İçeriğe atla

Polonya'nın İşgali (1939–1945)

Alman-Sovyet Polonya'nın işgali sonrasında Alman ve Sovyet askerleri Sambir etrafında dolaşıyor.[1]

Polonya'nın işgali, İkinci Dünya Savaşı sırasında (1939–1945) Nazi Almanyası ve Sovyetler Birliği tarafından, Eylül 1939'da Polonya'yı işgaliyle başladı ve resmi olarak Mayıs 1945'te Almanya'nın Müttefikler tarafından yenilgiye uğratılmasıyla sonuçlandı. İşgalin tüm seyri boyunca, Polonya toprakları, her ikisi de Polonya kültürünü yok etmeyi ve halkına boyun eğdirmeyi amaçlayan Nazi Almanyası ve Sovyetler Birliği (SSCB) arasında bölündü.[2] Sovyetler tarafından ilhak edilen topraklar, 1941 yaz-sonbaharında SSCB'ye yönelik başlangıçta başarılı olan Alman saldırısı sırasında Nazi Almanyası tarafından istila edildi. Birkaç yıl süren savaşın ardından Kızıl Ordu, Alman kuvvetlerini SSCB'den kovdu ve Orta ve Doğu Avrupa'nın geri kalanından Polonya'ya geçti.

Sosyolog Tadeusz Piotrowski, her iki işgalci gücün de Polonya'nın egemenliğine, halkına ve kültürüne düşman olduğunu ve onları yok etmeyi amaçladığını savunuyor.[3] Barbarossa Harekatı'ndan önce Almanya ve Sovyetler Birliği, Polonya ile ilgili politikalarını koordine ettiler; bu, en belirgin şekilde, işgalcilerin Polonya direniş hareketiyle başa çıkma planlarını tartıştıkları dört Gestapo-NKVD konferansında gerçekleşti.[4]

Yaklaşık 6 milyon Polonya vatandaşı (Polonya nüfusunun yaklaşık % 21,4'ü) 1939 ile 1945 yılları arasında işgal sonucunda öldü, bunların yarısı etnik Polonyalılar ve diğer yarısı Polonyalı Yahudilerdi.[5][6] Ölümlerin %90'dan fazlası askeri olmayan kayıplardı çünkü çoğu sivil vatandaş, Almanlar ve Sovyetler tarafından başlatılan çeşitli saldırılarda kasıtlı olarak hedef alındı.[5] Genel olarak, savaş öncesi Polonya topraklarının Alman işgali sırasında (1939–1945), Almanlar, Nürnberg Duruşmaları sırasında verdikleri ifadede kasıtlı ve sistematik bir soykırım olarak tanımlanan olayda 3.000.000 Yahudi dahil 5.470.000–5.670.000 Polonyalıyı öldürdü[7]

Ağustos 2009'da, Polonya Ulusal Anma Enstitüsü (IPN) araştırmacıları, Polonya'daki ölü sayısının (Polonyalı Yahudiler dahil) 5,47 ila 5,67 milyon (Alman eylemleri nedeniyle) ve 150.000 (Sovyet eylemleri nedeniyle) veya toplamda yaklaşık 5,62 ve 5,82 milyon olduğu tahmininde bulundu.[8]

Kaynakça

  1. ^ T. Wiśniewski (2016). "Sowiecka agresja na Polskę". Media Depository. NowaHistoria. Interia.pl. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Polish Ministry of Foreign Affairs (2014). The German Occupation of Poland. Washington, D.C.: Dale Street Books. ss. 10-28. ISBN 9781941656105. 
  3. ^ Judith Olsak-Glass (January 1999). "Review of Piotrowski's Poland's Holocaust". Sarmatian Review. 5 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023. Piotrowski argues that from the very beginning, it was Stalin's aim to ensure that an independent Poland would never reemerge in the postwar period. The prisons, ghettos, internment, transit, labor and extermination camps, roundups, mass deportations, public executions, mobile killing units, death marches, deprivation, hunger, disease, and exposure all testify to the 'inhuman policies of both Hitler and Stalin and 'were clearly aimed at the total extermination of Poland's citizens, both Jews and Christians. Both regimes endorsed a systematic program of genocide. 
  4. ^ "Terminal horror suffered by so many millions of innocent Jewish, Slavic, and other European peoples as a result of this meeting of evil minds is an indelible stain on the history and integrity of Western civilization, with all of its humanitarian pretensions" (Note: "this meeting" refers to the most famous third (Zakopane) conference).
    Conquest, Robert (1991). "Stalin: Breaker of Nations". New York, N.Y.: Viking. 0-670-84089-0
  5. ^ a b Tadeusz Piotrowski (1997). Poland's Holocaust: Ethnic Strife, Collaboration with Occupying Forces and Genocide... McFarland & Company. s. 295. ISBN 0-7864-0371-3.  See also review 29 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami, ed. Tomasz Szarota and Wojciech Materski, Warszawa, IPN 2009, 978-83-7629-067-6 (Introduction reproduced here 1 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
  7. ^ Routledge Handbook of Ethnic Conflict Genocide James Hughes, edited by Karl Cordell, Stefan Wolff page 123, 2011
  8. ^ Wojciech Materski and Tomasz Szarota (eds.).Polska 1939–1945. Straty osobowe i ofiary represji pod dwiema okupacjami.Institute of National Remembrance(IPN) Warszawa 2009 978-83-7629-067-6 (Introduction reproduced here 23 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Seferi</span> Avrupada II. Dünya Savaşının ilk çatışması

Polonya Seferi veya Polonya'nın İşgali, II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir. Nazi Almanyası'nın işgal harekâtı Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'nın imzalanmasından bir hafta sonra, 1 Eylül 1939'da başlamış ve 6 Ekim 1939'da Almanya ve Sovyetler Birliği'nin Polonya'nın tamamını işgal etmeleriyle son bulmuştur. Alman saldırısı, savaş ilanı olmadan yapılmıştı. Bu saldırı uluslararası hukuka aykırı bir saldırı savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı</span> 1939 yılında Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan tarafsızlık paktı

Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı veya Molotov - Ribbentrop Paktı, Nazi Almanyası ile Sovyetler Birliği arasında Doğu Avrupa'yı aralarında paylaşan bir saldırmazlık paktıydı. Pakt 23 Ağustos 1939'da Moskova'da Almanya Dışişleri Bakanı Joachim von Ribbentrop ve Sovyet Dışişleri Bakanı Vyaçeslav Molotov tarafından imzalandı ve resmi olarak Almanya ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Arasında Saldırmazlık Antlaşması olarak biliniyordu. Gayri resmi olarak; Hitler-Stalin Paktı, Nazi-Sovyet Paktı veya Nazi-Sovyet İttifakı olarak da anıldı.

<span class="mw-page-title-main">Katyn Katliamı</span>

Katyn Katliamı veya Katyn Ormanı Katliamı, 1940 yılında yaklaşık 22.000 Polonyalı subay, sivil ve aydınların başlarına birer kurşun sıkılarak gerçekleştirilen toplu infaz. Sovyetler Birliği hükûmeti uzun yıllar bu olayda kendisinin sorumlu olmadığını açıkladı, olayın Nazi Almanyası tarafından gerçekleştirildiğini savundu. Ancak 1990 yılında Mihail Gorbaçov yaşananların Sovyetler tarafından gerçekleştirildiğini kabul etti. Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından 1992 yılında Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, Polonya Devlet Başkanı Lech Walesa'ya infaza dair Josef Stalin'in imzaladığı emrin orijinal belgelerini verdi. Ayrıca 2010 yılında, dönemin Rusya başbakanı Dmitri Medvedev, 22.000 bin kişinin infaz edildiği bu katliam hakkındaki Sovyet belgelerinin çevrimiçi olarak yayınlanmasını emretmiştir. Bunun üzerine Rusya, hükûmete ait bir web sitesinde Katyn'deki Polonyalı mahkûmların katliamına ilişkin belgeleri yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Potsdam Konferansı</span>

Potsdam Konferansı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası'nın teslimiyetinden sonra 17 Temmuz 1945 - 2 Ağustos 1945 tarihleri arasında Almanya'nın başkenti Berlin'in 26 kilometre güneybatısında bulunan Cecilienhof Sarayı'nda düzenlenen ve Churchill, Truman ve Stalin olmak üzere "Big Three" 'nin katıldığı konferans.

<span class="mw-page-title-main">Aleksander Krzyżanowski</span>

Aleksander Wilk Krzyżanowski (1895-1951), Polonyalı subay, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya direniş üyesi ve direniş ordusu olan Armia Krajowa Vilnius bölgesi komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Tahran Konferansı</span>

Tahran Konferansı, 28 Kasım - 1 Aralık 1943 tarihleri arasında, Müttefik liderler, Joseph Stalin, Franklin D. Roosevelt ve Winston Churchill katılımıyla, SSCB'nin Tahran Büyükelçiliği'nde gerçekleşen ve o ana dek ilk kez tüm Müttefik liderlerin katıldığı bir strateji toplantısı idi. 22-26 Kasım 1943 tarihlerinde yapılan Kahire Konferansı'ndan hemen sonra yapılan bu liderler zirvesini, 1945 yılında yapılan Yalta Konferansı ve Potsdam Konferansları takip etti. Üç lider, toplantıya ajandalarındaki farklı gündemlerle başlamış olmakla birlikte, Nazi Almanyası'na karşı yeni bir cephe açılması konusunda oy birliği ile aldıkları bir kararla toplantıyı sonlandırdılar. Müttefiklerin Türkiye ve İran'la olan ilişkileri, Yugoslavya'daki operasyon, Japonya'nın durumu ve savaştan sonra yapılacaklar, Konferans'ta ele alınan diğer konulardı. İran'ın bağımsızlığının, müttefiklerin üç büyük üyesince tanındığına dair ayrı bir protokol de imza altına alındı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde sürgünler</span>

Sovyetler Birliği'nde sürgünler, Sovyetler Birliği'nde anti-sovyet veya anti-komünist hareketler içinde olup "işçi sınıfı düşmanları" kategorisine alınan kişilerin veya toplulukların, çeşitli iş kollarında emek gücü olarak kullanılmak üzere ihtiyaç olan yerlere zorla göç ettirilmesi ve devlet yönetimi tarafından planlanan sürgünleri.

<span class="mw-page-title-main">Slovak Cumhuriyeti (1939-1945)</span> Nazi Almanyasının bugünkü Slovakya topraklarının büyük kısmında var olmuş uydu devleti

Slovak Cumhuriyeti (1939-1945) veya Birinci Slovakya Cumhuriyeti veya Birinci Slovak Cumhuriyeti, 14 Mart 1939 ile 4 Nisan 1945 arasında, bugünkü Slovakya topraklarının büyük kısmı üzerinde var olmuş Nazi Almanyası'na bağlı uydu devlet. Devlet Almanların Çekoslovakya'yı işgalinden 1 gün önce Alman provokasyonları ile bağımsızlığını ilan etmiştir. Bu daha önce kendilerine ait bir devletleri olmayan Slovakların tarihinde bir ilkti. Slovak Cumhuriyeti, günümüz Slovakya topraklarının büyük kısmına sahipti ancak 1938'de Çekoslovakya'nın Macaristan'a bıraktığı güney toprakları yoktu. Doğudaki bazı topraklar, kısa süren bir savaş sonucunda Macaristan'a kaybedildi.

<span class="mw-page-title-main">Curzon Hattı</span>

Curzon Hattı Sovyetler Birliği ve Polonya arasındaki bir sınır çizgisi önerisidir. Curzon Hattının tarihi, küçük değişikliklerle beraber, I. Dünya Savaşı dönemine kadar uzanır. Curzon Hattı, ilk kez Yüksek Savaş Konseyi tarafından, yeni ortaya çıkan İkinci Polonya Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği devletleri arasındaki sınır çizgisi olarak çizilmiştir. Hattı kurma önerisi, gelecekte yapılacak sınır anlaşmasına diplomatik olarak hizmet etmesi amacıyla İngiliz Dışişleri Bakanı George Curzon tarafından ortaya konulmuştur. Ancak savaşın devam etmesi nedeniyle, hiçbir zaman sınır anlaşması yapılamadı.

<span class="mw-page-title-main">Chełmno imha kampı</span>

Chełmno imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında inşa edilen ilk Nazi imha kampı. Kamp Chełmno'nun 50 kilometre kuzeyinde yer alan Łódź yakınlarında yer alır. Nazi Almanyası 1939'da Polonya’yı işgalini takiben, ülkeyi yeni bir bölgeye ekledi. Kamp özellikle kitlesel katliamlar ve etnik temizlik yapmak için kuruldu. Bu dönemde ayrıca holokostun ve Reinhard Operasyonu'nın da en ölümcül dönemleriydi. Polonyalı Yahudiler ve yerel kişiler bu kampta yok edildi. 1943 yılında kampın ölüm yöntemlerinde değişiklikler yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Hiwi</span>

Hiwi, Almanca Hilfswilliger kelimesinin kısaltmasından türetilen, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin Sovyetler Birliği'ni işgal girişimi sırasında Mihver Devletleri ile işbirliği yapan Sovyet grupları tanımlayan terim. Daha sonra işgal edilen Doğu Avrupa bölgelerindeki yerli halklardan için de kullanıldı. Adolf Hitler, işgal girişimi sırasında Sovyet vatandaşlarının Nazi tarafına ait geri bölgelere çalıştırılmasına izin vermeye gönülsüzce karar verdi. Kısa bir süre içinde birçoğu savaş birimlerine taşındı.

NKVD mahkûm katliamları, Nazilerin Sovyetler Birliği’ni işgal girişimi sonrası Doğu Avrupa'da, başta Polonya, Ukrayna, Baltık ülkeleri, Besarabya olmak üzere, Sovyetler Birliği İçişleri Halk Komiserliği NKVD tarafından yürütülen bir dizi kitlesel infazlardır. 22 Haziran 1941'de işgalin başlamasından sonra, NKVD'de görevli askerlerin siyasi mahkûmları Sovyetler Birliği'nin iç bölgelerine doğru tahliye etmesi gerekiyordu. Ancak işgalin ardından Kızıl Ordu'nun aceleci bir şekilde geri çekilmesi, ulaşım ve diğer malzemelerin yetersizliği ve yasal prosedürlere genel olarak uyulmaması nedeniyle mahkûmlar genellikle idam edildi.

Białystok Ghetto'su, II. Dünya Savaşı sırasında Alman işgali altında bulunan Polonya sınırları içerisinde yeni adıyla Bezirk, Białystok mevkiinde, Nazi Almanya'sı tarafından oluşturulmuş bir Yahudi Ghetto'sudur. Kurulmaya başlandığı ilk tarih 26 Temmuz 1941'dir. Białystok ve çevre bölgelerinden getirilen yaklaşık 50.000 Yahudi, şehrin küçük bir alanında izole edilmiştir. Ortasından geçen Biała Nehri Getto'yu iki bölüme ayırmaktadır. Getirilen çoğu Yahudi Alman Savaş makinesine yardım etmesi için zorunlu çalıştırma işletmelerine yollanmış ve buralarda büyük tekstil fabrikalarında ya da kimyasal maddeler üreten fabrikalarda çalışmaya zorlanmışlardır. Getto, 1943 yılının kasım ayında dağıtılmış, sakinleri ise trenlerle Treblinka İmha Kampı'na ya da Majdenak Toplama Kampı'na gönderilmiştir. Getto'da yaşayan binlerce kişiden sadece birkaç yüz kişi; şehrin Polonya bölgesinde kalan kısmında saklanarak, direniş hareketiyle Getto'dan kurtulmayı başararak veya Getto'nun içerisinde hayatta kalarak savaşı atlatmıştır.

Haziran sürgünü, II. Dünya Savaşı'nın başlamasından kısa süre önce başlayan ve 1940-41 yılları arasında işgal edilen topraklardan on binlerce insanın Sovyetler Birliği tarafından kitlesel olarak sınır dışı edilmesi olaydır. Sürgünler Baltık devletleri, Polonya ve Moldavya'yı kapsadı.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Rusya ilişkileri</span>

Polonya-Rusya ilişkileri, Polonya Krallığı ve Kiev Knezliği ve daha sonra Moskova Knezliği'nin sınır bölgelerinin kontrolü için mücadele edildiği Orta Çağ döneminin sonlarına kadar uzanan uzun ve genellikle çalkantılı bir tarihe sahiptir. Yüzyıllar boyunca, Polonya'nın bir zamanlar Moskova'yı işgal ettiği ve daha sonra Rusya'nın 19. ve 20. yüzyılda Polonya'nın çoğunu kontrol ettiği ve ilişkilere zarar veren birkaç Polonya-Rus Savaşı yaşandı. Polonya-Rus ilişkileri, 1989-1993 komünizmin çöküşünün ardından yeni bir aşamaya girdi. O zamandan beri, Polonya-Rus ilişkilerinde zaman zaman hem iyileşme hem de bozulma görüldü. 2013 BBC Dünya Servisi anketine göre, Polonyalıların %19'u Rusya'nın etkisini olumlu, %49'u ise olumsuz düşünüyor.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'da Holokost</span>

Litvanya'da Holokost, Nazi işgâli altındaki Litvanya SSC'nde kurulmuş Reichskommissariat Ostland'a bağlı Generalbezirk Litauen alanında yaşayan Litvanya (Litvak) ve Polonya Yahudileri'nin neredeyse tümünün imha edilmesine sebep oldu. Yaklaşık 208.000-210.000 Yahudinin arasında tahminen 190.000-195.000'i, çoğu Haziran ile Aralık 1941 arasında öldürülmek üzere İkinci Dünya Savaşı'nın sonundan önce öldürüldü. Üç senelik Alman işgâli boyunca Litvanya'daki Yahudi nüfusunun %95'inden fazlası katledildi; bu, Holokost'un yer aldığı tüm diğer ülkelerden daha eksiksiz bir yıkımdı. Tarihçiler, bu imha oranını Yahudi olmayan yerel paramiliter oluşumlarının soykırımda Nazilerle kitlesel oranda işbirliklerinde bulunmalarına bağlamıştır, ancak bu işbirliklerinin nedenleri tartışılmaya devam etmektedir. Holokost, Litvanya tarihinde bu kadar kısa bir sürede şimdiye kadarki en büyük can kaybıyla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'da Holokost</span>

Polonya'da Holokost, Nazi Almanyasının Avrupa çapında çoğunlukla 101.Yedek Ordnungspolizei Taburu eliyle işlediği Holokost'un o dönem Alman işgâlinde bulunan Polonya'daki tezahürlerini kapsar. Bu soykırım kapsamında üç milyon Polonya Yahudisi, yani Holokost'ta katledilmiş tüm Yahudilerin yarısı, öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ciepielów Katliamı</span>

Ciepielów Katliamı, 8 Eylül 1939'da gerçekleşen, Polonya'nın işgali sırasında Wehrmacht'ın işlediği en büyük ve en iyi belgelenmiş savaş suçlarından biridir. O gün, Ciepielów yakınlarındaki orman, Polonya Yukarı Silezya 74. Piyade Alayı'ndan Polonyalı savaş esirlerinin toplu olarak öldürüldüğü yerdi. Katliam, Albay Walter Wessel komutasındaki Alman Ordusu'nun 15. Motorize Piyade Alayı, 29. Motorize Piyade Tümeni askerleri tarafından gerçekleştirilmiştir.