İçeriğe atla

Portekiz İmparatorluğu'nun Kaptanlıkları

Portekiz İmparatorluğu'nun Kaptanlıkları (Portekizce: Capitanias do Império Português) Portekiz denizaşırı imparatorluğunu kurmak ve geliştirmek için Donatário sisteminin bir parçası olarak başlangıçta Gemici Henrique tarafından kurulan sosyo-idari bölgesel birimler ve kalıtsal lordluklardı. Madeira adasında başlatılan ve Azor takımadalarında kurumsallaşan kaptanlık sistemi, sonunda Yeni Dünya'ya uyarlandı.

Kaptanlıklar

Prens ve halefleri (Donatários), Atlantik ötesi keşiflerin destansı dönemi boyunca kraliyet ailesi ile ilgili sorumlulukları nedeniyle anakarada kaldılar.[1] Kral bağış sistemini oluşturup bağış verdiğinde, bağış alanları takımadalara göndermeyi hiçbir zaman özel olarak düşünmedi.[1] Brezilya'nın keşfinden önce (1522), kaptanlık sistemi Atlantik'teki Madeira ve Azorların yanı sıra Afrika kıyılarındaki diğer adalarda ve yerleşimlerde zaten uygulanıyordu.

Azorlar

Madeira'da kurulan model sonrası adalarda yerleşim ve kalkınmayı teşvik etmek amacıyla takımadalar çeşitli kaptanlıklara bölündü.[2] Kaptanlığın oluşturulması ve geliştirilmesi, Azor adaları genelinde ne tutarlı ne de tek tipti; ancak bağış alan her bir kaptanın bu çabaya olan bağlılığını yansıtıyordu.[2] Gonçalo Velho Cabral, Santa Maria'yı keşfedip buraya yerleşmesinin ardından Azorlardaki ilk bağış alan kaptan olarak atandı.[3] Birkaç ev inşa ettikten sonra, onun otoritesi altındaki ilk Portekizli yerleşimciler kıyıdaki mevzilerinden dağılarak egemenliklerindeki bu yerleşim yerlerine ve simge yapılara isim verdiler.[3] Adalardaki topolojik referansların çoğu, verimli volkanik toprakları kullanarak sığır ve keçi bakıp, buğday ve üzüm bağları yetiştiren bu ilk yerleşimcilerle ilişkilidir.[3]

16. yüzyıla gelindiğinde, sekiz benzer kaptanlık ortaya çıktı: Bu kaptanlıklar arasında São Miguel, Santa Maria, Graciosa, São Jorge, Praia (Terceira), Angra (Terceira), Faial-Pico ve Flores-Corvo vardı. Her kaptanlık, kaptanlarının eylemlerine veya girişimlerine göre evrildi.[2] Çoğu ada kendi kaptanlığına dönüşmüş olsa da, iki kaptanlığa bölünmüş Terceira adası gibi istisnalar da vardı. Buna karşılık, başlangıçta iki ayrı kaptanlık olarak geliştirilmesi amaçlanan Faial ve Pico adaları, komşu Faial'ı yöneten Josse Van Huerter'in sorumluluğuna verildi.[2] Benzer şekilde, São Miguel ve Santa Maria bir zamanlar tek bir mülkiyetteydi, ancak Gonçalo Velho Cabral, São Miguel'deki hisselerini iki bin cruzados ve bir miktar şeker karşılığında Rui Gonçalves da Câmara'ya sattı.[2] Velho Cabral yaşlandığından ötürü kaptanlığı bıraktı, 1460 yılında Lizbon'a döndü ve kaptanlığın sorumluluğunu yeğeni João Soares de Albergaria'ya bıraktı.[3] Daha sonraki yıllarda Azorların kaptanları, kendi bölgelerinde yaşamak veya Lizbon'dan yönetici olarak çalışmak ile kendi teğmenlerini, meclis üyelerini (Portekizce: ouvidores) ve yüksek memurlarını takımadalarda bırakmak arasında gidip geldi.[3] Kaptanlar, yeni kolonilere olan ilgiyi körüklemekle ve yerleşimlerini kolaylaştırmakla yükümlüydü; bunu öncelikle Portekiz'in kuzey ve güney bölgelerinden gelen yoksul halkların akını yoluyla başardılar. Kral ayrıca, Portekiz'in bölgedeki hakimiyetini koruyarak ve krallığa değerli mallar ihraç ederek bağışlarını geliştirmeye ilgi gösteren yabancılara (Van Huerter gibi) bu kaptanlıklarda ödünler verdi.

Brezilya

Madeira ve Azorların yönetiminde bir toplumsal düzen kurmayı başaran Kral III. John, aynı yapıyı Terra de Santa Cruz'da (Kutsal Haç Ülkesi) iktidarını pekiştirmek için uyguladı.[4] Brezilya'da, her bir kaptanlık, Brezilya kıyıları boyunca başlangıçta 50 fersah genişliğinde (ancak pratikte önemli ölçüde değişen) ve Portekiz ile İspanyol sömürge mülklerini bölen Tordesillas Antlaşması (1494) tarafından belirlenen çizgiye kadar iç kesimlere uzanan bir arazi bölümünden oluşuyordu.[4] Her bir arazi, aristokrasinin bir üyesi olabilecek veya olmayabilecek bir Portekizli olan tek bir capitão-mor'a (Kaptan-binbaşı) veya capitão-donatário'ya (Bağış alan-Kaptan) verildi. Bunlar, Atlantik kıyısından 1534'te Portekiz Kralı III. John tarafından İspanya ile yapılan bir anlaşmada tanımlanan Tordesillas Hattı'na dek Ekvator'a paralel çizgiler boyunca uzanan büyük ve geometrik olarak düz arazi şeritlerinden oluşuyordu.

Geniş bölgeleri yönetmenin zorluğu, 1549'a gelindiğinde yalnızca dört kaptanlığın uygulanabilir kalmasından (kurulan toplam 15 kaptanlıktan) anlaşılıyordu: Pernambuco Kaptanlığı (Duarte Coelho Pereira'ya verildi), São Vicente Kaptanlığı (Martim Afonso de Sousa'ya verildi), Ilheus Kaptanlığı ve Porto Seguro Kaptanlığı.[4] John III, Brezilya'nın çökmekte olan kolonilerini kurtarmak için 1549'da Manuel da Nóbrega'nın yönetiminde Genel Vali Tomé de Sousa ve Cizvitleri kolonilere gönderdi. Onların disiplini ve sonraki Genel Vali Mem de Sá'nın (1557-72) altında yönetimi altında koloniler, uygulanamaz politikaları tersine çevirmeye başladı: 1580'e gelindiğinde Brezilya, ekonomik açıdan yaşayabilir bir koloni haline geldi.[4] Zaman içinde, sistem 1754'te kaldırılıncaya kadar Brezilya Donatárioslarının yerini kraliyet yöneticileri aldı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Susana Goulart Costa (2008), p.232
  2. ^ a b c d e Susana Goulart Costa (2008), p.235
  3. ^ a b c d e Carlos Melo Bento (2008), p.22
  4. ^ a b c d "Donatário". Encyclopædia Britannica. 2012. 13 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013. 
Bibliyografya
  • Costa, Susana Goulart (2008), Azores: Nine Islands, One History, Berkeley, California: The Regents of the University of Southern California/Institute of Governmental Studies Press/University of California, Berkeley 
  • Bento, Carlos Melo (2008), História dos Açores: Da descoberta a 1934 (Portekizce), Ponta Delgada (Azores), Portugal: Câmara Municipal de Ponta Delgada 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Portekiz</span> Güneybatı Avrupada bir ülke

Portekiz, resmî adıyla Portekiz Cumhuriyeti, Avrupa'nın güneybatısında İber Yarımadası üzerinde yer alan, Avrupa Kıtası'nın en batısındaki ülkedir. Portekiz kuzeyden ve doğudan İspanya ile, güneyden ve batıdansa Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Atlas Okyanusu'nun kuzey yarım küredeki bölümünde bulunan Azorlar ve Madeira takımadaları özerk yönetimleriyle birlikte Portekiz'in birer parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya</span> Güney Amerikada bir ülke

Brezilya, resmî adıyla Brezilya Federatif Cumhuriyeti, Güney Amerika'nın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Latin Amerika'nın %47,7'sini kaplayan Brezilya, Ekvador ve Şili haricinde Güney Amerika ülkelerinin hepsi ile sınır komşusudur. Başkenti Brasília ve en kalabalık şehri São Paulo'dur. Brezilya, 26 eyaletten ve bir Federal Bölgeden oluşan bir federasyondur ve Portekizcenin resmi dil olduğu tek Güney Amerika ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">São Tomé ve Príncipe</span> Batı Afrikadaki bir ada ülkesi

São Tomé ve Príncipe ya da resmî adıyla São Tomé ve Príncipe Demokratik Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı kıyısında Gine Körfezi açıklarında yer alan bir ada ülkesidir. São Tomé ve Príncipe adaları ada ülkesini oluşturmaktadır. Ülkenin ada ülkesi olması nedeniyle sınır komşusu bulunmamakta olup, Ekvator Ginesi ile Gabon'un açıklarında yer almaktadır ve Gabon'un kuzeybatı kıyıları 250 km uzaklıktadır. Ülkenin başkenti São Tomé'dir.

<span class="mw-page-title-main">Rio de Janeiro</span> Brezilyanın ikinci büyük şehri ve Rio de Janeiro eyaletinin başkenti

Rio de Janeiro, bulunduğu eyaletin başkenti ve Brezilya'nın en büyük ikinci kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Coğrafi keşifler</span> Dönem

Keşifler Çağı olarak da bilinen Coğrafi keşifler dönemi, 15. yüzyılın ilk yarısından 17. yüzyılın ortalarına kadar Portekizli ve İspanyol kaptanlar tarafından Asya'daki baharat ve değerli maden zenginliğine ulaşacak alternatif ticaret yollarının bulunması amacıyla başlatılıp bu yolda yeni kıtalar, okyanuslar ve denizaşırı toprakların Eski Dünya tarafından keşfedilmesine sebep olan tarihsel aralıktır.

<span class="mw-page-title-main">Azorlar</span> Atlas Okyanusunun ortasında Portekize bağlı takımadalar topluluğu

Azorlar, Portekiz'e bağlı olan Atlas Okyanusu'nun ortasındaki takımadalar topluluğudur. Lizbon'a yaklaşık 1500 km uzaklıkta bulunan adalar, Kuzey Amerika'nın doğu sahilinden de yaklaşık 3900 km uzakta yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Horta, Azorlar</span> Portekizde belediye

Horta belediyesi, Portekiz'in Azor Özerk Bölgesinde Faial Adası'nda yer alan belediyelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz tarihi</span>

Portekiz tarihi, bugünkü Portekiz Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz coğrafi keşifleri</span> Avrupada Portekiz öncülüğünde başlatılan coğrafî keşifler

Portekiz Coğrafi Keşifleri (1415-1542), 15. ve 16. yüzyılda Portekizliler tarafından dünya çapında özellikle denizde yapılan coğrafi keşifleri tanımlar. Bu dönemde Portekiz, Afrika kıtasının etrafını Ümit Burnu yoluyla dolanıp Hindistan'a giden doğu yolunu keşfetmiş, bu sayede Güneydoğu Asya'nın neredeyse tamamıyla temas kurmuş, Afrika'nın bazı bölgelerini sömürgeleştirmiş, Brezilya'yı keşfetmiş ve Çin'e, Avrupa'dan giden ilk ticari ve diplomatik elçileri göndermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pico Adası</span> Portekizde ada

Pico Adası, Portekiz Azorları'ın merkez grubunda bulunan ve adaya adını veren, adadan çok konuşulan, adadaki, Portekiz'deki ve hatta Orta Atlantik Sırtı'ndaki en büyük dağ olan Pico Dağı ile bilinmektedir. Adada UNESCO tarafından tanıtılan tarihî üzüm bağları mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">1980 Azor Adaları depremi</span>

1980 Azor Adaları depremi, 1 Ocak 1980 günü Azor Adaları'nı vuran bir depremdi. Deprem sonucu 61 kişi öldü, 400'den fazla kişi yaralandı ve Terceira ile São Jorge adalarında ciddi hasar meydana geldi. Richter ölçeğine göre 7.2 büyüklüğünde olan depremde Pico ve Faial adalarında da hasar meydana geldi. Deprem, Azor Adaları'nda meydana gelen diğer depremlerde olduğu gibi bir doğrultu atımlı fayda meydana gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">2005 Azorlar subtropikal fırtınası</span> 4–5 Ekim 2005te Atlas Okyanusunda yaşanmış fırtına

Azorlar subtropikal fırtınası, 2005 Atlantik kasırga mevsiminde, adlandırılacak güce ulaşmış 19. fırtınadır. Ulusal Kasırga Merkezi tarafından subtropikal bir alçak basınç etkinliği olarak değerlendirilen fırtınaya, resmî bir ad konulmamıştır. 4 Ekim tarihinde Atlas Okyanusu'nun doğusundaki bir alçak basınç noktasının subtropikal özellikler sergilemesiyle başlayan fırtına, aynı gün içinde Azorlar üzerinden geçmiş ve ertesi gün ekstratropikal duruma gelmiştir. Herhangi bir maddi hasar ya da can kaybına neden olmayan fırtına, bir soğuk hava kütlesi tarafından yutulmuş; daha sonra İber Yarımadası'nı etkileyen Vince Kasırgası'na dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">São Miguel Adası</span> Portekizde ada

São Miguel Adası, Portekiz'e bağlı Azorlar takımadasının en büyük adasıdır. Adını Mikâil'den almıştır. Yüzölçümü 760 km2 (290 sq mi) olan adanın nüfusu 140.000 olup 45.000'e yakın kişi adanın en büyük kenti Ponta Delgada'da yaşamaktadır.

Diogo Dias ya da bilinen diğer adıyla Diogo Gomes, 15. yüzyılda yaşamış Portekizli kâşifti. Bartolomeu Dias'ın kardeşiydi ve António Noli'yle birlikte Yeşil Burun Adaları'nın bazılarını keşfetti.

<span class="mw-page-title-main">Makaronezya</span> Avrupa ve Afrika kıyılarında Kuzey Atlantik Okyanusundaki dört takımada topluluğu

Makaronezya, Kuzey Atlantik Okyanusu'nda, Afrika ve Avrupa kıtalarının kıyılarında yer alan dört volkanik takımada topluluğudur. Her takımada, dorukları okyanus yüzeyinin üzerinde yükselen okyanus tabanındaki deniz dağlarından oluşan bir dizi Atlantik okyanus adasından oluşur. Macaronezya adalarının bir kısmı Portekiz'e, bir kısmı İspanya'ya, geri kalanı da Yeşil Burun Adaları'na aittir. Politik olarak, Portekiz ve İspanya'ya ait adalar Avrupa Birliği'nin bir parçasıdır. Jeolojik olarak Macaronezya, Afrika tektonik plakasının bir parçasıdır. Bazı adaları - Azorlar - bu levhanın Avrasya ve Kuzey Amerika levhalarına bitişik olduğu noktada, bu levhanın kenarı boyunca konumlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pico Dağı</span>

Pico Dağı, Azor Adaları'nın orta Atlantik takımadalarında, Pico Adası'ndaki ve halen sessiz durumda olan bir stratovolkan'dır. Deniz seviyesinden 2.351 metre (7.713 ft) yükseklikte Portekiz'deki en yüksek dağdır ve Atlantik'teki en yüksek dağlardan biridir; Azor Adaları'ndaki diğer herhangi bir zirvenin iki katından fazla yüksekliktedir. 1972'den beri doğa koruma alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gaspar de Lemos</span>

Gaspar de Lemos Portekizli bir kaşif ve Brezilya'ya gelen Pedro Álvares Cabral'ın filosunun ikmal gemisinin kaptanıydı. Gaspar de Lemos, keşif haberleriyle Portekiz'e geri gönderildi ve Santarém Vikontu tarafından Atlantik Okyanusu'ndaki Fernando de Noronha takımadasını keşfettiği kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz Yeşil Burun Adaları</span> Portekiz İmparatorluğunun Yeşil Burun Adalarındaki eski kolonisi

Yeşil Burun Adaları, 1462'deki ilk yerleşiminden 1975'teki bağımsızlığına kadar Portekiz İmparatorluğu'nun bir kolonisiydi.

<span class="mw-page-title-main">João Vaz Corte-Real</span>

João Vaz Corte-Real Portekizli bir denizciydi ve bazı kaynaklara göre belki Kuzey Amerika'nın bir parçası olduğu düşünülen Terra Nova do Bacalhau adlı bir karanın kaşifi olduğu iddia ediliyor. Çabalarından dolayı Corte-Real'e sırasıyla São Jorge ve Angra Kaptanlıkları teklif edildi.

<span class="mw-page-title-main">Nicolau Coelho</span>

Nicolau Coelho Keşifler Çağı'nda uzman bir Portekizli denizci ve kaşif. Vasco da Gama tarafından Hindistan'a giden deniz yolunun keşfine katıldı ve geri dönen ilk karavel olan Berrio'ya kumanda etti; Brezilya'ya ayak basan Pedro Álvares Cabral liderliğindeki filodan bir geminin kaptanıydı. Francisco de Albuquerque ile birlikte 5. Portekiz Armadası'nda Hindistan'dan dönerken, muhtemelen Mozambik kıyısı açıklarında denizde öldü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.