İçeriğe atla

Potsdam Anlaşması

"Üç Büyükler": Attlee, Truman, Stalin

Potsdam Anlaşması, (Almanca: Potsdamer Abkommen), Ağustos 1945'te İkinci Dünya Savaşı'nın galibi üç büyük Müttefik devlet olan Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında yapılan anlaşmadır. Potsdam Konferansı'nın bir sonucu olan bu anlaşma, Almanya'nın sınırlarının ve Alman işgalinden kurtarılan bölgede sınırların belirlenmesi ve yeniden inşası ile ilgiliydi. Ayrıca Almanya'nın silahsızlandırılması ve ödeyeceği savaş tazminatları, savaş suçlularının yargılanması ve etnik Almanların Avrupa'nın çeşitli bölgelerinden toplu olarak sınır dışı edilmesi konularını da ele almıştır.

Bir bildiri olarak imzalanan anlaşma, tamamlanmış olgular yaratmasına rağmen uluslararası hukuka göre bir barış anlaşması değildi. Bu anlaşmanın yerini 12 Eylül 1990 tarihinde imzalanan "Almanya ile İlgili Nihai Çözüm Anlaşması" aldı.

Fransa Devlet Başkanı Charles De Gaulle konferansa davet edilmediği için Fransızlar Potsdam Anlaşması'nın kendi işgal bölgelerinde uygulanmasına direndiler. Fransızlar özellikle doğudan sürülen Almanları yeniden yerleştirmeyi reddetti. Dahası, Fransızlar, Müttefik Kontrol Konseyi'nin işlemlerinde Potsdam Anlaşması'na uyma yükümlülüğünü kabul etmediler; özellikle de Almanya genelinde ortak politikalar ve kurumlar oluşturulmasına yönelik tüm önerilere ve nihai bir birleşik Alman hükûmetinin ortaya çıkmasına yol açabileceğinden korktukları her şeyi reddettiler.[1]

Genel Bakış

Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı'nın (1939-45) sona ermesinden ve daha önceki Tahran, Kazablanka ve Yalta Konferansı kararlarından sonra, Müttefikler 5 Haziran 1945 tarihli Berlin Deklarasyonu ile Almanya üzerinde üstün otoriteyi üstlendi.

Potsdam Konferansı'nda Batılı Müttefiklere Stalin'in Sovyet işgali altındaki Polonya'ya Oder nehrini batı sınırı olarak veren "oldu bittisi" sunuldu,[2][3] Pomeranya, Doğu Prusya'nın çoğu ve Danzig dahil olmak üzere doğusundaki tüm Sovyet İşgal Bölgesini (Kaliningrad bölgesi hariç) Polonya yönetimi altına yerleştirdi. Kaçmayan Alman nüfusu sınır dışı edildi ve mülkleri devlet tarafından satın alındı.[4][5][6][7][8] Başkan Truman ve İngiliz delegasyonları bu eylemleri protesto etti.

Üç Güç Konferansı 17 Temmuz - 2 Ağustos 1945 tarihleri arasında Potsdam'daki sarayda gerçekleşti ve Cecilienhof'ta imzalanan "1 Ağustos 1945 Protokolü" kabul edildi. İmzacılar Genel Sekreter Josef Stalin, Başkan Harry S. Truman ve 1945 İngiliz genel seçimleri sonucunda Birleşik Krallık temsilcisi olarak Winston Churchill'in yerini alan Başbakan Clement Attlee idi. Üç güç ayrıca Fransa ve Çin'i anlaşmayı denetlemek üzere kurulan Dışişleri Bakanları Konseyi'ne üye olarak katılmaya davet etmeyi de kabul etti. Fransız Cumhuriyeti Geçici Hükümeti 7 Ağustos'ta daveti kabul etti ancak Almanya'da merkezi bir hükûmetin nihai olarak yeniden kurulmasına yönelik herhangi bir taahhüdü kabul etmeyeceğine dair önemli bir çekince koydu.

James F. Byrnes "Alman Barış Konferansı'nda Polonya'nın batı sınırı olarak belirli bir hattı destekleme sözü vermekten özellikle kaçındık" diye yazdı. Berlin Protokolü şöyle diyordu: "Üç hükümet başkanı, Polonya'nın batı sınırının nihai olarak belirlenmesinin [nihai] barış anlaşmasını beklemesi gerektiği yönündeki görüşlerini teyit ederler." Byrnes devam ediyor: "Bu tarihin ışığında, Polonya'nın batı sınırının konferanslar tarafından belirlendiğini veya belirli bir yerde belirleneceğine dair bir söz verildiğini iddia eden herhangi bir kişiye iyi niyetle itibar etmek zordur."[9]

Almanların sınır dışı edilmesi

1945'te batıya doğru hareket eden Alman mülteciler.

Dava sürecinde, Polonya komünistleri Lusatian Neisse'de bir sınır taleplerinin altını çizmek için Bóbr nehrinin batısındaki Alman nüfusunu bastırmaya başlamıştı. Müttefiklerin Alman nüfusun "düzenli transferi" kararı, eğer ilerleyen Kızıl Ordu'dan kaçmamışlarsa, Almanların Orta Avrupa'nın belirsiz bölgelerinden sürülmesinin meşrulaştırılması haline geldi.

Etnik Almanların Polonyalılar tarafından sınır dışı edilmesi, Batı'da 1937 Polonya sınırının gerisinde kalan bölgelerdeki Almanlara ek olarak (eski Prusya eyaleti Batı Prusya'nın çoğu gibi), Nihai Alman Barış Antlaşması'na kadar "Polonya yönetimi altına" verilen bölgeleri, yani Güney Doğu Prusya (Masuria), Farther Pomerania, eski Brandenburg Eyaleti'nin New March bölgesi, "Grenzmark" Posen-Batı Prusya bölgeleri, Aşağı Silezya ve 1921 Yukarı Silezya plebisiti sonrasında Almanya'da kalan Yukarı Silezya bölgelerindeki Almanları etkiledi. Ayrıca eski İkinci Polonya Cumhuriyeti topraklarında Büyük Polonya, doğu Yukarı Silezya, Chełmno Arazisi ve Danzig ile Polonya Koridoru'nda yaşayan Alman azınlığı da etkiledi.

Hem Sudeten Almanları hem de Karpat Almanları olarak bilinen Çekoslovakya'daki Almanlar (bugünkü Çek Cumhuriyeti topraklarındaki nüfusun %34'ü), çoğunluğu oluşturdukları Sudetenland bölgesinden, orta Bohemya ve Moravya'daki dilsel yerleşim bölgelerinden ve Prag şehrinden kovuldular.

Potsdam Anlaşması sadece Polonya, Çekoslovakya ve Macaristan'a atıfta bulunsa da, Romanya'daki Almanların sınır dışı edildiği ve mülklerinin ellerinden alındığı Romanya ve Yugoslavya'da da sürgünler yaşandı. Sovyet topraklarında, Almanlar kuzey Doğu Prusya'dan (Oblast Kaliningrad) ve aynı zamanda komşu Litvanya Klaipeda Bölgesi ve Baltık Almanları tarafından yerleşilen diğer topraklardan sürüldü.

Kaynakça

  1. ^ Ziemke, Earl Frederick (1990). The US Army and the Occupation of Germany 1944-1946. Center of Military History, United States Army. s. 345. 
  2. ^ Speaking Frankly James F. Byrnes, New York & London, 1947, s.79-81. Bir yargıç ve eski eyalet valisi olan Byrnes, Başkan Truman'ın yakın danışmanı olarak görev yapmış ve Temmuz 1945'te ABD Dışişleri Bakanı olmuştur. Byrnes bu sıfatla Potsdam Konferansı ve Paris Konferansına katıldı.
  3. ^ Meeting at Potsdam by Charles L. Mee, New York, 1975.
  4. ^ Schnieder, Profesör Theodor, ve diğerleri, The Expulsion of the German Population from the Territories East of the Oder-Neisse-Line, FDR Ministry for Expellees, Refugees and War Victims, Bonn, West Germany, 1954.
  5. ^ Krokow, Count Christian von, Hour of the Women, Almanya 1988, ABD 1991, Londra 1992, ISBN 0-571-14320-2
  6. ^ Orderly and Humane, Prof. Douglas, Yale University Press, 2012, ISBN 9-780300-198201
  7. ^ A Terrible Revenge by Professor Alfred Maurice de Zayas, Palgrave-Macmillan, New York, 1993/4, reprint 2006, ISBN 978-1-4039-7308-5
  8. ^ Weeds Like Us by Gunter Nitsch, Author House, Bloomington, IN, ABD, ISBN 978-3-4389-3312-2
  9. ^ Byrnes, 1947, s.81.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Münih Antlaşması (1938)</span> Almanca konuşulan Çekoslovakya topraklarının 1938de Almanyaya bırakılması

Münih Antlaşması, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve Almanya arasında yapılan ve Çekoslovakya'nın Südet bölgesinin Almanya'ya verilmesini öngören 29 Eylül 1938 tarihli antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Konferansı (1943)</span>

Moskova Konferansı, 1943 yılı Ekim ayında Moskova'nın Dışişleri Bakanları düzeyinde toplanan Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Sovyetler Birliği ve Çin'in katılımıyla gerçekleşen bir toplantıdır. Ayrıca, Tahran Konferansı müttefiklerin ilk buluşmalarıdır. Konferansa Birleşik Krallık'tan Sir Anthony Eden, ABD’den Cordell Hull, Sovyetler Birliği’nden Vyacheslav Molotov ile Çin Dışişleri Bakanı katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Silezya</span>

Silezya (Schlesien), Orta Avrupa'da tarihsel bir bölgedir. Almanya'nın doğusunda Prusya'nın bir iliydi (1742-1945). 1945 yılında, Silezya'nın tümü Sovyet Kızıl Ordusu tarafından işgal edildi. Almanların neredeyse tamamı güç kullanılarak Silezya'dan atıldı. Bunların çoğu da öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">II. Friedrich (Prusya kralı)</span>

II. Friedrich ; 1740 yılından ölümüne kadar Prusya kralıydı. Prusya onun yönetimi altında topraklarını büyük ölçüde genişletti ve Avrupa'da önemli bir askerî güç haline geldi. Askeri alandaki başarıları ve ülkesinin kalkınması yolundaki çabalarından dolayı Büyük Friedrich adıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Potsdam Konferansı</span>

Potsdam Konferansı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nın teslimiyetinden sonra 17 Temmuz 1945 - 2 Ağustos 1945 tarihleri arasında Almanya'nın başkenti Berlin'in 26 kilometre güneybatısında bulunan Cecilienhof Sarayı'nda düzenlenen ve Churchill, Truman ve Stalin olmak üzere "Big Three" 'nin katıldığı konferans.

<span class="mw-page-title-main">İşgal Almanyası</span> Almanyaʼnın II. Dünya Savaşı sonrası askeri işgali

İşgal Almanyası, Almanya'nın II. Dünya Savaşı sonrasında Müttefik Devletlerce kontrol edildiği döneme denir. Amerikan, İngiliz, Sovyet ve Fransız güçlerinden müteşekkil Müttefik Tetkik Yönetimi, 1945'ten 1949'a değin ülkeyi idare etti.

<span class="mw-page-title-main">Aşağı Silezya</span>

Aşağı Silezya (Polish: Dolny Śląsk; Czech: Dolní Slezsko, Latin: Silesia Inferior; German: Niederschlesien; Silesian German: Niederschläsing; Silesian: Dolny Ślůnsk) Silezya(Silesia, Schlesien), Orta Avrupa'da tarihsel bir bölgedir. Almanya'nın doğusunda Prusya'nın bir iliydi. 1945 yılında, Silezya'nın tümü Sovyet Kızıl ordusu tarafından işgal edildi. Nazilerin tümü neredeyse güç kullanarak Silezya'dan atıldı. Bunların çoğu da öldürüldü.Silezya Yukarı ve Orta Oder Nehri ile Yukarı Vistül Nehri boyunca ve Südet dağları ile Karpat dağları boyunca yer alır. Bugün büyük çoğunluğu Polonya sınırları içinde kalmaktadır. Başkent Wroclaw'dır . Silezya üç bölgeye ayrılır: Liegnitz, Breslau, Oppeln . Silezya'nın en yüksek noktası Südet dağlarında yer alan Schneekoppe'dir.

<span class="mw-page-title-main">Lusatian Neisse</span>

Lusatian Neisse veya Batı Neisse, Orta Avrupa'da bulunan 252 km uzunluğundaki bir nehirdir. Nehir Çekya'daki Nizera Dağları'ndan doğar ve Alman şehri olan Zittau şehrinin 54 km yakınından geçerek Polonya-Almanya sınırında biter. Lusatian Neisse nehri, Oder nehrinin sol kolunda bulunmakta olup Neißemünde-Ratzdorf ve kuzeyindeki Guben ve Gubin kasabalarından geçer

<span class="mw-page-title-main">Sovyet askerî işgalleri</span>

1939 yılında gizlice imzalanan Molotov–Ribbentrop Paktı uyarınca, Sovyetler Birliği II. Dünya Savaşı sırasında, Nazi Almanyası tarafından kendisine terk edilen kimi ülke ve bölgeleri ilhak ve işgal etti. İşgal edilen bölgeler arasında; Doğu Polonya, Letonya, Estonya, Litvanya, Doğu Finlandiya'nın bir parçası ve Doğu Romanya bulunmaktaydı. Bunların yanı sıra, Karpat Rutenyası Çekoslovakya'dan ilhak edilerek, Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir parçası haline getirildi.

<span class="mw-page-title-main">Curzon Hattı</span>

Curzon Hattı Sovyetler Birliği ve Polonya arasındaki bir sınır çizgisi önerisidir. Curzon Hattının tarihi, küçük değişikliklerle beraber, I. Dünya Savaşı dönemine kadar uzanır. Curzon Hattı, ilk kez Yüksek Savaş Konseyi tarafından, yeni ortaya çıkan İkinci Polonya Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği devletleri arasındaki sınır çizgisi olarak çizilmiştir. Hattı kurma önerisi, gelecekte yapılacak sınır anlaşmasına diplomatik olarak hizmet etmesi amacıyla İngiliz Dışişleri Bakanı George Curzon tarafından ortaya konulmuştur. Ancak savaşın devam etmesi nedeniyle, hiçbir zaman sınır anlaşması yapılamadı.

<span class="mw-page-title-main">Lausitz</span> Tarihi bölge

Lausitz Almanya ve Polonya arasında bölünmüş Orta Avrupa'da tarihi bir bölgedir. Bölge Sorb halkının yurdudur. Doğudaki Bóbr ve Kwisa nehirlerinden batıdaki Pulsnitz ve Kara Elster nedenlerine kadar uzanır, bugün Almanya'nın Saksonya ve Brandenburg eyaletlerinde ve ayrıca Batı Polonya'nın Aşağı Silezya ve Lubusz voyvodalıklarında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Geçici Churchill Hükûmeti</span> Birleşik Krallık hükûmeti

Geçici Churchill Hükûmeti, İkinci Dünya Savaşı'nın ikinci aşamalarında, 23 Mayıs'tan 26 Temmuz 1945'e kadar kısa vadeli bir Birleşik Krallık (BK) hükûmetiydi. Başbakan, Muhafazakar Parti lideri Winston Churchill'di. Bu hükûmet, 10 Mayıs 1940'ta ilk kez başbakan olarak atanmasından sonra oluşturduğu ulusal koalisyonun yerini aldı. Koalisyon Muhafazakar, İşçi ve Liberal partilerin önde gelen üyelerinden oluşuyordu ve Nazi Almanyası'nın yenilgisinden kısa bir süre sonra sona erdi, çünkü koalisyon tarafları Japonya'nın yenilgisine kadar devam edip etmeme konusunda anlaşamadılar.

<span class="mw-page-title-main">Polonya tarihi (1945–89)</span>

Polonya'nın 1945'ten 1989'a kadar olan tarihi, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Polonya'ya dayatılan komünist yönetim dönemini kapsar. Bu yıllar, genel sanayileşme, kentleşme ve yaşam standardında pek çok iyileştirmeyi barındırırken, erken dönem Stalinist baskılar, toplumsal huzursuzluk, siyasi çekişmeler ve şiddetli ekonomik zorluklarla gölgelendi.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Prusya Devleti</span>

Bağımsız Prusya Devleti, 1918'den 1947'ye kadar Almanya'nın kurucu devletlerinden biriydi. Birinci Dünya Savaşı'nda Alman İmparatorluğu'nun yenilgisinden sonra Prusya Krallığı'nın halefi olan bu krallık, Weimar Cumhuriyeti döneminde de imparatorluk döneminde olduğu gibi Almanya'nın egemen devleti olmaya devam etti. Avrupa'daki kayıplar kendi topraklarından gelmişti. Özgür Prusya Devleti'nin başkenti Berlin'di ve Almanya topraklarının % 62'sine ve nüfusunun % 61'ine sahipti. Prusya, geçmişteki otoriter devletten çıkarak 1920 anayasasına göre parlamenter demokrasiye geçti. Weimar döneminde neredeyse tamamen demokrasi yanlısı partiler tarafından yönetildi ve siyasi olarak Cumhuriyet'in kendisinden daha istikrarlı olduğunu kanıtladı. Sadece kısa kesintilerle, Sosyal Demokrat Parti'den (SPD) bir cumhurbaşkanı seçildi. Yine SPD'den olan İçişleri Bakanları, yönetim ve poliste cumhuriyet reformunu zorladı, bunun sonucunda Prusya, Weimar Cumhuriyeti içinde demokrasinin bir kalesi olarak kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Müttefik Kontrol Konseyi</span>

Müttefik Kontrol Konseyi veya Müttefik Kontrol Otoritesi ve aynı zamanda Dört Güç olarak da anılır, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Almanya'daki Müttefik İşgal Bölgeleri ve Müttefik işgali altındaki Avusturya'nın yönetim organıydı. Üyeleri Sovyetler Birliği, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa idi. Merkezi, Berlin-Schöneberg'de bulunuyordu. Konsey, Doğu Avrupa ve Almanya'da sınırların nasıl değiştirileceği ve nüfusların nasıl aktarılacağı da dahil olmak üzere, savaş sonrası Avrupa için çeşitli planlar belirlemek üzere toplandı. Dört Müttefik Güç olarak, Almanya'da üstün güç iddiası bulunan Müttefik Kontrol Konseyi, Nazi Almanyası'nın lağvedilmiş sivil hükûmetinin yerini alarak ve bir bütün olarak Almanya'nın tek yasal egemen otoritesini oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Batı ihaneti</span>

Batı ihaneti, Birleşik Krallık, Fransa ve bazen ABD'nin, II. Dünya Savaşı'nın başlangıcında ve sonrasında Çekoslovak ve Polonya devletlerine ilişkin yasal, diplomatik, askeri ve ahlaki yükümlülüklerini yerine getirmediği görüşüdür. Ayrıca bazen o sırada diğer Orta ve Doğu Avrupa devletlerinin muamelesine de atıfta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Oder–Neisse hattı</span>

Oder–Neisse hattı, Almanya ve Polonya arasındaki uluslararası sınırın çoğunun temelidir. Esas olarak Oder ve Lusatian Neisse nehirleri boyunca uzanır ve kuzeyde, Szczecin ve Świnoujście limanlarının hemen batısında Baltık Denizi ile buluşur.

<span class="mw-page-title-main">Jawor</span>

Jawor, Polonya'nın güneybatı kesiminde 22.890 nüfuslu (2019) bir kasabadır. Aşağı Silezya Voyvodalığı'nda yer almaktadır. Jawor İlçesinin merkezidir ve bölgesel başkent Wrocław'ın yaklaşık 61 kilometre (38 mi) batısındadır. Kasabanın içinden 31 mil uzunluğundaki Öfkeli Nysa nehri akıyor.

<span class="mw-page-title-main">Almanya'daki Sovyet işgal bölgesi</span> Savaş sonrası Almanyada Sovyet işgal bölgesi

Almanya'daki Sovyet işgal bölgesi, 1 Ağustos 1945'te Potsdam Anlaşması sonucunda kurulan, Sovyetler Birliği tarafından komünist bölge olarak işgal edilen Almanya'nın bir bölgesiydi. 7 Ekim 1949'da Sovyet işgal bölgesinde İngilizcede Doğu Almanya olarak anılan Alman Demokratik Cumhuriyeti (GDR) kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Stalin Notası</span>

Stalin Notası, ya da Mart Notası olarak da bilinen, Almanya'daki Batılı Müttefiklerin temsilcilerine 10 Mart 1952'de teslim edilen bir belgeydi. Sovyet genel sekreteri ve başbakanı Joseph Stalin, ekonomi politikalarında hiçbir koşul olmaksızın ve "insan hakları ve ifade, basın, dini ikna, siyasi inanç ve özgürlükler de dahil olmak üzere temel özgürlükler, toplantı ve demokratik parti ve örgütlerin serbest faaliyet" garantileri içeren bir Almanya'nın yeniden birleşmesi ve tarafsızlaştırılması için bir öneri ortaya koydu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.