İçeriğe atla

Praetor

Praetor, Eski Roma'da Sezar'ın muhafızlarına verilen isim. Sözcük anlamı olarak "ülkeyi yöneten" anlamına gelmesi muhtemel sıfat. Birden fazla ülkeyi yöneten modeli için Eski Roma'da vatandaşlar arasındaki uyuşmazlıkları çözen yargıç ve yönetici konumunda olan yetkililere verilen isim. Bunlar, kuralları yargılamalar sonucu belirleyip bağlayıcı hükümler haline getirme yetkisine (içtihatı birleştirme) de sahiptiler aynı zamanda.

Başlangıçta sadece bir tane praetorluk vardı. Bu da, şehirde oturan ve Roma vatandaşlarının birbirleriyle olan ilişkilerinden doğan ihtilaflara bakan kimseydi. Savaşlara katılmayıp şehirde kaldığı için bu praetora, şehir praetoru anlamında "Praetor Urbanus" denildi. Daha sonra Romalıların diğer yabancı kavimlerle ticari ilişkilerinin artması sonucu, bu ilişkilerden doğacak ihtilaflara bakmak üzere yeni bir praetorluğa ihtiyaç duyuldu. Bu ihtiyacın sebebi Praetor Urbanus'un sadece vatandaşlar arasında doğacak ihtilaflara bakmakla görevli olması ve Ius Civile'nin yabancılara uygulanmamasıydı. Bu nedenle, "Praetor Peregrinus" (Yabancılar Praetor'u) adı ile anılan praetorluk kuruldu. Adı "Yabancılar Praetor'u" olmakla beraber bu praetorun görevi yabancılarla yabancılar arasındaki ihtilaflara değil, yabancılarla Romalılar arasındaki ihtilaflara bakmaktı. Roma Meclisleri tarafından seçilen her iki praetorun görev süresi de bir yıldı.

Görevleri

  • Dava hakkı (actio)
  • Savunma hakkı (def'i-exceptio)
  • Eski durumun iadesi (R.in integrum)
  • Yasaklama (interdictum)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konsolosluk</span> diplomatik temsilcilik

Konsolosluk, yabancı ülkelerde, kendi vatandaşlarının işlemlerine bakan, ülkesinin ticarî menfaatlerini koruyan ve diplomatik olmayan çeşitli resmî görevleri yerine getiren resmî dairelere verilen isim. Bu görevi yerine getiren kişiye Konsolos adı verilir. Konsolosluk idarecilerinin unvanları ülkeden ülkeye değişir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma</span> İlk Çağın en büyük ve en güçlü medeniyeti

Antik Roma, MÖ 9. yüzyılda İtalya Yarımadası'nda kurulan Roma şehir devletinden doğarak tüm Akdeniz'i çevreleyen bir imparatorluk hâline gelen medeniyetin adıdır. Yaklaşık 2.200 yıl boyunca varlığını sürdürmüş olan Roma uygarlığı bir monarşiden oligarşi ve cumhuriyetin bileşimi bir demokrasiye ve daha sonra da otokratik bir imparatorluğa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Roma Krallığı</span> Antik Romada kralların hüküm sürdüğü dönem

Roma Krallığı, Antik Roma döneminde Roma şehri ve topraklarının monarşi ile yönetildiği dönemdir. Efsaneye göre Roma'yı Romulus ve Remus kardeşler kurmuştur. Eski çağ tarihçileri, Roma Krallığı'nın başlangıcı olarak MÖ 753 tarihini verirler. Roma’nın krallık dönemi politik tarihi hakkında bilinenler oldukça azdır. Arkeolojik bulgulara göre Roma krallık döneminde geniş caddelerin ve görkemli yapıların inşa edilmeye başlandığı büyük bir şehir olma yolundaydı. Roma henüz bu dönemde Latium bölgesinde yaşayan Latin şehirleri birliğinin önderiydi. Etrüskler, üzerinde egemenlik kurdukları Latin köylerini birleştirip Roma kentini kurarken yerli halkı kentin kurulmasında zorla çalıştırmışlar. Bu durum iki toplumun arasını açmıştır. Latin halkının zamanla güçlenen aristokratları, iki buçuk yüzyıl sonra ayaklanarak MÖ 509 yılında Etrüsk kralını kovmuşlar ve Roma Cumhuriyeti'ni kurmuşlardır.

Büyükelçi veya sefir, başka bir ülkede siyasî ve hukukî olarak ülkesini temsil eden kişidir. Büyükelçiler, görevli bulundukları ülkede, vatandaşı oldukları ülkenin devlet başkanını temsil eder.

Konsolos, bir ülkenin vatandaşlarının farklı ülkelerdeki nüfus, vatandaşlık ve ticari işlemlerine bakan ve bu yöndeki işlemleri yapacak olan memurlardan sorumlu olan kişidir. Bu görevin yerine getirildiği kuruma Konsolosluk adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Roma hukuku</span> Antik Romanın hukuk sistemi

Roma hukuku, Antik Roma'nın hukuk sistemidir. Kamu hukuku ve özel hukuk ayrımına dayanmaktadır. Bu ayrım ilk kez Roma hukukunda yapılmıştır.

Uluslararası özel hukuk, kişiler arası hukuk sorunlarında hangi devletin hukukunun uygulanacağını karara bağlar. Hiçbir devlet kendi hukuku dışındaki hukuk sistemlerini yok varsayamaz. Uyuşmazlıklar özellikle yurt dışında yaşayan vatandaşların sorunlarıyla ve yabancılarla ilgilidir. Aynı sorunlarda devletler farklı hukuk sistemlerine sahiptirler ve kanunlar ihtilafı durumunda hangi yasa ve hangi ülkenin mahkemesi yetkilidir, buna ilişkin hükümleri içerir. Mahkeme ve yasa değişik olabilir. Yine ticari ortaklık, vb. iç hukuk tüzel kişilerinin kendi devletlerinin sınırlarını aşan ve birden çok devletin yetki alanına giren durumlarda bu özel hukuk kişileri arasındaki ilişkileri düzenler ya da bunların bağlı olacağı iç hukuku belirler.

<span class="mw-page-title-main">Nero Claudius Drusus</span> Romalı general ve devlet adamı

Nero Claudius Drusus Germanicus, Decimus Claudius Drusus olarak doğan ve Drusus, Drusus I, Drusus Claudius Nero ya da Yaşlı Drusus olarak da bilinen, Augustus'un karısı Livia'nın, ilk kocası Tiberius Claudius Nero'dan olan en küçük oğlu ve ünlü Romalı general.

<span class="mw-page-title-main">Roma kralı</span> "Rex", başmagistra

Roma Kralı Roma Krallığı'nın başmagistrası. Romanın kurucusu olan ve bu sebeple kendiliğinden kral olan Romulus hariç tüm Krallar Roma halkı tarafından yaşam boyu seçilmişler, Krallardan hiçbiri tahta çıkmak için askerî gücüne güvenmemiştir. İlk dört kralın seçimlerinin kalıtsal ilkelere göre yapıldığına dair bir bilgi yoksa da, beşinci kral Tarquinius Priscus'tan itibaren kraliyet mirası kralın soyundan gelen kraliyet kadınları tarafından devam ettirilmiştir. Sonuç olarak, antik tarihçiler kralların seçiminde soylarından çok erdemlerine bakıldığını vurgularlar.

<span class="mw-page-title-main">Magister equitum</span>

Magister Equitum, Roma Cumhuriyeti'nde var olan az sayıda olağanüstü makamlardan birisidir.

Praefectus, Antik Roma'da çok çeşitli tipleri bulunan bir tür resmî görevli.

<span class="mw-page-title-main">Pattaya</span>

Pattaya Tayland'ın önemli şehirlerinden biridir. Başkent Bangkok'un yaklaşık 165 km kadar güney doğusunda ve Tayland Körfezi kıyısında yer almaktadır. Şehir, idari bakımdan Chonburi iline bağlı olmasına rağmen, kendi kendini yöneten özel belediye statüsüne sahiptir. Kelime anlamı, "Güney Batı Munson Rüzgarı" anlamına gelmektedir.

Aerarium Antik Roma'da Kamu Hazinesine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Polis (şehir)</span> Eski Yunanistanda şehir devleti

Polis, Eski Yunanistan'da bir şehir veya şehir devleti. Kelimenin bir diğer anlamı ise böyle bir şehrin vatandaşlar topluluğu idi. Klasik Atina ve aynı dönemdeki şehirler için bu terim çoğu zaman "şehir devleti" olarak çevrilir. Aynı kavramın Latincesi civitas tır.

Başkonsolos bir ülkede görev yapan başkonsolosluktaki en yetkili memura verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kore'de insan hakları</span>

Kuzey Kore'de insan hakları, durumunu değerlendirmek ülkenin dışa kapalı doğası nedeniyle zordur. Hükûmet yabancıların ülkeye girişini sınırlandırmıştır. Buna rağmen Kuzey Kore her yıl, bin beş yüz kadarı batılı ülkelerden olmak üzere üç yüz bin turist tarafından ziyaret edilmektedir. Turistlerin büyük çoğunluğu Kŭmgangsan dağlarında bulunur ve çok küçük bir bölümü Pyongyang'ı ziyaret eder. Stratejik açıdan önemli olan DPRK otoritelerinin resmi bildirilerine göre yabancılara sadece ülkenin belli bölgeleri için izin verilir. Ayrıca refakatçinin izni olmadan fotoğraf ya da video çekimi de yasaktır. ABD Dış İşleri Bakanlığı'na göre ülke 1996'dan beri uluslararası insan hakları organizasyonlarının girişine izin vermemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Senato (Bizans)</span>

'Senato Roma İmparatorluğu'ndaki Senato'nun devamıdır. I. Konstantin tarafından 4. yüzyılda kurulmuştur. Yüzyıllarca varlığını sürdürmesine rağmen etkisi giderek azalmış ve en sonunda 13. yüzyılda ortadan kalkmıştır.

Toy ya da kengeş, İslamiyet öncesinde Türk devletlerinde devlet işlerinin görüşülüp ve tartışıldığı aynı zamanda yasama, yürütme ve yargı yetkisini kullanan meclistir. XIII. yüzyılın ortalarından itibaren Türkçe kaynaklarda geçmeye başlayan kurultay kelimesi, toy yerine kullanılmaya başlanmış ve toy sadece yemekli eğlenceler için kullanılan bir kelime hâline gelmiştir.

Comitia Centuriata, Roma'nın altıncı kralı Servius Tullius döneminde, esasen askeri ve mali zorunluluklar sonucu kurulan meclis.

<span class="mw-page-title-main">Roma vatandaşlığı</span> Antik Romada vatandaşlık

Antik Roma'da vatandaşlık özgür bireylerin yasalar, mülkiyet ve yönetim ile ilgili olarak elde ettiği ayrıcalıklı siyasi ve hukuki bir statüdür.