İçeriğe atla

Poglavnik

Fausto Veranzio'nun (Faust Vrančić) 1595'te yayınlanan Dictionarium quinque linguarum adlı sözlüğü, Poglavnik kelimesinden "Dalmaçyalı" (Hırvatça) bir kelime olarak bahseder. (4. sütunda üstten 5.)

Poglavnik, II. Dünya Savaşı Hırvat hareketi Ustaše'nin ve 1941 ile 1945 yılları arasında Hırvatistan Bağımsız Devleti'nin lideri olan Ante Pavelić tarafından kullanılan unvandı.

Etimoloji ve kullanımı

Sözcük ilk olarak Fausto Veranzio tarafından Latince prensps kelimesi için Hırvatça bir terim olarak derlenen 16. yüzyıldan kalma bir sözlükte kaydedilmiştir.[1]

Vladimir Anić'in Rječnik hrvatskoga jezika'sına (Hırvatça Sözlük) ve Hırvat Ansiklopedik Sözlüğü'ne göre, sözcük poglavit sıfat biçiminden gelir ve bu sözcük gevşekçe 'ilk ve en önemli' veya 'saygın, asil, onurlu' olarak tercüme edilebilir. Sıfat, Hırvatça po- önekinin ve Proto-Slav kelime kök glava 'kafasının' bir bileşimidir.

Faşist rejim tarafından kullanıldığı için (başlangıçta "baş" veya "şef" anlamına gelen, ancak 1930'lardan önce nadiren kullanılan) unvan, Pavelić ile eş anlamlı hale geldiğinden ve olumsuz çağrışımlar aldığından, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bugün orijinal anlamında hiçbir zaman kullanılmamaktadır.[2]

Modern Hırvatça'da kullanılan diğer etimolojik olarak yakından ilişkili kelimeler "poglavar" ("devlet başkanı" veya "şef" olarak tercüme edilir, devlet başkanları için kullanılır) ve "poglavica" (kabile lideri anlamında "şef" olarak çevrilir).

Siyasi rolü ve bağlamı

Ante Pavelić, "Poglavnik" unvanını ilk olarak 1930'da İtalya'da sürgündeyken örgütün kuruluş tüzüğünde Ustaşa hareketinin en yüksek lideri için resmi unvan olarak belirtildiğinde kullanmaya başladı. O zamanki adı Hırvatça "isyancılar" anlamına gelen ancak modern kullanımda orijinal anlamını da kaybeden örgüt, o dönemde Hırvatistan Yugoslavya Krallığı'nın bir parçasıyken, silahlı mücadele yoluyla bağımsız bir Hırvat ulus-devleti yaratmaya çalışan bir hareket olarak örgütlendi.

1941'de Yugoslavya'nın işgali ve Hırvatistan Bağımsız Devleti (Hırvatça başlangıç adı NDH ile anılır) adlı kukla devletin kurulmasının ardından, unvan Pavelić için kullanılmaya devam edildi ve anlamı "yüce lider'' olarak evrimleşti. Bu nedenle unvan genellikle Führer (kendisi Benito Mussolini'nin Duce unvanından sonra modellenen Adolf Hitler tarafından kullanılır) gibi o sırada kullanılan diğer etno-politik liderlik unvanlarıyla karşılaştırılır ve eşdeğer kabul edilir. Sonuç olarak, "Poglavnik" bazen İngilizce kaynaklarda "Führer" olarak çevrilir.[3]

Hukuki olarak, unvanı taşıyan kişinin tam rolü ve işlevi, hiçbir zaman anayasada veya Bağımsız Hırvatistan Devleti'nin varlığı sırasında kabul edilen başka herhangi bir mevzuatta resmi olarak şart koşulmamıştır. Mayıs 1941'den Ekim 1943'e kadar NDH resmen bir krallıktı[4][5] ve resmi devlet başkanı, Kral ilan edilen bir İtalyan Prensi olan Kral II. Tomislav'dı.[6][7][8] yani Ante Pavelić (ve buna ek olarak "Poglavnik" unvanı) fiili olarak ülkenin Başbakanıydı. İtalya'nın Eylül 1943'te II. Dünya Savaşı'ndan çıkışının ardından Pavelić devlet başkanlığına eşdeğer bir rol üstlenirken Nikola Mandić resmen NDH Başbakanı olarak atandı. Böylece Eylül 1943'ten 8 Mayıs 1945'te devletin feshedilmesine kadar geçen süre içinde Devlet Başkanı ünvanı alınabilirdi.

Unvanın resmi rolü ne olursa olsun, Pavelić, Bağımsız Hırvatistan Devleti'nin varlığı boyunca kararname çıkarma ve hükûmet bakanlarını atama konusunda sınırsız yetkiye sahipti. Devletin varlığı 1945'te sona erdiğinden, unvan hiçbir zaman halef tarafından talep edilmedi. Pavelić'in savaş sonrası sürgünü sırasında 1959'da Madrid'de ölümüne kadar gayri resmi olarak bir takma ad olarak kullanılmaya devam etti ve o zamandan beri onunla eşanlamlı hale geldi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; hrcak isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  2. ^ "poglavnik". Hrvatski jezični portal (Hırvatça). 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2011. 
  3. ^ "1941 Resolutions of El-Hidaje in Bosnia and Herzegovina as a Case of Traditional Conflict Transformation" (PDF). European Journal of Economic and Political Studies: 76. February 2010. OCLC 664122357. 23 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ Hrvatski Narod (newspaper)16.05.1941. no. 93. p. 1.,Public proclamation of theZakonska odredba o kruni Zvonimirovoj (Decrees on the crown of Zvonimir), tri članka donesena 15.05.1941.
  5. ^ Die Krone Zvonimirs, Monatshefte fur Auswartige Politik, Heft 6(1941)p. 434.
  6. ^ Sainty. "Royal House of Italy". European royal houses. 15 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  7. ^ Hrvoje Matković, Designirani hrvatski kralj Tomislav II. vojvoda od Spoleta. Povijest hrvatskotalijanskih odnosa u prvoj polovici XX.st. (Designated Croatian king Tomislav II. Duke of Spoleto. History of Croatian-Italian relationships in first half of the 20th century), Zagreb 2007.
  8. ^ Genocide in Yugoslavia. 1995. s. 238.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan</span> Balkanlarda bir ülke

Hırvatistan, resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti (Hırvatça: Republika Hrvatska

<span class="mw-page-title-main">Boşnakça</span>

Boşnakça, Boşnaklar tarafından kullanılan Sırp-Hırvatçanın standartlaştırılmış bir çeşidi. Boşnakça, resmiyette Bosna Hersek'in ana dili kabul edilen üç dilden birisidir, diğer iki dil ise Hırvatça ve Sırpçadır. Ayrıca Sırbistan, Karadağ, Kuzey Makedonya ve Kosova'da da azınlıkça bilinen bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan tarihi</span>

Hırvatistan tarihi, bugünkü Hırvatistan topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Ante Pavelić</span>

Ante Pavelić, Hırvat faşist siyasetçi. II. Dünya Savaşı'nda Almanya ve İtalya'nın uydusu olan Hırvatistan Bağımsız Devleti'nin başkanlığını yaptı. Savaşın ardından Nazi kaçış yolları sayesinde Arjantin'e kaçabilmiştir, ömrünün kalan günlerini işlediği savaş suçlarından dolayı yargılanmadan sığındığı Franco İspanyası'nda tamamlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bağımsız Hırvatistan Devleti</span>

Bağımsız Hırvatistan Devleti, II. Dünya Savaşı sırasında Yugoslavya'nın Nazi Almanyası tarafından işgali üzerine kurulan kukla devlettir. NDH'nin kuruluşu 10 Nisan 1941'de Zagreb'de ilan edildi. Almanlar Bosna, Hersek ve Srem'i Hırvatistan'a bağlayarak Ustaşa lideri Ante Paveliç'in yönetiminde faşist bir rejim kurdular. Hırvat faşistler Bağımsız Hırvatistan Devleti'nde çok sayıda Sırp, Yahudi ve Çingene nüfusunu öldürerek ortadan kaldırdılar.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Hırvatistan'daki Yahudilerin tarihi 3. yüzyıla kadar dayanmasına rağmen 10. yüzyıl ve 15. yüzyıla kadar az bilgi bulunur. II. Dünya Savaşı'ndan evvel 20,000 kişilik cemaatin hemen hemen hepsi Holokost'ta yok edildi. Savaştan sonra sağ kalanların yarısı İsrail'e göç ederken 2500 Yahudi Hırvatistan'da yaşamayı tercih etti. Bu rakam tahmini bir rakam olup 1500 kişilik Zagreb Yahudi cemaatinin %80'i karışık evliliklerin çocukları olduğu hesaba katıldığında bu nüfusun daha da fazla olduğu düşünülür. Holokost'tan kurtulanların torunlarının çoğunun dede veya ninelerinden sadece bir tanesi Yahudidir.

II. Dünya Savaşı'nda Sırplara yönelik zulüm, 1941-1945 yılları arasında Faşist ve Nazi destekli unsurların Sırplar'a karşı yürüttüğü etnik temizlik uygulamasıdır. Belgrad Üniversitesi Profesörü Ljubodrag Dimic'in yayınladığı incelemedeki rakamlara göre Sırp tarafının toplam kaybı 1.000.000'dur. Hırvatistan Bağımsız Devleti, Sırp halkın büyük çoğunluğunu Ortaçağ Engizisyonu yöntemleriyle öldürdü. Papa XII. Pius, Zagreb başpiskoposu Alojzije Stepinac, Saraybosna başpiskoposu Ivan Šarić, reis-ül ulema Fehim Spaho, Zagreb müftüsü Ismet Muftić, Kudüs Baş Müftüsü Muhammed Emin el-Hüseyni ve başka Katolik-Müslüman din adamları, NDH'deki katliamları desteklediler. II. Dünya Savaşı boyunca Ustaşa rejimi sırasında 700.000 Sırp'ı öldürmüş, 400.000'i göç etmek ve 250.000'i de Katolik olmak zorunda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hrvatska radiotelevizija</span>

Hrvatska radiotelevizija ya da Hırvat Radiotelevizyon, Hırvat Kamu yayın kurumudur. Uydunun yanı sıra yerel verici ağı üzerinden de çeşitli radyo ve televizyon kanallarını işletmektedir. HRT üç ortak şirkete bölünmüştür: Hırvat Radyosu, Hırvat Televizyonu ve üç orkestrayı ve bir koroyu içeren Müzik Prodüksiyonu.

<span class="mw-page-title-main">Džafer-beg Kulenović</span>

Dr Džafer-beg Kulenović NDH en yüksek rütbeli Bosnalı biri olarak, Hırvatistan Bağımsız Devleti (NDH) 1941 ve 1945 yılları arasında Başkan Yardımcısı oldu. Yugoslav Müslüman Örgütü'nde 1939-1941 yılları arasında Başkan Yardımcısı görevinde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Tomislav</span> Hırvatistan kralı

Tomislav, Orta Çağ'da Hırvatistan hükümdarı. 910-925 yılları arası dük olan Tomislav, 925-928 yılları arası kral unvanı almış ve Hırvatistan'ın ilk kralı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Slavonya Krallığı</span> 1868-1918 yılları arasında hüküm süren krallık. Habsburg Monarşisine bağlı Hırvatistan ve Slavonya krallıkların birleşmesi ile kurulmuştur

Hırvatistan-Slavonya Krallığı, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na bağlı özerk bir krallık idi. 1868 yılında Hırvat-Macar Uzlaşması sonucunda Hırvatistan ve Slavonya krallıklarının birleşmesiyle kurulmuştur. Krallık Avusturya-Macaristan İmparatoru tarafından "Hırvatistan-Slavonya Kralı" unvanıyla yönetilmekteydi ve yardımcı olarak kral tarafından bir ban atanmaktaydı. 1918 yılında I. Dünya Savaşı'nın sonunda bağımsızlığını ilan ederek Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti'ni oluşturan unsurlardan biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan madalya ve nişanları</span> Vikimedya liste maddesi

Hırvatistan madalya ve nişanları, 1991 yılında Hırvatistan'ın bağımsızlığını ilan etmesinden sonra oluşturuldu. 1995'ten beri cumhuriyetin en üst düzey yetkilileri tarafından eklenen birkaç madalyanın yanı sıra on sekiz ana ödül vardır.

<span class="mw-page-title-main">Vjekoslav Vrančić</span> Arjantinli siyasetçi (1904-1990)

Vjekoslav Vrančić Yugoslavya'da II. Dünya Savaşı sırasında Hırvatistan Bağımsız Devletinde farklı görevlerde bulunan üst düzey bir Hırvat Usta görevlisiydi. Bildiriden sonra, Dışişleri Bakanlığı'nda Ustaşa Genel Sekreteri olarak görev yaptı. 1942'de Ante Pavelić'in İtalyan İkinci Ordusu'na elçi oldu. Bu görevde Çetnik temsilcileri Jevđeviċ, Grđiċ ve Kraljeviċ ile müzakerelere girdi.

<span class="mw-page-title-main">Slovakya'daki Hırvatlar</span> Slovakyadaki 850 kişilik azınlık Hırvat topluluğu

Hırvatlar, Slovakya'da 2001 nüfus sayımına göre 850 kişiyi temsil eden etnik bir azınlık olmasına rağmen, nispeten büyük ölçüde Hırvat topluluğu 3500'e kadar insanı barındırabilir. Hırvat azınlığın Slovak Azınlıklar Konseyi'nde bir üyesi vardır.

Stara Gradiška, II. Dünya Savaşı sırasında Hırvatistan'daki en kötü şöhretli toplama ve imha kamplarından biriydi. Kamp özel kadınlar ve çocuklar Sırp, Yahudi ve Roman etnik kökenliler için inşaat edilmiştir. 1941'de Hırvatistan'ın Bağımsız Devleti'nin (NDH) Ustaše (Ustasha) rejimi tarafından Stara Gradiška köyü yakınlarındaki Stara Gradiška hapishanesinde Jasenovac toplama kampının beşinci alt kampı olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat-Rumen-Slovak dostluk beyannamesi</span>

Hırvat-Rumen-Slovak dostluk beyannamesi, İkinci Dünya Savaşı sırasında Bağımsız Hırvatistan Devleti, Slovak Cumhuriyeti ve Romanya Krallığı arasında Macar genişlemesi karşı yapılmış ortak dostluk ilanıdır. Romanya Mareşali Ion Antonescu, bazı Mihver Devletleri arasında diplomasi çalışmalarına girişti ve ittifakı Mayıs 1942'de kurdu. Birlik, Küçük Antant'a benziyordu.

<span class="mw-page-title-main">Siegfried Kasche</span> Alman siyasetçi (1903-1947)

Siegfried Kasche, Nazi Almanyası'nın Bağımsız Hırvatistan Devleti büyükelçisi ve Nazi Partisi'nin paramiliter kanadı Sturmabteilung'un (SA) Obergruppenführeriydi. Kasche, Reichskommissariat Moskowien'in önerilen hükümdarıydı, ancak Reichskommissariat gerçekleşemedi. 7 Haziran 1947'de Yugoslavya'da savaş suçlarından idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat milliyetçiliği</span>

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

<span class="mw-page-title-main">Za dom spremni</span>

Za dom spremni! Hırvat Ustaşa hareketi tarafından İkinci Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir selamdı. Faşist veya Nazi selamı Sieg heil'in Ustaşa eşdeğeriydi.

Hırvatistan hükümdarları listesi, Hırvatistan Krallığı'nın yerli etnik ve yöneten hanedanlara mensup Hırvatistan hükümdarlarının listesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.