Ponpon kız
Ponpon kız, spor müsabakalarından önce ve aralarda seyircileri coşturmak için gösteri yapan genç kız. Son yıllarda az da olsa ponpon erkeklere de rastlanmaktadır. Ponpon kız gösterileri jimnastik, aerobik ve dansın bir birleşimidir. Bazı ülkelerde bir spor dalı olarak kabul edilir ve müsabakaları düzenlenir. Ponpon kızlar zaman zaman amigo olarak tanımlansalar da daha çok futbol müsabakalarında uygulanan amigoluk sesli ve enstrümanlı tezahürat üzerine kurulu bir aktivitedir ve hiçbir ülkede spor dalı olarak kabul edilmez.
Etimoloji
Ponpon kız adı, sporcuların ellerinde taşıdıkları büyük püskül toplardan gelir. Ponpon sözcüğü Türkçeye Fransızca pom-pom sözcüğünden geçmiştir.[1] Fransızcada pom-pom sözcüğü "püsküllerden (veya yünden) yapılmış top" anlamına gelir. Bu ad birçok ülkede yerleşmiş olmakla birlikte tüm gösterilerde ponpon kullanılmaz.
Tarihçe
Spor müsabakalarında seyircileri coşturma geleneği oldukça eski olmakla birlikte bugünküne benzer ilk tezahürat gösterileri fikri Minnesota Üniversitesinde Thomas Peebles tarafından futbol maçları için teklif edilmiştir.[2]
Düzenli olarak yapılandırılan ve 1-3 dakika süren bu gösterilerin içinde çeşitli jimnastik hareketler ve danslar vardır. Spor karşılaşmalarında ve içinde rekabet olan birçok organizasyonda ponpon kız bulunabilir. Özellikle basketbol karşılaşmalarında bu tür gösterilere oldukça yer verilir. Bundan dolayı birçok basketbol takımı kendi coşku takımını kurmuştur.[3] Örneğin, Anadolu Efes SK'nın Efes Kızları adında 2001'den beri etkinlikte olan bir takımı vardır.[4] Ponpon kızların amacı olaya dikkat çekmek ve izleyicinin dikkatini düzenlemeye yoğunlaştırmaktır. Bu bir spor karşılaşmasıysa karşı tarafa ruhsal baskı, desteklenen tarafaysa ruhsal güç vermektir.
Ponpon kızlar atlet sayılmaktadır. ABD'de NCA (Ulusal Ponpon Kız Derneği) gösteri ve düzenlemelerin uyumunu sağlamaktadır.
Ponpon kız gösterileri ABD'de başlamıştır ve bir Amerikan etkinliği olarak bilinir. ABD yaklaşık 1,5 milyon kişi bu işi meslek olarak sürdürmektedir. Sporun büyüyen erişim ağıyla küresel izleyicinin artması, ESPN tarafından coşkucu yayınların yapımıyla ve Ponpon kız gösterileri uluslararası bir boyut kazandı. Bu konuda hazırlanan 2000 yapımı Bring it On adlı film dünya çapında başarılı oldu. Ponpon kız merakının son dönemlerde küresel bir ilgi alanı doğurması: Avustralya, Kanada, Çin, Kolombiya, Ekvador, Finlandiya, Fransa, Almanya, Japonya,[5] Hollanda, Yeni Zelanda, Filipinler, İsveç ve Birleşik Krallık gibi ABD dışı ülkelerde 100,000 kadar katılımcının bu sektöre girmesini sağladı.[6]
Birleşik Krallık'ta ponpon kız gösterileri bir spor dalı olarak kabul edilmediğinden, ponpon kız gösterilerini düzenleyen ve standartları kontrol eden bir kurum mevcut değildir. Yarışmalar şimdilik sadece İngiltere içinde yapılmaktadır. Türkiye'de ise bazı sportif etkinliklerde (basketbol gibi) ve ulusal bayramlarda coşturucu gösteriler yapılmaktadır. Ulusal bayramlarda yapılan gösterilerdeki amaç daha çok büyükçe ve düzenli bir sistemde birlikteli hareketlerle uyum meydana getirmektir.[7]
Kaynakça
- ^ "ponpon." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 2 Mart 2012
- ^ "Thomas Peebles". History of Minneapolis, Gateway to the Northwest Chicago-Minneapolis: The S J Clarke Publishing Co. 1923. Marion Daniel Shutter, ed. Volume III: Biographical, s. 719–720.
- ^ "NBA Ponpon kızları nefesleri kesiyor". spor3.com. 8 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2009.
- ^ "İşte yeni "Efes Kızları"!". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2009.
- ^ Japan Echo, Inc (30 Mayıs 2005). "Three Cheers for the Champions!" (İngilizce). 24 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2009.
- ^ Campo-Flores, Arian (14 Mayıs 2007). "A World of Cheer!". Newsweek (İngilizce). 3 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2007.
- ^ "19 Mayıs Gösterisi-Burhan Felek Stadyumu (Video)". Youtube. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2009.
