Katyn Katliamı veya Katyn Ormanı Katliamı, 1940 yılında yaklaşık 22.000 Polonyalı subay, sivil ve aydınların başlarına birer kurşun sıkılarak gerçekleştirilen toplu infaz. Sovyetler Birliği hükûmeti uzun yıllar bu olayda kendisinin sorumlu olmadığını açıkladı, olayın Nazi Almanyası tarafından gerçekleştirildiğini savundu. Ancak 1990 yılında Mihail Gorbaçov yaşananların Sovyetler tarafından gerçekleştirildiğini kabul etti. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1992 yılında Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa'ya infaza dair Josef Stalin'in imzaladığı emrin orijinal belgelerini verdi. Ayrıca 2010 yılında, dönemin Rusya başbakanı Dmitri Medvedev, 22.000 bin kişinin infaz edildiği bu katliam hakkındaki Sovyet belgelerinin çevrimiçi olarak yayınlanmasını emretmiştir. Bunun üzerine Rusya, hükûmete ait bir web sitesinde Katyn'deki Polonyalı mahkûmların katliamına ilişkin belgeleri yayınladı.
Fransa'da La Résistance (direniş) olarak da anılan Fransız Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa'nın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan kaçak hareketler ve şebekeler topluluğuna; ve bu toplulukların 22 Haziran 1940 tarihinde ilan edilen ateşkes ile 1944 yılındaki kurtuluşa kadar geçen süredeki ortak eylemlerine verilen addır.
Sovyet partizanları, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği topraklarını işgal eden Mihver Devletlerine karşı cephe gerisinde gerilla savaşı veren Sovyet direniş kuvvetleridir. Direniş hareketi Sovyet hükûmeti tarafından merkezi olarak kontrol edilmiş ve Kızılordu modeline göre örgütlenmiştir. Sovyet partizanlarının temel hedefi işgal edilen topraklarda ve cephe gerisinde düşman birliklerinin düzenini bozacak şekilde ulaşım ve iletişimin kesilmesi, engellenmesiydi.
Armia Krajowa, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın işgali altındaki Polonya’da bir direniş hareketi. 1942 yılı Şubat ayında Związek Walki Zbrojnej adıyla kuruldu. İki yıl içinde çoğu direniş grubunu kapsayacak şekilde genişledi. Polonya Sürgün Hükûmetine bağlıydı ve bu hükûmetin silahlı kuvvetine evrildi. 1944 yılında bünyesinde 200 ila 600 bin kişinin bulunduğu öne sürülür. Yugoslav Partizanları ve Sovyet partizanlarının ardından Avrupa’daki savaş sırasında en büyük üçüncü direniş örgütüydü. Örgütün varlığına, 20 Ocak 1945 tarihinden itibaren işgal altındaki Polonya topraklarının ilerleyen Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi üzerine son verilir.
Genel Hükûmet, aynı zamanda İşgal Altındaki Polonya Bölgesi Genel Valiliği olarak da anılır. İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcında 1939'da Nazi Almanyası, Slovakya ve Sovyetler Birliği tarafından Polonya'nın işgalinden sonra kurulan bir Alman işgal bölgesiydi. Yeni işgal edilen İkinci Polonya Cumhuriyeti üç bölgeye ayrıldı: Merkezde Genel Hükûmet, batıda Nazi Almanyası tarafından ilhak edilen Polonya bölgeleri ve doğuda Sovyetler Birliği tarafından ilhak edilen Polonya bölgeleri. Bölge, 1941'de, Sovyetler Birliği'nin Alman işgalinden sonra, yeni Galiçya Bölgesi'ni içerecek şekilde önemli ölçüde genişletildi.
Yunan Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında 1941-44 yılları arasında Mihver Devletleri işgali altında bulunan Yunanistan’da işgale karşı faaliyet gösteren silahlı ve silahsız farklı siyasi görüşlere sahip grupları içeren terimdir. II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden az önce Almanların ülkeden atılmasının ardından direnişin farklı unsurları iktidarı almak için birbirleriyle mücadeleye girişmiş ve sonunda Yunan İç Savaşı patlak vermiştir.
Varşova Ayaklanması, Polonya'daki Armia Krajowa birliklerinin Varşova'yı Alman işgalinden kurtarmak için gerçekleştirdiği, II. Dünya Savaşı'nın önemli operasyonlarından birisidir.
Danimarka direniş hareketi, II. Dünya Savaşı sırasında Almanya tarafından gerçekleştirilen Danimarka'nın işgalinin ardından oluşturulan partizan kuvvetlerle işgali sonlandırmaya amaçlayan direniş hareketi.
Bölge çok sık ormanlar ve bataklıklar içeren coğrafi yapısı ve Batı ile iletişimi sağlayan stratejik yapısı nedeniyle önemlidir. Belarusu komünistler Barbarossa Harekâtının ilk günlerinden hemen sonra direniş örgütlemeye başlamışlardır. Partizanların iddialarına göre işgal sırasında yapılan eylemler sonucunda 500.000 Alman ve işbirlikçi öldürülmüştür. Belarus'un Nazi işgali altında olduğu dönemde partizanların komutanlığını Panteleymon Ponomarenko yapmıştır.
Witold Pilecki Polonyalı bir asker. İkinci Polonya Cumhuriyeti'nin sırasında Polonya Süvari Rittmeister rütbesine sahip olarak, Kasım 1939 yılında Alman işgali altındaki Polonya'da Gizli Polonya Ordusu direniş grubunun kurucusuydu. Şubat 1942 yılında kurulan yeraltı Anayurt Ordusu'nun bir üyesi idi.
1939 yılında gizlice imzalanan Molotov–Ribbentrop Paktı uyarınca, Sovyetler Birliği II. Dünya Savaşı sırasında, Nazi Almanyası tarafından kendisine terk edilen kimi ülke ve bölgeleri ilhak ve işgal etti. İşgal edilen bölgeler arasında; Doğu Polonya, Letonya, Estonya, Litvanya, Doğu Finlandiya'nın bir parçası ve Doğu Romanya bulunmaktaydı. Bunların yanı sıra, Karpat Rutenyası Çekoslovakya'dan ilhak edilerek, Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir parçası haline getirildi.
Vera Harujaya, İki Savaş Arası Dönem sırasında Polonya'da Sovyetler Birliği için casusluk görevi yapan Beyaz Rus komünist yazar, öğretmen, gazeteci, eylemci, partizan, direniş hareketi üyesi, ulusal kahraman. Barbarossa Harekâtı sonrası Naziler tarafından idam edildi. Kendisine Lenin Nişanı, Kızıl Bayrak Nişanı ve Sovyetler Birliği Kahramanı unvanı verildi.
Ulusal Demokrasi, 19. yüzyılın ikinci yarısında ülkenin yabancı nüfusun yoğun yaşadığı bölgelerde güçlü olan Polonya'daki siyasal örgüttü. Kurucu ve ana ideolog Roman Dmowski idi. Hareketin diğer ideolojik babaları arasında Zygmunt Balicki ve Jan Ludwik Popławski vardı.
Ok Haç Partisi, Macaristan'da II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında etkili olmuş, Ferenc Szálasi önderliğinde aşırı sağcı bir partiydi. 15 Ekim 1944 - 28 Mart 1945 arasında iktidarda olan hareket Nazilerle iş birliği halinde oldu. İktidarı sırasında özellikle solcular, Yahudiler ve Romanlara karşı işledikleri yargısız infazlarda binlerce kişiyi katletmiştir. Ayrıca yaklaşık 80 bin Macar vatandaşı da Nazi toplama kamplarına gönderilmiştir. Savaşın ardından parti ve lider kadrosu Macar mahkemelerinde savaş suçlusu olarak yargılanmış ve hüküm giymiştir.
Polonya'nın 1945'ten 1989'a kadar olan tarihi, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Polonya'ya dayatılan komünist yönetim dönemini kapsar. Bu yıllar, genel sanayileşme, kentleşme ve yaşam standardında pek çok iyileştirmeyi barındırırken, erken dönem Stalinist baskılar, toplumsal huzursuzluk, siyasi çekişmeler ve şiddetli ekonomik zorluklarla gölgelendi.
Jan Karski 2. Dünya Savaşı sırasında Polonyalı bir asker, direniş savaşçısı ve diplomattı. 1940-1943'te sürgündeki Polonya hükümetine ve Polonya'nın Batılı Müttefiklerine Alman işgali altındaki Polonya'daki durum hakkında kurye olarak hareket etmesiyle tanınır. Polonya'nın durumu, birçok rakip direniş grubu ve ayrıca Almanya'nın Varşova Gettosu'nu yok etmesi ve Polonya topraklarında Yahudileri, Polonyalıları ve diğerlerini katleden imha kampları işletmesi hakkında haber yaptı.
II. Dünya Savaşı sırasında direniş hareketleri, işgal edilen her ülkede, işbirliği yapmamaktan propagandaya, düşen pilotları saklamaya ve hatta doğrudan savaşa ve kasabaların yeniden ele geçirilmesine kadar çeşitli yollarla meydana geldi. Birçok ülkede direniş hareketleri bazen Yeraltı olarak da anılırdı.
Haziran Ayaklanması, 1941 yılının Haziran ayı sonlarında, ilk Sovyet ve Nazi işgalleri arasındaki Litvanya tarihinin kısa bir dönemiydi.
Fırtına Harekâtı, Polonya direnişinin baskın gücü olan Polonya İç Ordusu tarafından işgalci Alman kuvvetlerine karşı II. Dünya Savaşı sırasında gerçekleştirilen bir dizi ayaklanmaydı.
II. Dünya Savaşı'nın ardından Orta ve Doğu Avrupa'daki Sovyet işgallerine karşı bir takım antikomünist isyanlar ve direniş hareketleri patlak verdi. Bu isyanlar, Sovyetler Birliği ve uydu devletleri tarafından bastırıldı. Önemli isyanlar ve direniş hareketleri şunlardır:
- Ukrayna İsyan Ordusu 1956'da yenilene kadar savaştı;
- Sovyet karşıtı Macaristan Ayaklanması, 1956'da gerçekleşti. Bu makaledeki diğer hareketlerin aksine bu ayaklanma sosyalizm ve komünizme karşı değil, Sovyetler Birliği'nin Macaristan üzerindeki egemenliğine karşıydı; Macar komünistleri ayaklanmanın liderleri arasındaydı ve ayaklanma sırasında Ulusal Muhafızlar'ın komutanı Béla Király, ayaklanmanın işçi sınıfı tarafından çıkarıldığından bahsetti ve devrimci işçi konseylerini vurguladı.
- Baltık devletlerinde "Orman Kardeşleri" olarak bilinen partizanlar, 1960'ların başlarında yenilene kadar bir gerilla savaşı yürüttü.
- Rumen antikomünist direniş hareketi, 1962 veya 1968'de yenilene kadar savaştı.
- Polonya'da "lanetli askerler", 1963'te yenilene kadar savaştı
- Bulgaristan'da Goryani hareketi, 1960'ların başlarında yenilene kadar savaştı.
- Hırvatistan'da "Haçlılar" olarak bilinen aşırı milliyetçi isyancılar, 1950'lerin başlarında yenilene kadar savaştı.
- Sırbistan'da Çetnikler, 1950'lerin başlarında yenilene kadar savaştı.
- Belarus'ta Kara Kediler, 1950'lerin başında yenilene kadar savaştı.
- Rusya'da daha sonra bir SS birliği haline getirilen Nazi işbirlikçisi bir milis olan Kaminski Tugayı'nın eski üyeleri ve Lokot Özerkliği'nin destekçileri, RONA'yı bir partizan hareketine dönüştürüp 1951'e kadar savaştı.
