İçeriğe atla

Podcast

Podcast dinlenen bir telefon

Podcasting, çoğunlukla dizi hâlindeki sayısal ses ve dijital medya ürünlerinin (radyo programları, videolar vs.) internet üzerinden -genellikle bildirim yoluyla- bilgisayar ve taşınabilir cihazlara (cep telefonu, tablet vs.) indirilebilecek şekilde yayınlanması. Bu şekilde indirilmiş dosyalara ise podcast denir.[1]

Podcast sözcüğü 2000'li yıllarda "iPod" sözcüğündeki pod (küçük kapsül) ve "broadcast" (yayın) sözcüklerinden oluşturulmuştur.[1] Podcastlar ilk defa iPod için geliştirilmiş olmakla birlikte podcast tabiri günümüzde sadece iPod için kullanılmaz.

Podcast sisteminin internetten bir programın ses ya da video kaydını indirmekten farkı 'feed' kullanılması ve böylece her yeni bölümü özel yazılımların izleyerek otomatik olarak yükleniyor olmasıdır.[] Podcast sistemi sayesinde amatör radyo/televizyon programlarına abone olunarak herhangi bir zamanda, herhangi bir cihazla izlenebilir.

Çalışma ilkesi

Newsfeed (haber bildirimi) piktogramı

Podcasting, çevrimiçi yayının üyelik gibi yollarla kullanıcılara ulaştırılmasıdır. Birçok podcast, MP3 ve görüntü dosyaları biçimlerinde olup RSS protokolüyle yayınlanır. Podcasting, kullanıcılarının herhangi bir zamanda kullanabildikleri dergi ya da belgesel gibi eğitici yönü olan yayınların hepsini içine almaktadır. Bu elemanlardan farkı duyma ve görme yoluyla iletilmesidir.

Podcasting'in ortaya çıkışındaki amaç bireylerin kendi dinletilerini dağıtmalarıydı.

Hızla ve çok fazla yolla genişleyen alan günümüzde özellikle eğitim, tanıtım gibi alanlarda ve hatta emniyetten sorumlu kurumların dahi güvenlik amaçlı kullanımına girdi. Eğitim alanındaki işleviyle podcasting, öğrencilerin ve öğretmenlerin herhangi bir zaman ve yerde bilgiyi paylaşmalarını sağlayabilmektedir. Bu özelliğinden dolayı uzaktan eğitimdeki yeri önemlidir.

Teknik bilgiler

Podcast, bir oynatıcı için dağıtılan uygun ses ya da görüntü dosyasıdır. Kullanıcılar abonelik yöntemiyle bir dizi podcast'e ulaşabilir. Podcast'in kalbinde RSS (really simple syndication) özellikleriyle birlikte, XML (extensible markup language) dosyası yer almaktadır. Bu dosya ulaşılabilir olan tüm ögelerin ve bölümlerin listesini barındırmaktadır. İçinde yer alan toplayıcı program, düzenli olarak kayıtlı dosyaları örneklenip yeni bölümleriyle otomatik olarak güncelleştirmektedir. Podcast'in gezici bir enstrüman ile dinlenebilmesi (PDA, cep telefonu, bilgisayar) onu etkin bir öğrenme aracı hâline getirmektedir.

Kullanım alanları

Yengeç Nebulası hakkında bir NASA podcastı

Podcastların eğlence amaçlı kullanımı dışında eğitim amaçlı ve iş amaçlı kullanımı da yaygınlaşmaktadır. Örneğin öğrencilerin çeşitli dersleri podcast olarak takip etmesi ya da iş dünyasında çeşitli verilerin podcastlar sayesinde takibi mümkündür.

Avantajları

  • Herhangi bir zamanda izleme veya dinleme
  • Tekrar izleme veya dinleme
  • Ücretli veya ücretsiz abonelik sistemi sayesinde yeni bölümlere kolay erişim
  • İnternete bağlanan herhangi bir cihaz üzerinden kolayca yayın yapabilme
  • Çabuk değişen verilerin sık sık güncellenebilmesi

Tarihçe

Kullanıcıların çoğu tarafından online bir günlük gibi kullanılan blogların popülerleşmesi ve yaygınlaşması okuyucuların blogları düzenli bir şekilde takip etmelerini zorlaştırınca Dave Winer tarafından geliştirilen RSS feed teknolojisi, kullanıcının takip ettiği bloglarda bir güncelleme olup olmadığını kontrol edip eğer varsa yeni veriyi otomatik olarak kullanıcının bilgisayarına indirerek bu konuya büyük bir kolaylık getirdi. Zamanla insanlar bloglarında ses kayıtları kullanmaya ve herhangi bir konudaki düşüncelerini daha hızlı daha efektif bir şekilde paylaşmaya başladılar. Bu blog kullanımının büyük bir parçası oldu ve insanlar bu dosyaları indirip dinlemeye başladılar.

2001 yılı itibarıyla podcasting için teorik olarak bütün bileşenler hazırdı fakat podcast kavramı ancak 2003 yılında RSS feed kullanımıyla ses dosyalarının (özellikle mp3 formatında) otomatik olarak indirilip taşınabilir müzik çalarlara aktarılması ihtiyacı doğunca ortaya çıktı. 2001 – 2003 yılları arasında ses dosyalarının internet üzerinden paylaşımı ve taşınabilir müzik çalarların kullanımı oldukça yaygınlaşmıştı. 2003 yılında Dave Winer radyo sunucusu arkadaşı Christopher Lydon için RSS feedleri mp3 dosyaları içerecek şekilde geliştirmişti ve Christopher Lydon NPR'daki programının ses dosyalarını web blogundan RSS feed yoluyla dinleyicilerine ulaştırıyordu. Bu otomasyon bloglardaki ses dosyaları için büyük bir kolaylıktı.

Adam Curry bir sonraki aşamada iPodder isimli bir program yazarak RSS feed yardımıyla indirilen ses dosyalarının Apple firmasının meşhur müzik çaları iPod'lara senkronize edilmesini, yani otomatik olarak aktarılmasını sağladı. Podcasting bu gelişmeyle birlikte resmen doğmuş oldu. Böylece insanlar iPodlarını ve Adam Curry'nin yazdığı scripti kullanarak sevdikleri bloglardaki ses dosyalarını istedikleri zaman istedikleri yerde dinleyebiliyorlardı ve bunun için ekstra bir uğraş da gerekmiyordu.

Podcast isminin ortaya çıkışı ise yazar Ben Hammersley'nin The Guardian'da 12 Şubat 2004'te yayınladığı makaleye dayanıyor. Bu konuda çok kesin bir bilgi olmamasına rağmen podcast isminin bilinen ilk kullanılışı bu makalededir. Ben Hammersley podcast ismini tahmin edilebileceği gibi iPod ve broadcast (yayın) kelimelerini bütünleştirerek yaratmıştı.[2]

2005 yılında New Oxford American Dictionary editörleri ”podcasting”i yılın kelimesi seçtiler ve anlamını "bir radyo yayını veya benzer bir programın internetten şahsi bir sesçalara indirilebilen dijital kaydı" olarak tanımladılar.[3]

Öncüler

Podcast kişisel kullanımda olan bloglara hitab ettiği için çok kısa bir sürede yaygınlaşmıştır ve bulucularıyla, birkaç ilk kullanıcısı dışında fazla öncü insana sahip değildir. Benimsenmesi ve yaygınlaşması kullanım kolaylığı dolayısıyla çok hızlı olmuştur. Podcastingin ortaya çıkışında da bahsedildiği gibi aslan payı Adam Curry'ye aittir.[] Podcast kavramının hayata gelişinden sonraki ilk kullanımlarında ise Stephen Dowes'un ve Christopher Lydon'un öncülük etmiştir. 2003 yılının Haziran ayında Stephen Dowes Ed Radio programına RSS feed ile topladığı MP3 dosyalarını tek bir feede dönüştürerek müzik çalarlara aktarılmasının bir canlandırmasını yapmıştır. 2003 yılının Eylül'ünde ise Dave Winer'ın arkadaşı Christopher Lydon kendi radyo programı için podcastler hazırlamıştır. Adam Curry'nin iPodder scriptiyle birlikte podcast herkesin kullanımına girmiştir.

Podcasting öncüleri podcast kavramını ortaya çıkan insanlar arasından da bir tartışma konusu. Adam Curry podcast keşfini oldukça sahiplenmişe benziyor. İnternette yayınlanan bir habere göre (daha sonra bu Adam Curry tarafından da doğrulanmıştır) Adam Curry kendine ait bir IP adresinden Wikipedia'daki Podcasting makalesindeki Stephen Dowes'un podcastingin yaygınlaşmasındaki rolünü anlatan bir cümleyi silmiş ve bir cümleyi de podcastingi kendisinin bulduğunu belirtecek şekilde değiştirmiştir. Wikipedia'daki spam filtreleri IP adresini kötü amaçlı kullanımları engellemek için kaydettiğinden değişikliği yapan IP adresinin Adam Curry adına kayıtlı olduğu ortaya çıkmıştır.[]

Yaygınlaşması

Podcast'in yaygınlaşmasında iki kilit etkenin rolü olduğunu görülür. Birincisi Apple'ın iTunes yazılımının 2005'in 2. yarısında çıkan sürümüne podcast desteği koyması, ikincisi ise internet kullanıcılarının kendi radyo programlarını podcast teknolojisi ile internete koymaları.[]

Apple iPodların çok hızlı bir şekilde yaygınlaşması ve taşınabilir müzikçalarlar arasında en popüler olan haline gelmesiyle birlikte iTunes'un podcast desteği podcastingi yüzbinlerce insana doğrudan tanıtmış oldu. Ellerinde zaten iPodları ve iTunes yazılımını yükleyebilecek bir bilgisayarı olan insanlar podcasting için gerekli tüm donanıma da sahiplerdi ve bu sayede podcasting dünyasına hızlı bir giriş yaptılar.

İnternetin yaygın olarak kullanılmaya başlamasıyla, internet üzerinden yapılan radyo yayınları fazlasıyla popüler hale geldi. Yalnız insanların radyo yayınlarını duyurmaları ve yayın sırasında yayını dinleyebilecek insanlar bulmaları büyük bir problemdi. Radyo programlarının podcastleri çıkmaya başlayınca bu problem ortadan kalktı ve insanlar radyo programlarını parça parça bir biçimde istedikleri zaman istedikleri yerde internet erişimi olmaksızın dinleyebilir hale geldiler. Bunu fark eden yenilikçi radyo programcıları bu konunun üstüne gittiler ve podcastlerin bu konudaki başarısı bir anlamda podcasting isminin radyo programlarıyla anılmasını sağladı.[]

Türevleri

Video podcasts

Vodcast, Podcast üzerinden video sunmaktır. Bu özellik podcast'e en son olarak gelmiştir.

Podcasts uygulamaları

Kaynakça

  1. ^ a b podcast 17 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dictionary.com. Erişim: 6 Ekim 2012.
  2. ^ [1] 13 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Guardian.co.uk
  3. ^ [2] 15 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Oup.com

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Blog veya Weblog teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri şeyleri, kendi istedikleri şekilde yazan insanların oluşturabildikleri, günlüğe benzeyen web siteleridir. Genellikle güncelden eskiye doğru sıralanmış yazı ve yorumların yayınlandığı, web tabanlı bir yayını belirtir. Çoğunlukla her gönderinin sonunda yazarın adı ve gönderi zamanı belirtilir. Yayıncının seçimine göre okuyucular yazılara yorum yapılabilir. Yorumlar, blog kültürünün çok önemli bir dinamiğidir; bu sayede yazar ve okuyucular arasında iletişim sağlanır. Bunun dışında, geri izleme (trackback) mekanizmasıyla, belirli bir yazı hakkında yazılan diğer yazıların belirlenebilmesi de mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Winamp</span>

Winamp, Time Warner şirketine bağlı AOL tarafından satın alınan Nullsoft adına tescilli ve yine bu firma tarafından geliştirilen kişiselleştirilebilir, kişisel bilgisayar ve Android aygıtları için çoklu ortam oynatıcısıdır. Winamp skin adıyla bilinen dış görünüm ve plug-in adıyla bilinen eklentileriyle kullanıcıların isteklerine göre kişisel hale getirilebilmesiyle dikkat çekmiştir.

iTunes Apple yazılımı

iTunes, Apple şirketinin ürettiği, Mac OS X, Windows 2000, Windows XP, Windows Vista ve Windows 8 altında çalışabilen ücretsiz bir film ve müzik oynatıcı, ortam oynatıcısı, internet radyosudur. 9 Ocak 2001 yılında sunulmuştur. C++ dilinde yaratılmıştır. Müzik oynatmaktan, arşiv organize etmeye, hatta film ve müzik satın almaya kadar pek çok özelliği vardır. MacOS ve Microsoft Windows işletim sistemlerini çalıştıran kişisel bilgisayarlarda dijital müzik ve video indirme işlemlerini yürütmek, müzik indirmek ve düzenlemek için kullanılır.sayar Mac OS 9 için 2.0.4 sürümünden itibaren geliştirilmesi durdurulmuştur. iTunes Store, iPhone, iPad ve iPod Touch'da da mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">PlayStation Portable</span> video oyunu konsolu-PsP

Sony PlayStation Portable ya da kısaca PSP, Sony'nin Japonya'da 12 Aralık 2004'te, Amerika'da 24 Mart 2005'te çıkardığı taşınabilir oyun konsoludur. Geliştirilmeye açık olmamakla beraber homebrew adı verilen yazılımların çalıştırılmasına Sony tarafından destek verilmemektedir. Bu duruma rağmen oyuncular PSP'de Super Mario Bros. gibi oyunların oynanabilmesi için çeşitli emülatörler geliştirmiştir. Yeni sürümü PlayStation Vita PSP kadar başarılı olamamış ve Sony'nin el konsolu yatırımlarını bitirmesine neden olmuştur. Konsola bu yazılımların oyun olan versiyonları Minis adı ile oyunculara sunulmuştur. Oyun oynamanın yanı sıra müzik dinleme, film izleme gibi aktiviteleri yapabilmeyi sağlayan el konsolu, yazılımın yükseltilmesi ile internete bağlanmaya da olanak sağlamaktadır. Müzik dinlemek için şarkıları hafıza kartına yüklemek gerekir. Filmler ve oyunlar ise UMD denilen diskler sayesinde hafıza kartlarına yüklenebilmektedir. Bununla birlikte kablosuz internet bağlantısı sayesinde internet siteleri de ziyaret edilebilmektedir. PSP arayüz olarak XMB arayüzünü kullanmaktadır. Konsol online desteğini 2021 yılında kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yle</span> televizyon kanalı

Yleisradio Oy, Yle olarak kısaltılır, Türkçe dilinde Fin Yayın Şirketi, 1926'da kurulan, Finlandiya'nın ulusal kamu yayıncılığı şirketidir. %99,99'i Finlandiya devletine ait olan ve Finlandiya'da yaklaşık 3.200 kişiye istihdam sağlayan bir anonim şirkettir. Yle, örgütsel özelliklerinin çoğunu, büyük ölçüde model aldığı İngiliz muadili BBC ile paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İnternet</span> elektronik iletişim ağı

İnternet, bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağıdır. TDK, internet sözcüğüne karşılık olarak genel ağı önermiştir. İnternet yerine zaman zaman sadece net sözcüğü de kullanılır.

iPod Nano Appleın üretimi durdurulan taşınabilir medya oynatıcıları

iPod Nano, Apple tarafından üretilen ve pazarlanan taşınabilir medya oynatıcısıdır. 2005 yılında piyasaya sürülmüştür. iPod Shuffle ve iPod Classic'in bazı özelliklerine sahiptir. iPod Shuffle gibi flaş bellek kullanmaktadır ve iPod Classic gibi 2 inch QVGA ekran ve "Click Wheel"a sahiptir. Tanıtımı yapıldığından beri 4 kez geliştirilmiştir.

iPod Shuffle

iPod Shuffle Apple tarafından üretilip pazarlanan dijital mp3 çalardır. iPod serisinin en küçük modelidir. 11 Ocak 2005'te Macworld Conference & Expo fuarında "Life is random" sloganı ile tanıtılmıştır. Flash bellek kullanılan ilk iPod'dur. 2. jenerasyonunun ağırlığı 15 gramdır. 2. jenerasyon Shuffle,iPod Classic 5. jenerasyon ve iPod nano 2. jenerasyon ile birlikte Eylül 2006'da tanıtılmıştır. 11 Mart 2009'da 3. jenerasyon iPod Shuffle tanıtılmıştır.Bu yeni jenerasyonun ağırlığı 10.7 gramdır. iPod Shuffle Apple'ın ürettiği en küçük iPod'dur.

iPod Touch Apple tarafından geliştirilen taşınabilir müzik ve video oynatıcı

iPod Touch, Apple tarafından tasarlanıp üretilen taşınabilir medya çalar, kişisel dijital asistan ve Wi-Fi mobil platformdur. 5 Eylül 2007'de The Beat Goes On sloganıyla piyasaya sürülmüştür. iPod Touch çoklu dokunamatik ekran, grafiksel kullanıcı arayüzü ve diğer iPod'ların özelliklerini içermektedir. 8,16,32 ve 64 GB'lık flash bellek kullanan çeşitleri mevcuttur. İnternet özelliğinde Safari internet tarayıcısı kullanmaktadır ve kablosuz olarak iTunes Store'a ve App Store'a erişilebilmektedir. İkinci nesil iPod Touch'ta dış ses kontrol düğmesi, gömme hoparlör, siyah dış hatlar, Nike+iPod özelliği ve Bluetooth desteği bulunmaktadır. Bu özellikler 9 Eylül 2008 tarihinde Let's Rock Event'ın açılış töreninde basına açıklanmıştır. 10 Mayıs 2022 tarihinde iPod Touch'un üretimi durdurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">GarageBand</span>

GarageBand Apple Inc. tarafından geliştirilen, kullanıcılara müzik veya podcast oluşturmalarını sağlayan, OS X ve iOS için bir dizi dijital ses işleme istasyonudur. iTunes, iMovie, iDVD, iWeb ve iPhoto ile birlikte iLife yazılım paketinin parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nokia N73</span>

Nokia N73 Nokia'nın 2006 yılının 2. çeyreğinde piyasaya sürdüğü, işletim sistemi Symbian OS 9.1, S60 3. edisyon olan telefon. N73-1 ve N73-2 olmak üzere iki farklı çeşidi vardır. 2. çeşidinde birinci sürümünden farklı olarak müzik kısayol tuşu atanmıştır.

iPhone OS 2 2008 mobil işletim sistemi

iPhone OS 2, iPhone OS'un (iOS) ikinci sürümüdür. İlk kez 11 Temmuz 2008 yılında tanıtılmıştır. Bu sürüm App Store üzerinden üçüncü parti uygulamaları desteklemek için yaratıldı. iPhone OS 2.2.1 iPhone OS 2'nin son versiyonu oldu. 1.x tabanında çalışan cihazlar bu sürüme yükseltilebilir. iPhone OS 2-nin en farklı özelliği App Store oldu. Sürüm iPhone, iPod Touch ve yeni iPhone 3G modelinde bulundu. Bu özellik tanıtılmadan önce, cihaz üzerinde özel uygulamalar yüklemek için tek yol Apple kesinlikle tavsiye etmediği ve desteklenmeyen jailbreaking aracılığıyla idi. Sonuç olarak App Store'da yüklenebilir uygulamaların miktarı o zamandan beri önemli ölçüde büyüdü. 2011 yılında Apple tarafından sürümün desteklenmesine son verildi.

iPhone OS 3 2009 mobil işletim sistemi

iPhone OS 3 iOS sürümünün Apple tarafından yaratılan ve geliştirilen 3. versiyonudur. İlk 3.0 versiyonu 17 Haziran 2009 yılında tanıtılmıştır. 3 Nisan 2010 yılında iPad için 3.2 versiyonu tanıtıldı ve sürüme hem de "iOS 3" adı verildi. Sürüm iPhone (1.nesil), iPod Touch ve yeni iPhone 3G modelinde bulundu. iPhone OS 3 sürümünün bazı özelliklerinden Turn-by-turn navigasyon, kesme, kopyalama ve yapıştırma, projektör ve uygulama satın alma özellikleri idi. Sürümün orijinal iPhone ve iPod Touch üzerinde desteklenen son versiyonu iPhone OS 3.1.3 2 Şubat 2010 yılında, son versiyonu 3.2.2 ise 11 Ağustos 2010 yılında tanıtıldı. 2012 yılında Apple tarafından sürümün desteklenmesine son verilmiştir.

iOS 4 2010 mobil işletim sistemi

İOS 4, iOS sürümünün Apple tarafından yaratılan ve geliştirilen 4. versiyonu. İlk 4.0 versiyonu 21 Haziran 2010 yılında tanıtılmıştır.İşte bu sürümden başlayarak Applenin tüm sürümleri "iOS" adını almaya başladı.Bu sürüm iPod Touch kullanıcıları için para ödemek zorunda kalmayan ilk sürüm oldu.Sürüm güncelleme özelliği ile yanı sıra, birçok yeni yeteneğe sahip olması ile, bir önceki sürümlerden farklı oldu. iOS 4.0 merakla beklenen çoklu görev özelliği destekleyen, geliştiriciler için 1500 API-ye sahip olacaklarını açıklandı. Ancak iPhone (1.nesil) ve iPod touch (1.nesil) kullanıcıları için bu sürüm geçersiz oldu.Yeni sistem ilk kez iPhone 3G, iPhone 3GS, iPhone 4 ve iPod Touch modellerinde desteklendi. iOS 4.1 sürümünde Game Center adında yeni bir uygulama ekledi, ancak iPhone 3Gde mevcut değildir.Bu sürüm kendi sınıfında en üstün ve en güvenilir sürümlerden biri olmuştur.2013 yılında iOS 4-ün desteklenmesi durdurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Zune 4, 8, 16</span>

Zune 4, Zune 8 ve Zune 16 Microsoft tarafından geliştirilen taşınabilir medya yürütücüsüdür. Önceki modellerden farklı olarak, Microsoft Windows sisteminde çalışır.Zune 80, 120 ile birlikte Zune serisinin ikinci nesil modelleridir, ilk önce 2 Ekim 2007'de duyurulmuş ve 13 Kasım 2007'de Amerika'da ve 13 Haziran 2008'de Kanada'da sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tüketici elektroniği</span>

Tüketici elektroniği, genel olarak evlerde günlük kullanıma yönelik elektronik veya dijital ürünlerdir. Genellikle, inovasyonlar, eğlence için kullanılan cihazlar, gadget, aksesuar, haberleşme ile ev ofisi ürünlerini kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nokia 6233</span>

Nokia 6233 Nokia tarafından 2005 yılının dördüncü çeyreğinde piyasaya sunulan ve Nokia 6000 serisi'ne ait cep telefonu idi. Seri 40 sisteminde çalıştı. Nokia 6230 modelinin devamı, Nokia 6120 classic ve Nokia 6500 classic modelinin öncülüdür.

<span class="mw-page-title-main">İnternet radyosu cihazı</span> donanım aygıtı

İnternet müzik oynatıcısı olarak da adlandırılan bir İnternet radyosu cihazı, İnternet radyo istasyonlarından veya bir ev ağından medya akışını alabilen ve oynatabilen bir donanım cihazıdır.

Internet Explorer 7 ve sonrası sürümlerde ile Windows Vista ve sonrası işletim sistemlerinde bulunan Windows RSS Platform, RSS beslemelerinin Windows uygulamaları tarafından işlenmesi ve yönetilmesine olanak sağlayan bir platformdur. Internet Explorer'daki RSS desteği de Windows RSS Platformu üzerine kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">CD ripper</span>

CD Ripper, CD kopyalayıcı, CD yakalayıcı veya CD çıkarıcı, bir kompakt diskteki Compact Disc Digital Audio (CD-DA) biçimindeki ham dijital sesi WAV veya MP3 gibi standart bilgisayar ses dosyalarına dönüştürerek kopyalayan bir yazılımdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.