İçeriğe atla

Piyangotepe Katliamı

Piyangotepe Katliamı
Tarih16 Mayıs 1979
Saat22.45
Konumİncirli, Keçiören, Ankara
Sonuç
Can kaybı7
Yaralı2 (Ağır yaralı)
Şüpheli
  • Ali Bülent Orkan
  • Nurullah Akdoğan
  • Erol Türkmen
  • Kimliği tam olarak tespit edilemeyen kişi

Piyangotepe Katliamı, 16 Mayıs 1979'da Ankara'nın İncirli Mahallesi'nde (günümüzde Keçiören'e bağlı) genellikle solcuların gittiği bir kahvehanenin sağ görüşlü militanlar tarafından basılarak 7 kişinin ölümü ve 2 kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan katliam. Sanıklardan Ali Bülent Orkan, 12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edildi.

Katliam

16 Mayıs 1979'da Ankara'nın günümüzde Keçiören ilçesine bağlı Piyangotepe semtindeki Refik Saydam Caddesi'nde genellikle sol görüşlü kişilerin bulunduğu Çelik Kıraathanesi, başlarına çorap geçirmiş sağ görüşlü Ali Bülent Orkan, Nurullah Akdoğan, Erol Türkmen ve kimliği tam olarak tespit edilemeyen Hasan adlı militanlar tarafından basıldı. Militanlar, kahvede bulunanların yere yatmalarını istediler. O sırada kıraathanede bulunan 20 kişi yere yattı. Saldırganlar, kapının kenarından içeriye doğru yerde yatanların üzerlerine rastgele ateş açtılar ve bunun sonucunda Hüsamettin Kurban, Tuncay Sarıkaya, Mızrap Ali Taşkın, Erdoğan Doğan, Müslüm Doğan, Mehmet Turan ve Ahmet Turan adlarında 7 kişi öldü. 2 kişi ise ağır yaralandı. Saldırganlar bir taksiye binip kaçtılar.

Yargılama

31 Mayıs 1979 günü Ankara Emniyet Müdürlüğünden yapılan açıklamada, sanıkların olaydan önce ve sonra çeşitli öldürme, yaralama ve ırza geçme olaylarına da karıştıkları belirtildi. Ankara Emniyet Müdürlüğü, olayı şöyle aktardı:

"Soygunda kullanılan Rıza Tüfekçi'ye ait 06 AT 126 plakalı taksi, SBF önünde müşteri olarak binen Nurullah Akdoğan ve 'Hasret' takma adlı Erol Türkmen tarafından gasbedilmiş, şoför Bayındır Barajı'na götürülerek bir ağaca bağlanmıştır. Aynı otomobil ile Kırşehir Cezaevi firarisi Hüseyin Bozkurt takma adını kullanan Ali Bülent Orkan ve kimliği belirlenemeyen bir kişi ile Çelik Kıraathanesi'ne gelmişlerdir. Bu arada Akdoğan otomobilde beklemiş, diğer silahlı üç kişi, ellerinde çeşitli olaylarda kullandıkları belirlenen üç adet 14'lü tabanca ile yere yatırdıklarına ateş açmışlardır."[1]

Katliamın asıl sanığı Ali Bülent Orkan, 12 Ekim 1980'de İzmir'de yakalandı.[2]

Sanıklardan Erol Türkmen, 17 Ekim 1980 günü Ankara'da Başkomiser Hikmet Sökmener'in evini bastı ve Sökmener'in eşi Bilgen Sökmener'i yaraladı, Sökmener'in 12 yaşındaki kızını ise öldürdü. Olay sonrası polis ekiplerinin kendisini sıkıştırmaları üzerine Türkmen, kafasına sıkarak intihar etti.[3]

Ali Bülent Orkan, Ankara Sıkıyönetim 1 Numaralı Askerî Mahkemesi'nde idam istemiyle yargılandı ve 24 Haziran 1981'de idama mahkûm oldu. Askerî Yargıtay Daireler Kurulu, 25 Şubat 1982'de idamı onayladı. Danışma Meclisinde de kabul edilen karar, son olarak Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren başkanlığındaki Millî Güvenlik Konseyinin 11 Ağustos 1982 günü yapılan 112. birleşiminde onayladı. Orkan, 13 Ağustos 1982'de Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'nde asılarak idam edildi.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Cumhuriyet gazetesi, 24 Eylül 1980: 'Piyangotepe Katliamı' sanıklarının yargılanmasına bugün başlanıyor". 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Cumhuriyet gazetesi, 15 Ekim 1980: PİYANGOTEPE KATLİAMININ 1. SANIĞI SAĞ EYLEMCİ ORKAN YAKALANDI". 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Cumhuriyet gazetesi, 23 Ekim 1980: DİĞER SANIK ANKARA'DA BİR KOMİSERİN EVİNE SİLAHLI BASKIN DÜZENLENDİKTEN SONRA İNTİHAR ETTİ". 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Millî Güvenlik Konseyi, 112. Birleşim, 11 Ağustos 1982" (PDF). 24 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sivas Katliamı</span> 1993te Türkiyede yaşanmış bir katliam

Sivas Katliamı, Sivas Olayları, Madımak Katliamı ya da Madımak Olayı, 2 Temmuz 1993 tarihinde Sivas'ta düzenlenen Pir Sultan Abdal Şenlikleri sırasında Madımak Oteli'nin radikal İslamcı bir grup tarafından yakılması ve çoğunluğu Alevi 33 yazar, ozan, düşünür ile 2 otel çalışanının yanarak ya da dumandan boğularak ölümü ile sonuçlanan olaylardır.

Mustafa Pehlivanoğlu, Türk Ülkücü militan. 10 Ağustos 1978'de dört kahvehaneyi otomatik silahla tarayıp 5 kişiyi öldürdüğü, 12 kişiyi yaraladığı iddia edilerek yargılandı ve 18 Ekim 1979'da idama mahkûm edildi. 12 Eylül Darbesi'nden sonra cezası infaz edildi. 1980-1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Hıdır Aslan, Devrimci-Yol militanı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir. Ayrıca Türkiye'de idam edilen son kişidir.

Bahçelievler Katliamı, 8 Ekim 1978 günü Ankara'nın Bahçelievler mahallesinde Türkiye İşçi Partisi üyesi Latif Can, Efrahim Ezgin, Hürcan Gürses, Osman Nuri Uzunlar, Serdar Alten, Faruk Erzan ve Salih Gevence isimli gençlerin öldürüldüğü olaydır.

Necdet Adalı, Türk Marksist militan. 10 Temmuz 1977'de kahvehane basıp iki kişiyi öldürdü. Yargılandı ve 2 Ekim 1979'da idama mahkûm oldu. Cezası 12 Eylül Darbesi'nden sonra infaz edildi. 12 Eylül Askerî İdaresi tarafından idam edilen 15'i sol görüşlü 48 mahkûmdan biridir.

Türkiye Cumhuriyeti'nde ölüm cezası, 1984'ten bu yana uygulanmamaktadır ve 2004'te kaldırılmıştır. Ölüm cezası önce 2001'de savaş tehdidi ve terör suçları hâlleri dışındaki suçlar için kaldırılmış, 3 Ağustos 2002'de "savaş ve çok yakın savaş tehdidi hâllerinde işlenmiş suçlar hariç" şartı ile kaldırılmıştır. 7 Mayıs 2004 tarihli 5170 sayılı Kanun ile Anayasa'dan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmış, 14 Temmuz 2004 tarihli 5218 sayılı Kanun ile Türk Ceza Kanunu'ndan ölüm cezaları ile ilgili maddeler çıkarılmış, böylece ölüm cezası Türk Hukuku'ndan tamamen kaldırılmıştır.

Maraş Katliamı veya Maraş Olayları, 19 Aralık ile 26 Aralık 1978'de Kahramanmaraş'ta meydana gelen Aleviler'e, Kürtler'e ve solculara yönelik katliamdır. Yedi gün süren olaylar sırasında iddianameye göre 111 kişi öldürüldü. Aleviler'e ait 559 ev yakıldı, 290'a yakın iş yeri tahrip edildi. 23 yıl süren davalar sonunda 22 kişi idam, 7 kişi müebbet hapis, 321 kişi de 1-24 yıl arasında hapis cezası aldı. Katliamda önemli rol oynayan 68 kişiye ise ulaşılamadı. 12 Eylül Darbesi'ne sebep olan olaylardan biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya Önge'nin öldürülmesi</span> Jandarma eri

Zekeriya Önge, Türk asker. 12 Eylül Darbesi öncesi askerliğini er olarak yaptığı Ankara'da 2 Şubat 1980 günü gerçekleştirilen bir eyleme müdahale ederken Halkın Kurtuluşu örgütü militanı Erdal Eren tarafından açılan ateş sonucu yaralanmasının ardından hastaneye kaldırılırken yolda ölmüştür. Kalaslar arasında gizlenen silahlı Erdal Eren, ellerini havaya kaldırarak teslim olmuş, yargılanmış ve 19 Mart 1980 tarihinde idama mahkûm edilmiştir. 12 Eylül Darbesi'nden sonra karar onaylanmış ve 19 yaşındaki Erdal Eren idam edilmiştir.

Türkiye'de sağ-sol çatışması, 1968 yılında başlayıp 12 Eylül 1980 Darbesi'ne kadar süren bir siyasal şiddet sürecidir. Sağcı ve solcuların mahalleleri kapatması, katliamlar, sokaklarda kim tarafından işlendiği bilinmeyen cinayetler ve bombalı saldırılar nedeniyle süreç bazı kesimler tarafından "örtülü iç savaş" ve "küçük çaplı iç savaş" olarak da adlandırılmaktadır.

Balgat Katliamı, 10 Ağustos 1978'de Ankara'nın Balgat semtinde genellikle sol görüşlü kişilerin gittiği dört kahvehaneye Mustafa Pehlivanoğlu ve diğer Ülkücüler tarafından bir otomobilden otomatik silahlarla yaylım ateşi açılması sonucu 5 kişinin öldüğü saldırı. Katliamın faillerinden Mustafa Pehlivanoğlu, 12 Eylül Darbesi'nden sonra idam edildi.

Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne giden süreç ; Türkiye'de siyasi, ekonomik, sosyal krizlerin yaşandığı ve 4.250'den fazla kişinin öldürüldüğü dönemdir. "Örtülü iç savaş" ve "küçük çaplı iç savaş" olarak da tanımlanmıştır.

Karageçit Köyü Katliamı, 8 Kasım 1984 tarihinde, Siirt'in Eruh ilçesine bağlı Karageçit köyüne PKK militanlarının saldırısı sonucu 5'i kadın 4'ü çocuk 9 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sivilin öldüğü ve PKK'nın ilk kitlesel sivil saldırısı olduğu iddia edilen bir katliamdır. Bu hadise, PKK'nın aynı köye gerçekleştirdiği üç saldırıdan ikincisidir.

Ali Aktaş (Ağtaş), Türk Marksist militan. 9 Haziran 1980 gecesi sağ görüşlü Sulhi Adsoy'u öldürme suçundan mahkûm olmuştur. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Serdar Soyergin THKP-C mensubu Türk Marksist militan. 14 Eylül 1980'de fraksiyon ayrılığı sebebiyle İGD'li Erdoğan Polat'ı öldürdü, kaçmaya çalışırken Tank Yüzbaşı Bülent Angın'ın da içinde bulunduğu güvenlik güçleriyle çatıştı, Yüzbaşı Angın öldürüldü. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980-1984 arasında idam edilen 17'si sol görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Fikri Arkan Türk Ülkücü militan. 14-15 Ekim 1978 gecesi arkadaşı Kemal Özdemir ile birlikte sol görüşlü Veli Güneş ve Halim Kaplan'ı öldürdü. Yargılandı ve idama mahkûm oldu. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Cengiz Baktemur, Türk ülkücü militan. 20 Şubat 1980'de Malatya Doğanşehir Cumhuriyet Halk Partisi Gençlik Kolları Başkanı Hasan Doğan'ı öldürdü. Yargılandı ve idam cezasına çarptırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Cevdet Karakaş, Türk Ülkücü militan. 3 Ocak 1980'de sol görüşlü öğretmen Ali Rıza Doğan'ı ağır yaraladı. 11 Şubat 1980'de sol görüşlü avukat Erdal Aslan'ı öldürdü. Yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Halil Esendağ, Türk Ülkücü militan. 7 Eylül 1979'da arkadaşları Selçuk Duracık ve Ali Aksakal ile birlikte fırın basıp sol görüşlü 4 fırıncıyı öldürdü. Yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Ali Bülent Orkan, Piyangotepe Katliamı faillerinden Türk Ülkücü militan. 16 Mayıs 1979'da kahvehane basıp sol görüşlü 7 kişiyi öldürdü. Yargılandı ve ölüm cezasına çarptırıldı. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 1980–1984 arasında idam edilen 8'i sağ görüşlü 50 mahkûmdan biridir.

Bu sayfada, 1980 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.