İçeriğe atla

Považský Inovec

Koordinatlar: 48°40′K 18°00′D / 48.667°K 18.000°D / 48.667; 18.000
Trenčianske Stankovece'den bakıldığında, Považskský Inovec Dağları'nın kuzey bölümünün görünümü. Merkezdeki en yüksek dağ Inovec'tir (1042 m).

Považský Inovec, batı Slovakya'da, adını Váh nehrinden alan bir dağ silsilesidir. 48 km (30 mi) uzunluğunda ve 15–25 km (9-16 mi) genişliğindedir. Hlohovec şehrinden, Tuna Tepeleri'nden yükselen ve yavaş yavaş kuzeye, neredeyse tüm dağ silsilesinin en yüksek tepesi olan Inovec (1042 m) olan Strážov Dağları ile sınırlanan Trenčín şehrine kadar yükselmektedir. Dağ silsilesi, Váh ve Nitra nehirlerinin havzalarını ayırır.

Ducové yakınlarındaki Büyük Moravya Kostolec Kalesi, Hlohovec yakınlarındaki Hlohovec Kalesi, Beckov yakınlarındaki Beckov Kalesi, Topoľčany Kalesi ve Tematín Kalesi gibi birçok anıta ev sahipliği yapmaktadır. Ünlü kaplıca kenti Piešťany, Považský Inovec'in alt kısımlarında yer almaktadır.

Jeoloji

Považský Inovec Dağları Vah ve Nitra nehirleri arasındaki Pannonian Havzası'nın Neojen tortul dolgusundan çıkan asimetrik horst olarak kabul edilir. Horst, dik normal faylarla sınırlanmıştır ve genellikle kuzeyden güneye üç parçaya (veya bloğa) bölünmüştür.[1] Temel kayaçları kuzey kesimde kristalin şistler (çoğunlukla diaftoritler, fillonitler, biyotit mikaşistleri ve gnayslar, amfibolitler ve migmatitler) hakimdir. Kapsamlı Geç Paleozoik volkanosedimanter istifi (Kálnica grubu), Selec ve Hrádok köyleri arasındaki alanda, örtü biriminde mevcuttur.[2] Kuzey ve güney blokta yer yer Üst Kretase çökellerin (Belice birimi) seyrek kalıntıları görülür. Hrádok ters fayı kuzey bloğu merkez bloktan enine ayırır. Sadece merkezi blok, Mesozoyik çökelleri ve üst üste binmiş iki örtü napı (alt Fatric birimi ve üst Hronic birimi) ile örtülü, granitoidler ve gnayslardan oluşan tipik Tatric kristalin temelden oluşan Fatra-Tatra Kuşağı'nın tipik yapısını gösterir. Granitoid kayaçlar Bojná ve Zlatníky masiflerini oluşturur. Fatric napı Zliechov ardılı ile temsil edilir. Hronic nap, örneğin Tematín veya Beckov Kalesi kayalarında, dış katmanlarda korunur. Her iki örtü napı da çoğunlukla kireçtaşı, marntaşı ve dolomit olmak üzere Triyas - Erken Kretase kayalarından oluşur. Dağların batı yamaçlarında İç Karpat Paleojen Havzası'nın kırıntılı çökellerinin kalıntıları bulunur.

Paleontoloji

Radošina yakınlarındaki Čertova pec mağaralarında, Taş Devri'nden kalma birçok insan yerleşiminin kalıntılarını ortaya çıkarılmıştır.[3] Buluntular, Musteryen kültüründen (esas olarak Neandertallerle ilişkili) ve daha sonraki Szelet kültüründen eserler içermektedir.[4]

Kaynakça

  1. ^ Geologická stavba československých Karpát: Paleoalpínske jednotky (Slovakça). 1. Bratislava: Veda. 1986. ss. 310-329. OCLC 750488266. 
  2. ^ Olšlavský (2008). "Litostratigrafia a sedimentogenéza vrchnopaleozoických súvrství v severnej časti Považského Inovca" [Lithostratigraphy and sedimentogenesis of the Upper Paleozoic Formations in the northern part of the Považský Inovec Mts. (Western Carpathians, Slovakia)] (PDF). Mineralia Slovaca (Slovakça). 40: 1-16. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2012. 
  3. ^ Pozoruhodnosti Slovenska. Kubko-Goral. 1994. s. 18. 
  4. ^ Slovakia and the Slovaks: A Concise Encyclopedia. Encyclopedical Institute of the Slovak Academy of Sciences. 1994. s. 492. 

ExternalDış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Slovakya</span> Orta Avrupada yer alan bir ülke

Slovakya (Slovakça: Slovensko ya da resmî adıyla Slovak Cumhuriyeti (Slovakça: Slovenská republika , Orta Avrupa'da bir ülkedir. Eski Çekoslovakya'nın bir parçasıydı. Başkenti ve en büyük şehri Bratislava'dır.

Fay ya da kırık, iki kıta sahanlığının birbirlerine sürtünerek zıt yönlerde hareketleri sonucu oluşan yapıya verilen isimdir. Kırıkların uzunlukları boyunca jeolojik tabakalar iki ayrı blok halinde yer değiştirir. Buradaki "kırık" terimi çatlaklarla karıştırılmamalıdır. Zira çatlaklarda kırılma yüzeyleri boyunca bir yer değiştirme, bir kayma söz konusu değildir. Bir çatlağın fay olabilmesi için fay aynası, tavan ve taban blokları ve atıma gerek vardır.

<span class="mw-page-title-main">Babek (rayon)</span>

Babek Rayonu, Azerbaycan'da, Nahçıvan Özerk Cumhuriyetinde rayon. İdarî merkezi Babek kasabasıdır. 1978 yılında kurulmuştur. Adını Azerilerin millî kahramanlarından Babek'ten almıştır. İran ve Ermenistan ile sınırı mevcuttur. Rayon, 1 kasaba ve 39 köye sahiptir. Rayon bünyesindeki en yüksek dağ 2475 m. rakımı olan Buzkov Dağıdır. Babek rayonunda çok sayıda tarihi anıt vardır.

<span class="mw-page-title-main">Buzul</span> büyük kar ve buz kütlesi

Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Orojenez</span> sıradağların oluşumunu açıklayan yerbilimsel terim

Orojenez, İç kuvvetlerin ortaya çıkma şekillerinden birini ifade eden orojenez terimi dağ oluşumu anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Karçal Dağları</span> Artvin ili sınırları içinde kalan dağ silsilesi

Karçal Dağları veya Karaçal Dağı veya Karçhali Dağı, Türkiye'nin kuzeydoğu ucunda, Artvin ili sınırları içinde kalan dağ silsilesidir. Karçal veya Karaçal adı, Gürcüce "Karçhali"den değişime uğramıştır ve Karçhali (კარჩხალი) "çıplak dağ", "kayalık dağ" anlamına gelir. Karçhali Vadisi ile Karçhali Deresi adını bu dağdan alır.

<span class="mw-page-title-main">Karpatlar</span> Doğu Avrupada bir sıradağ

Karpat Dağları, Doğu Avrupa'da bir dağ silsilesi. Viyana yakınlarında Bratislava'da başlayıp kuzeydoğuya doğru bir yay biçiminde uzanarak Polonya'nın güneyinden ve Ukrayna'nın güneybatı kesiminden geçip güneydoğuya, Romanya topraklarında Ramnicu Sarat yakınlarında batıya kıvrılır ve Tuna üzerinde Demirkapı denilen bölgede son bulur. Macaristan'ı çok geniş ve açıktan çevreleyen bir yay biçimindedir.

<span class="mw-page-title-main">Yunt Dağları</span>

Yunt Dağları, Batı Anadolu'da Ege Bölgesi'nin kuzeyinde yer alan kırık tipi dağ oluşumudur. Yükseltisi 1076 m'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kayaç döngüsü</span>

Yer kabuğunu oluşturan üç temel kayaç türü vardır. Bunlar; magmatik kayaçlar, tortul kayaçlar ve başkalaşım kayaçlarıdır. Bu kayaçlar oluştukları günden bugüne kadar geçen zamanda birçok değişikliğe uğramışlardır. Her ne kadar bulundukları yerde hiç hareket etmeden kalsalar da, her biri çok uzun yıllardır süren bir değişikliğin parçasıdır. Kayaçların oluştukları günden bu yana devam eden ve farklı tür kayaçların doğal yollarla birbirine dönüşmesini açıklayan bu olaya "kayaç döngüsü" denir. Kayaç döngüsünü devam ettiren etken, doğal olaylardır. Kayaç döngüsünün geçtiği evreler:

Küçük Menderes Ovası, Ege Bölgesi'nde, İzmir ili topraklarında, Aydın Dağları ve Bozdağlar arasında oluşmuş, içinden Küçük Menderes Nehri'nin aktığı tektonik ova.

<span class="mw-page-title-main">Trenčín (bölge)</span> Slovakyada bölge

Trenčín Bölgesi, Slovakya'nın bölgelerinden birisidir. 1996 yılında kurulan bölgenin idari merkezi Trenčín şehridir. Öncesinde Batı Slovakya Bölgesi ile kısmen de Orta Slovakya Bölgesi topraklarında yer almaktaydı. Sanayi, bölge ekonomisinin ana dalıdır.

Kapadokya Volkanik Kompleksi Doğuda Erciyes Volkanı'ndan, batıda Karacadağ-Karadağ volkanlarına ve kuzeybatıda Aksaray ili ve Tuz Gölüne kadar uzanan, kuzey-kuzeydoğu Sivas havzası ile güneyde ise Niğde Masifi, Ulukışla baseni ve Toros karbonat platformuyla sınırlanan Niğde-Nevşehir-Aksaray arasındaki volkanik bölgeyi karakterize eder. Kapadokya Volkanik Kompleksinde Neo-Kuvaterner döneminde polijenetik ve monojenetik yapılı volkanlar püskürmüş ve daha sonra Erciyes ve Hasan Dağı stratovolkanları ile çok sayıda monojenetik püskürme merkezleri KVK içinde geniş alanlara sahip olmuştur. Kompleks içindeki volkanik aktivite günümüzde de canlı yaşamını ve çevreyi büyük oranda etkilemiştir.

Türkiye jeolojisi, milyonlarca yıllık süreç içinde bugünkü Türkiye topraklarının karmaşık tektonik etkilerle şekillenmesini inceleyen alt başlıktır.

Kimmerya, güney yarımkürede Gondvana'dan parçalanan ve Kuzey yarımkürede ise Avrasya'ya eklenen antik bir kıta veya mikrolevhaların ve mikrokıtaların bulunduğu bir çizgidir. Bugün ise Türkiye, İran, Afganistan, Pakistan, Tibet, Çin, Myanmar, Tayland ve Malezya'nın parçalarından oluşmaktadır. Kimmerya, Erken Permiyen sırasında Tetis Okyanusu'nun Gondvana tarafındaki kıyılarından parçalandı ve Yeni Tetis Okyanusu arkasında açıldığında, Permiyen sırasında Eski Tetis onun önünde kapandı. Kimmerya, Gondvana'dan doğudan batıya, Avustralya'dan ise Doğu Akdeniz'e kadar yükseldi. Birçok enlem boyunca uzandı ve çok çeşitli iklim bölgelerine yayıldı.

<span class="mw-page-title-main">Güney Karpatlar</span>

Güney Karpatlar, Güney Romanya'da bulunan bir sıradağ grubudur. Doğudaki Prahova Nehri ile batıdaki Timiș ve Cerna nehirleri arasında bulunan Karpat Dağları'nın bir kısmını kaplar. Güneyde doğu Sırbistan'daki Balkan sıradağları ile sınırlanmışlardır.

Türkmenistan'ın jeolojisi iki farklı jeolojik bölge içerir: Karakum veya Güney Turan Platformu ve Alpin Orojenezi.

<span class="mw-page-title-main">Čertova pec</span>

Čertova pec, Slovakya'nın Považský Inovec dağlarında bulunan küçük bir karstik mağaradır. Nitra Bölgesi'nde, Radošina yakınlarında yer almaktadır. Modern bir rekreasyon alanı olmasının yanı sıra, mağaranın Taş Devri boyunca insan varlığı ve yerleşimine dair maddi kanıtlar sağladığı bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya jeolojisi</span>

Finlandiya'nın jeolojisi, jeolojik olarak çok genç ve çok eski malzemelerin bir karışımından oluşur. Yaygın kaya türleri ortognays, granit, metavolkanik ve metasedimanter kayaçlardır. Bunların üzerinde, örneğin eskerler, til ve deniz kili gibi, Kuvaterner buzul çağlarıyla bağlantılı olarak oluşmuş, yaygın olarak ince bir konsolide olmayan tortu tabakası bulunur. Dağ masifleri uzun zaman önce bir peneplene kadar aşındığı / erozyona uğradığı için topografik kabartma oldukça düzleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Isparta Açısı</span>

Isparta Açısı, güneybatı Anadolu'da, Antalya Körfezi'nin kuzeyinde yer alan ters V şeklinde morfotektonik bir yapıdır. Ege ve Kıbrıs tektonik yaylarının kesişmesiyle oluşan, kıtasal Bey Dağları ile Anadolu blokları arasında yer alan Isparta Açısı, Menderes-Torid platformuna itilmiş, farklı yaş ve kökenlere sahip çok sayıda napın yer aldığı jeolojik açıdan karmaşık bir alandır. Isparta Açısı, Anadolu levhasının erken Paleosen'den erken Pliyosen'e kadar dönmesinin bir sonucudur. Burası sismik açıdan oldukça aktif bir bölgedir ve aktif faylarla ayrılan "bir dizi graben ve horst ile karakterize edilir".

Aksu Havzası, Türkiye'nin güneybatısında, günümüz Aksu Nehri çevresinde yer alan tortul bir havzadır. Isparta Açısı'nda birçok önemli tektonik sistemin kesişim noktasında yer alan Aksu Havzası yaklaşık 2000 kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Aksu Havzası, Köprü Çay Havzası ve Manavgat Havzası ile birlikte daha geniş olan Antalya Havzası'nın bir parçasını oluşturur. Çevresindeki Anadolu Yaylası'na göre bir graben oluşturur.