Polye - Turkipedia

Denizli, Acıpayam (Karaağaç) Ovası tipik bir polyedir. Eşeler Dağı'nın güney yamacından görünümü.

Polye, çözünebilen kayaların çözünmesiyle meydana gelen^[1] ve yüksek dağlar arasında bulunan geniş düzlük veya ova. Bilinen diğer ismi Karstik ovadır.

Dolin ve uvala gibi farklı boyutlarda erime çukurlarının birleşmesiyle oluşan, genişlikleri 40–50 km'ye kadar ulaşabilen erime çukurlarıdır. Toroslar'da yaygın olarak görülmektedır.^[2] Tarıma elverişli, verimli arazilerdir ve etraflarındaki arazinin karstik olması nedeniyle, çorak ve kurak olabilirler.^[3] Büyük polyelerimiz bazıları; Kestel ovası (128 km²), bozova (114 km²),Elmalı polyesi (200 km²), Muğla (48 km²) ve Gembos (42 km²) ovalarıdır.^[2]

Polyeler çevrelerine göre çukur alanlar olduklarından yağış suları genelde dışarı akamaz. Toplanan suları zaten geçirgen olan karstik kayaçlar düdenlerle yeraltı akışına drene ederler. Ani yağış ve sel durumunda düdenler tıkanır, polye tabanında gölcükler oluşur. Bu durumda polyelere Gölova adı da verilir.^[4]

Bir polye dış drenaja açılarak polye özelliğini kaybettiğinde; fosil, kapılmış, açık veya flüvyo-karstik polye olarak tanımlanır.^[5]

Ayrıca bakınız

Dış kuvvetler

Kaynakça

^ "Polye - Coğrafya Sözlüğü". cografya.gen.tr. 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2011.
^ ^a ^b Nuri Güldalı (1976). "Akseki Polyesi, Toroslar'ın karstik bölgelerindeki dağarası ovalarının oluşumu ve gelişimi" (PDF). Türkiye Jeoloji Mühendisleri Odası - "Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, c. 19, 143-148, Ağustos 1976". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2011.
^ Cemali Sarı. "Antalya Coğrafi Durum" (PDF). Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 27 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2011.
^ İKİEL, Yrd. Doç. Dr. Cercis. "MUĞLA'NIN COĞRAFİ ÖZELLİKLERİ". Muğla Kitabı. tarim.gov.tr. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2014.
^ ŞİMŞEK, Mesut; ÖZTÜRK, Muhammed Zeynel; DOĞAN, Uğur; UTLU, Mustafa. "Toros Polyelerinin Morfometrik Özellikleri". COĞRAFYA DERGİSİ. 29 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.

Petroloji ile ilgili bu madde bir . İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu'nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. Genişliği 120–180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriye ile komşudur. Türkiye'nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi'nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz.

Toros Dağları ya da kısaca Toroslar, Türkiye'nin Akdeniz kıyılarına paralel olarak, Teke Yarımadası'ndan Suriye'ye, hatta iç kesimlere de uzayarak Irak sınırına varan, içinde birçok sıradağı da barındıran bir dağ zinciridir. Bu zincirin en yüksek noktası 3.767 metrelik Kızılkaya zirvesidir.

<span class="mw-page-title-main">Dolin</span>

Dolin karstlaşma sonucu oluşmuş, boyutları bölgenin karstik özelliklerine bağlı olarak değişen, kapalı veya yarı açık çukurluklar. Kalkerli arazilerde erime ve çökme sonucu oluşan tava şeklindeki çukurluklardır.

Düden, obruk, dolin, uvala ve polye gibi yüzeyden kapalı havza ya da çukurlukların tabanında veya kenarında bulunan ve buralara gelen suları yer altına boşaltan karstik şekillerdir. Konya'nın Ereğli ilçesindeki Akgöl Düdeni Türkiye'deki güzel örneklerdendir. Batı Toroslar ve İç Anadolu'da görülür. Karstik ovaların düdenleri tıkanırsa ovayı su basar. Kovada Gölü'nün sularını da düdenler boşaltır.

Taşeli Platosu, Güney Anadolu'da Orta Toroslarda yer alır. Batıda Akseki, doğuda ise Mut-Silifke hattı ile sınırlanır. Antalya Körfezi ile Mersin Körfezi arasında yarımadayı andıran kaba bir çıkıntı oluşturur. Eski zamanlarda "Taşlık Kilikya" anlamında "Cilicie Trachée" adı kullanılırdı.

Konya Ovası, İç Anadolu Bölgesi'nin orta ve güney kesiminde yer alıp, büyük bölümü Konya ili içinde yer alan çanak biçimli ovadır.

Konya iline bağlı Karapınar ilçesi sınırlarında bulunan, Tuz Gölü havzası (950m) ile Konya Ovasını (1000m) birbirinden ayıran Obruk Platosu, doğu-batı yönünde yaklaşık 75–80 km uzunluğa, kuzey-güney yönünde 35–65 km genişliğe sahiptir.

Iğdır Ovası Iğdır ilinde bulunan Aras Nehri boyunca yer alan tektonik kökenli bir çöküntü ovasıdır.

Göller Yöresi, Akdeniz Bölgesi'nde bulunan Acıgöl, Akgöl, Akşehir, Beyşehir, Burdur, Eber, Eğirdir, Gavur, Ilgın (Çavuşçu), Işıklı, Karamık, Karataş, Kovada, Salda, Suğla ve Yarışlı göllerinden oluşan bölgenin adıdır.

Gaziantep Platosu, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin batı kesiminde bulunmaktadır. Fırat Nehri ile Doğu Anadolu Fayı kenarında yükselen Kartal Dağı ve Gani Dağı arasında 800–1000 m yükseltide uzanır.

Antalya Ovası, Akdeniz bölgesi, Antalya bölümünde batıda Beydağları, kuzeyde Toros Dağları ve doğuda yine Toros Dağları ile Antalya Körfezi arasında kalan ovalara Antalya Ovası denir. Bunlar üzerinde bulunan ilçelerin adlarına göre; Serik, Manavgat, Alanya Ovaları isimlerini alırlar.

Avlan Gölü, Antalya ili, Elmalı ilçesinde yer alan karstik oluşumlu göldür. Gölün denizden yüksekliği 1030 m, doğal hâlinde büyüklüğü 850 hektardır. Göl, Karagöl ile birlikte, 1030–1050 m yüksekliğindeki Elmalı Polyesi'nde yer alır. Elmalı polyesi Elmalı dağı ile Bey Dağları arasında uzanır. Gölün bulunduğu alan kalkerli yapıdadır. Avlan Gölü Elmalı Polyesi'nin en çukur alanında oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Köprüçay</span> Akdeniz Bölgesinde nehir

Köprüçay, eskiden Eurimedon, Isparta Sütçüler yakınlarında Toros dağlarından doğan, dar ve derin kanyonlardan geçerek Serik yakınlarında Akdeniz'e dökülün akarsu. Antik zamanlarda adı Eurymedon'dur. Köprü Çayı'n; havza alanı 2.357 km², yıllık debisi 3065 hm³, uzunluğu 178 km, ağız yüksekliği 0 m (Akdeniz), kaynak rakımı 2.151 m'dir.

Saklıkent Millî Parkı veya yaygın adıyla Saklıkent Kanyonu, Antalya-Muğla sınırını çizen Eşen Çayı'nın kolu olan Karaçay'ın oluşturduğu kanyondur. Muğla'nın Seydikemer ilçesi sınırları içerisindedir. Suyun kolayca aşındırabileceği Kalkerli arazide, fay çatlaklarının da yardımıyla sarp ve derin bir kanyon oluşmuştur.Uzunluğu 18 km, yüksekliği 200 m'dir. En dar yeri 2 metreye kadar düşer. Eşen Çayı'nın bir kolu olan Karaçay'ın debisi Kanyon çıkışında 14–17 m³/sn'dir.

Anamur Çayı , Mersin ili, Anamur ilçesinde bulunan akarsu. Toros Dağları'ndan yeraltı akarsuyu olarak doğar, 35 km sonra Anamur merkezden Akdeniz'e dökülür.

Karagöl, Antalya ili, Elmalı ilçesi sınırlarında bulunan kurutulmuş karstik göl. Avlan Gölü ile birlikte Elmalı Polyesi içinde bulunur. 1974 yılına kadar Karagöl 2440 ha büyüklüğünde idi.

Elmalı Ovası, Antalya ili, Elmalı ilçesinin içinde bulunduğu karstik ova. Büyüklüğü 200 km'ye yakın ova kuzeyde Karagöl'e, güneyde Avlan Gölü'ne, GB'da Gömbe'ye doğru uzanır.

Kasaba Polyesi, Antalya ili sınırlarında karstik oluşumlu polye ovasıdır. Kaş sınırlarında, ilçe merkezinin kuzeydoğusunda, 4–5 km genişlik, 15 km uzunluğa sahiptir. Adını merkezi konumdaki Kasaba köyünden alır.

Popovo Polyesi, Bosna-Hersek'te, ülkenin en güney bölgesinde, Adriyatik kıyısına yakın bir konumda bulunan bir polyedir. Büyüklüğü 5,9 kilometrekare (2,3 sq mi)'dir.

Kayaköy Polyesi, Muğla ili, Fethiye ilçesi sınırlarında bulunan polye.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.