İçeriğe atla

Praefectus

Praefectus (Latince praefectus), Antik Roma'da çok çeşitli tipleri bulunan bir tür resmî görevli.

Bir praefectus'unmakamı, bölümü ya da kontrol ettiği alan prefecture olarak adlandırılır, ancak Roma sonrası dönemlerde bazı durumlarda prefecture veya aksine (vice versa) sahip olmayan praefectuslara da rastlanır.

Antik Roma

Praefectus, Roma İmparatorluğunda genellikle ilave yetkilere sahip, alt sınıftan üst sınıfa kadar pek çok derecesi bulunan askeri ve sivil memurlara verilen çok sayıda resmi unvandan biridir. Bu memurların yaptırım gücü, kendi makamlarından ziyade daha üst bir otorite tarafından verilen yetkilere dayanırdı (Bu makama genellikle vir Magistra tarafından seçilirlerdi.).

Praefectus praetoriolar

Praefectus praetoriolar, başlangıçta, generallerin arazide kişisel güvenliklerini sağlamakla yükümlü birliklerin komutanıyken sonradan önemleri artmış ve Roma İmparatorluğu'nda İmparatorları görevden alan ve yerlerine yenilerini çıkartabilen bir güç konumuna ulaşmışlardır. İmparator Diokletian'ın tetrarşi kurumunu (300 civarı) oluşturmasından sonra ortaya çıkan dört praefectus praetorio yöneticisi olmuşlardır.

Zengin ve stratejik bir tahıl ambarı olduğundan, İmparatorlar tarafın paranoyaklık derecesinde sevilen ve önem verilen bir kraliyet mülkü olan Mısır, Praefectus augustalis adı verilen, doğrudan İmparator Augutus'a bağlı ve onun adına eyaleti yöneten bir praefectus praetorioya sahipti.

Polis ve sivil praefectuslar

  • Praefectus urbi ya da Praefectus urbanus: Şehir praefectusu, Roma şehrinin yönetilmesiyle görevliydi.
  • Praefectus vigilum: Vigiles komutanı.
  • Praefectus aerarii: Soylular arasından atanan devlet hazinesi muhafızları.

Askeri praefectuslar

  • Praefectus alae: Süvari taburu komutanı.
  • Praefectus castrorum: Kışla komutanı.
  • Praefectus cohortis: Kohort komutanı.
  • Praefectus classis: Donanma komutanı.
  • Praefectus equitatus: Süvari komutanı.
  • Praefectus equitum: Süvari komutanı.
  • Praefectus fabrum: Fabri görevlisi subay, iyi eğitimli mühendis ve zanaatçı.
  • Praefectus legionis: Equestrian lejyon komutanı.
  • Praefectus legionis agens vice legati: Equestrian yardımcı lejyon komutanı.
  • Praefectus socium (sociorum): Ala sociorum için komutan yetkisiyle atanan Romalı subay (socii olarak biline İtalik kökenli ve imtiyazlı kişiler arasından seçilen askerlerden oluşan bir birlik).

Yardımcı birlikler için kendi halklarına vurgu yapan özel unvanlar:

  • Praefectus Laetorum (Germanik, özellikle Galya kökenli)
  • Praefectus Sarmatarum gentilium (steplerden, özellikle İtalya'dan)

Dinsel praefectuslar

  • Praefectus urbi: Moun Alban'daki geleneksel feriae latina kurban törenlerinde kentin güvenliğinden sorumlu olan praefectus. Önceki unvanı "custos urbi" ("şehrin koruyucusu") şeklindeydi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lejyoner</span> Roma ordusu askeri

Lejyoner kelimesinin Türkçe karşılığı çarkacıdır. Roma ordusundaki askerlere verilen isimdir. Ayrıca Fransız yabancılar lejyonundaki askerlere ve ünlü Fransız nişanı Légion d'honneur'u alan kişiye denir.

<span class="mw-page-title-main">Roma lejyonu</span> Roma İmparatorluğunda 1.000 ile 5.600 kişi arasında değişen eski ağır piyade birliği

Roma Lejyonu Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu boyunca tüm Roma ordusunu ya da daha dar anlamda ağır piyadeleri kasteden temel askeri birlik. İkinci anlamı birkaç Kohorttan oluşan ve legionaries olarak bilinen ağır piyadelere vurgu yapar. Roma lejyonunun ana unsurunu ağır piyadeler oluştururken, piyadelere neredeyse her zaman bir ya da daha fazla sayıda, Roma yurttaşı olmayan kişilerden oluşturulan süvariler, düzenli birlikler ve avcılardan kurulu destek birlikleri olan Auxilialar eşlik ederdi.

<span class="mw-page-title-main">Pertinax</span>

Publius Helvius Pertinax, 193'te kısa bir süre için Roma imparatoru oldu.

<span class="mw-page-title-main">Vespasianus</span>

Imperator Caesar Vespasianus Augustus, Asıl adı Titus Flavius Vespasianus olan, 69 - 79 yılları arasında tahta çıkmış Roma imparatoru. Vespasian, etkili ancak kısa ömürlü bir hanedan olan ve yerine geçen oğulları Titus ve Domitian'ında dahil olduğu Flavian Hanedanı'nın kurucusudur. İmparatorluğa, gürültülü Dört İmparator Yılı'nın sonunda yükseldi. Vespasian'ın yönetiminde Julio-Claudian Hanedanı'nın sona ermesinden sonra en bilinen reform, Yahudiler'e karşı savaş ve Colosseum'un yapımına başlanılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Maximinus</span> Roma imparatoru (235-238)

Gaius Iulius Verus Maximinus, Maximinus Thrax ve I. Maximinus olarak da bilinen, 235–238 arasında hükümdarlık etmiş Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Macrinus</span>

Marcus Opellius Macrinus, 217 ve 218 yılları arasında 14 aylık Roma imparatoru. Macrinus, Afrika'daki Roma eyaleti Mauretanya'dan gelen ilk Roma imparatorudur.

Publius Licinius Cornelius Saloninus, 260 yılında kısa bir süre için Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Diocletianus</span> 284ten 305e kadar hüküm süren Roma İmparatoru

Gaius Aurelius Valerius Diocletianus 20 Kasım 284 ile 1 Mayıs 305 tarihleri arasında görev yapmış, Roma imparatorluğunu Doğu Roma ve Batı Roma olarak paylaştıran ve Doğu kısmının imparatorluğunu üstlenen bir Roma imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Petronius Maximus</span>

Flavius Anicius Petronius Maximus, 17 Mart 455 ve 31 Mayıs 455 tarihleri arasında kısa bir süre için Dominus Noster Flavius Anicius Petronius Maximus Augustus adıyla Batı Roma tahta çıkmış olan Romalı aristokrat.

<span class="mw-page-title-main">Dux</span> Roma ünvanı

Dux, Latince lider ya da önder anlamına gelir ve bir askerî birliğe komuta eden anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Legatus</span>

Legatus, Roma ordusunda görevli olan ve modern ordulardaki general rütbesine karşılık gelen askeri unvan.

<span class="mw-page-title-main">Tribün</span>

Tribün, Roma Cumhuriyeti ve İmparatorluğunda 2-3 seçilmiş magistyra ve idari veya askerî görevlilerce paylaşılan unvan. Kelime, Antik Roma'da insanların askerlik ya da oy verme amacıyla bölünmüş oldukları kabile anlamındaki Tribe (tribus) sözcüğünden türetilmiştir.

Lucius Aelius Seianus, sıklıkla Sejanus olarak anılan, Roma İmparatoru Tiberius'un dostu, sırdaşı ve Praefectus praetoriosu.

Equestrian, Roma Cumhuriyetinin ve Roma İmparatorluğunun erken dönemlerinin iki üst sosyal sınıfından birinin mensuplarına verilen ad. Bu sosyal sınıf, gücü savaş atı edinmeye yeten ve "şövalye" ya da "süvari" olarak adlandırılan ve genellikle varlıklı kişilerden oluşurdu. Cumhuriyetin son dönemlerine doğru at üzerinde savaşma gereksinimi azaldıkça equites unvanı bu elit askerleri tanımlayan bir soyluluk unvanı hâline dönüştü. Zaman içerisinde Roma sosyal yaşamında meydana gelen değişiklikler sonucu zaten varlıklı bireyler olan Equestrian'ların etkinliği giderek arttı ve varlıkları oranında siyasi yaşama katılmalarına izin verildi. Augustus zamanında resmi olarak ilk kez tanımlanan bu sınıfa girebilmek için sahip olunması gereken miktar 400.000 sesterces'ti.

<span class="mw-page-title-main">Vicarius</span>

Vicarius, Latince vekil ya da yardımcı anlamına gelen sözcük. İngilizce "vicar" ve Farsça wazīr kelimelerinin kökenidir.

<span class="mw-page-title-main">Primus pilus</span>

Primus Pilus, Roma Lejyonlarında kullanılan bir tür kıdem unvanı.

<span class="mw-page-title-main">Centurio</span>

Centurio, aynı zamanda hekatontarh olarak da bilinen ve MÖ 107 yılındaki Marius Reformlarının ardından ortaya çıkan bir lejyon rütbesi. Centurioların çoğu 80 askerden oluşan centurialara komuta ederdi ancak bazı kıdemli centuriolar Kohortlara komuta edebildiği gibi bazıları da lejyon içerisinde diğer önemli görevleri üstlenebilirdi.

<i>Vir illustris</i> Unvan

Unvan vir illustris Geç Antik Çağ'da Roma ve Konstantinopolis senatosundaki en yüksek derecelerini tanımlamak için kullanılan bir unvandır. Bütün senatörler vir clarissimus unvanına sahipti; ancak dördüncü yüzyılın ortalarından itibaren vir illustris ve vir spectabilis yüksek makam sahiplerini ayırt etmek için kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Bucellarii</span>

Bucellarii Geç Antik Çağ'da Roma İmparatorluğu'nda kullanılan eskort birlikleri oluşumudur. Flavius Aetius ve Belisarius gibi yüksek rütbeli askerler veya sivil memurlar tarafından istihdam edilirlerdi. Kelime, bu birlikler tarafından yenen ve buccellatum denilen ekmek tayınlarından türetilmiştir. Bucellarii terimi, İmparator Honorius'un hükümdarlığı sırasında yaygın olarak kullanıldı.

Praetorian Muhafızlar Roma İmparatorları tarafından, hem Roma'da hem de savaş alanında kişisel güvenliklerini sağlamak amacıyla oluşturulmuş özel birlikler. İmparatorlar tarafından koruma amaçlı kullanılmaya başlamadan çok önce, Scipio ailesi tarafından MÖ 275 yılı civarından aynı formatta Generallerin muhafızı olarak kullanılmaya başlandıkları bilinir. MS 4. yüzyılda I. Konstantin tarafından kaldırılmıştır.