İçeriğe atla

Polonya'daki Türkler

Polonya'daki Türkler
Toplam nüfus
5.000 (Polonya halkla ilişkiler enstitüsü 2013 tahmini)[1]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Varşova, Poznań, Gdańsk, Łódź
Diller
Din
İslam, Katolik, Dinsiz
Łódź'da bir Türk Kebapçısı

Polonya'daki Türkler, Polonya'da yaşayan ve ülkenin daha küçük azınlık gruplarından birini oluşturan Türk etnik kökenlilere denir.

Tarih

Türk Tatarlarının Altın Orda'dan Polonya'ya göçü 14. yüzyılın sonlarında başlamış ve 17. yüzyıla kadar sürmüştür. Bolşeviklerden kaçan Tatarların son dalgası, 1917 Ekim Devrimi'nden sonraki dönemden Polonya'ya göç etti.[2] 14. yüzyıldan beri bu göçmenler, Litvanya'nın eski Kırım Tatar isminden Lipka Tatarları olarak biliniyorlar ve şamanistik - ve daha sonra İslami - dinlerine bağlı kalmalarına rağmen, Polonya ve Litvanya halkı tarafından her zaman kabul edilmişlerdir.

Bazı tahminlere göre, 1590-1591 itibarıyla Polonya-Litvanya Topluluğu'nda yaşayan yaklaşık 200.000 [3] Lipka Tatarı vardı. 2011 itibarıyla, 1.916 kişi Polonya'da [4] ve 10.000 kişi de komşu Litvanya [5] ve Beyaz Rusya'da yaşıyordu.[6]

Modern çağda, Türkiye'den gelen Türkler, sayılarına ilişkin çok az tutarlı istatistiksel veri olmasına rağmen, Polonya'ya göç etmişlerdir. Bu Türklerin çoğu Varşova ve Łódź'da yaşıyor, ancak Gdańsk, Poznań, Krakow ve Wroclaw'da da Türk toplulukları ve Lublin veya Krosno gibi küçük şehirlerde öğrenciler vardır.[7][8]

Polonya'daki birçok Türk girişimci ve yatırımcıdır.[7]

Vatandaşlık

Türklerin vatandaşlığa alınması:[9]
Yıl 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
Kişiler 8 8 4 15 1 5 11 19 36

Önemli insanlar

  • Spiegelli Maria Aurora, II. August'un metresi
  • Frederick Augustus Rutowsky (Türk anne), Pirna Kuşatması'nda Sakson kuvvetlerine komuta etti
  • Maria Anna Katharina Rutowska (Türk anne), soylu kadın
  • Teuvo Tulio (Türk-Polonyalı baba), film yönetmeni

Kaynakça

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Pawłowska-Salińska, Katarzyna (2013). Nie pytaj Turka o kebab i język arabski. Gazeta Wyborcza.  Turków jest w Polsce ok. 5 tys. – wynika z danych opracowanych przez Instytut Spraw Publicznych.
  2. ^ Selim Mirza-Juszeński Chazbijewicz, "Szlachta tatarska w Rzeczypospolitej" (Tartar Nobility in the Polish–Lithuanian Commonwealth), Verbum Nobile no 2 (1993), Sopot, Poland, "Archived copy". 5 Ocak 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2006. 
  3. ^ An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. 1994. s. 450. ISBN 0-313-27497-5. 
  4. ^ "Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna - NSP 2011" (PDF) (Lehçe). 17 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  5. ^ "M3010215: Population at the beginning of the year by ethnicity". Data of 2011 Population Census. Lietuvos statistikos departamentas. 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2015. 
  6. ^ "Перепись-2009". 23 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2017. 
  7. ^ a b United Nations Human Settlements Programme 2004.
  8. ^ "Pędziwiatr, K. (2014) Turkish Community in Poland: from Textile Vendors to Top Managers. In: Kujawa, K., eds Polish-Turkish Foreign Policy: 600 Years of Bilateral Relations", Çanakkale University Publishing House". 2 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2021. 
  9. ^ Organisation for Economic Co-operation and Development 2008, 361.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatarları</span> Türklerin kıpçak kolundaki topluluk

Kırım Tatarları ya da Kırımlılar, anayurtları Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım yarımadası olan Türkî halktır. 1783'te Kırım Hanlığı'nın Rusya tarafından ilhak edilmesiyle birlikte Osmanlı Devleti'ne zorunlu göçe tabi tutulmuşlar ve kendi vatanlarında azınlığa düşmüşlerdir. SSCB döneminde Stalin'in emriyle 18 Mayıs 1944'te sürgüne uğrayarak nüfuslarının yarısını yitirmişlerdir. SSCB'nin yıkılmasıyla sürüldükleri topraklardan Kırım'a geri dönmeye başlayan halk, Ukrayna'nın ana Müslüman unsurunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Polonyalılar</span> Polonya halkından veya bu halkın soyundan olan kimse

Polonyalılar veya Lehler, ortak bir tarihi, kültürü paylaşan, Lehçe dilini konuşan ve Polonya'da doğmuş veya sonradan vatandaşı olup, kültüre adapte olmuş kişilerin bulunduğu topluluk. Polonyalıların Polonya'daki nüfusu, 37.394.000 olarak tahmin edilmektedir. Bunların yalnızca 36.522.000 kadarı Lehçe konuşandır. Avrupa, Amerika ve Avustralasya'da geniş bir Polonyalı diasporası bulunmaktadır. Günümüzde Polonyalıların en yoğun olduğu Polonya kentleri Varşova ve Silezya'dır.

<span class="mw-page-title-main">İspanyollar</span> İspanyanın herhangi bir yerinde yerli olan veya İspanyol vatandaşlığına sahip kişiler

İspanyollar, Güneybatı Avrupa'nın İber Yarımadası'nda yer almakta olan İspanya'nın yerli halkına verilen isimdir. Bunun yanı sıra, en büyük kısmı Latin Amerika'da olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde İspanyol kolonizasyoncuları soyundan gelen önemli sayıda İspanyol yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Türkleri</span> Kıbrısta yaşayan Türkler

Kıbrıs Türkleri veya Kıbrıslı Türkler, Kıbrıs Adası'nda yaşayan Türklerin, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1571 yılındaki Kıbrıs Adası'nı ele geçirmesinden sonra Anadolu'dan Kıbrıs Adası'na göç etmiş ve 1974 yılında Türk Silahlı Kuvvetlerinin adaya müdahale etmesinden sonra adanın ikiye bölünmesiyle birlikte çoğunluğu KKTC'de yaşamını sürdüren kesimine verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Tatarlar</span> Doğu Asyadan köken alan etnik grup

Tatarlar veya Tatar Türkleri, "Tatar" ismini taşıyan farklı Türki etnik gruplar için kullanılan bir şemsiye terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Bohoniki</span> Polonyada köy

Bohoniki, Kuzey Doğu Polonya'da Belarus sınırına yakın bir köydür. Podlaskie Voyvodalığına bağlı Gmina Sokółka sınırlarında bulunan köyün nüfusu 100'dür. Voyvodalığın merkezi Białystok'a 42 km mesafede kurulu olan köy, Türk halklarından Lipka Tatarları'nın yaşadığı bir yerleşim birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Lipka Tatarları</span>

Lipka Tatarları Polonya Tatarları, 6 asırlık bir zaman diliminde, günümüzde Polonya, Litvanya ve Belarus'un sınırları içerisinde yaşayan kendine özgü geleneklere ve yaşantıya sahip bir topluluktur. Tatarlar'ın ilk olarak Avrupa topraklarına göç etmeleri Altın Orda Devleti'nin içerisinde yaşadığı karışıklıklardan sonraki döneme denk gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'nın parçalanması</span> Polonya-Litvanya Birliğinin 18. yüzyıl sonundaki üç zorunlu bölünmesi

Polonya'nın parçalanması, Lehistan-Litvanya Birliği'nin 18. yüzyılın sonunda Rus İmparatorluğu, Prusya ve Avusturya İmparatorluğu tarafından parçalanmasıdır. Bu parçalanma 123 yıl boyunca egemen olan Lehistan ve Litvanya'nın ortadan kaldırılmasıyla sonuçlanarak devletin varlığını sona erdirmiştir.

Ukrayna Ermenileri, Ukrayna'da yaşayan etnik Ermenilerdir. 2001 Ukrayna nüfus sayımına göre Ermeni nüfusu 99,894'tür. Ancak ülke, henüz sayıları tespit edilmemiş olan bir dizi Ermeni misafir işçiye de ev sahipliği yapıyor. Ukrayna’daki Ermeni nüfusu, 1889 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana neredeyse iki katına çıktı. Bugün Ukrayna, dünyanın en büyük 5. Ermeni topluluğuna ev sahipliği yapıyor.

Bu zaman diliminde Polonya tarihi, 5. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar olan bir binyılyı kapsar.Genellikle Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılışından sonraki döneme tekabül eder.

<span class="mw-page-title-main">Szlachta</span> Polonya Krallığının ve daha sonra Polonya-Litvanya Topluluğunun soylu sınıfı

Szlachta, Polonya Krallığı ve Litvanya Büyük Dükalığı'nda yasal olarak ayrıcalıklı bir soylu sınıftı. 1569'da Lublin Birliği'nden sonra, Büyük Dükalık ve komşu Krallık tek bir devlet, Lehistan-Litvanya Birliği oldu. Szlachta'nın kökenleri belirsizdir ve bu belirsizlik birkaç teorinin konusudur.

İslam, Ukrayna'daki dördüncü en büyük din olup, nüfusun %0,6 -%0,9'unu temsil etmektedir. Dinin Ukrayna'da 15. yüzyılda Kırım Hanlığı'nın kuruluşuna kadar uzanan uzun bir tarihi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'da İslam</span>

Litvanya'daki İslam, diğer birçok kuzey ve batı Avrupa ülkesinin aksine, 14. yüzyıldan başlayan uzun bir tarihe sahiptir. Polonya-Litvanya Topluluğu'nun eski birleşim devleti Litvanya Büyük Dükalığı, Baltık'tan Karadeniz'e kadar uzanan, güneyde Kırım Tatarlarının yaşadığı birkaç Müslüman ülkeyi içeriyordu. Birkaç Müslüman Tatar, Büyük Dük Vytautas'ın yönetimi altında, şimdi Litvanya Cumhuriyeti olan Litvanya topraklarına göç etti. Artık Litvanya Tatarları olarak anılan Tatarlar, zamanla dillerini kaybetmişlerdir ve şimdi Litvanca konuşmaktadırlar; ancak dinleri olarak İslam'ı sürdürmüşlerdir. Litvanya Tatarlarının uygulamaları diğer Sünni Müslümanlardan biraz farklıdır; Litvanyalı Tatarların bir kısmı Halk İslamı olarak adlandırılabilecek bir dini uygulasa da, ayrı bir mezhep olarak görülmezler.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'da İslam</span>

Polonya'da sürekli bir İslam varlığı 14. yüzyılda başladı. Polonya'da İslam'ın başlangıcı, Lipka Tatarları ile ilişkilendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Polonya ilişkileri</span>

Çin-Polonya ilişkileri, Çin ile Polonya arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Polonya Cumhuriyeti devletleri oluşturmaktadır. ÇHC'nin Varşova'da bir büyükelçiliği ve Gdańsk'ta bir başkonsolosluğu, Polonya'nın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay, Çengdu, Guangzhou ve Hong Kong şehirlerinde başkonsoloslukları var.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Polonyalılar</span>

Belarus'taki Polonyalılar, 2019 nüfus sayımına göre resmi olarak 288.000 kişidir. Ancak Polonya Dışişleri Bakanlığı'na göre bu sayı 1.100.000 kadar yüksektir. Toplam nüfusun yaklaşık %3,1'i ile Ruslardan sonra ülkedeki en büyük ikinci etnik azınlığı oluşturuyor. Tahminen 205.200 Belarus Polonyalısı büyük yerleşim yerlerinde ve 82.493'ü daha küçük yerleşim yerlerinde yaşıyor ve kadınların sayısı erkeklerin sayısını 33.905 kişi kadar aşıyor. ABD'deki Polonyalı sivil toplum kaynakları tarafından yapılan bazı tahminler, 1989'da Sovyet yetkilileri altında 413.000 Polonyalı ile yapılan bir önceki ankete atıfta bulunarak daha yüksek sayıda olduklarını belirtiyor.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Polonya ilişkileri</span>

Polonya Cumhuriyeti ve Belarus Cumhuriyeti 2 Mart 1992'de diplomatik ilişkiler kurdular. Polonya, Belarus'un bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biriydi. Polonya-Litvanya Topluluğu'nun ve daha sonra Rus İmparatorluğu'nun bir parçası oldukları için her iki ülke de ortak bir sınırı paylaşıyor ve ortak tarihlere sahipler. İk ülkede Ekim 1945'te Birleşmiş Milletler'e asıl üyeler olarak katıldılar.

<span class="mw-page-title-main">Polonya'da Holokost</span>

Polonya'da Holokost, Nazi Almanyasının Avrupa çapında çoğunlukla 101.Yedek Ordnungspolizei Taburu eliyle işlediği Holokost'un o dönem Alman işgâlinde bulunan Polonya'daki tezahürlerini kapsar. Bu soykırım kapsamında üç milyon Polonya Yahudisi, yani Holokost'ta katledilmiş tüm Yahudilerin yarısı, öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Yahudilerin tarihi</span>

Belarus'taki Yahudilerin tarihi, 8. yüzyılın başlarından itibaren başlar. Yahudiler, modern Belarus topraklarının her yerinde yaşadılar. Yahudiler, 20. yüzyılın ilk yarısında ülkedeki üçüncü en büyük etnik gruptu. 1897'de Belarus'un Yahudi nüfusu 910.900 kişiydi ve toplam nüfusun %14.2'sine eşitti. Polonya-Sovyet Savaşı'nın (1919-1920) ardından, Riga Antlaşması hükümlerine göre Belarus, Doğu Belarus ve Batı Belarus olarak ikiye bölündü ve 350.000-450.000 Yahudinin Polonya tarafında kalmasına sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Ukrayna ilişkileri</span>

Polonya-Ukrayna ilişkileri, Ukrayna'nın 1990'ların başında Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazanmasından kısa bir süre sonra yeniden canlandı. O zamandan beri hem gelişiyor hem de bazen kötüye gidiyor. Polonya-Ukrayna ilişkilerinde zaman zaman ortak tarihlerinden ötürü çeşitli tartışmalar yeniden ortaya çıkıyor, ancak bu durum Polonya ve Ukrayna'nın ikili ilişkileri üzerinde büyük bir etkiye sahip değil.