İçeriğe atla

Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu

Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu
Comunidade dos Países de Língua Portuguesa
Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu bayrağı
Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu haritadaki konumu
MerkezLizbon, Portekiz
Resmî dil(ler)Portekizce
Üyeler
9 üye ülke
32 gözlemci ülke
Liderler
• Genel Sekreter
Doğu Timor Zacarias da Costa
Tarihçe 
• Kuruluş
17 Temmuz 1996
Yüzölçümü
• Toplam
10.743.526 km2
Nüfus
• 2021 tahminî
287 milyon

Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu (CPLP) Portekizce konuşan ülkeler arasındaki birlikteliği ve ortak çalışmayı öngören çok taraflı bir forumdur. Bu toplulukta Portekiz'in yanı sıra geçmiş dönemde Portekiz'in kolonisi olan ülkeler yer almaktadır. Üye ülkelerin tamamında Portekizce resmi dil olarak kullanılmaktadır.

Bu şekilde bir birlikteliğin oluşturulması ilk olarak 1965 yılında dönemin Portekiz diktatörü António de Oliveira Salazar tarafından Brezilya'ya teklif edilmiş ve ortak mirasların korunması adına çalışma yapılması gerektiği ifade edilmiştir. Portekiz'in eski kolonilerinin de üye olabileceği bu birlik, güney yarımküre de büyük bir güç olarak konumlandırılmak istenmiştir. Brezilya konuya pek ilgi göstermeyerek ABD ile yakınlaşmış sadece Brezilya'nın Sao Paulo eyaletinin valisi bu konuda olumlu adımlar atmıştır. Ancak söz konusu valinin de görevden alınması ile bu birlik fikri gerçekleşmemiş, 1966 yılında Portekiz ile Brezilya arasında sadece bilim ve teknoloji alanlarını kapsayan bir işbirliği antlaşması imzalanmıştır.

Portekiz, Afrika kıtasındaki tüm koloni ülkelerin 1961 ile 1974 yılları arasında kaybetmiştir. 1974 yılında gerçekleşen Karanfil Devrimi esnasında dönemin devlet başkanı António de Spínola kaybedilen kolonileri bir çatı altında toplama fikrini tekrar gündeme getirmiştir. Karanfil devriminden uzun süre sonra 1983 yılında Portekiz ile eski koloni ülkeleri arasındaki ilişkiler normale dönmüş, bu sayede bu birliğe dair fikirler karşılıklı olarak konuşulmaya başlanmıştır.

1996 yılında bir araya gelen Angola, Brezilya, Gine-Bissau, Yeşil Burun Adaları, Mozambik, Portekiz ve São Tomé ve Príncipe kurucu üyeler olarak birliğin kuruluşunu onaylamışlardır. Bu birliğe 2002 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra Doğu Timor ile 2007 yılında resmi dilleri arasına Portekizceyi de dahil eden Ekvator Ginesi'de dahil olmuştur.

Üyeler

Gözlemci ülkeler

Bu ülkeler haricinde Portekizce ile ilgili bağlantısı olmasa da belli dönemlerde belli ülkeler gözlemci statüsü ile birlikte yer almaktadırlar. İlk olarak 2008 yılında kabul edilen gözlemci ülkeler, Portekizcenin gelişmesinin yanı sıra, üye ülkelerde demokratikleşme, iyi yönetim ve insan haklarının iyileştirilmesi gibi konularda da katkıda bulunmaktadır.

Genel Sekreterler

İsim Başlangıç Bitiş Ülke
Marcolino Moco 17 Temmuz 1996 Temmuz 2000  Angola
Dulce Maria Pereira Temmuz 2000 1 Ağustos 2002  Brezilya
João Augusto de Médicis 1 Ağustos 2002 Nisan 2004  Brezilya
Zeferino Martins (Geçici) Nisan 2004 Temmuz 2004  Mozambik
Luís de Matos Monteiro da Fonseca Temmuz 2004 Temmuz 2008  Yeşil Burun Adaları
Domingos Simões Pereira Temmuz 2008 Eylül 2012  Gine-Bissau
Murade Issac Murargy Eylül 2012 Ocak 2017  Mozambik
Maria do Carmo Trovoada Pires de Carvalho Silveira Ocak 2017 Aralık 2018  São Tomé ve Príncipe
Francisco Ribeiro Telles Aralık 2018 Temmuz 2021  Portekiz
Zacarias da Costa Temmuz 2021  Doğu Timor

Kaynakça

  1. ^ "Türkiye CPLP'de gözlemci statüsünü elde etti". 5 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Interpol</span> milletlerarası kolluk kuvvetleri

Interpol, 1923 yılında uluslararası polis iş birliği sağlamak amacıyla kurulmuş kurum. Interpol, bir zamanlar sadece teşkilatın telgraf adresi olarak bilinirken, 1956 yılında resmî olarak teşkilatın yeni ismine dahil edilmiştir. Teşkilatın 1954 yılından önce tanınan adı "Uluslararası Polis Komisyonu'dur". Tüm dünyanın ortak birimidir.

<span class="mw-page-title-main">São Tomé ve Príncipe</span> Batı Afrikadaki bir ada ülkesi

São Tomé ve Príncipe ya da resmî adıyla São Tomé ve Príncipe Demokratik Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı kıyısında Gine Körfezi açıklarında yer alan bir ada ülkesidir. São Tomé ve Príncipe adaları ada ülkesini oluşturmaktadır. Ülkenin ada ülkesi olması nedeniyle sınır komşusu bulunmamakta olup, Ekvator Ginesi ile Gabon'un açıklarında yer almaktadır ve Gabon'un kuzeybatı kıyıları 250 km uzaklıktadır. Ülkenin başkenti São Tomé'dir.

Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası, 1944 yılında Bretton Woods Anlaşması'nda Uluslararası Para Fonu ile birlikte kurulmuştur. IBRD, Dünya Bankası’nın ana borç veren kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">Bağlantısızlar Hareketi</span> uluslararası oluşum

Bağlantısızlar Hareketi, kendilerini hiçbir güç blokuna dahil veya hariç olarak addetmeyen 100 üzerinde ülkenin bir araya gelerek oluşturdukları bir uluslararası oluşumdur. Soğuk Savaş döneminde Batı İttifakı ve Doğu Bloku'nun yanı sıra üçüncü bir blok olmuştur. Bu hareket çoğunlukla Güney Amerika, Afrika, Ortadoğu ve Asya ülkelerinden oluşur. Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri ise aralarında Batı ittifakı ve Doğu Bloku olarak ikiye bölünmüşlerdir. Bunun sebebi ise I. Dünya Savaşı'ndan itibaren gelen ve II. Dünya Savaşı ve Soğuk Savaş ile devam eden Avrupalı devletlerin güç yarışı ve dünyadaki egemenlik yarışıdır. Bağlantısızlar Hareketi bir diğer tabirle doğu dünyasının batı dünyasındaki bölünmelere taraf olmamak istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">MPLA</span> Angolayı 1975 yılındaki bağımsızlığından sonra yöneten siyasi parti

MPLA, Angola'yı 1975 yılındaki bağımsızlığından sonra yöneten siyasi partidir. 1961-1975 yılları arasında bağımsızlık için Portekiz ile savaşmış, 1975-2002 yılları arasında ise çıkan iç savaşta UNITA ve FNLA ile savaşmış ve zafer kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karanfil Devrimi</span>

Karanfil Devrimi, Portekiz'de 25 Nisan 1974 günü şiddet kullanılmadan gerçekleştirilen askerî darbedir. Portekiz'in otoriter bir diktatörlükten demokrasiye geçişini sağlayacak iki yıllık bir değişim döneminin başlangıcı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz Sömürge Savaşları</span> Portekiz Ordusuyla Portekiz’in Afrika’daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki yaşanmış savaşlar

Portekiz Sömürge Savaşları, aynı zamanda Denizaşırı Savaş ve Kurtuluş Savaşı olarak da bilinir, Portekiz Ordusuyla Portekiz'in Afrika'daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki savaşların adı. Soğuk Savaş döneminde Afrika kıtasındaki belirleyici ideoloji ve silahlı çatışmalardır. Portekiz, diğer Avrupa uluslarının aksine 1950 ve 1960'lı yıllarda Afrika'daki sömürgelerini bırakmamıştır. 1960'lı yıllarda sayısız silahlı kurtuluş örgütü ülkelerdeki komünist hareketin de gelişmesiyle bağımsızlık savaşı vermeye başlayacaktır. Bölgede ABD, Çin ve aparthayd yönetimindeki Güney Afrika desteğinde örgütlenen anti-komünist silahlı kuvvetlerle bağımsızlık yanlıları arasında iç savaşa varacak çatışmalar yaşanacaktır. Bölgedeki Portekiz'e karşı en belirgin kurtuluş savaşı veren ülkeler Angola, Mozambik ve Gine-Bissau olacaktır. Angola'da MPLA, Gine-Bissau'da PAIGC, Mozambik'de FRELIMO koordineli verdikleri silahlı mücadele karşısında Portekiz yönetimi zorlansa da öldürücü darbeyi 1974 yılında Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devrimi indirecektir. Portekiz Ordusu içerisinde örgütlenen Movimento das Forças Armadas Afrika'da sürmekte olan kanlı sömürge savaşları ve Salazar yönetiminden genel olarak kamuoyunun rahatsızlığı nedeniyle halkı da arkasına alarak darbe yapmış ve devrim sürecini başlatmıştır. Ülkedeki siyasal yapıda çok önemli değişiklikler gerçekleştiren yeni yönetim sömürgelerde kalan askerî birlikleri hızla geri çekecek ve Afrika'daki sömürgelerde iktidar yerel örgütlere hızla bırakılacaktır. Nisan 1974'te Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devriminin sömürge savaşını sona erdirmesinin ardından sömürge ülkelerindeki yüzbinlerce Portekiz vatandaşı ülkeye geri dönmeye başlamış, askerî personelin yanı sıra değişik etnik kökenden Afrikalı-Portekiz dönmüştür. Bu devasa göçten sonra özellikle Angola ve Mozambik'de uzun yıllar sürecek olan iç savaşlar çıkmıştır. Eski sömürge ülkeleri bağımsızlıklarını ilan ettikten sonra ciddi sorunlarla karşılaşacak, ekonomik ve sosyal gerilemenin yanı sıra, yolsuzluk, yoksulluk, eşitsizlik ve merkezi planlama eksikliği bağımsızlık dönemi üzerine kurulan beklentileri yerine getirmeye engel olacaktır. Afrika'da ilk sömürge sahibi olan Avrupalı ülke olan Portekiz, sömürgelerini de en son terkeden ülke olacaktır. Eski sömürgelerdeki ülkeler olan Angola'da Agostinho Neto, Mozambik'de Samora Machel, Gine-Bissau'da ise Luis Cabral devlet başkanı olacaklardır.

2014 FIFA Dünya Kupası elemeleri CAF Birinci Tur maçlarının detayları aşağıda verilmiştir.

Vizeden muaf ülkelerden biri veya geçerli bir Küba vizesi ile gelindiği sürece, Küba ziyaretçileri, Küba'nın dış temsilciliklerinden, seyahat acenteleri veya yetkili havayollarının birinden seyahat etmeden önce bir turist kartı almaları gereklidir. Turist kartı 30 gün maksimum kalış süresi verir ve aynı dönem için bir kez uzatılabilir.

Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece São Tomé ve Príncipe ziyaretçileri internetten online vize veya Sao Tome ve Principe'nin diplomatik temsilciliklerinden vize almaları gerekmektedir.

Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece Mozambik ziyaretçileri Mozambik'in diplomatik temsilciliklerinden vize almaları gerekmektedir.

Vizeden muaf ülkelerden birinden gelinmediği sürece Gine-Bissau ziyaretçileri Gine-Bissau'nun diplomatik temsilciliklerinden vize almaları gerekmektedir.

Makao Portekizcesi, Portekizcenin Kantoncayla beraber resmi dil olduğu Makao'da konuşulan Portekizce ağzıdır. Portekizce, Makao nüfusunun yaklaşık %3'ünün anadilidir; bunun yanı sıra %7'si Portekizceyi akıcı olarak konuşabilir. Portekizce bazlı bir kreyol dili olan ve yerel dilde "Patuá" olarak bilinen Makao Kreyolu'ndan farklıdır.

Conquistador, ("Fatih") Da Vinci tarafından seslendirilen ve İsviçre'nin başkenti Zürih'te yapılan 1989 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Portekiz'i temsil eden şarkı. Şarkı Portekizce dilinde seslendirilmiştir. Şarkı Pedro Luís Neves tarafından yazılmıştır.

Voltarei, Dora tarafından seslendirilen 1988 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Portekiz'i temsil eden şarkı. Şarkı Portekizce dilinde seslendirilmiştir. Şarkı José Niza ve José Calvário tarafından yazılmıştır.

2022 FIFA Dünya Kupası elemeleri, CAF Birinci Tur maçları 4-10 Eylül tarihlerinde oynanmıştır.

Orta Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu, bir Afrika Ekonomi Topluluğu'nun Orta Afrika bölgesel ekonomik birliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Lusofon</span>

Lusofon, Portekizceyi resmî dil olarak tanıyan ve konuşan, 10 egemen devlet, tahminî 270 milyon insanı kapsayan, kimse veya topluluğa verilen isimdir. Lusofonia veya Lusofon Dünya olarak da bilinen bu bölge Avrupa, Amerika, Afrika, Asya ve Okyanusya kıtalarındaki Lusofon ulusları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Miguel Trovoada</span>

Miguel dos Anjos da Cunha Lisboa Trovoada, São Toméli siyasetçi. Trovoada, Afrika ada ülkesi São Tomé ve Príncipe'de ülkenin bağımsızlığını elde etmesi sonrası ilk başbakanı olarak 1975'ten 1979'a kadar başbakan,1991'den 2001'e kadar da ülkenin ikinci devlet başkanı olarak makamdaydı. 16 Temmuz 2014'te Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Özel Temsilcisi ve Gine-Bissau'daki Birleşmiş Milletler Entegre Barış İnşası Ofisi'nin (UNIOGBIS) başkanı olarak atandı. Bundan önce, Gine Körfezi Komisyonu'nun icra sekreteriydi.

<span class="mw-page-title-main">Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu bayrağı</span>

Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu bayrağı, Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu'nun resmi bayrağıdır. Bayrak Portekizcenin resmi dil olduğu ülkelerin arasındaki dostluk için hükûmetler arası örgütü temsil eder. Portekizce konuşan ülkeler, Dünya genelinde 270 milyondan fazla insana ev sahipliği yapmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.