-2800 R-4360 Double Wasp Hornet (A) Hornet B Twin Hornet Twin Wasp (R-1830) Twin Wasp (R-2000) Twin Wasp E Twin Wasp Junior Wasp serileri Wasp Wasp Junior Wasp Major Yellow Jacket
H tipi motorlar	X-1800/XH-2600 XH-3130 (XH-3730)
Serbest pistonlu motorlar	PT1
Turbojetler	JT3C JT4 JT6 JT7 JT8A JT9 JT11 JT12 J42 J48 J52 J57 J58 J60 J75 J91
Turbofanlar	GP7000† JT3D JT4D JT8D JT9D JTF10 JTF10A JT10D JTF14 JTF16 JTF17 JTF22 PW1000G PW1120 PW2000 PW4000 PW5000 PW6000 STF200 SuperFan† V2500† F100 F105 F117 F119 F135 F401 TF30 TF33 XA101 RM8
Turboproplar/Turboşaftlar	APW34† JFTD12 PT2 PT3 PT4 PT5 T34 XT45 T52 XT57 T73 T800-APW† T900†
Propfanlar	578-DX†
Roket motorları	RL10
Aeroderivatif gaz türbinli motorlar	GG3/FT3 GG4/FT4 FT8
Yan kuruluş	Pratt & Whitney Canada Pratt & Whitney Rocketdyne
Kilit kişiler	Leonard S. Hobbs George J. Mead Wright Parkins Perry Pratt Frederick Rentschler Richard "Dick" Soderberg Andrew Willgoos

İlgili Araştırma Makaleleri

Pratt & Whitney bir Amerikan havacılık ve uzay şirketidir, merkezi Hartford, Connecticut'tadır. United Technologies Corporation (UTC)'ye bağlı bir kuruluştur. Pratt & Whitney'in uçak motorları hem sivil havacılıkta hem de askeri havacılıkta yaygın olarak kullanılır.

General Electric F118, GE Aviation tarafından üretilen ve General Electric F110 temelli bir non-afterburning turbofan motordur.

Nanchang Q-5, Çin yapımı bir kara saldırı uçağıdır. Uçağın öncelikli rolü yakın hava desteğidir.

Pratt & Whitney F119, şirket içi adı PW5000, Pratt & Whitney tarafından Lockheed Martin F-22 Raptor gelişmiş taktik avcı uçağı için geliştirilmiş bir artyakıcılı turbofan jet motorudur.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed YF-22</span> ABD Hava Kuvvetleri için tasarlanmış tek kişilik, çift motorlu avcı uçağı ve teknoloji göstericisi

Lockheed/Boeing/General Dynamics YF-22, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri için tasarlanmış tek kişilik, çift motorlu avcı uçağı ve teknoloji göstericisidir. Hava kuvvetlerinin düzenlediği Gelişmiş Taktik Avcı yarışmasının gösterim/doğrulama aşaması için iki prototipi üretilen tasarım, yarışmada finalist oldu. YF-22, Northrop YF-23'e karşı yarışmayı kazanarak Lockheed Martin F-22 Raptor adıyla üretime girdi. YF-22, üretim modeli olan F-22 ile benzer aerodinamik tasarıma ve düzene sahip olsa da; kokpit, dikey stabilizeleri, kanatların konumu ve tasarımı ile gövde iç yapısında birtakım farklılıklara sahipti.

Pratt & Whitney R-1340 Wasp, 1920'lerden itibaren Amerikan uçaklarında yaygın olarak kullanılmış pistonlu tipte bir uçak motorudur. Bu motor Pratt & Whitney şirketinin ilk motoru ve ünlü Wasp serisinin ilkidir. Tek sıralı dokuz silindir, hava soğutmalı bir tasarım ve hacmi 1.344 inç³ (22 L); hem strok hem de çapı 5.75 inç idi (146 mm). Toplam 34.966 motor üretildi.

Pratt & Whitney J57, 1950'lerin başında Pratt & Whitney tarafından geliştirilen eksenel akışlı bir turbojet motorudur. J57, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk 10.000 lbf (45 kN) itme sınıfı motordu. J57 / JT3C, J75 / JT4A turbojet, JT3D / TF33 turbofan ve PT5 / T57 turboprop olarak geliştirildi. J57 ve JT3C, onlarca yıldır savaş uçakları, uçaklar ve bombardıman uçakları üzerinde yoğun bir şekilde kullanıldı.

Pratt & Whitney J48, Rolls-Royce Tay'ın lisanslı bir versiyonu olarak Pratt & Whitney tarafından geliştirilen bir turbojet motorudur. Tay / J48, Rolls-Royce Nene'nin genişletilmiş bir geliştirmesiydi.

Pratt & Whitney J52, başlangıçta Amerika Birleşik Devletleri Donanması için 40 kN (9,000 lbf) sınıfında tasarlanmış, eksenel akışlı çift makaralı bir turbojet motordur. A-6 Intruder ve AGM-28 Hound Dog seyir füzesine güç sağladı. 2017 itibarıyla motor hala A-4 Skyhawk ve EA-6B Prowler modellerinde kullanılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Pratt & Whitney PW2000</span> Turbofan uçak motoru

Pratt & Whitney PW2000 motor ailesi, F117 askeri adı ile de bilinen ve başlangıçta JT10D olarak anılan 37.000 ila 43.000 lbf arasında bir itki kuvvetine sahip yüksek bypaslı, turbofan bir uçak motorudur. Pratt & Whitney tarafından üretilen PW2000, Boeing 757 için tasarlandı. Rolls-Royce RB211 ile rekabet etmiştir.

Pratt & Whitney JT3D, Pratt & Whitney JT3C turbojetten türetilen erken dönem turbofan uçak motoru. İlk olarak 1958'de çalıştırıldı ve 1959'da bir B-45 Tornado test uçağında ilk deneme uçuşu gerçekleştirildi. 1959 ile 1985 yılları arasında 8.000'den fazla JT3D üretildi. Bugün hala hizmette olan JT3D motorlarının çoğu askeri uçaklarda kullanılmaktadır ve USAF tarafından belirlenmiş TF33 ile kodu tanımlanmaktadır.

Pratt & Whitney TF30, aslen Pratt & Whitney tarafından ses altı F6D Füze filosu savunma avcı uçağı için tasarlanmış askeri bir düşük baypaslı turbofan motorudur, ancak bu proje iptal edilmiştir. Daha sonra süpersonik tasarımlar için bir afterburner ile uyarlandı ve bu formda, F-111 ve F-14A Tomcat'i çalıştırmanın yanı sıra A'nın ilk versiyonlarında da kullanılmaya devam eden dünyanın ilk yanma sonrası turbofan üretimi oldu. -7 Art yakıcı olmadan Corsair II. TF30'un ilk uçuşu 1964'te yapıldı ve üretim 1986 yılına kadar devam etti.

Pratt & Whitney JT8D, Pratt & Whitney tarafından Şubat 1963'te Boeing 727'nin ilk uçuşu ile tanıtılan düşük baypaslı bir turbofan motorudur. ABD Donanması A-6 Intruder saldırı uçağına güç veren Pratt & Whitney J52 turbojet motorunun bir modifikasyonuydu. Volvo RM8, Saab 37 Viggen avcı uçağı için İsveç'te lisanslı olarak üretilmiş bir son yakma sürümüdür. Pratt & Whitney ayrıca FT8 olarak elektrik santrali ve gemi tahrik sistemi için statik versiyonlar satıyor.

Pratt & Whitney T34, Pratt & Whitney tarafından tasarlanan ve üretilen bir Amerikan eksenel akışlı turboprop motordu. Tek büyük uygulaması Douglas C-133 Cargomaster'daydı.

Pratt & Whitney JT12, küçük bir turbojet motorudur. Pratt & Whitney T73, ilgili bir turboşaft motorudur.

Rolls-Royce RB.41 Nene, 1940'ların İngiliz santrifüj kompresörlü turbojet motorudur. Nene ölçeklendirilmiş bir Rolls-Royce Derwent yerine 5.000 lbf tasarım hedefi ile tamamıyla bir yeniden tasarımdı ve bu da onu çağının en güçlü motoru yapıyor. Rolls-Royce'un üretime giren üçüncü jet motoruydu ve ilk olarak tasarımın başlamasından itibaren 6 aydan daha kısa bir sürede çalıştı. Adını, şirketin jet motorlarına nehirlerden sonra isim verme geleneği doğrultusunda Nene Nehri'nden almıştır.

Pratt & Whitney J58, Lockheed A-12,YF-12 ve SR-71 uçaklarını çalıştıran bir Amerikan jet motoruydu. Arttırılmış itme sağlayan güçlü bir turbojetti.

Lockheed P-80 Shooting Star, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAAF) tarafından operasyonel olarak kullanılan ilk jet avcı uçağıydı. 1943 yılında Lockheed tarafından dizayn edilip üretilen P-80, dizayn sürecinden sadece 143 gün sonra göklerle buluşmuştur. 2. Dünya Savaşının bitimine yakın bir süreçte, 2 adet ön üretim modeli İtalya'da görev almıştır. Düz kanatlarla dizayn edilen F-80 tipi uçak, Amerikan Hava Kuvvetleri altında Kore'de geniş çaplı muharebelerde görev almıştır.

General Electric F404 ve F412, 10,500-19,000 pound-kuvvet (47-85 kN) itki üretebilen artyakıcılı turbofan motor ailesidir. General Electric Havacılık tarafından üretilmektedir. Volvo Aero tarafından üretilen RM12 adlı bir varyantı da bulunmaktadır. F404, daha büyük versiyonu olan F414 turbofan motorunun yanı sıra deneysel olarak geliştirilen GE36 sivil propfan motoruna da öncü olmuştur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.