Potasyum dikromat - Turkipedia

Potasyum dikromat, K
2Cr
2O
7, çeşitli laboratuvar ve endüstriyel uygulamalarda en yaygın olarak oksitleyici madde olarak kullanılan yaygın bir inorganik kimyasal reaktiftir. Tüm altı değerlikli krom bileşiklerinde olduğu gibi sağlığa akut ve kronik olarak zararlıdır. Çok parlak, kırmızı-turuncu renge sahip kristal iyonik bir katıdır. Bu tuz, endüstriyel açıdan daha uygun olan sodyum dikromat tuzunun aksine, nemden arındırılmadığı için laboratuvarlarda popülerdir.^[1]

Üretimi

Potasyum dikromat genellikle potasyum klorürün sodyum dikromat ile tepkimesiyle hazırlanır. Alternatif olarak, kromit cevherinin potasyum hidroksit ile kavrulmasıyla potasyum kromattan da elde edilebilir. Suda çözünür ve çözünme sürecinde iyonize olur:

K₂Cr₂O₇ → 2 K⁺ + Cr₂O2-7

Cr₂O2-7 + H₂O ⇌ 2 CrO2-4 + 2 H⁺

Tepkimeleri

Potasyum dikromat, organik kimyada yaygın kullanılan oksitleyici bir maddedir ve potasyum permanganattan daha hafiftir. Alkolleri oksitlemek için kullanılır. Birincil alkolleri aldehitlere ve daha zorlayıcı koşullar altında karboksilik asitlere dönüştürür. Bunun tersine, potasyum permanganat tek ürün olarak karboksilik asitleri verme eğilimindedir. İkincil alkoller ketonlara dönüştürülür. Örneğin mention, mentolün asitleştirilmiş dikromat ile oksidasyonu yoluyla hazırlanabilir.^[2] Üçüncül alkoller oksitlenemez.

Sulu bir çözeltide sergilenen renk değişimi, aldehitlerin ketonlardan ayırt edilmesini test etmek için kullanılabilir. Aldehitler dikromatın +6'dan +3'e indirgenmesini sağlar ve rengi turuncudan yeşile değiştirir. Bu renk değişikliği, aldehitin karşılık gelen karboksilik asite oksitlenmesi nedeniyle ortaya çıkar. Bir keton daha fazla oksitlenemeyeceği için böyle bir değişiklik göstermeyecektir ve dolayısıyla çözelti turuncu kalacaktır.

Güçlü bir şekilde ısıtıldığında oksijenin ortaya çıkmasıyla ayrışır:

4 K₂Cr₂O₇ → 4 K₂CrO₄ + 2 Cr₂O₃ + 3 O₂

Kullanımları

Endüstriyel olarak sodyum tuzu baskın olduğundan potasyum dikromatın yalnız birkaç önemli uygulaması vardır. Ana kullanım alanı deri tabaklamada kullanılan potasyum krom şapının öncüsüdür.^[1]^[3]

Doğal varlığı

Potasyum dikromat, nadir mineral lópezit olarak doğal olarak oluşur. Yalnızca Şili'nin Atacama çölündeki nitrat yataklarında ve Güney Afrika'nın Bushveld magmatik kompleksinde vug dolguları olarak rapor edilmiştir.^[4]

Kaynakça

^ ^a ^b Gerd Anger, Jost Halstenberg, Klaus Hochgeschwender, Christoph Scherhag, Ulrich Korallus, Herbert Knopf, Peter Schmidt, Manfred Ohlinger, "Chromium Compounds" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005. DOI:10.1002/14356007.a07_067
^ Organic Syntheses http://www.orgsyn.org/demo.aspx?prep=cv1p0340. Eksik ya da boş |başlık= (yardım); Collective Volume, 1, s. 340
^ M. Saha; C. R. Srinivas; S. D. Shenoy; C. Balachandran (May 1993). "Footwear dermatitis". Contact Dermatitis. 28 (5). ss. 260-264. doi:10.1111/j.1600-0536.1993.tb03428.x. PMID 8365123.
^ "Lópezite: Lópezite mineral information and data". 25 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2024.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sodyum</span> atom numarası 11 olan kimyasal element

Sodyum, periyodik cetvelde Na simgesi ile gösterilen ve atom numarası 11 olan element. Sodyum yumuşak ve kaygan bir metal olup alkali metaller grubuna aittir. Doğal bileşiklerin içinde bol miktarda bulunur. Yüksek oranda reaktiftir, sarı bir alevle yanar, su ile şiddetli reaksiyon verir ve havada hızla oksitlenir. Dolayısıyla, vazelin, gazyağı gibi hava ve su ile temasını kesecek bir ortamda saklanması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Azot</span> simgesi N ve atom numarası 7 olan element

Azot ya da nitrojen, simgesi N olan bir element olup atom numarası 7'dir. Renksiz, kokusuz, tatsız ve inert bir gazdır. Azot, dünya atmosferinin yaklaşık %78'ini oluşturur ve tüm canlı dokularında bulunur. Azot ayrıca, amino asit, amonyak, nitrik asit ve siyanür gibi önemli bileşikler de oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Aldehit</span>

Aldehitler, yapılarında karbonil grubuna bağlı bir hidrojenin olduğu organik bileşiklerdir. Düşük karbonlu aldehitler polar moleküller olup düşük ve yoğun fazlarda hidrojen bağı içermezler. Aynı karbon sayılı ketonlara göre kaynama noktası aldehitlerde daha yüksektir.

<span class="mw-page-title-main">Alkol</span> karbon atomuna doğrudan bir -OH grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad

Alkol, karbon atomuna doğrudan bir -OH (hidroksil) grubunun bağlı olduğu organik bileşiklere verilen genel ad. Genel formülü C_nH_2n+1OH olan mono alkoller, alkollerin önemli bir sınıfıdır. Bunlardan etanol (C₂H₅OH), alkollü içeceklerde bulunan türüdür. Genellikle alkol kelimesi ile etanol kastedilir ki yeni fermente olmuş birada etanol oranı %3-5 arasında iken şarapta %12-15 arasındadır.

Panzehir, bir zehirin etkisini önleyen veya yok eden madde. Panzehirler ağız yoluyla zehirlenmelerde emilimi azaltmak amacıyla kullanılanlar ve kan dolaşımına çeşitli yollarla karışmış olan zehire karşı kullanılanlar olmak üzere iki büyük grupta toplanırlar.

Potasyum nitrat, formülü KNO₃ olan bir potasyum bileşiğidir. Güherçile olarak da bilinen bileşik doğal hâlde kayaçlarda ve mağaralarda oluşan beyaz renkli kabuksu yapıda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Karboksilik asit</span> bir -C(=O)OH grubu içeren organik bileşik

Karboksilik asitler karboksil grubu olan organik asitlerdir, -C(=O)OH formülüne sahiptirler, bu genelde -COOH veya CO₂H olarak da yazılır. Karboksilik asitler Bronsted asitleridir, yani proton vericileridir. Karboksilik asitlerin tuz ve anyonlarına karboksilat denir. Karboksilik asitler, esterlerle fonsiyonel grup izomeridirler. Karboksilik asitlerin en basit dizisi alkanoik asitlerdir, R-COOH formülüyle gösterilirler, R bir hidrojen atomu veya bir alkil grubuna karşılık gelir. Bileşiklerde birden fazla karboksilik asit grubu bulunabilir.

Kimyada esterler, bir hidroksil grubundaki hidrojen atomunun bir organik grup (bu metinde R' olarak gösterilecektir) ile yer değiştirmiş olduğu organik bileşiklerdir. Hidrojenin bir H⁺ iyonu olarak ayrışabileceği -OH grubu olan bu tür asitlere oksijen asidi denir.

Sodyum perklorat formülü NaClO₄ olan bir kimyasal bileşiktir. Perklorik asitin sodyum tuzu olan bu bileşik diğer perkloratlar gibi kuvvetli bir oksitleyicidir. Sodyum perkloratın çözünürlüğü diğer perklorat tuzları içinde en yüksek olanıdır. Beyaz kristallerden oluşan ve higroskopik özellikte olan sodyum perklorat suda ve alkolde oldukça çok çözünür. Genellikle monohidrat form halinde bulunur ve rombik bir kristal yapısına sahiptir. Standart oluşum entalpisi −382.75 kJ mol⁻¹ dir.

<span class="mw-page-title-main">Akridin</span>

Akridin, C₁₃H₉N, heterosiklik bir organik bileşiktir. Akridin terimi ayrıca C₁₃N üçlü halkasını içeren bileşiklere değinmek için kullanılır.

Bu, gıda katkı maddelerinin listesidir.

Yükseltgen madde bir yükseltgenme-indirgenme (redoks) reaksiyonunda başka bir türden bir elektron alan element ya da bileşiktir. Yükseltgen maddelerin elektron kazandıklarından dolayı indirgendikleri söylenebilir.

Potasyum ferrosiyanür formülü K₄[Fe(CN)₆] • 3H₂O olan bir kimyasal bileşiktir. Potasyum ferrosiyanür metal kompleks bileşiğinin [Fe(CN)₆]⁴⁻ potasyum tuzudur. Bu tuz limon sarısı monoklinik kristallerden oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum kromat</span>

Potasyum kromat, kimyasal formülü K₂CrO₄ olan inorganik bir bileşiktir. Bu sarı katı madde, kromat anyonunun potasyum tuzudur. Sodyum kromat endüstriyel öneme sahip iken potasyum kromat daha çok laboratuvarlarda kullanılır. Potasyum kromat, kanserojen sınıfında bir madde olup kategori 2 kapsamında değerlendirilmektedir.

Cannizzaro tepkimesi, ismini kaşifi Stanislao Cannizzaro'dan alır, baz ile tetiklenen alfa pozisyonundaki hidrojenden yoksun aldehitin disproporsiyonlaşmasını içeren kimyasal tepkime.

Permanganik asit, HMnO₄ formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Bu güçlü oksoasit, dihidrat olarak izole edilmiştir. Permanganat tuzlarının konjugat asididir. Çok az sayıda yayın konusu olup, karakterizasyonu ve kullanımları çok sınırlıdır.

Potasyum ferrisiyanür K₃[Fe(CN)₆] formülü ile gösterilen inorganik bileşiktir. Bu parlak kırmızı tuz, oktahedral olarak koordine edilmiş [Fe(CN)₆]³⁻ iyonu içerir. Suda çözünür ve çözeltisi bir miktar yeşil-sarı flüoresans gösterir. 1822 yılında Leopold Gmelin tarafından keşfedilmiştir ve başlangıçta ultramarin boyalarının üretiminde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum kromat</span>

Sodyum kromat Na₂CrO₄ formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Tetra-, hekza- ve dekahidratlar oluşturabilen sarı higroskopik bir katı olarak bulunur. Cevherlerinden krom özütlemesinde bir ara maddedir.

Sodyum bikromat Na₂Cr₂O₇ formülüne sahip bir inorganik bileşiktir. Ancak, genellikle tuz dihidrat Na₂Cr₂O₇•2H₂O olarak kullanılır. Neredeyse tüm krom cevheri, sodyum bikromata dönüştürülerek işlenir ve neredeyse krom bazlı bütün bileşikler ve maddeler bu tuzdan hazırlanır. Reaktivite ve görünüm açısından, sodyum bikromat ve potasyum bikromat çok benzerdir. Bununla birlikte sodyum tuzu, suda potasyum tuzundan yaklaşık yirmi kat daha fazla çözünür(0 °C’de 49 g/L) ve eşdeğer ağırlığı da daha düşüktür ki bu da genellikle istenen bir durumdur.

Kromik asit terimi genellikle, katı krom trioksit de dahil olmak üzere çeşitli bileşikler içerebilen bir dikromata konsantre sülfürik asit eklenerek yapılan bir karışım için kullanılır. Bu tür kromik asit, cam için bir temizleme karışımı olarak kullanılabilir. Kromik asit ayrıca trioksitin anhidrit olduğu H₂CrO₄ moleküler türlerine de atıfta bulunabilir. Kromik asit, +6 (veya VI) oksidasyon durumunda krom içerir. Güçlü ve aşındırıcı bir oksitleyici ajandır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.