İçeriğe atla

Pleiades (mitoloji)

Pleiades (Yunanca: Πληιόνης) Yunan mitolojisinde Artemis'in arkadaşları olan, Titan Atlas ve deniz perisi (nemfi) Pleione'nin yedi kızına verilen ad. Bunların yedisi de sonradan yıldız halini aldı. Burçları, ekinlerin olgunlaşma zamanı ve deniz mevsiminde görünürdü. Kalypso, Hyas, Hyadeler ve Hesperidler'in kız kardeşleridirler.

Etimoloji

Sözcük görünüşte anneleri olan "Pleione"nin adından türemiştir ve "Pleione'nin kızları" anlamına gelmektedir. Bununla birlikte, yıldız kümesinin adı muhtemelen daha önceden vardı ve Pleione miti bunu açıklamak için oluşturuldu.[1] Başka bir izahata göre Pleiades kavramı, yıldız kümesinin Akdeniz'deki yelken açma mevsimini başlatmadaki önemi nedeniyle "πλεῖν" (plein, "yelken açmak") kelimesinden türemiştir.[2]

Yedi Kız Kardeş

Ülker, yani bu yedi ilahi kız kardeşin güzel olduklarına inanılırdı. Güzellikleri nedeniyle Olympos'lu bazı tanrılarla ilişkileri de olmuştur. Ülker, yani yedi kız kardeş şunlardır:

  • Maia (veya Maya)(Μαῖα), yedi Ülker'in en yaşlısı ve en güzeli, Zeus'tan Hermes'in annesi.
  • Elektra (Ἠλέκτρα), Zeus'tan Dardanus ve İasion'un annesi.
  • Taygete (Ταϋγέτη), Zeus'tan Lakedaimon'un annesi.
  • Alcyone (Ἀλκυόνη), Poseidon'dan Hyrieus'un annesi.
  • Celaeno (Κελαινώ), Poseidon'dan Lycus ve Eurypylus'un annesi.
  • Sterope (veya Asterope)(Στερόπη), Ares'ten Oenomaus'un annesi.
  • Merope (Μερώπη), yedi Ülker'in en genç olanı. Orion ona kur yapmıştır. Diğer efsanelere göre ise Sisyphus ile evlenip bir fani olmuş, Sisyphus'a birçok oğul evlat vermiştir. Bu yüzden yıldızı en sönük olanıdır.

Merope dışında Ülkerlerin hepsi tanrılara eş olmuştur.

Bazı efsanelerde bahsedilen kız kardeşlerden Merope'nin kaybı, Pleiades yıldız kümesindeki yıldızlardan birinin çıplak gözle bakılırken gözden kaybolmasını simgelemektedir.[3][4]

Astronomide

Pleiades yıldız kümesinin Gökyüzündeki görünümü Boğa'nın omuzundaki bir damga biçimindedir. Boğa'nın boynuzları, Hyades'den sola aşağıya Arabacı'ya doğru uzanır.

Kaynakça

  • Kohn, Rachael (October 10, 2004). "The Seven Stars of the Pleiades". Australian Broadcasting Corporation. Retrieved 2007-05-01. (İngilizce)
  • Lorgeoux-Bouayad, Laetitia (2012). "Le mystère des étoiles aux sept voies". Bulletin de l'Association Guillaume Budé (in French) (2): 75–99. doi:10.3406/bude.2012.6949 (Fransızca)
  • Mitoloji Sözlüğü, Azra Erhat, Remzi Kitabevi, ISBN 978-975-14-0391-9

Dipnotlar

  1. ^ Robin Hard, The Routledge Handbook of Greek Mythology (London: Routledge, 2004), p. 518.
  2. ^ Pleiad, n." OED Online. Oxford University Press, December 2014. Web. 20 January 2015.
  3. ^ The Pleiades in mythology 10 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Pleiade Associates, Bristol, United Kingdom, Erişim tarihi: 7 Haziran, 2012
  4. ^ Marusek, James A., Did a Supernova cause the Collapse of Civilization in India? 20 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ekim 28, 2005

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunan mitolojisi</span> Antik Yunanların oluşturduğu mitlerden oluşan mitoloji

Yunan mitolojisi, Antik Yunanistan'da dünyanın yaratılışı, tanrı, tanrıça ve kahramanların hayatı hakkındaki söylence ve öğretileri içermekle kalmayıp aynı zamanda Eski Yunan dininin gövdesini oluşturmaktadır. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hâllerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için o dönemin sanatındaki ipuçlarını bile toplar.

<span class="mw-page-title-main">Athena</span> Yunan mitolojisinde zeka, sanat, strateji, ilham ve başarı tanrıçası

Athena, Yunan mitolojisinde zekâ, sanat, strateji, ilham ve barış tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde Minerva ile eşit kabul edilir. Babası Tanrıların başı Zeus, annesi ise Zeus'un ilk karısı olan hikmet tanrıçası Metis'tir. Sembolleri, kalkan, mızrak, zeytin dalı ve baykuştur. Mızrak savaşı, zeytin dalı barışı, gök gözlü baykuş da bilgeliği temsil eder. Athena, Atina kentinin baş tanrıçası ve koruyucusudur, kent ismini de ondan almıştır. Athena ve sembolize ettiği karakterler birçok kültürde benzer formlarda bulunur. Athena ayrıca Troya savaşında Akhaların yardımına koşup tahta atın yapılmasına yardım etmiştir. Athena özel bir kalkan taşır. Bu kalkan Aegis olarak isimlendirilmiştir. Kalkanın üzerinde, değişik süslemelerle birlikte Medusa'nın başının resmi bulunur. Bu kalkanın önünde en güçlü ordular bile bozguna uğrar. Zeus'un en sevdiği kızı olduğu için Zeus'un yıldırımlarını da bir tek o kullanabilir. Gigantlar arasındaki karşıtı Enceladus'dur.

<span class="mw-page-title-main">Zeus</span> Yunan mitolojisinde en güçlü ve önemli; göklerin şimşeklerin ve gök gürültülerinin tanrısı

Zeus, "Tanrıların ve İnsanların Babası" ve Yunan mitolojisinde en güçlü ve önemli tanrıdır. Roma'da Jüpiter olarak da bilinir. Göklerin, şimşeklerin ve gök gürültülerinin tanrısıdır. Çoğu zaman elinde bir şimşek ile resmedilmiştir. Bereket ile özdeşleşmiştir, yağmur ondan beklenir. Titan Kronos'un ve eşi Rhea'nın en küçük çocuğu ve oğludur. Tanrıça Hera'nın kocasıdır. Simgesi şimşeğin yanında boğa, kartal ve meşe ağacıdır. Aynı zamanda tanrıların kralı olduğu için taht ve asa ile de sık sık betimlenir. Ayrıca Athena'nın ona hediyesi olan Aegis'in de taşıyıcısıdır. Zeus'un en eski kült ve bilicilik merkezi Yunanistan'daki Dodona antik şehirdir. Habercisi oğlu Hermes'tir. Gigantlar arasındaki karşıtı Kral Porphyrion'dur.

<span class="mw-page-title-main">Prometheus</span> Yunan mitolojisinde insanı yaratan karakter, titan

Yunan mitolojisi'nde, Prometheus veya Promete Titan ateş tanrısıdır. Prometheus en çok tanrılara ateşi çalarak meydan okumasıyla ve ateşi teknoloji, bilgi ve uygarlık biçiminde insanlığa vermesiyle tanınır. Efsanenin bazılarında, insanlığın çamurdan yaratılması ile de anılır. Prometheus zekâsı ve insanlığın şampiyonu olmasıyla tanınır, ve genellikle insanî sanatların ve bilimlerin yazarı olarak da görülür. Bazen Deukalion'un babası, Tufan'ın kahramanı olarak tanıtılır.

<span class="mw-page-title-main">Medusa</span> mitoloji

Medusa, Yunan mitolojisinde gözlerine bakanı taşa çevirdiğine inanılan yılan saçlı, keskin dişli, dişi canavar. Gorgon kardeşlerden tek ölümlü olandır. Bu yüzden insanların kahramanı Perseus tarafından öldürülebilmiştir. Perseus, Graeae'nin ona verdiği ayna ile Medusa'ya bakabilmiş ve böylece kafasını taşa dönüşmeden kesebilmiştir. Bazı kaynaklar ise Hermes'in (Merkür) ona verdiği orak ve Athena'nın verdiği ayna ya da kalkan ile onu öldürdüğünü söyler. Sağ taraftaki kanı zehirlidir sol tarafında panzehiri vardır. Kafasını kestikten sonra Medusa'nın boynundan denize sıçrayan iki damla kandan Chrisaor ve Pegasus doğmuştur. Bazı kaynaklarda kafası kesildiğinde Medusa'nın hamile olduğu yazar. İki çocuğun da babası "Deniz Tanrısı Poseidon"dur. Bir diğer kaynak ise Medusa'nın boynundan fışkıran her bir kan damlasının yılanlara dönüştüğünü söylemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ülker (yıldız kümesi)</span> yıldız kümesi

Ülker veya Süreyya, Boğa takımyıldızının kuzeybatısında orta yaşlı, sıcak B-tipi yıldızlardan oluşan bir açık yıldız kümesi asterizmidir. Yaklaşık 444 ışık yılı uzaklığıyla Dünya'ya en yakın yıldız kümelerinden biridir. Ayrıca, Dünya'ya en yakın Messier nesnesidir ve gece gökyüzünde çıplak gözle görülebilen en belirgin yıldız kümesidir. Aynı zamanda NGC 1432 yansıma bulutsusu ve bir HII bölgesine de ev sahipliği yaptığı gözlemlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Burçlar</span> Zodyak üzerinde yer alan on iki takımyıldıza verilen ortak ad

Astrolojide burçlar, ekliptiğin iki yanında, aşağı yukarı 10 derece genişliğinde, içinde Güneş'in ve gezegenlerin döndüğü zodyak kuşağı ile belirlenir. Ekliptik, dünyadan bakan birinin gözüktüğü şekliyle Yeryüzünün Güneş çevresinde bir yılda çizdiği görünür yörüngesinden başka bir şey değildir; diğer bir deyişle yer-merkezli sistemin bir verisidir

<span class="mw-page-title-main">Rea</span> mitolojik karakter

Rhea, Gaia ve Uranos'un kızıdır. Tanrıların anası ve Dağlık bölgelerin tanrıçası olarak bilinir. Önceleri çoğunlukla Gaia ve Kybele ile eş tutulurken sonradan, Olimpos Dağı'nda yaşamamasına rağmen, Olimpian tanrı ve tanrıçalarının anası sayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Taurus (takımyıldız)</span>

Taurus ya da Boğa takımyıldızı, zodyak kuşağı takımyıldızlarından biridir. "Taurus" adı Latincede "boğa" anlamına gelir. Boğa, kuzey yarımkürede çıplak gözle dahi seçilebilecek kadar göze çarpan bir takımyıldızdır. Batısında "Koç", doğusunda "İkizler", kuzeyinde "Kahraman" ve "Arabacı", güneydoğusunda "Avcı", güneyinde "Irmak" ve güneybatısında "Balina" takımyıldızlarıyla çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Scorpius (takımyıldız)</span>

Scorpius ya da Akrep takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Zodyak kuşağında yer alır ve batısında Terazi, doğusunda Yay takımyıldızları yer alır. Güney gökkürede, Samanyolu merkezine yakın, geniş bir takımyıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Boötes (takımyıldız)</span>

Boötes ya da Çoban takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan birisidir. Batlamyus'un bahsettiği 44 takımyıldızdan da birisidir. Boötes genelde "Ayı Terbiyecisi" olarak tasvir edilir, çünkü Ursa Major ve Ursa Minor takımyıldızlarına yukarıdan bakar gibidir. Dünyadan görünen en parlak üçüncü yıldız olan Arcturus'u barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Orion (mitoloji)</span>

Orion, Yunan mitolojisi'nde yer alan dev bir avcı.

<span class="mw-page-title-main">Poseidon</span> Yunan mitolojisinde denizler tanrısı

Poseidon (Ποσειδῶν), Yunan mitolojisinde yer alan denizler ve depremler tanrısı. Kronos ile Rheia'nın oğlu. Zeus ve Hades'in kardeşi. Roma mitolojisi'nde Neptün (Neptunus) olarak bilinir.

Yunan mitolojisinde Europa Argos Yunan kökenli bir Fenike prensesi ve Girit Kralı Minos'un annesiydi. Avrupa kıtasına onun adı verilmiştir. Zeus tarafından boğa şeklinde kaçırılmasının hikâyesi bir Girit hikâyesiydi; Klasikçi Károly Kerényi'nin belirttiği gibi, "Zeus ile ilgili aşk hikayelerinin çoğu, onun tanrıçalarla evliliklerini anlatan daha eski hikayelerden kaynaklanmaktadır. Bu özellikle Europa'nın hikayesi için söylenebilir."

<span class="mw-page-title-main">Titanomahia</span>

Titanomakhia veya Titanlar Savaşı,, Yunan mitolojisinde, insanların yaratılışından önce iki ilahî ırk arasında Titanlar ve Olimposlular 11 yıl sürmüş savaşlara verilen isimdir. Titanların merkezi Othrys Dağı, Olimposluların ise Olimpos Dağı'dır. Tanrıların Savaşı veya Titan Savaşı olarak adlandırıldığı da olmuştur. Bu savaş, Zeus'un babası Titan Kronos'a karşı Uranüs'un çocukları Kykloplar ve Hekatonkheirleri yer altından kurtarmasıyla başlar. Zeus Kronos'un karnından daha önce Kronos tarafından tek lokmada yutulmuş olan Poseidon, Hades, Demeter, Hera, Hestia'yı çıkartır. Hekatonheirler ve kykloplar Zeus'a minnettar kalırlar ve ona yakıcı şimşekleri ve ateşi hediye ederler. Böylece Zeus gücüne güç katmıştır. Kronos'u yenmiştir. Ateşe sahip olan ilk eril tanrıdır.

<i>Percy Jackson & Olimposlular: Şimşek Hırsızı</i> 2010 yapımı Chris Columbusun yönettiği Kanada-Amerika yapımı filmi

Percy Jackson & Olimposlular: Şimşek Hırsızı, 2010 yapımı, Chris Columbus'un yönettiği Kanada-Amerika yapımı filmdir. Filmin başrollerinde Logan Lerman, Brandon T. Jackson, Alexandra Daddario, Jake Abel, Rosario Dawson, Steve Coogan, Uma Thurman, Catherine Keener, Kevin McKidd, Sean Bean ve Pierce Brosnan yer alır. Hikâye Rick Riordan'ın aynı isimli kitabından uyarlanmıştır. Konusu; babası mitolojik Yunan tanrısı Poseidon, annesi ise sıradan birisi olan Percy'nin başından geçenler anlatılıyor. Zeus, en güçlü silahı olan şimşeğinin çalınması üzerine bunu Percy'nin çaldığını ve geri vermesi gerektiğini aksi hâlde savaş başlayacağını söyler. Percy'nin, şimşeği çalmadığını ispatlamak için şimşeği bulmaktan başka çaresi kalmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asteria</span>

Asteria Yunan mitolojisinde Titan Koios ile Titanis Phoebe'nin kızı ve bununla birlikte Apollon ve Artemis'in annesi olan Leto'nun kardeşidir. Titan Perses'ten tanrıça Hekate'yi doğurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alcyone (yıldız)</span>

Alcyone, Boğa takımyıldızında yer alan bir yıldız sistemidir. Güneş'ten yaklaşık 440 ışık yılı uzaklıkta, yaklaşık 100 milyon yaşında genç bir küme olan Ülker açık kümesinin en parlak yıldızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Elektra (Ülker)</span>

Yunan mitolojisinde Elektra, Atlas ve Pleione'nin yedi kızı olan Pleiades'ten biridir. Semadirek adasında yaşamıştır. Zeus'tan Dardanos ve Iasion adında iki oğlu olmuştur.

Pleione Yunan mitolojisinde bir Okeanid nympha'dır ve Pleiadların annesidir. Pleione, adının anlamı "sayıyı artırmak" olduğundan, sürülerin çoğaltılmasına liderlik ederdi.