İçeriğe atla

Polonyalı Jadwiga

Jadwiga
Jadwiga'nın tarihi kaynaklara göre tasviri, ressam: Marcello Bacciarelli
Polonya Kraliçesi[nb 1]
Hüküm süresi16 Ekim 1384 –
17 Temmuz 1399
Taç giymesi16 Ekim 1384
Wawel Katedrali, Kraków
Önce gelenI. Louis
Sonra gelenII. Władysław Jagiełło
Doğum3 Ekim 1373 ile 18 Şubat 1374 arasında[1]
Buda, Macaristan
Ölüm17 Temmuz 1399 (25 yaşında)
Kraków, Poland
Eş(ler)iII. Władysław Jagiełło
Çocuk(lar)ıElizabeth Bonifacia
HanedanCapet-Anjou hanedanı
BabasıI. Louis
AnnesiBosnalı Elizabeth
DiniRoma Katolikliği

Jadwiga (okunuşu Yadviga) ya da Hedwig (1373/4 – 17 Temmuz 1399), Polonya Krallığı'nın ilk kadın hükümdarıydı. 16 Ekim 1384'ten ölümüne kadar hüküm sürmüştür. Polonya ve Macaristan Kralı I. Louis ve eşi Bosnalı Elizabeth'in kızıydı. Jadwiga Capet-Anjou hanedanının bir üyesi olsa da, Polonyalı Piastlarla daha yakın ilişkileri vardı. 1997 yılında Katolik Kilisesi tarafından azize ilan edilmiştir.

Başarıları

Jadwiga, iki öncü tarihçi Oscar Halecki ve S. Harrison Thomson tarafından, Cesur Bolesław ve Büyük Kasimir ile birlikte Lehistan'ın en büyük hükümdarlarından biri olarak görülmektedir.[2] Władysław Jagiełło ile evliliği Polonya ve Litvanya'nın birleşmesini mümkün kılarak, Doğu Avrupa'da büyük bir devlet haline geldi.[2] Jadwiga'nın sevdiği nişanlısı Habsburglu William yerine 'yaşlı' Władysław Jagiełło ile evlenme kararı Polonya tarihçiliğinde ülkesi için yapılan bir fedakarlık olarak görülmüştür.[3] Biyografi yazarları Jadwiga'nın Töton Şövalyeleri ile barışı koruma çabalarının, Lehistan'ın hazırlıklarını tamamlayarak daha sonra şövalyelere bitirici darbeyi vurmasını sağladığını vurgulamıştır.[4] Jadwiga'nın çocuk vermeden ölmesi Władysław Jagiełło'nın konumunu zayıflattı, çünkü Lehistan'daki veraseti evliliğinden geliyordu.[5] Cenazeden 6 gün sonra, II. Władysław Jagiełło, Litvanya'ya döneceğini söyleyerek Polonya'yı terk etti ve Rutenya'ya gitti.[6] Polonyalı lordlar Lviv'e elçiler göndererek onunla müzakerelerde bulundular.[6] Delegeler ona yeni bağlılık yeminleri ettiler ve onun krallığını tasdik ettiler.[6] Lordların talebiyle Celyeli Anna ile evlenmeyi kabul etti.[6] Evlilikleri 29 Ocak 1402'te gerçekleşti.[7]

Jadwiga'nın önemli kültürel ve yardımsever eylemleri oldu.[4] Yeni hastaneler, okullar ve kiliseler yaptırdı ve eskilerini tamir ettirdi.[4] Jadwiga yerel kilise ayinlerinin yapılmasını destekleri, özellikle ilahilerin Lehçe okunmasını teşvik etti.[4] Kutsal metinler onun zamanında Lehçeye çevrildi.[4]

Notlar

  1. ^ Jadwiga resmi olarak "Polonya Kralı"dır— Hedvig Rex Poloniæ'dır, Hedvig Regina Poloniæ değil. Polonya kanunu kadın lider tanımına sahip değildir, ancak hükümdarın erkek olma zorunluluğu da yoktur.

Kaynakça

  1. ^ Sroka, S. A. Genealogia Andegawenów, Kraków
  2. ^ a b Gromada 1999, s. 433.
  3. ^ Gromada 1999, s. 434.
  4. ^ a b c d e Gromada 1999, s. 436.
  5. ^ Halecki 1991, s. 263.
  6. ^ a b c d Frost 2015, s. 91.
  7. ^ Halecki 1991, s. 265.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Töton Şövalyeleri</span> Hristiyan tarikatı

Töton Şövalyeleri ya da Teutonik Şövalyeler, yahut tam adıyla Kudüs Azize Meryem Hastanesi ve Töton Şövalyeleri Tarikatı, bir Cermen-Roma dini tarikatıdır. Tarikat, Katolik hacılara, hac yolunda yardım etmek, hasta ve yaralı Katoliklerin bakımlarını sağlamak üzere hastane kurmak amacıyla kurulmuştur. Adlarını özellikle Orta Çağ’da Haçlı Seferleri'ne katılarak duyurdular. Normalde asıl üyelerin sayısı her zaman sınırlıydı ancak ihtiyaç durumunda gerek gönüllülerin gerekse paralı askerlerin katılımıyla sayıları hayli artmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Polonya tarihi</span>

Polonya tarihi ya da Lehistan tarihi bugünkü Polonya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Jagiellon Hanedanı</span>

Jagiellon Hanedanı, 14.-16. yüzyıllar arasında Orta Avrupa'da hüküm sürmüş Litvanya kökenli bir kraliyet ailesidir. Hüküm sürdükleri topraklar günümüzdeki Polonya, Litvanya, Belarus, Ukrayna, Letonya, Estonya, Kaliningrad, Rusya'nın bazı bölümleri, Macaristan, Çekya ve Slovakya'yı kapsamaktadır. Hanedanın üyeleri çeşitli dönemlerde Litvanya Grandükü, Lehistan kralı (1386-1572), Macaristan kralı ve Bohemya kralı (1471-1526) görevini yapmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Lehistan Krallığı</span> Wikimedia netleştirme sayfası

Lehistan Krallığı veya Polonya Krallığı, günümüzdeki Polonyalıların atalarının Orta Çağ'da kurduğu bir devlettir. Bu krallığın başlangıç tarihi olarak 18 Nisan 1025 tarihinde Lehistan dükü I. Bolesław'ın Gniezno Katedrali'nde taç giyerek kendini kral ilan etmesi verilmektedir. 1385 yılında Lehistan'ın başına Litvan Jagiellon Hanedanı geçerek her iki devleti de birlikte yönetmeye başlamışlar, 1569 yılından sonra ise Lehistan ve Litvanya ülkeleri resmen tek bayrak altında birleşerek Lehistan-Litvanya Birliği'ni kurmuşlardır.

Litvanya tarihi bugünkü Litvanya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">IV. Władysław Waza</span>

IV. Władysław Waza, 1632-1648 arasında Polonya kralı, 1610-1634 arasında Rus çarı ve 1632-1648 arasında İsveç kralıdır. Lehistan-Litvanya'nın birliği ve istikrarı yeniden sağlamış, Kuzey Avrupa'da ve Rusya'da büyük çalkantıların yaşandığı bir dönemde Polonya'nın konumunu güvence altına alarak halkın sevgisini kazanmıştır.

Lublin Birliği Litvanya Büyük Dükalığı ve Polonya Krallığı arasında yapılan, ulus birleşmesine ve seçimli monarşiye dayalı Litvan-Leh birliği.

<span class="mw-page-title-main">Vytautas</span>

Vytautas Orta Çağ Litvanyası'nın en ünlü hükümdârlarından biri. Vytautas;(1392–1430) döneminde, Litvanya ve Rutenya'yı kapsayan Litvanya Büyük Dükalığı'nı yönetmiştir. Ayrıca Hrodna (1370–1382) ve Lutsk (1387–1389) prensliği yapmıştır. Hussites Krallığı döneminde ön plana çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Władysław Jagiełło</span>

Jogaila, Bir dizi farklı adla bilinir: Litvanca: Jogaila Algirdaitis; Lehçe: Władysław II Jagiełło; Belarusça: Jahajła (Ягайла). Jogaila, 1362'de doğmuş, 1 Haziran 1434'te ise ölmüştür. Litvanya Büyük Dükü olarak, 1377-1434 yılları arasında 57 yıl hüküm sürmüştür. 1386–1399 yılları arasında ise Polonya vekili olmuş; 1399–1434 yılları arasında aslî Polonya Krallığı yapmıştır. Amcası Kęstutis ile birlikte, hükümdarlığı 1377'de Litvanya'da başlamıştır. 1386'da, Polonya hükümran kraliçesi Polonyalı Jadwiga ile evlenmiş, Hristiyanlığı kabul etmiş ve Władysław'da vaftiz olmuştur. Böylece Władysław Jagiełło adıyla Polonya kralı ilan edilmiştir. Kraliçe Jadwiga'nın ölümüyle başlayan Polonya saltanatı (1399) ölene dek devam etmiştir. Onun, Polonya krallığı yaptığı dönem 35 yıl kadardır ve yüzyıllarca devam edecek Litvanya-Polonya Birliği'nin temelini Jogaila atmıştır. Władysław II kurduğu yeni Jagiellon Hanedanlığı'nın saltanatını Jagiellon adıyla sürdürmüştür. Litvanya Büyük Dükalığı'nda Pagan Jogaila'nın oluşturduğu ve kraliyet saltanatı 1572'ye kadar süren Gediminids hanedanı;Yeni Çağ civarlarında Avrupa'daki en büyük hanedanlardan biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Anjou Hanedanı</span>

Anjou Hanedanı, Capet Hanedanı'nın alt kolu olan Fransız soylu ailedir. Soyu IX. Louis'in küçük kardeşlerinden olan I. Charles'dan gelmektedir. 1435'te hanedanın soyu tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Jan Kazimierz Waza</span>

II. Jan Kasimir Polonya kralı ve Litvanya büyük dükü.

<span class="mw-page-title-main">IV. Kazimierz Jagiellon</span>

IV. Kazimierz Jagiellon 29 Haziran 1440 – 7 Haziran 1492 yılları arasında Litvanya Grandükü ve 25 Haziran 1447 – 7 Haziran 1492 Polonya kralı'dır.

<span class="mw-page-title-main">III. Zygmunt Waza</span> İsveç kralı (hd. 1592-1599), Litvanya ve Polonya Büyük Dükü (hd. 1587-1632)

III. Sigismund Vasa 1587'den 1632'ye kadar Polonya-Litvanya Birliği ve Litvanya Büyük Dükalığı hükümdarı, 1592'den 1599'da kadar İsveç kralı ve Finlandiya Büyük Dükü.

<span class="mw-page-title-main">Vasa Hanedanı</span>

Vasa Hanedanı 1523'te İsveç'te I. Gustav tarafından kurulan erken modern bir kraliyet hanedanıdır. 1523-1654 yıllarında İsveç Krallığı, 1587-1668 yılları arasında Lehistan-Litvanya Birliği ve 1610-1613 yıllarında da Rusya Çarlığı'na hükmeden hanedanlık.

<span class="mw-page-title-main">III. Casimir</span> Polonya Kralı

III. Kazimierz 1333'ten 1370'e kadar bugünkü Polonya'nın öncülü olan Lehistan Krallığı'nın hükümdarıdır. Kendisinden önceki Kral I. Władysław'un ("Ell-long") ve Kalisz Düşesi Jadwiga'nın üçüncü oğlu. Piast Hanedanı'ndan son Lehistan kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Vilnius ve Radom Paktı</span>

Vilnius ve Radom Paktı, Litvanya Büyük Dükalığı Vilnius'ta kabul edilen ve 1401 yılında Polonya Krallığı Radom'daki Kraliyet Konseyi tarafından onaylanan üç yasadan oluşan bir setti. Birlik, daha önceki Krewo Birliği Yasasını (1385) değiştirmiş ve Ostrów Anlaşmasını (1392) onaylamıştır. Litvanya Büyük Dükü Vytautas, Litvanya işlerinden tamamen sorumlu olurken, Polonya Kralı Władysław II Jagiełło bir derebeyi haklarını saklı tuttu. Vytautas'ın ölümünden sonra Litvanya, Władysław II Jagiełło veya onun yasal varisi tarafından yönetilecekti. Bu birlik genel olarak Polonya-Litvanya birliğinin güçlendirilmesi olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Skirgaila</span>

Skirgaila ; 1383/1384'te Casimir olarak vaftiz edildi), 1386'dan 1392'ye kadar kardeşi Jogaila adına Litvanya Büyük Dükalığı'nın naibidir. Litvanya Büyük Dükü Algirdas ve ikinci eşi Tverli Uliana'nın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Grunwald Kılıçları</span>

Grunwald Kılıçları, Töton Şövalyeleri Tarikatı'nın Büyük Üstadı Ulrich von Jungingen tarafından Polonya Kralı II. Władysław Jagiełło ve Litvanya Büyük Dükü Vytautas'a alaycı bir "hediye" olarak gönderilen bir çift basit çıplak kılıçtır. Kılıçlar, 15 Temmuz 1410'da, Grunwald Muharebesi'nden hemen önce, Jungingen'in güçlerini savaşa sokmaya yönelik sembolik bir davet olarak gönderilmiştir. Polonya-Litvanya zaferinden sonra, her iki kılıç da Kral Władysław II tarafından o zamanki Polonya'nın başkenti Kraków'a savaş ganimeti olarak götürülmüş ve Kraliyet Wawel Kalesi'nin hazinesine yerleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristanlı Katalin</span>

Macaristanlı Catherine Anjou Hanedanı (Capet)'nın bir üyesi, Kral Büyük Lajos ve ikinci eşi Bosnalı Elizabeth'in en büyük çocuğu olarak Macaristan ve Polonya tahtlarının varisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Leh-Töton Savaşı (1431-1435)</span> 15. yüzyılda Kuzey Avrupada gerçekleşmiş bir savaş

Leh-Töton Savaşı (1431-1435), Polonya Krallığı ile Töton Şövalyeleri arasındaki silahlı çatışmadır. Brześć Kujawski Barışı ile sona ermiş ve Polonya için bir zafer olarak kabul edilir.