İçeriğe atla

Polkadot

Polkadot
Menkul değer sembolüDOT
Gelişim
Orijinal yazar(lar)Gavin Wood
Beyaz kitapPolkadot Whitepaper
Uygulama(lar)Polkadot Gossamer
Kod deposuPollkadot GitHub
Geliştirilme statüsüAktif
Programlama lisanıRust
WebsitePolkadot Website
Zaman damgası şemasıProof-of-Stake
Blok tarayıcıPolkadot Explorer
Dolaşımdaki arz1,165,267,192 DOT

Polkadot bir blockchain platformu ve kripto para birimidir. Polkadot blok zincirinin yerel kripto para birimi DOT tokendir. Polkadot, Gavin Wood, Robert Habermeier ve Peter Czaban liderliğinde 2020 yılında bir İsviçre Vakfı olan Web3 Vakfı tarafından piyasaya sürülmüştür.[1] Blok zincirlerinin güvenilir bir üçüncü taraf olmadan mesaj alışverişinde bulunmasına ve birbirleriyle işlem yapmasına izin verecek şekilde tasarlanmıştır. Bu, farklı blok zincirleri arasında zincirler arası veri veya varlık transferlerine ve Polkadot Ağı kullanılarak oluşturulacak merkezi olmayan uygulamalara (DApp'ler) izin verir.[2]

Tarih

Protokol, Ethereum'un kurucu ortağı Gavin Wood, Robert Habermeier ve Peter Czaban tarafından Ekim 2017'de İlk madeni para arzı ile 144,3 milyon doların üzerinde para toplayarak oluşturulmuştur.[3] 2019'daki bir başka özel satış ile ek 43 milyon dolar toplanmıştır. Polkadot'un tanıtım belgesi 2016 yılında Wood tarafından yayınlandı. Web3 temeli ise daha sonra 2017'de başlatılmıştır.[4]

Polkadot'un ilk bloğu (genesis bloğu) Mayıs 2020'de yayınlandı. DOT, ağın yerel tokenidir ve genesis bloğunun başlatılmasıyla piyasaya sürülmüştür.[5]

Teknik detaylar

Polkadot ağı, "relay chain" adlı birincil bir blok zincirine ve "parachains" adı verilen kullanıcı tarafından oluşturulan birçok paralel zincire sahiptir.[6] Relay zinciri, ağın yönetişim katmanı görevi görürken, parachain'ler açık artırmaya çıkarılarak bağımsız projelerin Polkadot altyapısı içinde yaşayan kendi blok zincirlerini oluşturmasına ve işletmesine olanak tanımaktadır.[7] Verilerin doğrulanmasından, fikir birliğine varılmasından ve işlemlerin yürütülmesini sağlamaktan bir relay zinciri sorumludur. Ağın saniyede 1.000 işlemin işleyebleceği tahmin edilmektedir.[4]

Polkadot'un kurucusu Gavin Wood

Proof of stake

Ağ, bir hisse kanıtı konsensüs algoritması kullanır.[8] Kullanılan protokol, Aggelos Kiayias tarafından oluşturulan bir protokol olan Ouroboros'tan türetilmiştir.[9]

Köprüler ve Parathread'ler

Polkadot ağı, blok zincirlerini birbirine bağlayan ve veri aktarımına izin veren köprüler içerir. Sağlayıcıların Bitcoin veya Cardano gibi diğer ağlarla birlikte çalışabilirliğini köprülemektedir. Parathread'ler, parachain'lere benzer şekilde çalışır ancak Polkadot ağına sürekli bağlantı gerektirmeyen "kullandıkça öde" modelini izler.[4]

Konsensüs ve DOT Tokeni

Polkadot hisse kanıtı konsensüs modelinde üç tür paydaş vardır:

  • Adaylar: Geçiş zincirlerini güvence altına almak ve güvenilir doğrulayıcıları belirlemek.
  • Doğrulayıcılar: DOT'u değerlendirmek, harmanlayıcılardan gelen kanıtları doğrulamak ve fikir birliğine katılmak için kullanılır.
  • Harmanlayıcılar: Parachain işlemlerinin geçerli kayıtlarını tutar ve geçiş zincirindeki doğrulayıcılara gönderir

DOT tokeni hem staking hem de yönetişim için kullanılmaktadır:

  • Staking: DOT'u "iyi" davranış için teminat olarak tutarak ağ katılımcılarını dürüst davranmaya teşvik ederek diğer proof-of-stake ağlarında olduğu gibi ağ güvenliğini sağlar. Staking, DOT stake edenler için ödüller üretir.
  • Yönetişim: DOT kullanıcıları, ağırlıklı hisseye dayalı olarak oy kullanma haklarına sahiptir.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Polkadot (DOT) Nedir?". coinotag.com. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023. 
  2. ^ "True interoperability". Polkadot. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022. 
  3. ^ "Polkadot passes the $140M mark for its fund-raise to link private and public blockchains". Techcrunch. 17 Ekim 2017. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023. 
  4. ^ a b c d "About Polkadot, a platform for Web3". PolkadotAbout. 17 Ekim 2017. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023. 
  5. ^ "Polkadot Network". Polkadot Network. 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2022. 
  6. ^ "What is Polkadot?". Forbes. 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  7. ^ "What did Silicon Valley's crypto bubble create?". Financial Times. 31 Aralık 2020. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023. 
  8. ^ "After Musk Bitcoin U-turn, which coins are more climate friendly?". www.aljazeera.com. 13 Mayıs 2021. 4 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021. 
  9. ^ "BABE". W3F. 6 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Blok zinciri</span> sanal para aktarımlarının dağıtık olarak depolandığı veritabanı

Blok zinciri, blokzincir ya da özgün İngilizce tabiriyle blockchain, kriptografi kullanılarak bağlanan ve güvenli hale getirilen, bloklar adı verilen, sürekli büyüyen bir kayıt listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ethereum</span> Programlanabilir işlem fonksiyoneli ile halka açık blok zinciri platformu.

Ethereum, ERC-20 kod sistemi sayesinde birçok kripto para biriminin altyapısını oluşturan merkeziyetsiz ve açık kaynak kodlu bir blok zinciridir. Ethereum blok zincirinin kurumsal kripto para birimi ise Ether'dir. Ether, Bitcoin'den sonra en büyük piyasa değerine sahip sanal paradır.

Hisse ispatı, (PoS) bir kripto para blok zinciri ağının dağıtık fikir birliğine ulaşmayı amaçladığı bir algoritma türüdür. PoS tabanlı kripto para birimlerinde, bir sonraki bloğu oluşturan, rassal seçim ve zenginliğin ya da yaşın çeşitli kombinasyonları yoluyla seçilir. Aksine, bitcoin gibi emek ispatınadayanan kripto paraların algoritması, madencilik kullanır. Yani, kayıtları (transaction) doğrulamak ve yeni bloklar oluşturmak için yoğun hesaplamalı bulmacaların çözümünü gerektirir.

Kripto para cüzdanı, internet üzerinde bir dijital para olarak kabul edilen Bitcoin ile hayatımızda yerini almıştır. Kripto para cüzdanları, halka açık ve özel anahtarları depolayan, kripto para transferine izin veren fiziksel, yazılım veya donanım araçlardır. Halka açık anahtar, tıpkı bankalar aracılığı ile verilen IBAN benzeri, kullanıcıların ödeme kabul etmek için kullanabileceği rakam ve sayılardan oluşan bir adrestir. Halka açık ve özel anahtarlar, blokzincir üzerinde bir kullanıcı hesap kimliğidir. Bu kimlik sayesinde kişiler P2P eşler arası iletişim sağlayarak birbirlerine dijital varlık (para) olarak bilinen Bitcoin vb. diğer kripto para transferlerini gerçekleştirebilir. Özel anahtar, yazılım cüzdanlar ve donanım cüzdanlar gibi farklı kripto para cüzdanı türlerinde depolanır. Bu cüzdanlar kullanıcının özel anahtarı ile blok zincir üzerinde transfer işlemlerini gerçekleştirmesini sağlar. Bitcoin ağında onaylanan transferleri geri çevirmek mümkün değildir. Ancak henüz madenciler tarafından onaylanmamış transferler daha yüksek transfer ücreti ile çifte harcama yapılarak geri çevrilebilir.

Litecoin, 2011 yılında bir Google çalışanı Charlie Lee tarafından üretilen kripto para birimidir. İlk olarak 84 milyon adet üretilmiştir. Herhangi bir merkeze bağlı değildir. Litecoin Blok Zinciri, Bitcoin Blok Zincirine göre daha hızlı blok üretmektedir. Bitcoin ile Litecoin arasındaki en büyük fark bu olarak kabul edilir ve bu nedenle piyasa & transfer işlemleri daha süratli yapılabilir. İlk çıktığı dönemlerde büyük bir başarı yakalayarak diğer kripto para değerleri arasında kendisine önemli bir yer edindi. İlk alt coin olma özelliğini taşıyan Litecoin şu anda 1 milyar dolar üzerinde bir pazar değerine sahiptir. Diğer kripto para değerlerinden daha fazla depolama imkanı sunmaktadır.

Bancor Protokolü, kripto para birimi belirteçlerinin, takası kolaylaştırmak için bir emir defterine veya karşı tarafa ihtiyaç duymadan blok zincirleri dahil diğer belirteçlere otomatik olarak dönüştürülmesine izin vermek için kullanılan merkezi olmayan değişim ağları için bir standarttır. Bancor, dünyanın ilk blok zinciri tabanlı otomatik likidite havuzunu veya otomatik piyasa yapıcısını (AMM), ağındaki herhangi bir token için otomatik olarak verilmesini veya değiştirilmesini sağlayan gömülü bir dönüştürücü ile dijital bir para birimi olan Smart Token'i icat etti. Bancor Ağı, Bancor Protokolünü kullanan ve BNT, Bancor Ağ Jetonu aracılığıyla bağlanan ve herhangi bir jetonun başka bir jetona dönüştürülebildiği ağ için hub jetonu görevi gören tüm farklı jetonlardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Gavin Wood</span> Ethereum kurucu ortağı ve Polkadot kurucusu

Gavin Wood, Ethereum'un kurucu ortağı ve Polkadot'un yaratıcısı olan İngiliz bir bilgisayar programcısıdır. Solidity'i icat etti ve Ethereum Virtual Machine hakkındaki Yellow Paper'ı yazdı. Wood, Ethereum Kuruluşu'nun ilk baş teknoloji sorumlusu olarak görev yaptı. 2016 yılında Ethereum'dan ayrıldıktan sonra, Bitcoin, Zcash ve Polkadot için temel altyapı geliştiren Parity Technologies'in kurucu ortağı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Dağıtılmış defter teknolojisi</span>

Dağıtılmış defter teknolojisi, ekonomi, toplum ve endüstride organizasyon ve işbirliğini değiştirme potansiyeline sahip bilgi teknolojileri alanında en umut verici yeniliklerden biridir. Dağıtılmış defter teknolojileri, değer yaratma ve yakalama için yeni imkanlar yaratarak, klasik hale gelen ticari işlem kavramlarını yeniden oluşturmaktadır. DLT; verilerin, bir ağ üzerinde bulunan birden fazla alanda erişilebilir, güncellenebilir, doğrulanabilir olmasına imkan sağlayan, merkeziyetsiz, teknolojik altyapıdır. Bir tür konsensüs mekanizması olarak tanımlanır. Merkeziyetsiz yapılarda herhangi bir otorite söz konusu olmadığı için verilerin fikir birliği içerisinde saklanması, erişilmesi, güncellenmesi ve doğrulanması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Uniswap</span>

Uniswap, kripto para birimlerini takas etmek için kullanılan merkeziyetsiz finans protokolüdür. Uniswap aynı zamanda Uniswap protokolünü oluşturan şirketin de adıdır. Protokolün faaliyeti, akıllı sözleşmeler aracılığıyla Ethereum blok zincirindeki kripto para birimleri arasındaki otomasyonu kolaylaştırmaktır. Ekim 2020 itibarıyla, Uniswap, günlük işlem hacmine göre en büyük merkeziyetsiz borsa ve tüm borsalar içerisinde dördüncü en büyük kripto para borsası olduğu tahmin edilmektedir. Uniswap borsasının Eylül 2021 itibarıyla yaklaşık olarak günlük likit alım satım işlemleri karşılığında 4,7 milyon dolar ortalama işlem ücreti geliri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bitcoin Gold</span>

Bitcoin Gold, 2017 yılında orijinal Bitcoin blok zincirinin bir çatalı olarak oluşturulan bir kripto para birimidir. Bitcoin Gold, ASIC'ler yerine GPU aracılığıyla madencilik yapılabilmesi için tasarlanmıştır. Bitcoin Gold'un ana amacı Bitcoin'i yeniden merkeziyetsiz hale getirmektir. Borsa simgesi BTG'dir ve maksimum arzı 21 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Ethereum Classic</span> kripto para

Ethereum Classic, akıllı sözleşme işlevselliğine sahip açık kaynaklı, blok zinciri tabanlı dağıtılmış bir bilgi işlem platformudur. Halka açık bir Ethereum Sanal Makinesi'nde (EVM) yürütülen işlem tabanlı durum geçişleri aracılığıyla Satoshi Nakamoto fikir birliğinin değiştirilmiş bir sürümünü destekler. Ethereum Classic, Ethereum ağının orijinal, değiştirilmemiş geçmişini korur.

Namecoin orijinal olarak bitcoin yazılımından çatallanan bir kripto para birimidir. Bitcoin kodunu temel alır ve aynı çalışma kanıtı algoritmasını kullanır. Bitcoin gibi, 21 milyon jetonla sınırlıdır.

Blok zincirinde çatal kavramı çeşitli şekillerde tanımlanır:

Yetki ispatı ya da otorite ispatı, blockchain ağlarına pratik ve verimli bir çözüm sunan, itibar bazlı bir mutabakat algoritmasıdır. Bu terim 2017 yılında Ethereum kurucu ortağı ve eski Teknolojiden Sorumlu Başkan’ı Gavin Wood tarafından öne sürülmüştür.

Reef Finance, Reef token olarak da bilinen 2020 yılının sonlarında Denko Mancheski tarafından oluşturulan merkezi olmayan bir kripto para birimidir. Kasım 2021 itibari ile piyasa değeri 500 milyon doların üzerine çıkmıştır. Şu anda piyasada yaklaşık olarak 15 milyar Reef token dolaşımdadır. Reef tokenin toplam arzı ise 20 milyar adettir.

<span class="mw-page-title-main">BNB</span> Kripto para birimi

BNB, Binance borsası tarafından İlk para arzı teklifi (ICO) yoluyla piyasaya 2017 yılında sürülmüştür. Başlangıçta Ethereum ağı üzerinde ERC-20 tokeni olarak başlatılan BNB, daha sonra 2019 yılındaki Binance Chain mainnet yükseltmesi ile kendi blok zincir ağına geçmiştir. Maksimum arz sınırı 200 milyon tokendir, bu miktarın 100 milyonu İlk para arzı teklifi (ICO) sırasında sunulmuştur.

Algorand, merkeziyetsiz uygulamaların (dApps) ve merkeziyetsiz finans (DeFi) hizmetlerinin geliştirilmesi için tasarlanan blok zincir tabanlı bir platformdur. Algorand'ın yerel kripto para biriminin adı ALGO'dur. Hisse ispatı (PoS), konsensüs mekanizması kullanarak her blokta işlem doğrulama ve yeni blok oluşturma işlemleri gerçekleştirir.

<span class="mw-page-title-main">NEO (kripto para birimi)</span>

Neo, 2014 yılında Da HongFei ve Erik Zhang tarafından kurulmuştur. NEO, Ethereum blok zinciri platformuna benzerliklerinden dolayı genellikle “Çin Ethereumu” olarak anılmaktadır. Ethereum gibi, NEO da geliştiricilerin merkezi olmayan uygulamalar (dApp'ler) ve akıllı sözleşmeler oluşturmasına ve dağıtmasına izin veren merkezi olmayan bir platformdur.

Chainlink, Ethereum üzerine inşa edilmiş merkezi olmayan bir blockchain oracle ağıdır. Ağın, kurcalamaya dayanıklı verilerin zincir dışı kaynaklardan zincir üstü akıllı sözleşmelere transferini kolaylaştırmak için kullanılması amaçlanmıştır. Yaratıcıları, sözleşmeyi doğrudan gerçek dünya verilerine, olaylara, ödemelere ve diğer girdilere bağlayarak akıllı bir sözleşmenin parametrelerinin sözleşmenin herhangi bir hissedarından bağımsız bir şekilde karşılanıp karşılanmadığını doğrulamak için kullanılabileceğini iddia etmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.