Platformizm
| Siyaset serisinden |
| Anarşist Komünizm |
|---|
 |
Platformizm, sıkı bir şekilde koordine edilmiş bir anarşist federasyon yaratmayı amaçlayan anarşist-komünist bir organizasyon teorisidir. Temel özellikleri arasında ortak bir taktik çizgi, birleşik siyasi politika ve kolektif sorumluluk taahhüdü bulunmaktadır.
Platformizm, Rus anarşist hareketinin algılanan düzensizliğine yanıt olarak Peter Arshinov tarafından ilk geliştirilmiştir. Bu teoriye göre, işçi sınıfını huzursuz etmek, eğitmek ve organize etmek amacıyla "anarşistlerin genel bir birliği" kurulmalıdır. Platformizm, mevcut kitlesel örgütler, örneğin sendikalar gibi, içinde çalışarak onları toplumsal bir devrim aracına dönüştürmeyi savunmaktadır.
Tarihçe
Öncüler
Platformizmin kökenleri, özellikle Mikhail Bakunin'in "organizasyonel ikirciklilik" teorisindeki örgütlenme prensiplerine kadar uzanır. Bakunin, anarşistlerin kendi devrimci örgütlerini oluşturmalarını önerdi; bu örgütler devlet ve kapitalizme karşı işçileri isyana teşvik edecek ve bir toplumsal devrim devleti, gönüllü birlikler federasyonu ile değiştirdikten sonra siyasi partiler tarafından devletin yeniden yapılanmasına karşı harekete geçecektir.[1][2]
Platform'un en doğrudan öncüsü, 1919 yılında Makhnovshchina'nın Askeri Devrimci Konseyi tarafından kabul edilen Ukrayna Devrimci İsyan Ordusu'nun Taslak Bildirgesi'dir. Taslak Bildirgesi, Bolşevik hükûmetine karşı "Üçüncü Devrim" çağrısında bulunuyor ve özgür sovyetler rejimi kurmayı hedefliyordu.[3] Bu devrimin çekirdeği olarak Ukrayna Devrimci İsyan Ordusu'nu merkez alıyor ve örgütün tüm üyeleri karar alma sürecini yürütecekti. 1921 yılında Makhnovistler, Nestor Makhno'nun kendisinin Bonapartizm ile suçlandığı bir başka Bildiri yayınladı ve anarşizm öncülüğünde bir sendika sistemi şeklinde proletarya diktatörlüğünü ilan etti.[4][5]
Bu arada, başlangıçta gevşek bir örgütlenme olarak kurulan Anarşist Örgütler Nabat Konfederasyonu, sonradan platformizme öncü olarak tanımlanan bir yapıya dönüştü. Konfederasyon, birleşik bir politika ve yürütme komitesi olan sıkı bir yapıya sahip oldu ve bir üye daha sonra bunu platformizme öncülük eden bir yapı olarak nitelendirdi.[6]
Oluşum
Sürgüne kaçtıktan sonra, Rus ve Ukraynalı anarşistler, sürekli düzensizliğin Devrim sırasında yenilgiye yol açtığını düşünerek anarşist hareketin yeniden yapılandırılmasını talep etmeye başladılar.[7] Anarşist komünistler arasında, Peter Arshinov, yeniden yapılanmanın en önde gelen savunucusuydu.[8]
20 Haziran 1926 tarihinde, Anarşistlerin Genel Birliği Organizasyon Platformu (Taslak) Delo Truda'da yayınlandı ve giriş bölümü Peter Arshinov tarafından kaleme alındı.[9] Anarşizmin amacının devrimle birlikte devletsiz ve sınıfsız bir toplum yaratmak olduğu düşünüldüğünde, Platform, işçi sınıfını eğitmek ve sınıf bilincini artırmak için Anarşistlerin Genel Birliği'nin kurulmasını önerdi.[10] Bu Genel Birlik, teorik birlik, taktik birlik ve kolektif sorumluluk prensiplerine göre organize edilecekti ve kolektif eylemlilik[11] ve siyasi politikaları koordine eden bir yürütme komitesi tarafından yönetilecekti.[12]
Eleştiriler
Platform, Delo Truda grubunun bir toplantısında ilk olarak sunulmuş, katılımcılar arasında Bulgar, Çinli, Fransız ve İtalyan anarşistler de bulunmaktaydı. Toplantıda Arshinov, belgenin uluslararası anarşist hareketin "güçlerini toplaması" için bir yol olarak tanıttı.[13] Nestor Makhno tarafından desteklenmesine rağmen, Arshinov'un Platformu o dönemdeki çoğu önemli anarşist tarafından karşı çıkıldı. Sebastien Faure liderliğindeki Fransız anarşistler, belgeyi Rusya-merkezli olarak eleştirdi ve Fransa'daki madde koşullarına uygulanamaz olarak değerlendirdi.[14] Sonraki yıllarda, Faure'ün Platformizmi reddeden ve daha gevşek bir organizasyon lehine olan Anarşist Sentez, anarşist hareketi "sentezci" ve "platformistler" olarak bölmeye katkıda bulundu.[15][16]
Platform'un en sert eleştirmenleri arasında Volin, Senya Fleshin ve Mollie Steimer yer alıyordu. Onlar, Platformu bir anarşist siyasi parti kurma girişimi olarak kınayarak, bunun kaçınılmaz olarak bir polis devletinin oluşumuna yol açacağından korktular. Arshinov ise Platformunun aslında anarşist prensiplere uygun olduğunu iddia ederek, bilinçli bir şekilde zorlamaktan kaçındığını ve merkeziyetçiliği koruduğunu belirtti.[17] Tartışma aynı zamanda daha kişisel bir hal aldı ve Makhno ile Arshinov, Volin'i eleştirdi ve bu da Platform'un diğer eleştirmenlerinden, Alexander Berkman dahil, Makhno'yu militarist ve Arshinov'u Bolşevik olarak kınayan tepkileri çekti.[18]
1930'ların başlarında Platformizm fikirlerini savunduktan sonra, Arshinov Komünist Parti'ye katıldı ve Sovyetler Birliği'ne[19] geçerek Büyük Temizlik sırasında ortadan kayboldu. Nestor Makhno ise 1934 yılında öldü ve Platform'un önemli savunucuları olmadan kaldı. Bununla birlikte, Platform'un hem muhalifleri hem de kalan destekçileri, Makhno'nun cenazesinde barıştılar.[20] Volin, Makhno'nun anılarının yayınlanmasını üstlendi ve onun ölümünden sonra yıllar içinde anılar yayımlandı.[21]
Kaynakça
- ^ Darch 2020, s. 143; Graham 2018, s. 330.
- ^ Graham 2018, ss. 330-331.
- ^ Schmidt 2013, ss. 61-62.
- ^ Schmidt 2013, ss. 62-63.
- ^ Darch 2020, s. 75.
- ^ Schmidt 2013, s. 66.
- ^ Avrich 1971, ss. 238-239; Darch 2020, s. 140; Malet 1982, ss. 163-164, 190; Schmidt 2013, s. 60; Skirda 2002, s. 120.
- ^ Avrich 1971, s. 241; Skirda 2002, ss. 122-123.
- ^ Darch 2020, s. 143; Skirda 2002, s. 122, 124.
- ^ Darch 2020, ss. 143-144.
- ^ Darch 2020, s. 143; Schmidt 2013, s. 61; Skirda 2002, ss. 124-125.
- ^ Avrich 1971, s. 241; Malet 1982, s. 190; Schmidt 2013, s. 61.
- ^ Skirda 2002, s. 124.
- ^ Avrich 1971, ss. 241-242; Darch 2020, s. 144; Malet 1982, ss. 163-164, 190-191.
- ^ Schmidt 2013, s. 63.
- ^ Darch 2020, s. 144; Skirda 2002, s. 124.
- ^ Avrich 1971, ss. 241-242.
- ^ Avrich 1971, ss. 242-243.
- ^ Avrich 1971, ss. 243; Darch 2020, s. 145; Malet 1982, ss. 163-164, 191.
- ^ Darch 2020, s. 145; Malet 1982, ss. 164, 191-192.
- ^ Malet 1982, s. 190.
Daha fazlası için
- Arshinov, Peter; Makhno, Nestor; Mett, Ida; ve diğerleri. (2006) [1926]. The Organizational Platform of the General Union of Anarchists. McNab, Nestor tarafından çevrildi. Delo Truda. 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023 – The Nestor Makhno Archive vasıtasıyla.
- Balius, Jaime (1978) [1938]. Towards a Fresh Revolution. Friends of Durruti Group. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023 – The Anarchist Library vasıtasıyla.
- Fontenis, Georges (1953). Manifesto of Libertarian Communism. Libertarian Communist Federation. 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023 – The Anarchist Library vasıtasıyla.
- Makhno, Nestor; Malatesta, Errico (1927–1930). About the Platform. McNab, Nestor tarafından çevrildi. 16 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2023 – The Anarchist Library vasıtasıyla.
Dış bağlantılar
- Anarkismo.net 29 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Beş kıtada 30'dan fazla platformist ve spesifikist örgüt tarafından yönetilen çok dilli anarşist haber sitesi
| Gelenekler | Anarşist komünizm • Anarko-feminizm • Anarko-sendikalizm • Bireyci anarşizm • Dayanışmacı sendikacılık • Agorizm • Hristiyan anarşizmi • Kolektivist anarşizm • Anarko-kapitalizm • Yeşil anarşizm • Anarko-ilkelcilik • İsyancı anarşizm • Postyapısalcı anarşizm • Sıfatsız anarşizm • Kripto anarşizm |  |
|---|---|---|
| Anarşistler | Adolph Fischer (1858–1887) • Aleksandros Grigoropulos (1993–2008) • Alexander Berkman (1870–1936) • Alfredo M. Bonanno (1937– ) • Anselmo Lorenzo (1841–1914) • Auguste Vaillant (1861–1894) • Benjamin Tucker (1854–1939) • Bhagat Singh (1907–1931) • Sacco ve Vanzetti (1888–1927) • Buenaventura Durruti (1896–1936) • Carlo Cafiero (1846–1892) • Carlo Giuliani (1978–2001) • Colin Ward (1924–2010) • Daniel Guérin (1904–1988) • Dyer Lum (1839–1893) • Edward Abbey (1927–1989) • Élisée Reclus (1830–1905) • Émile Armand (1872–1963) • Emile Henry (1872–1894) • Émile Pouget (1860–1931) • Emma Goldman (1869–1940) • Errico Malatesta (1853–1932) • Ettore Aguggini (1902–1929) • Fernand Pelloutier (1867–1901) • Ferdinando Nicola Sacco (1891–1927) • Francisco Ascaso Abadía (1901–1936) • Gün Zileli (1946– ) • Henry David Thoreau (1817–1862) • Jacques Ellul (1912–1994) • Jaroslav Hašek (1883–1923) • Johann Joseph Most(1846–1906) • John Zerzan (1943– ) • Joseph Déjacque (1821–1864) • Juan García Oliver (1901–1980) • Jules Bonnot (1876–1912) • Karim Landais (1980–2005) • Lev Tolstoy (1828–1910) • Lucy Parsons (1853–1942) • Luigi Fabbri (1877–1935) • Luigi Galleani (1861–1931) • Lysander Spooner (1808–1887) • Marius Jacob (1879–1954) • Max Stirner (1806–1856) • Mikhail Bakunin (1814–1876) • Murray Bookchin (1921–2006) • Murray Rothbard (1926–1995) • Nestor Mahno (1888–1934) • Noam Chomsky (1928– ) • Paul Avrich (1931– 2006) • Pyotr Kropotkin (1842–1921) • Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) • Ravachol (1859–1892) • Sante Geronimo Caserio (1873–1894) • Sébastien Faure (1858–1942) • Ugo Fedeli (1898–1964) • Volin (1882–1945) • Voltairine de Cleyre (1866–1912) • William Godwin (1756–1836) | |
| Tarihte anarşizm | ||
| Anarşist teori | Anarşist ekonomi • Anarşizm ve kapitalizm • Anarşizm ve Marksizm • Anarşist hukuk • Anarşist sembolizm • Karşılıklı yardımlaşma • Özyönetim • Post-sol anarşizm • Toplumsal devrim | |
| Kültür ve anarşizm | ||
| Ülkelere göre anarşizm | ||
