PostgreSQL - Turkipedia

PostgreSQL
(İngilizce) The World's Most Advanced Open Source Relational Database^[1] (Türkçe) Dünyanın En Gelişmiş Açık Kaynak İlişkisel Veritabanı
Geliştirici(ler)	PostgreSQL Toplumsal Geliştirme Grubu
İlk yayınlanma	8 Temmuz 1996 (28 yıl önce) (1996-07-08)
Güncel sürüm	17.0^[2] / 26 Eylül 2024
İşletim sistemi	Çoklu platform
Tür	İlişkisel Veritabanı Yönetim Sistemi
Lisans	BSD lisansı
Resmî sitesi	www.postgresql.org
Kod deposu	git.postgresql.org/gitweb/?p=postgresql.git

PostgreSQL (/ˈpoʊstɡrɛs ˌkjuː ˈɛl/)^[3] ya da Postgres, özgür ve açık kaynak kodlu, SQL destekli bir ilişkisel veritabanı yönetim sistemidir.

İsmi konusunda, başlarda Kaliforniya Üniversitesi'nde geliştirilen Ingres veritabanının devamı niteliğinde olduğu için bu isme atıfta bulunularak POSTGRES adını aldı^[4]^[5]. 1996 yılında SQL desteğini vurgulamak maksatlı PostgreSQL şeklinde değiştirildi. Son olarak 2007 yılında isim değişikliği konusu topluluğun tartışmasına açıldı ve geliştirme ekibi PostgreSQL isminin devam etmesine, Postgres isminin de takma isim olarak kalmasına karar verdi.^[6]

Tarihçe

1977-1986: PostgreSQL'in temelleri, Kaliforniya Üniversitesi Berkeley'deki Computer Systems Research Group (CSRG) tarafından atıldı. Michael Stonebraker liderliğindeki ekip, Ingres veritabanı sistemini geliştirmişti ve bu çalışma, sonraki PostgreSQL projesinin temelini oluşturdu.

1986-1994: Yapılan Veri Tabanı Yönetim Sistemi çalışmaları Postgres adını aldı ve Illustra tarafından satın alınıp Informix olarak geliştirilmeye devam edildi.

1995: PostgreSQL projesi başlatıldı. Projenin amacı, Ingres'in temel fikirlerini sürdürmek ve daha açık ve özgür bir veritabanı yönetim sistemi oluşturmaktı. İlk olarak Postgres95 olarak adlandırıldı.^[7]

1996: Postgres95, SQL standardını desteklemesiyle PostgreSQL olarak yeniden adlandırıldı.

2000: PostgreSQL 7.0 sürümü piyasaya sürüldü. Bu sürüm, özellikle veri bütünlüğü, dış anahtarlar, yabancı anahtarlar ve uzatılabilirlik gibi özelliklerde büyük geliştirmeler içeriyordu.

2005: PostgreSQL 8.0 sürümü yayınlandı. Bu sürüm, kayıp güncelleme sorunlarını çözmek için "Multi-Version Concurrency Control (MVCC)" sistemi sunarak veritabanının aynı anda birden fazla işlemi destekleme yeteneğini artırdı.

2010: PostgreSQL 9.0 sürümü piyasaya sürüldü. Bu sürüm, özellikle hedeflenen sorgular, genişletilmiş depolama yetenekleri ve daha fazla MVCC geliştirmeleri içeriyordu.

2014: PostgreSQL 9.4 sürümü yayınlandı ve JSON veri tipi ve hızlı UPSERT operasyonları gibi özellikleri içeriyordu.

2016: PostgreSQL 9.6 sürümü piyasaya sürüldü ve daha fazla paralel sorgu işleme yetenekleri, parçalı tablo depolama ve diğer geliştirmelerle geldi.

2020: PostgreSQL 13 sürümü yayınlandı. Bu sürüm, genellikle performans, güvenlik ve yönetilebilirlik geliştirmelerini içeriyordu.

Kaynakça

^ "PostgreSQL". 30 Aralık 1996 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2019. PostgreSQL: The World's Most Advanced Open Source Relational Database
^ "PostgreSQL 17 Released!". 26 Eylül 2024.
^ "Audio sample, 5.6k MP3". 8 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Stonebraker, M.; Rowe, L. A. (May 1986). The design of POSTGRES (PDF). Proc. 1986 ACM SIGMOD Conference on Management of Data. Washington, DC. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mart 2021.
^ "PostgreSQL: History". PostgreSQL Global Development Group. 26 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Project name – statement from the core team". archives.postgresql.org. 16 Kasım 2007. 18 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "A Short History of Postgres". PostgreSQL Documentation (İngilizce). 1 Ocak 2012. 20 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2023.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">MySQL</span>

MySQL, altı milyondan fazla sistemde yüklü bulunan çoklu iş parçacıklı, çok kullanıcılı, hızlı ve sağlam bir veri tabanı yönetim sistemidir.

Veritabanları, yapılandırılmış bilgi veya verilerin depolandığı alanlardır. Bilgi artışıyla birlikte bilgisayarda bilgi depolama ve bilgiye erişim konularında yeni yöntemlere ihtiyaç duyulmuştur. Veritabanları; büyük miktardaki bilgileri depolamada geleneksel yöntem olan "dosya-işlem sistemine" alternatif olarak geliştirilmiştir. Telefonlardaki kişi rehberi günlük hayatta çok basit bir şekilde kullanılan veri tabanı örneği olarak kabul edilebilir. Bunların dışında internet sitelerindeki üyelik sistemleri, akademik dergilerin ve üniversitelerin tez yönetim sistemleri de veritabanı kullanımına örnektir. Veritabanları sayesinde bilgilere ulaşılabilir ve onları düzenlenebilir. Veritabanları genellikle bireysel olarak satın alınamayacak kadar yüksek meblağlara sahip olmasına karşın; ücretsiz kullanıma açılan akademik veritabanları da bulunmaktadır. Akademik veritabanları aracılığıyla bazen bibliyografik bilgi bazen de tam metinlere erişmek mümkündür. Veritabanları, veritabanı yönetim sistemleri aracılığıyla oluşturulur ve yönetilir. Bu sistemlere; Microsoft Access, MySQL, IBM DB2, Informix, Interbase, Microsoft SQL Server, PostgreSQL, Oracle ve Sysbase örnek olarak verilebilir.

İlişkisel veri tabanı yönetim sistemi, verilerin tablolarda satır ve sütunlar hâlinde tutulduğu ve yüksek bir veri tutarlılığına sahip veri depolama sistemidir.

Veri tabanı yönetim sistemi, veri tabanlarını tanımlamak, yaratmak, kullanmak, değiştirmek ve veri tabanı sistemleri ile ilgili her türlü işletimsel gereksinimleri karşılamak için tasarlanmış sistem ve yazılımdır. Bu sistemlere örnek olarak MySQL, PostgreSQL, Microsoft SQL Server, Oracle Database ve Microsoft Access gösterilebilir.

Microsoft SQL Server, Microsoft tarafından geliştirilen ve yönetilen bir ilişkisel veritabanı yönetim sistemidir. SQL Server, büyük ve karmaşık veritabanlarını depolamak, yönetmek, sorgulamak ve işlemek için kullanılan bir yazılım ürünüdür. Veri depolama, veri güvenliği, yedekleme, geri yükleme, veri entegrasyonu, analiz ve raporlama gibi çeşitli veritabanı yönetimi işlevlerini destekler.

phpMyAdmin, PHP ile yazılmış açık kaynak kodlu bir araçtır. Başlıca kullanım amacı İnternet üzerinden MySQL veritabanı yönetimidir. Veritabanı oluşturma ve silme, tablo ekleme/değiştirme/silme, alan ekleme/değiştirme/silme, SQL sorguları çalıştırma, kullanıcıları, yetkileri ve alan anahtarlarını yönetme gibi işlevleri yapabilen ücretsiz bir yazılımdır.

IBM Bilişim Sözlüğü'ne göre veri sözlüğü, "veriyi anlamı, farklı veri türleriyle olan ilişkisi, kökeni, kullanımı ve biçimine göre sınıflandırmaya yarayan bir gösterimdir." Terim, veritabanları ve veritabanı yönetim sistemleri bağlamında farklı anlamlarda kullanılabilmektedir.

Bir veritabanı ya da veritabanı öbeğini tanımlamaya yarayan bir belge
Bir veritabanı yönetim sisteminin yapısını belirleyen bir bileşen
Bir veritabanı yönetim sisteminin veri sözlüğünü genişleten ara yazılım

Bilgisayar bilimleri'nde NoSQL, klasik ilişkisel veritabanı yönetim sistemlerinden (İVTYS) bir şekilde farklı olan veritabanı yönetim sistemleri için kullanılan bir kavramdır. Bu veri depolarının sabit tabela düzenlerine ihtiyaçları olmayabilir, alışılagelmiş join işlemleri kullanılmaz, tipik olarak yatay ölçeklemeye gidilir. Akademisyenlerce ve makalelerde tipik olarak böyle veri depolarına yapılanmış bellek denir. Bu kavram klasik ilişkisel veritabanlarını altküme olarak görür. Bu kavram aynı zamanda SQL ve Daha Fazlası olarak da adlandırılmaktadır.

LibreOffice Base, özgür ve ücretsiz LibreOffice yazılım ailesinin veritabanı yönetim aracı. LibreOffice Base kullanılarak tablo, form, sorgu ve raporlar oluşturup düzenlenebilir. Kullanıcı bu işlemleri ister kendi veritabanında, isterse Base ile birlikte gelen Firebird, HSQLDB veritabanı motorlarıyla yapabilir.

Couchbase Server, Membase olarak bilinen, açık kaynak ve NoSQL tabanlı doküman şeklinde verileri tutan, etkileşimli uygulamalar için bir geliştirilmiş veritabanı türüdür. Bu uygulamalar genelde aynı anda birçok kullanıcının kullandığı servisler gibi olmalıdır. Bu uygulamalarda eş zamanlı olarak birden çok veri işlenir, depolanır, güncellenir, çekilir. Bu ihtiyaçlar karşısında Couchbase kolay ölçeklenebilir anahtar-değer ya da doküman olarak erişilebilen, düşük gecikme zamanı ve yüksek kalıcı verimliliği olan bir veritabanıdır. Couchbase bir makine üzerindeki büyük ölçekli veriler için küme(cluster) olarak tasarlanmıştır.

Bir uzamsal (mekansal) veri tabanı verileri depolamak ve bir geometrik uzayda/uzamda/mekanda tanımlanmış nesneleri temsil için sorgu verileri ile en uygun hale getirilmiş bir veri tabanıdır. En gelişmiş uzamsal veri tabanları, noktalar, çizgiler ve çokgenler gibi basit geometrik nesnelerin temsiline izin verir. Bazı uzamsal veri tabanları, 3D nesneler, topolojik kapatıcılık, doğrusal ağlar ve Üçgenlenmiş Düzensiz Ağ gibi daha karmaşık yapıları işlemektedir. Özgün veri tabanları çeşitli sayısal veriler ve karakter tiplerini yönetmek için tasarlanmış olsa da veri tabanlarına etkin uzamsal veri türlerini işlemek için ek işlevsellik eklenmesi gerekiyor. Bunlara genellikle geometri veya özellik denir. Open Geospatial Consortium basit özelliklerin belirtimini oluşturdu ve veri tabanı sistemlerinde uzamsal işlevsellik eklemek için ölçütleri belirliyor.

Yazılım alanında, SQL programlama araçları veritabanı yöneticileri (DBA) ve uygulama geliştiricileri için platformlar verimli ve doğru günlük görevlerini yerine getirmek için sağlar.

İlişkisel veritabanı, 1970 yılında Edgar Frank Codd tarafından önerildiği gibi, organizasyonu ilişkisel veri modeline dayanan bir dijital veritabanıdır. İlişkisel veritabanlarını korumak için kullanılan çeşitli yazılım sistemleri bir ilişkisel veritabanı yönetim sistemi (RDBMS) olarak bilinir. Neredeyse tüm ilişkisel veritabanı sistemleri, sorgulama ve veritabanının bakımı için dil olarak SQL(Structured Query Language) kullanmaktadırlar.

Navicat, PremiumSoft CyberTech Ltd. tarafından MySQL, MariaDB, Oracle, SQLite, PostgreSQL ve Microsoft SQL Server için üretilen bir grafik veritabanı yönetimi ve geliştirme yazılımı serisidir. Explorer benzeri bir grafik kullanıcı arayüzüne sahiptir ve yerel ve uzak veritabanları için birden fazla veritabanı bağlantısını destekler. Tasarımı, veritabanı yöneticileri ve programcılardan, müşterilere hizmet eden ve iş ortaklarıyla bilgi paylaşan çeşitli işletmeler/şirketlere kadar çeşitli izleyicilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapılır.

HeidiSQL; MySQL'in yanı sıra Microsoft SQL Server ve PostgreSQL için ücretsiz ve açık kaynaklı bir istemcidir. Kullanıcılar HeidiSQL ile veritabanlarını yönetmek için, bir oturum oluşturarak kabul edilebilir kimlik bilgileri olan bir yerel veya uzak MySQL sunucusuna giriş yapmalıdır. Bu oturumda kullanıcılar MySQL veritabanlarını bağlı MySQL sunucusu içinde yönetebilir ve bittiğinde sunucudan bağlantısını kesebilir. Özellik kümesi, en yaygın ve gelişmiş veritabanı, tablo ve veri kaydı işlemleri için yeterlidir, ancak bir SQL veritabanı önündeki tam işlevselliğe doğru aktif olarak gelişmeye devam etmektedir.

SQL Server Compact veya SQL CE Mobil cihazlar ve masaüstü uygulamalar için Microsoft tarafından üretilen kompakt bir ilişkisel veritabanıdır. Masaüstü platformunun tanıtımından önce, Windows CE ve SQL Server Mobile Edition için SQL Server olarak biliniyordu. En yeni sürüm SQL Server Compact 4.0, .NET Framework 4.0'ı destekliyor ve bu sürümde Windows Mobile için destek bırakıyor. Hem 32 bit hem de 64 bit yerel desteği içerir. SQL CE zaman zaman bağlı uygulamaları ve uygulamaları gömülü bir veritabanı ile hedefler. İndirmek ve yeniden dağıtmak serbesttir. SQL CE için bir ODBC sürücüsü yoktur ve planlanmamış biridir. Yerel uygulamalar, OLE DB aracılığıyla SQL CE'yi kullanabilir.

DBeaver, bir SQL istemcisi ve veritabanı yönetim aracıdır. İlişkisel veritabanları ile JDBC sürücüleri üzerinden iletişim sağlar. Diğer veritabanları için, özel veritabanı sürücülerini kullanır. Kod tamamlayıcısı ve sözdizimi vurgulama özelliklerine sahip bir metin editörüne sahiptir. Ayrıca kullanıcılara yeni özellikler ekleyebileceği plug-in sistemi de sağlamaktadır. Masaüstü uygulaması Java diliyle yazılmıştır ve Eclipse platformu üzerine kuruludur.

Amazon Aurora, Ekim 2014'ten itibaren Amazon Web Services tarafından geliştirilen ve dağıtılan ilişkisel bir veritabanı hizmetidir. Aurora yalnızca, Amazon İlişkisel Veritabanı Hizmeti'nin (RDS) bir parçası olarak kullanılabilir.

Anahtar-değer veritabanı, bir anahtar ve o anahtarla ilişkili veriyi depolayan ve yöneten bir veritabanı türüdür. Bu model, genellikle büyük ölçekli dağıtık sistemlerde kullanılır ve özellikle NoSQL veritabanlarının bir kategorisi olarak öne çıkar. Her veri öğesi, genellikle tekil ve benzersiz bir anahtar ile ilişkilendirilmiş bir değerden oluşur.

Ispmanager ticari bir web sunucusu ve web sitesi kontrol panelidir. Komut satırı veya manuel ayarlar kullanmadan hizmetlerle çalışmaya izin verir. Ürün çok çeşitli işlevleri destekler ve WCAG ile tasarlanmış görsel bir arayüze sahiptir. Ispmanager, Linux dağıtımlarına dayalı sunucuları destekler ve hem fiziksel sunuculara hem de sanal makinelere (VPS/VDS) kurulabilir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.