İçeriğe atla

Popüler bilim

Dr. Bertley, Bilimin Rengi sergisinde öğrencilerle birlikte bilim gösterisini izliyor, Nisan 2016

Popüler bilim, toplumun her kesiminin anlayacağı bir dille ve biçimle yapılan bilimdir.[1] Popüler bilim ürünleri genellikle çok geniş alanda, çok çeşitli bilim dallarıyla ilgilenir. Üretenler, ortaya koyanlar; bilim insanları da olabileceği gibi genelde bilime yakın, konusunda bilgili kişilerdir. Popüler bilim birçok biçimde halka sunulabilir. Kitap, dergi, belgesel ve gazete başlıca biçimlerdir.

Önemi

Popüler bilim, bilim insanlarının bilimle uğraşmayan halkın anlayamayacağı dünyalarını halkın anlayabileceği ve yararlanabileceği bir duruma getirip halka sunar. Çok ağır ve karmaşık bilim dili, halkın diline yakın bir duruma indirgenir. Böylece bilimle uğraşmayan ama bilimin ürettiği teknik ve teknolojiyi kullanan halk ile bilim dünyasının arasındaki iletişim sağlanmış olur.

Dergiler

Genellikle ilgili bilim alanında uzman olmayan okurlara yönelik oluşturulmuş haber ve araştırma, inceleme ya da bilgilendirme içeriklerinin yer aldığı süreli yayınlardır.[2][3] Okur kitlesinin alan uzmanları olduğu ve yine araştırma ve inceleme makalelerinin sunulduğu yayınlara ise bilimsel dergi adı verilir. Popüler bilim dergilerinde yer alan içerik, yer yer haberlerde de konu edilir. Bu dergiler, bilimsel bilgi ve fikirlerin yayılması bağlamında en önemli medyalardan biri olarak gösterilmektedir.[2][3][4]

Popular Science,[4] 1888 yılından beri yayımlanan National Geographic[2] veya 1967'den beri TÜBİTAK tarafından aylık olarak yayımlanan Bilim ve Teknik[2] ya da Bilim ve Gelecek veya Bilim ve Ütopya gibi yayınlar,[4] popüler bilim dergilerine örnek olarak gösterilebilir.

Diğer yayınlar

  • Discovery Channel - Kablolu televizyon ya da uydu yayını televizyon kanalı.
  • Daily Planet - Kanada'da bir televizyon dizisi.
  • Bilgi Küpü - NTV Yayınları'nın "21. yüzyıla ayak uydurmak için bilmeniz gereken her şey" alt başlıklı popüler bilim ansiklopedisi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "TDK Güncel Türkçe Sözlük - popüler bilim". Erişim tarihi: 6 Ocak 2010. []
  2. ^ a b c d Tuncay Özsevgeç; Büşra Eroğlu; Yasemin Öztürk Köroğlu (2017). "Popüler Bilim Dergilerinin Değerlendirilmesi: Bilim ve Teknik ve National Geographic Örneklemi". Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 30. ss. 619-630. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  3. ^ a b Akoğlu, Alp (2005). "Popüler Bilim Yayıncılığı ve Gökyüzü Gözlem Etkinlikleri" (PDF). Journal of İstanbul Kültür University, 2. ss. 1-4. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. []
  4. ^ a b c Erdal Dağtaş; Mehmet Emir Yıldız (2016). "İktidar ve Bilim: Popüler Bilimin Ekonomi Politiği Üzerine Bir Literatür Değerlendirmesi" (PDF). Global Media Journal TR Edition. 7 (13). ss. 28-48. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Din, nadiren de olsa ilmet, genellikle doğaüstü, transandantal ve cansal unsurlarla ilişkilendirilmiş, çeşitli ayinler ve uygulamaları içeren, ahlak, dünya görüşleri, kutsal metinler ve yerler, kehanetler, etik kuruluşlarından oluşan bir sosyo-kültürel sistemdir.

<i>Bilim ve Teknik</i> Aylık olarak yayımlanan ve Dünyadaki bilimsel gelişmeleri anlatan bilim dergisi.

Bilim ve Teknik, TÜBİTAK'ın Ekim 1967'den beri yayımlanan aylık popüler bilim ve teknik dergisidir ve Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından lise ve dengi okullara; Genelkurmay Başkanlığı tarafından Silahlı Kuvvetler personeline tavsiye edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Öner Ünalan</span>

Öner Ünalan, Türk yazar, çevirmen ve araştırmacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dergi</span> yayın türü

Dergi, belirli aralıklarla yayımlanan, genellikle kuşe veya mat kâğıda basılan ya da elektronik olarak dağıtılan süreli yayın. Dergiler genellikle belirli zaman aralıklarıyla piyasaya çıkan sayılar halinde yayımlanır ve her sayı birden fazla içerik barındırır. Reklam alma, satış ve abonelik yöntemleriyle gelir elde ederler.

<span class="mw-page-title-main">Etnografya</span> İnsanın toplumsal varlığını niteliksel ve niceliksel olarak inceleyen bilim dalı

Etnografya, kavimleri karşılaştırarak inceleyen, kültür oluşumlarını araştıran, kültür bilimidir. İnsanın toplumsal varlığını niteliksel ve niceliksel olarak inceler. Bu incelemeleri alan çalışmasına göre gerçekleştirir. Bütünlükçü bir yöntem tercih eder. Bu yönteme göre insan-toplum ilişkisi birbirinden ayrı ögeler olarak anlaşılamaz. Geleneği gezi yazıları ve sömürgecilik dönemi raporlarına da dayanmaktadır.

Göstergebilim, semiyotik veya semiyoloji; göstergelerin yorumlanmasını, üretilmesini veya işaretleri anlama süreçlerini içeren bütün etmenlerin dizgesel bir biçimde incelenmesine dayanan bir bilim dalıdır. Fransızlar semiyoloji terimini kullanmışlardır. Semiyotik disiplinlerarası bir sahadır. Anlam bilimi, dil bilimi, fonetik, mimarlık, sosyoloji, psikanaliz ve daha birçok bilim dalı ve disiplinin oluşturduğu disiplinler arası bir disiplindir. Kültürel kodlar, gelenekler ve metni anlam süreçlerine göre düzenlenmiş işaret sistemleri diye nitelenen her şey semiyotiğin inceleme alanına girmektedir. Semiyoloji, yapısalcılığın modeli olarak düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">TRT 2</span> Türk ulusal devlet televizyon kanalı

TRT 2, Türkiye Radyo Televizyon Kurumuna bağlı kültür-sanat kanalı olarak yayın yapan tematik televizyon kanalı.

<i>National Geographic Türkiye</i>

National Geographic Türkiye, National Geographic dergisinin Türkçe edisyonu olarak yayımlanan aylık dergi. Dergide; coğrafya, bilim, keşif ve araştırma alanlarında içerikler bulunmaktadır. Haziran 2022 sayısıyla son kez yayımlanarak yayın hayatına veda etmiştir.

<i>Yel</i> (dergi)

Yel dil ve kültür dergisidir. 2006-2010 yılları arasında İzmir merkezli faal olan dergide Türkçe, edebiyat, kültür, Türk Dünyası gibi alanlarda yazılar çıkmıştır. 2006 yılının Haziran ayında yayın hayatına girmiş, 2010 yılında yayınına son verilmiştir. Dergi ilk iki sayıda Yenisey’den Tuna’ya adıyla yayınlandıktan sonra, üçüncü sayısıyla beraber Yel adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türk folkloru</span>

Türk folkloru, Türkçe çevresinde gelenekselleşmiş folklor, halk bilimidir.

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı</span>

Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı, Türkiye Anayasası'nın 134. maddesi gereğince, Türk Kültürünü bilimsel olarak araştırmak, tanıtmak ve yaymak; bu alandaki kişi ve kuruluşları desteklemek ve ödüllendirmek amacıyla, 2876 Sayılı Kanun ile 11 Ağustos 1983 tarihinde kuruldu. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu'na bağlı, kamu tüzel kişiliğine sahip dört kurumdan biridir.

<i>Science</i>

Science, Bilimsel Gelişme için Amerikan Birliğinin akademik dergisidir ve dünyanın en prestijli bilimsel dergilerinden biri olarak kabul edilmektedir. İlk kez 1880'de yayımlanan hakemli dergi haftalık olarak yayınlanmakta ve yaklaşık olarak 130.000 abonesi bulunmaktadır. Uluslararası yayımı ve internet üzerinden görüntülenme ile geniş bir kitleye ulaşmakta ve bir milyona yakın okuyucusu olduğu tahmin edilmektedir.

<i>Scientific American</i>

Scientific American, ilk yayım tarihi 28 Ağustos 1845 olan bir popüler bilim dergisidir. Amerika Birleşik Devletleri'nde yayınlanan sürekli yayımlanan en eski tarihli dergi olma özelliğini taşır. Yeni ve yenileşimci araştırmaları amatör ve ilgili okurlara sunar.

<i>National Geographic</i> dergi

The National Geographic Magazine (NGM), 1888 yılından beri yayımlanmakta olan ABD merkezli dergidir. National Geographic Society'nin resmî yayın organıdır. Bugün derginin adı sadece National Geographictir.

BBC Türkçe Servisi, BBC Dünya Servisi'nin 32 dil servisi arasında yer alan Türkçe yayınlar bölümü. BBC Türkçe, BBC Türkçe Bölümü gibi isimlerle de anılır. BBC Dünya Servisi'nin "Avrupa ve Amerika Bölümü"ne bağlıdır.

<i>NTV Bilim</i>

NTV Bilim, Doğuş Yayın Grubu'nun aylık olarak hazırladığı Mart 2009 - Mayıs 2011 tarihleri arasında 27 sayısı yayımlanmış popüler bilim dergisidir.

<span class="mw-page-title-main">Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi</span>

Adnan Ötüken İl Halk Kütüphanesi; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir halk kütüphanesidir. Bugün, tarihi Saraçoğlu Mahallesi projesinde sosyal tesis ihtiyacını karşılamak adına inşa edilmiş olan binada hizmet vermekte olan kütüphane; Kızılay semtindeki Kumrular Sokak'ta yer alır. Ankara'daki halk kütüphaneleri arasında en çok ziyaret edilen ve 500 bini aşkın materyalle en geniş koleksiyona ev sahipliği yapan kütüphanedir.

Open Journal Systems (ADS) akademik dergilerde dikkatli bir şekilde yeniden inceleme yönetimleri için Kamu Bilgi Projesi tarafından kurulan, GNU Genel Kamu Lisansı altında dağıtılan bir açık kaynak yazılımıdır. 

Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji, Türkiye'de haftalık yayımlanmış bir bilim haberleri ve kültür dergisidir. 1987 yılında, Cumhuriyet gazetesinin köşe yazarı Orhan Bursalı’nın yayın yönetmenliğinde Cumhuriyet Bilim Teknik adı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Benim manevi mirasım ilim ve akıldır” sözünün ışığında gazetenin ücretsiz eki olarak Cumartesi günleri yayınlanmaya başlamış, 2006 yılında Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji adını almıştır. Yaklaşık 29 yıl kesintisiz hayatını sürdüren derginin, 1501. sayısının yayınlandığı gün gazete yönetimi tarafından yayını durdurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Popüler bilim dergisi</span>

Popüler bilim dergisi, genellikle ilgili bilim alanında uzman olmayan okurlara yönelik oluşturulmuş haber ve araştırma, inceleme ya da bilgilendirme içeriklerinin yer aldığı süreli yayın, popüler bilim yayını. Okur kitlesinin alan uzmanları olduğu ve yine araştırma ve inceleme makalelerinin sunulduğu yayınlara ise bilimsel dergi adı verilir. Popüler bilim dergilerinde yer alan içerik, yer yer haberlerde de konu edilir. Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile popüler bilim yazarlığı arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Bu dergiler, popüler bilim kavramıyla birlikte ilk kez 19. yüzyılda ortaya çıkmış, bilimin halkça hem maddi yönden hem de içerik bakımından erişilebilir hâle gelmesini mümkün kılmıştır.