İçeriğe atla

Potansiyel süper güçler

Amerika Birleşik Devletleri'ni halihazırki süper gücü olarak gösteren harita. Akademik alanda potansiyel süper güç olarak nitelendirilen diğer siyasi varlıkları da gösterir:
  Çin
  Rusya

Potansiyel süper güç; henüz süper güç olduğu veya gelecekte süper güç olacağı düşünülen siyasi veya ekonomik varlıktır.

Halihazırda bir tek Amerika Birleşik Devletleri süper güç olma kriterlerini karşılamaktadır.[1]

Avrupa Birliği'nin[2] yanı sıra Brezilya,[3] Rusya,[4] Hindistan[5] ile Çin[6] (BRICS ekonomileri); en sık potansiyel süper güç olarak nitelendirilen devletlerin arasındadır.

Kolektif olarak ABD de dahil olmak üzere tüm bu potansiyel süper güçler, küresel nominal GSYİH'sının %68,0'ını, küresel GSYİH (SAGP)'nın %62,4'ünü, toplam kara alanının üçte birinden fazlasını ve Dünya nüfusunun %50'sinden fazlasını oluşturur.[7][8][9]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ C. Herring, George (2008). From Colony to Superpower: U.S. Foreign Relations since 1776. Oxford University Press. s. 1. 
  2. ^ Guttman, R.J. (2001). Europe in the New Century. Lynne Rienner Publishers. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2017. 
  3. ^ Kwang Ho Chun (2013). The BRICs Superpower Challenge: Foreign and Security Policy Analysis. Ashgate. ISBN 978-1-4094-6869-1. 17 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2015. 
  4. ^ Steven Rosefielde (2005). Russia in the 21st Century: The Prodigal Superpower. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-83678-4. 20 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2015. 
  5. ^ Robyn Meredith (2007). The Elephant and the Dragon: The Rise of India and China and What it Means for All of Us. W.W Norton and Company. ISBN 978-0-393-33193-6. 
  6. ^ Jacques Martin (15 Haziran 2006). "This is the relationship that will define global politics". The Guardian. Londra. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  7. ^ "World Economic Outlook Database, April 2015". 29 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2015. 
  8. ^ "Report for Selected Country Groups and Subjects". World Economic Outlook. Uluslararası Para Fonu. Nisan 2015. 29 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2015. 
  9. ^ "Report for Selected Country Groups and Subjects (PPP valuation of country GDP)". IMF. 29 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Süper güç, uluslararası sistem içerisinde ilk sırada bulunan, dünya çapında olaylara etki edebilen ve güç kullanabilen devlettir. Uluslararası sistem içerisinde büyük güç statüsünden daha yukarıdadır. Soğuk Savaş süresince ABD ve SSCB için kullanılan terim, II. Dünya Savaşı sonrasında kısa bir süre için de olsa Birleşik Krallık için de kullanılmıştır. Tarihsel süreç incelendiğinde ise: Han Hanedanı, Ahmemiş İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu, Sasani İmparatorluğu, Raşidin Halifeliği, Emeviler, Abbasiler, Tang İmparatorluğu, Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Song Hanedanı, Yuan Hanedanı-Moğol İmparatorluğu, Pers İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa Hun İmparatorluğu, Asya Hun İmparatorluğu'nun da altın çağlarında dönemlerinin süper güçleri olarak dünya siyasetinde bulundukları kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kişi başına nominal GSYİH değerlerine göre ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfada Avrupa'daki ülkeleri, kişi başına düşen gayri safi yurt içi hasılalarına göre nominal değerlerde sıralanmaktadır. Bu değerler, bir ülkenin belirli bir yılda ürettiği tüm mal ve hizmetlerin değeri olup, piyasadaki döviz kurlarıyla Amerikan dolarına çevrilerek aynı yıl için ortalama nüfusa bölünerek elde edilir.

Dünya ülkelerinin gayri safi yurt içi hasılalarına (GSYİH) göre sıralanmış üç listesi vardır. Bu listedeki GSYİH dolar tahminleri satın alma gücü paritesi (SAGP) hesaplamalarından elde edilmiştir. SAGP bazını kullanmak, nispi yaşam maliyeti ve ülkeler arası enflasyonu hesaba kattığı için, gelirlerdeki gerçek farklıların potansiyel olarak bozulmasına yol açan sadece kur bazlı hesaplamaya göre daha yararlıdır.

<span class="mw-page-title-main">BRICS</span> ekonomik birlik

BRICS terimi, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın ekonomilerini kastetmek için kullanılır. BRICS, bu ülkelerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Ekonomik büyüme</span> Malların piyasa değerindeki artışın ölçüsü

Ekonomik büyüme, bir ekonomide zaman içinde mal ve hizmet üretimi miktarında artış olmasıdır ve para yaratımında artış olmasına bağlıdır. Büyüme, geleneksel olarak reel veya reel GSYİH artış oranı yüzdeleriyle ölçülür. GSYİH genellikle reel olarak hesaplanır. Örneğin "enflasyona göre düzeltilmiş" terimi, mal ve hizmet üretiminin fiyatı üzerindeki enflasyonun net satış etkileri için kullanılır. Ekonomide, "ekonomik büyüme" veya "ekonomik büyüme teorisi", potansiyel üretimin büyümesi manasına gelir. Örneğin, toplam talep veya gözlenen satıştaki büyümenin neden olduğu, "tam istihdam"daki üretim.

<span class="mw-page-title-main">Nominal GSYİH değerlerine göre ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), belirli bir yılda bir ülkedeki tüm nihai mal ve hizmetlerin piyasa değeridir. Ülkeler, piyasa veya devlet resmi döviz kurlarında hesaplanan mali ve istatistiksel kurumlardan alınan nominal GSYİH tahminlerine göre sıralanır. Nominal GSYİH, farklı ülkelerdeki yaşam maliyetlerindeki farklılıkları hesaba katmaz ve sonuçlar, ülkenin para biriminin döviz kurlarındaki dalgalanmalara bağlı olarak bir yıldan diğerine büyük ölçüde değişebilir. Bu tür dalgalanmalar, nüfusunun yaşam standardında genellikle çok az veya hiç fark yaratmasalar da, bir ülkenin sıralamasını bir yıldan diğerine değiştirebilir.

<span class="mw-page-title-main">Gelişmekte olan ülke</span> diğer ülkelere göre düşük yaşam standardı olan ülke

Gelişmekte olan ülkeler sınıflandırması, iktisadi ve hukuki parametreden gelişmiş ülkelere kıyasla bir kademe geride yer alan ülkeleri sınıflandırmak adına kullanılan ve dünyanın birçok ülkesini kapsayan bir sınıflandırmadır.

Kazakistan ekonomisi Orta Asya'nın en büyük ekonomisidir. Büyük petrol rezervleri yanı sıra mineraller ve metallere sahiptir. Aynı zamanda hem canlı hayvan ve tahıl üretimini barındıran geniş bozkır toprakları ile önemli tarımsal potansiyele sahiptir hem de yanı sıra Uluslararası Uzay İstasyonu'na her Uzay aracı fırlatmasında geliştirilen uzay altyapısına sahiptir. Güneydeki dağlar elma ve ceviz için önemli bir yeterliğe sahiptir; her iki tür de vardır ve yabani olarak yetişmektedir. Kazakistan'ın sanayi sektörü bu doğal kaynakların çıkarılması ve işlenmesi ve aynı zamanda inşaat malzemeleri, traktör, tarım makineleri ve bazı askeri öğeler konusunda uzmanlaşmış nispeten büyük bir makine yapı sektörüne sahiptir. SSCB'nin dağılmasından ve Kazakistan'ın geleneksel ağır sanayi ürünlerine olan talebin çöküşü ile 1994 yılında meydana gelen en dik yıllık düşüş, 1991 yılından bu yana ekonomide keskin bir daralmaya yol açmıştır. 1995-97 ekonomik reformlar ve özelleştirmelerle hükûmet programı özel sektöre varlıkların önemli olarak kaymasına neden oldu. Birkaç yıl içinde önemli ölçüde daha büyük petrol ihracatı için Karadeniz artış beklentileri ile batı Kazakistan'ın Tengiz Alanı'nda Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu anlaşmasıyla yeni bir boru hattı inşası Aralık 1996'da imzalanmasıyla sonuçlandı. Kazakistan'ın ekonomisi petrol fiyatları ve Rusya'da Ağustos finansal krizinin çökmeye uğratması nedeniyle GSYİH büyümesinde %2,5 düşüş ile 1998 yılında aşağı döndü. 1999 yılında parlak bir nokta, bir iyi zamanlanmış tenge devalüasyonu ve tampon görevinde tahıl hasatı ile birlikte, durgunluk ekonomiyi dış satıma itti ve uluslararası petrol fiyatlarındaki artış kurtarıcı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi</span>

Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi, hizmet tabanlı bir açık serbest piyasa ekonomisidir. Kıbrıs Cumhuriyeti gelişmiş bir ülke ve yüksek gelirli bir ekonomi olarak kabul edilmektedir. 1 Ocak 2008 tarihinde Kıbrıs Cumhuriyeti para birimi olarak lira yerine euro kullanmaya başlamıştır. Kıbrıs Cumhuriyeti ekonomisi 2010'lardan itibaren Avrupa borç krizinin de etkisiyle nedeniyle daralmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asya ekonomisi</span> Kıta Ekonomisi

Asya ekonomisi, 49 farklı devlette yaşayan 4.4 milyardan fazla insandan oluşur. Altı devletin kısmen Asya'da olmakla birlikte, ekonomik ve siyasi açıdan başka bir bölgeye ait olduğu düşünülmektedir. Asya dünyadaki en hızlı büyüyen ekonomik bölge ve SAGP'ye göre GSYİH bakımından en büyük kıtasal ekonomidir. Çin, Japonya ve Hindistan dünyanın en büyük on ekonomisi arasındadır. Dahası, Asya, Japon ekonomik mucizesinden (1950-1990) başlayarak, Güney Kore'deki Han Nehri Mucizesi (1961-1996) ve Çin'deki ekonomik patlama (1978-2013) ile dünyanın en uzun ekonomik patlamasının merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Çekya ekonomisi</span>

Çekya ekonomisi, yüksek gelirli refah durumunu ve Avrupa Sosyal modelinin "karasal" türünü koruyan hizmetler, üretim ve yeniliklere dayalı gelişmiş bir ihracat odaklı sosyal piyasa ekonomisidir. Çek Cumhuriyeti, Avrupa Birliği üyesi olarak Avrupa tek pazarına katılmış ve bu nedenle Avrupa Birliği ekonomisinin bir parçası olmuştur; ancak Euro yerine kendi para birimi olan Çek korunasını kullanmaktadır. OECD üyesidir. Guardian tarafından "Avrupa'nın en gelişmiş ekonomilerinden biri" olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda ekonomisi</span> Hollandanın ekonomisi

Hollanda ekonomisi, Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'na göre, 2012'de dünyanın en büyük 18. ekonomisiydi ve ülke sadece 17 milyon nüfusa sahipti. Kişi başına düşen GSYİH, yaklaşık 48.860 dolardır ve bu da onu dünyanın en zengin uluslarından biri yapmaktadır. 1996 ve 2000 yılları arasında yıllık ekonomik büyüme (GSYİH), Avrupa ortalamasının oldukça üzerindeydi ve %4'ün üzerinde seyretmiştir. Küresel ekonomik yavaşlamanın bir parçası olarak büyüme 2001-2005 döneminde önemli ölçüde yavaşladı. 2006 ve 2007'de ise ekonomi sırasıyla %3,4 ve %3,9'luk bir büyüme göstermiştir. Hollanda ekonomisi, devam etmekte olan küresel finansal krizden ve ardından ortaya çıkan Avrupa borç krizinden büyük ölçüde etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İtalya ekonomisi</span> ulusal ekonomi

İtalya ekonomisi, Euro bölgesindeki en büyük 3. ulusal ekonomi, nominal GSYİH'ya göre dünyanın en büyük 8. ve SAGP GSYİH'ye göre en büyük 12. ülke ekonomisidir. İtalya gelişmiş büyük bir ekonomiye sahiptir ve Avrupa Birliği, Euro bölgesi, OECD, G7 ve G20'nin kurucu üyesidir. İtalya, 2016 yılında yapılan 514 milyar dolarlık ihracat ile dünyanın en büyük sekizinci ihracatçısı konumundadır. En yakın ticari ilişkileri, toplam ticaretinin yaklaşık %59'unu gerçekleştirdiği Avrupa Birliği ülkeleriyledir. Pazar payına göre en büyük ticaret ortakları, Almanya (%12,6), Fransa (%11,1), Amerika Birleşik Devletleri (%6,8), İsviçre (%5,7), Birleşik Krallık (%4,7) ve İspanya'dır (%4,4).

<span class="mw-page-title-main">Kişi başına GSYİH'larına göre Çin'in idari bölümleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Çin'in üst düzey idari bölümlerinin kişi başına GSYİH'larının listesidir. Tüm sayılar, o zamanki döviz kuruna ve satın alma gücü paritesine dayalı olarak Çin'in ulusal para birimi olan Renminbi (CNY) ve Amerikan dolarının nominal değerleriyle gösterilmektedir. Burada kullanılan ortalama CNY döviz kurusu Çin Ulusal İstatistik Bürosu'ndadır; CNY satın alma gücü paritesi döviz kurları ise Uluslararası Para Fonu (IMF)'nun tahminleridir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya ekonomisi</span> ülke ekonomisi

İspanya ekonomisi, nominal GSYİH'ye göre dünyanın 13. büyük ekonomisi ve satın alma gücü paritesi açısından dünyanın en büyük ekonomilerinden biridir. Ülke, Avrupa Birliği, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü ve Dünya Ticaret Örgütü üyesidir. İspanya kapitalist bir karma ekonomiye sahiptir. İspanya ekonomisi, nominal GSYİH istatistiklerine göre euro bölgesinin dördüncü büyük ekonomisinin olmasının yanı sıra Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya ve Rusya'nın ardından Avrupa'nın altıncı büyük ekonomisidir. 2012 yılında İspanya dünyanın 12. büyük ihracatçısı ve 16. büyük ithalatçısıydı. İspanya, Birleşmiş Milletler İnsani Gelişme Endeksi'nde 25. ve Dünya Bankası tarafından kişi başına GSYİH'de 30. sırada yer almakta olup yüksek gelirli bir ekonomi ve çok yüksek insani gelişme gösteren ülkeler arasında sınıflandırılmaktadır. The Economist'e göre, İspanya dünyanın en yüksek 10. yaşam kalitesine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">BRICS-Türkiye ilişkileri</span>

BRICS-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın oluşturduğu BRICS ülkeleri ile arasındaki uluslararası ilişkilerdir. BRICS ülkeleri hızlı bir gelişim içinde olmaları nedeniyle dünyanın yakından takip ettiği ülkelerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tayland ekonomisi</span>

Tayland ekonomisi, 2019 yılında ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasının (GSYİH) yaklaşık %60'ını oluşturan ihracata bağlıdır. Tayland, Dünya Bankası'na göre 2018 yılı itibarı ile 16.316 trilyon baht GSYİH ile Asya'nın 8. en büyük ekonomisi olan yeni sanayileşmiş bir ülkedir. 2018 yılı itibarıyla, Tayland'ın %1,06 ortalama enflasyonu ve ülkenin GSYİH'sının %7,5'i kadar bir cari fazlası bulunmaktadır. Para birimi Tayland bahtı, 2017'de en sık kullanılan 10. para birimi olarak yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Arjantin ekonomisi</span>

Arjantin ekonomisi, Brezilya'dan sonra Güney Amerika'daki en büyük ikinci ulusal ekonomidir.

<span class="mw-page-title-main">Vietnam ekonomisi</span>

Vietnam ekonomisi, 2020'de nominal gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) göre dünyanın 37. ve satın alma gücü paritesine (SAGP) göre dünyanın 23. en büyük ekonomisi olan sosyalist odaklı bir piyasa ekonomisidir. Vietnam, Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü üyesidir.

Enerji süper gücü, büyük miktarlarda enerji kaynaklarını diğer ülkelere sağlayan ve bu nedenle dünya piyasalarını etkileyerek siyasi veya ekonomik avantaj elde etme potansiyeline sahip olan bir ülkedir. Rusya, dünyada en yaygın şekilde enerji süper gücü olarak tanımlanan ülkedir. Diğer bazı ülkeler arasında Suudi Arabistan, Kanada, Venezuela ve İran da bu şekilde adlandırılmaktadır. Ayrıca, büyük miktarda şale gaz rezervlerine sahip olması nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri potansiyel bir enerji süper gücü olarak adlandırılmaktadır.