İçeriğe atla

Poliksena

Polyksena'nın Götürülmesi, Pio Fedi (1855-1865), Loggia dei Lanzi, Floransa.

Yunan mitolojisinde, Polyxena (Yunanca: Grekçe: Πολυξένη ) Truva Kralı Priamos ve kraliçesi Hekabe'nin en küçük kızıydı. Homeros, ondan bahsetmez ancak bazı diğer klasik yazarlar ondan bahseder. Bu yazarlara göre Polyksena'nın hikâyesi değişkenlik gösterir. Truva'nın düşmesinden sonra, nişanlısı olduğu ve birçok versiyonda ölümüne sebep olduğu Akhilleus'un mezarında kurban edilir.[1]

Efsane

Polyxena, Agamemnon ve Clytemnestra'nın kızı olan Iphigenia'nın Truva versiyonu olarak kabul edilir. Homeros'un İlyada'sında yer almamasına rağmen, daha sonraki şairlerin eserlerinde, belki de Homeros'un sade hikâyesine romantizm katmak için yer almıştır. Bir kahin, Polyksena'nın kardeşi Prens Troilus yirmi yaşına gelene kadar Truva'nın yenilmeyeceğini kehanet eder. Truva Savaşı sırasında Polyksena ve Troilus, bir çeşmeden su getirmeye çalışırken pusuya düşürülür ve Troilus Yunan savaşçı Akhilleus tarafından öldürülür. Ancak Akhilleus, kısa süre sonra Poliksena'nın sağduyulu olmasından etkilenir.[2]

Patroklus'un ölümünün ardından hâlâ iyileşmekte olan Akhilleus, Polyksena'nın sözlerinde teselli bulmuştur ve kızın bağlılığından emin olduktan sonra, Polyksena ile buluşmak için Apollon Tapınağına gitmesini söyler. Akhilleus, Polyksena'ya güvenir ve ona en savunmasız yeri olan topuğundan bahseder. Polyksena'nın kardeşleri Paris ve Deiphobos, Apollon tapınağında Akhilleus'u pusuya düşürürler ve Akhilleus'u, Apollon'un yönlendirdiği, zehirlenmiş bir okla topuğundan vururlar.

Polyksena'nın Kurban Edilmesi

Bazıları Polyksena'nın Akhilleus'un ölümünden sonra suçluluk duygusundan intihar ettiğini iddia etti.[3] Euripides'e göre ise Troyalı Kadınlar ve Hekabe adlı oyunlarında Polyksena'nın ünlü ölümü Truva Savaşı'nın sonunda gerçekleşmiştir. Akhilleus'un hayaleti, Hellas'a yelken açmak için gereken rüzgarları yatıştırmayı istiyorlarsa, Polyksena'nın kurban edilmesini talep eder. Kız, Akhilleus'un mezarının dibinde öldürülecektir. Hekabe, anne olarak, bir çocuğunun daha öldürülmesine katlanamaz. (Polyksena, neredeyse tüm kız ve erkek kardeşlerinden sonra öldürülmüştür.)

Ancak Polyksena, bir köle olarak yaşamaktansa Akhilleus'a kurban olarak ölmeyi tercih etmektedir. Bu yüzden, Odysseus'a yalvarmayı ya da prenses dışında herhangi bir şekilde muamele görmeyi reddeder. Polyxena'nın bekareti, karakterinin onuru için kritik öneme sahiptir ve Akhilleus'un oğlu Neoptolemos, Poliksena'nın boğazını kestiğinde cesurca öldüğü anlatılmıştır.

Klasik Sanatta

Yunan betimlemelerindeki birkaç örnek, Polyksena'nın kurban edilmesini tasvir etmektedir.[4] Çoğu, Polyksena'nın Akhilleus'un mezarı önünde kurban edildiğini gösterir. Bununla birlikte, resimlerdeki bazı ayrıntılar, mitin değişen ve belki de daha önceki versiyonlarına işaret etmektedir.

Örneğin, bazı görüntülerde, Polyksena'nın bir mezar yerine bir sunak üzerinde kurban edildiği görülmektedir. Gümüşçay'da bulunan M.Ö. 500 yılına tarihlenen Polyksena Lahdi'ndeki rölyef, mezarın yanında sehpa olduğunu göstermektedir.[5] Bu ayrıntılar, Akhilleus'un mezar höyüğü ile Apollon'a adanan kutsal alan arasında bir bağlantı olduğu şeklinde yorumlanmıştır.

Klasik Sonrası Sanat

Çoğu versiyon Polyksena'nın ölümüne onurlu bir şekilde gittiğini gösterir, ancak genellikle göğüsleri çıplaktır. Kurban ayini bir rahip veya Neoptolemos tarafından yapılabilir. Ricci'nin versiyonlarında olduğu gibi, Akhilleus'un mezarının üzerinde onun atlı bir heykeli olabilir ve öldürmeye karşı çıkan Agamemnon, kurbana karşı olduğunu göstermek için orada olabilir. Bazen Aşil'in hayaleti havada görülmektedir.[2]

Floransa'daki Loggia dei Lanzi'de çok belirgin bir şekilde sergilenen ve genellikle Pio Fedi (1855-1865) tarafından Polyksena'ya Tecavüz olarak adlandırılan heykel, tasvir edilen şiddet biraz yanıltıcıdır. Tecavüz sözcüğü, cinsel tecavüz anlamında değildir, ancak Latince rapere "kapmak, kapmak, götürmek" kelimesinden türetilen kelimeye atıfta bulunulur[6][7] Kısacası, Polyksena'nın cinsel tecavüze uğramasını değil, Neoptolemos tarafından annesi Hekabe'nin tüm itirazlarına rağmen öldürüldüğünü gösterir. Yerdeki ceset, biraz anakronik olarak (kronolojik olarak uygunsuz), ya kardeşi Polites ya da muhtemelen Hektor'dur. Çoğu versiyonda, her ikisi de çok daha önce öldürülmüştür.[8]

Polyksena'nın Kurban Edilmesi ile ilgili Eserler

  • Polyksena'nın Kurbanı, 1647, Charles Le Brun, Metropolitan Sanat Müzesi
    Polyksena'nın Kurbanı, 1647, Charles Le Brun, Metropolitan Sanat Müzesi
  • Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Giovanni Francesco Romanelli, 17.yy
    Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Giovanni Francesco Romanelli, 17.yy
  • Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Giovanni Battista Pittoni
    Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Giovanni Battista Pittoni
  • Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Sebastiano Ricci
    Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Sebastiano Ricci
  • Polyxena'nın Kurban Edilmesi
    Polyxena'nın Kurban Edilmesi
  • Çanakkale Arkeoloji Müzesi, Polyxena Lahdi
    Çanakkale Arkeoloji Müzesi, Polyxena Lahdi
  • Polyxena'nın ölümü, Paul-François Quinsac
    Polyxena'nın ölümü, Paul-François Quinsac
  • Hekabe, çocukları Polyxena ve Polydoros'un cesetleriyle Aşil'in mezarında - Karl Russ, Kunsthistorisches Museum
    Hekabe, çocukları Polyxena ve Polydoros'un cesetleriyle Aşil'in mezarında - Karl Russ, Kunsthistorisches Museum
  • Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Pittoni, Stuttgart
    Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Pittoni, Stuttgart
  • Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Giovanni Battista Pittoni, Bavarian Resim Koleksiyonu
    Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Giovanni Battista Pittoni, Bavarian Resim Koleksiyonu
  • Polyksena'nın muzaffer Yunanlar tarafından kurban edilmesi (Atika siyah figürlü Tiren amforası, yaklaşık MÖ 570-550), Britanya Müzesi
    Polyksena'nın muzaffer Yunanlar tarafından kurban edilmesi (Atika siyah figürlü Tiren amforası, yaklaşık MÖ 570-550), Britanya Müzesi
  • Truva Öyküsü setinden Polyksena'nın Kurbanı, Geç 16. yy, Metropolitan Sanat Müzesi
    Truva Öyküsü setinden Polyksena'nın Kurbanı, Geç 16. yy, Metropolitan Sanat Müzesi
  • Polyksena'nın Kurban Edilmesi, Domenico Corvi, 1790-1800
    Polyksena'nın Kurban Edilmesi, Domenico Corvi, 1790-1800
  • Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Giulio Carpioni
    Polyxena'nın Kurban Edilmesi, Giulio Carpioni
  • Hekabe ve Polyxena
    Hekabe ve Polyxena
  • Aşil tümülüsü yakınında Polyksena'nın kurban edilmesi. Polyksena lahiti, MÖ 500 civarı
    Aşil tümülüsü yakınında Polyksena'nın kurban edilmesi. Polyksena lahiti, MÖ 500 civarı
  • Polyxena'nın Götürülmesi, Pio Fedi, Floransa
    Polyxena'nın Götürülmesi, Pio Fedi, Floransa

Kaynakça

  1. ^ Hall, 254
  2. ^ a b Hall, 249; Aghion et al, 242
  3. ^ Philostratus,Heroica
  4. ^ M. Robertson “Troilos and Polyxene. Notes on a changing legend,” in J.-P. Dexcoeudres (ed.) Eumousia. Ceramic and iconographic studies in honour of Alexander Cambitoglou, Sydney, 1990, p. 64-65
  5. ^ Senvinç (1996). "A New Sarcophagus of Polyxena from the Salvage Excavations at Gümüşçay". Studia Troica. 6: 251-64. 
  6. ^ Corinne J. Saunders, Rape and Ravishment in the Literature of Medieval England, Boydell & Brewer, 2001, p. 20.
  7. ^ Keith Burgess-Jackson, A Most Detestable Crime: New Philosophical Essays on Rape, Oxford University Press, New York, 1999, p. 16.
  8. ^ "The Rape of Polyxena" 8 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Illustrated London News, p. 97, 25 January, 1868; "Tourist breaks a finger off Uffizi’s Rape of Polyxena" 8 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The History Blog

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anıtkabir</span> Türkiyenin kurucusu Atatürkün Ankaradaki anıt mezarı

Anıtkabir, Ankara'nın Çankaya ilçesinde yer alan ve Mustafa Kemal Atatürk'ün anıt mezarını içeren komplekstir. Emin Onat ile Orhan Arda'nın tasarımı olan Anıtkabir'in 1944'te başlanan inşası 1953'te tamamlanmıştır. Anıt mezar binası başta olmak üzere çeşitli yapı ve anıtların yanı sıra Barış Parkı olarak adlandırılan ağaçlık alandan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">İskender</span> MÖ 336–323 yılları arasındaki Makedonya kralı

İskender, asıl adıyla III. Aleksandros veya yaygın adıyla Büyük İskender, Yunan Antik Makedonya Krallığı'nın M.Ö. 336–323 yılları arasındaki kralıdır. M.Ö. 356 yılında Pella'da doğdu ve 20 yaşında babası II. Filip'in yerine tahta geçti. İktidarının uzun yıllarını Güneybatı Asya ve Kuzeydoğu Afrika'da eşi benzeri görülmemiş büyük askerî seferlerle geçirdi ve 30 yaşına geldiğinde Yunanistan'dan Kuzeybatı Hindistan'a kadar uzanan antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birini oluşturdu. Hükümdarlığı süresince girdiği hiçbir muharebede yenilmeyen Büyük İskender, pek çok uzman kişi tarafından tarihin en başarılı askerî komutanlarından birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Helenus</span>

Yunan mitolojisinde Helenus kibar ve zeki bir kâhindi.

<span class="mw-page-title-main">Truva Savaşı</span> Yunan mitolojisinde efsanevi savaş

Truva Savaşı, Yunan mitolojisinde M.Ö. 12. veya 13. yüzyıl civarında meydana gelen efsanevi bir çatışmadır. Savaş, Truvalı Paris'in Helen'i Sparta kralı kocası Menelaos'tan almasının ardından Akalar (Yunanlar) tarafından Truva şehrine karşı yürütülmüştür. Savaş Yunan mitolojisindeki en önemli olaylardan biridir ve başta Homeros'un İlyada'sı olmak üzere Yunan edebiyatının birçok eserinde anlatılmaktadır. İlyada'nın özü on yıl süren Truva kuşatmasının onuncu yılında dört gün iki gecelik bir dönemi anlatır; Odisseia ise savaşın kahramanlarından biri olan Odisseia'un eve dönüş yolculuğunu anlatır. Savaşın diğer bölümleri, fragmanlar halinde günümüze ulaşan epik şiirler döngüsünde anlatılır. Savaştan bölümler, Yunan tragedyası ve Yunan edebiyatının diğer eserleri ile Virgil ve Ovid gibi Romalı şairler için malzeme sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Diomidis</span> Yunan Mitolojisinde Argos Kralı

Diomedes ya da Diomede Truva Savaşı'na katılmasıyla tanınan Yunan mitolojisinde bir kahramandır.

Yunan mitolojisinde Europa Argos Yunan kökenli bir Fenike prensesi ve Girit Kralı Minos'un annesiydi. Avrupa kıtasına onun adı verilmiştir. Zeus tarafından boğa şeklinde kaçırılmasının hikâyesi bir Girit hikâyesiydi; Klasikçi Károly Kerényi'nin belirttiği gibi, "Zeus ile ilgili aşk hikayelerinin çoğu, onun tanrıçalarla evliliklerini anlatan daha eski hikayelerden kaynaklanmaktadır. Bu özellikle Europa'nın hikayesi için söylenebilir."

<span class="mw-page-title-main">Polyksena Lahdi</span> MÖ 6. yüzyıldan kalma mermer lahit

Polyksena Lahdi, Çanakkale merkeze 110 km. uzaklıktaki Kızöldün Tümülüsü'nde, bulunan ve M.Ö. 520-500 yıllarına tarihlenen mermer lahit. Anadolu'da bulunan figür bezemeli lahitlerin en erken örneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Nicolas Poussin</span> Fransız ressam (1594 – 1665)

Nicolas Poussin, Fransız klasisist ressamdır. Çalışmalarında ağırlıklı olarak duruluk, mantık ve düzen ön plana çıkarılır ve hatları, renge yeğler. Çalışmaları, 17. yüzyılın baskın Barok tarzına karşı bir alternatif olarak görülür. 20. yüzyıla kadar, Jacques-Louis David, Jean-Auguste-Dominique Ingres and Paul Cézanne gibi klasik odaklı sanatçılara ana ilham kaynağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nestor</span> Yunan Mitolojisinde Pylos Kralı

Nestor, Homeros'un Odysseia'sında anlatılan efsanevi bilge Pylos Kralı'dır. 1939'daki kazılar onun sarayını ortaya çıkarmıştır ve bölgedeki kazılar yakın zamanda yeniden başlamıştır.

<i>Troyalı Kadınlar</i> Evripides trajedisi

Troyalı Kadınlar, MÖ 415 yıllarında Euripides tarafından kaleme alınmış tragedyadır. Euripides’in Truva Savaşı'nı konu alan üçlemesinin üçüncü kitabı olan eser, Atina ve Sparta halklarını karşı karşıya getiren ve on yıl süren Peloponez Savaşı ortamında yazılmıştır. Bu oyun, şehirleri yağmalandıktan, kocaları öldürüldükten ve kalan aileleri köle olarak götürüldükten sonra geriye kalmış Troyalı kadınların kaderini anlatmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hekabe (oyun)</span> Evripides trajedisi

Hekabe, Euripides tarafından MÖ 424'te yazılmış trajedidir. Truva Savaşı'ndan sonra, Yunanlar Truva'dan ayrılmadan önce gerçekleşir. Ana karakter, düşmüş Truva Şehri'nin kraliçesi Hekabe'dir. Hikâye kısaca, Hekabe'nin kızı Polyksena'nun Akhilleus'un mezarına kurban edilmesinden ve oğlu Polydoros'un öldürülmesinden intikamını nasıl aldığını anlatır.

İfigenia veya İphigenia, Miken Kralı Agamemnon ile Clytemnestra'nın kızıdır. Kardeşleri ise Elektra, Orestes ve Khrysothemis'tir.

<span class="mw-page-title-main">Orestes (oyun)</span> Evripides trajedisi

Orestes, Euripides Makedonya'ya göç etmeden önce Atina'da sergilenen son oyunudur. Bu oyunun M.Ö. 480 civarında sergilendiği düşünülmektedir. Adaletin koruyucusu mitolojik yaratıklar olan Erinyeler, Orestes'in işlediği cinayet yüzünden Orestes'in peşine düşerler. Ancak ona halisülasyonlar gördürür ve hem bedensel hem de zihinsel olarak zayıf düşmesini sağlarlar.

Yunan mitolojisinde, Truva Savaşı sırasında efsanevi Truva kralı Priamos'un 18 kızı ve 68 oğlu olduğu söylenir. Priamos'un birkaç karısı vardı, birincisi Dymas veya Cisseus'un kızı Hekabe ve diğer çocuklarını doğuran birkaç cariyedir. Kapsamlı bir liste yoktur, ancak birçoğu çeşitli Yunan mitlerinde geçmektedir. Priamos'un hemen hemen tüm çocukları, savaş sırasında veya kısa bir süre sonra Yunanlar tarafından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Neoptolemos</span>

Neoptolemos, Yunan Mitolojisinde savaşçı Akhilleus ve prenses Deidamia'nın oğludur ve Oneiros'un kardeşidir. Antik Epirus'un Molosslularının hanedanının efsanevi atasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Filoktetes</span>

Filoktetes (Philoktētēs) veya Philoctetes Yunan mitolojisinde, Teselya'daki Meliboea kralı Poeas'ın oğludur. Annesi Demonnasa veya Methone'dir. Ünlü bir Yunan kahramanıydı, okçu olması ile ünlenmişti ve Truva Savaşı'na katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Iliupersis</span>

Iliupersis, antik Yunan edebiyatının kayıp destanlarından biridir. "Epik Döngü" olarak bilinen, Antik Yunanda daktilik ölçü ile yazılmış ve Truva Savaşı'nı konu alan şiirlerden biriydi. Iliou persis'in hikâyesi kronolojik olarak Küçük İlyada'dan sonra gelir ve Iliou persis'ten sonra Nostoi ("Dönüşler") gelir. Iliou persis bazen antik yazarlar tarafından Miletli Arctinus'a atfedilmiştir. Şiir, daktilik ölçü ile yazılmış iki kitaptan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kalhas</span>

Yunan mitolojisinde, Kalkhas Argoslu bir kahindir. Kalkhas'tan, İlyada'nın başlangıcında bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Maenad</span>

Yunan mitolojisinde, Manead veya Maneads, Dionysos'un kadın takipçileri ve tanrının maiyeti olan Thiasus'un en önemli üyeleriydi. İsimleri kelimenin tam anlamıyla "çılgın olanlar" olarak tercüme edilir. Maenadlar, Bassarids, Bacchae, Bakkha, Bakkhalar veya Roma Mitolojisinde Bacchantes olarak bilinir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.