İçeriğe atla

Pit orkestra

Orkestra çukuru. Teatro La Fenice, Venedik

Pit orkestra (ya da çukur orkestrası), operalarda, balelerde, müzikallerde ve müzik içeren diğer gösterilerde sanatçılara eşlik eden bir tür orkestra türüdür. Bu terim, bir piyanodan daha fazlası kullanıldığında sessiz filmlere eşlik eden orkestralar için de kullanılmıştır.[1] Opera ve bale performanslarında, çukur orkestrası tipik olarak bir senfoni orkestrasına benzer boyuttadır, ancak parçaya bağlı olarak daha küçük yaylı ve bakır çalgı grupları içerebilir. Bu tür orkestraların boyutları yaklaşık 30 kişiden (erken dönem Barok ve Klasik opera) 90-100 müzisyene (Wagnerian opera) kadar değişebilir. Bununla birlikte, finansal, mekân ve hacim kaygıları nedeniyle, 2000'lerde müzikal tiyatro çukur orkestrası önemli ölçüde daha küçüktür (10'dan daha fazla olmayan yaylı çalgı icracıları dahil fazla 20–30 kişidir).

Tanım

Tipik olarak pit-orkestra, orkestra çukuru adı verilen, sahnenin önündeki alçaltılmış bir alanda çalar. Çukurun içindeki orkestra üyeleri şefi, orkestra şefi de sahneyi takip eder. Müziği şarkıcıların, dansçıların ve oyuncuların vokalleri ve hareketleriyle koordine etmek için arkası seyirciye dönük olarak orkestrayı yönetir. Şef ayrıca bir veya daha fazla klavyeli çalgı başında bulunabilir ve bir icracı olarak da bulunabilir. Bu da genellikle el hareketlerinden ziyade daha fazla kafa ve yüz hareketinin kullanarak yönetmesi anlamına gelir. Bu genellikle bir gösterinin sadece küçük bir orkestra gerektirdiği veya çalgılamanın genellikle orijinal düzenlemeden azaltıldığı ve bir veya iki klavyenin birkaç çalgının yerini aldığı, daha çok turnelerde görülen durumdur. Bazı durumlarda, tiyatroların çukuru yoktur; bu durumda pit orkestrası sahneye yakın bir odada, orkestra şefinin hareketlerini bir video monitörü aracılığıyla izleyerek çalabilir.

New York Eyalet Tiyatrosu

Müzikal tiyatrodaki çukur orkestrasının nefesli çalgıları Reed Book denilen nefesli gruplarına bölünür. Orkestrasyonu çalınacak müzik türüne göre (klasik, caz veya blues gibi) her gösteriye göre değişir. Örneğin, bir '1. Nefesliler' (Reed 1) pikolo, flüt, Mi-bemol (alto) saksafon, si-bemol klarnet ve / veya obuadan oluşabilir. Bir müzisyenin kendi grubundaki her partiyi çalması beklenir. Müzisyen pek çok farklı çalgı çaldığı için, bir "dublör" olarak görülebilir (Bu grupların her birinde sekiz adede kadar çalgı olsa bile).[2] Genel olarak, bu gruplar 3 kategoriden birine olma durumundadır: tiz grup, pes grup ve çift kamışlı 3. grup. Tiz grup bölümü soprano, alto ve tenor saksafon, Si-bemol, bas ve Mi-bemol klarnet, alto flüt, flüt ve pikolo içerebilir. Pes grup bas, kontra-alto ve kontrbas klarnet, bariton ve bas saksafon içerebilir. Çift kamışlı grupta obua, İngiliz kornosu ve bazen Si-bemol klarnet içerebilir. Belirli enstrümanların bir müzikal boyunca tek başına veya grup bölümlerini çalma ihtiyacından dolayı, daha tiz gruplar genellikle baştan sona daha fazla iki kat çalgı içerirken, pes gruplar daha az çalgı içerir. Örneğin Leonard Bernsein'ın Batı Yakası Hikâyesi'nde klarnet ve bas klarnet bölümleri, eşzamanlı olarak nadiren çalsalar da, [3] ilk dört grubun her birinde mevcuttur; daha ziyade, müziğin belirli bölümlerinde, yalnızca tek bir kısımda bulunan çalgılar (alto saksafon, Mi-bemol, klarinet, obua, İngiliz kornosu ve soprano saksafon gibi) ayrı ayrı çalarken, bu kısımlardan birkaçı aynı anda çalmalıdır. Bununla birlikte, 5. grup yalnızca başka hiçbir grupta bulunmayan fagot bölümlerini içerir.[3]

Çukur orkestralarında çalan müzisyenlerin yalnızca zaman zaman birden fazla çalgı çalması değil, aynı zamanda aşina olmaları ve birden fazla tonda, stilde ve tempoda çalabilmeleri ve anında geçiş yapabilmeleri gerekir. Bir müzikalin orkestrasyonu, şarkıcının ses aralığına en uygun tonda yazılır. Daha fazla miktarda tiz ve pes parçaların gerektirdiği dikkatin artması nedeniyle bazı tonlarda transpozisyon yapmak diğerlerine göre daha zordur. Müzikaller ayrıca duygusal bir baladdan senkoplu bir funk melodisine ve bir hard rock şarkısına kadar değişen bir dizi stile sahip olma eğilimindedir. Pek çok müzisyen, klasik müzik gibi belirli bir tarzda çalmak üzere eğitilmiştir, ancak çukur orkestralarında çalabilmek için müzisyenlerin bir dizi farklı tarzı çalabilmesi gerekir. Müzikaller canlı olduğu için, birçok öğe diziden gösteriye değişebilir; Pit orkestrası müzisyenleri sonuç olarak her gece farklı tempoları çalabilmeli ve hatta bir oyuncu veya şarkıcı bir hata yaptığında müziklerini yeni bir yere atlayabilmelidir.

Hazırlanma

Herhangi bir orkestra veya benzeri toplulukta olduğu gibi, halka açık gösteriler başlamadan önce bir pit orkestrası şarkıcılar ve dansçılarla prova yapar. Provaları, temposu belirleyen, şarkıları ve müzikal araları başlatan, bölümlerin duraklamalarını ve bitişlerini belirleyen şef/müzik yönetmeni yönetir.

Bir çukur orkestrasının üyelerinin harika bir sahne varlığı sergilemeleri gerekmese de ve seyircilerin çoğunun görüş alanından uzakta çalışsalar da, genellikle balkon koltuklarından görülebilirler ve bu nedenle standart kıyafet ve görünüm kurallarına uymaları gerekir. (ör. resmi kıyafetler)[4]

Bir çukur orkestrasında müzisyenlerin hazırlığı, provalara katılmaktan çok daha fazlasını içerir. İlk provadan önce, topluluk müzisyenleri kendi partilerini, özellikle zor bölümleri (hızlı geçişler, çok tiz veya pes bölümler) ve sololar için bireysel olarak pratik yaparlar. Sanatçılar genellikle tempoları ve çalma tarzlarını öğrenmek için gösterinin bir kaydını dinler, özellikle de çukur orkestrasının sahnedeki aktörlere veya şarkıcıların bölümlerine bağlı karmaşık bölümlere sahip olduğu bölümler varsa (örneğin, sahnede bir tabancanın ateşlenmesi ile büyük bir orkestra akorunun aynı ana denk gelmesi gerekebilir).

Orkestra Boyutu

Pit orkestra, büyük orkestralardan küçük rock kombinasyonlarına (örneğin, gitar/klavyeler/bas/davullar) kadar değişebilir. Bir çukur orkestrası genellikle orkestra çukurunda çalarken, arka planda sahnede oldukları zamanlar vardır (bu genellikle rock müzikalleri içindir). Bazı durumlarda, pit orkestrasının bir veya daha fazla üyesi, çalgıları ile sahnede kostüm içinde görünmek ve bir sahnenin parçası olarak müzik çalmak zorunda kalabilir. Aşağıda beş büyük tiyatro lisansı şirketinden çukur orkestrası örnekleri verilmiştir: Music Theater International, Tams-Witmark, Samuel French, Inc., Rodgers ve Hammerstein Theatricals ve Theatrical Rights Worldwide. Bunlar, değişen boyutlardaki pit orkestralarını gösterir. Yaylı çalgılar, özellikle eski müzikallerde iki müzisyenin bir partiyi zorunlu olarak çalması amacıyla yazılmıştır.

2000'li yıllarda bütçe kısıtlamaları nedeniyle bazı müzikaller, müzik düzenlemelerinden gelen çalgıları klavyelerle değiştirdiler. Örneğin, küçük bir yaylı bölümü kiralamak yerine, bir müzikal yaylı partilerini veya korno partilerini çalmak için bir veya iki synthesizer (sentezleyici) kiralayabilir. Bazı müzikaller, gösteriler için önceden kaydedilmiş müzik kullanmış ve bu da tartışmalara yol açmıştır.

Bye Bye Birdie

Müzik, Robert Ginzler tarafından düzenlenmiştir.

Lisansı elinde bulunduran şirket olan Tams-Witmark'ın sahip olduğu versiyona göre;

  • 3 Keman partisi (bölünmeli)
  • 2 Viyolonsel partisi (bölünmeli)
  • Bas
  • Reed 1 (Nefesli 1): Alto saksofon, klarinet, flüt, pikolo
  • Reed 2 (Nefesli 2): Alto saksofon, klarinet
  • Reed 3 (Nefesli 3): Tenor saksofon, klarinet
  • Reed 4 (Nefesli 4): Klarinet, bas-klarinet, baritone saksofon
  • Korno
  • Trompet 1 & 2
  • Trompet 3
  • Trombon 1
  • Trombon 2
  • Piyano
  • 2 perküsyon 1 & 2 (Davul seti ve maletli çalgılar; 1 davul, 1 maletli çalgılar)
  • Gitar/banjo
  • Tam yaylı çalgı kadrosu kullanılırsa toplam 25 çalıcı.

Not: Bu orkestrasyon, üçüncü trombon, beşinci nefesli grubu (Reed 5), bir arp ve ayrıca bir piyano olmayan asıl Broadway prodüksiyonunun orkestrasyonundan biraz farklıdır.

Peter Pan

Albert Sendrey tarafından düzenlendi.

Lisansı elinde bulunduran şirket olan Music Theatre International'a air orkestrasyona göre;

  • 9 Yaylı
    • 2 1. Keman
    • 2 2. Keman
    • 2 Viyola
    • 2 Viyolonsel
    • 1 Bas
  • 1 Arp
  • 1 Korno
  • 3 Trompet
  • 1 Trombon
  • Reed I (Nefesli 1) Flüt, Pikolo
  • Reed II (Nefesli 2) Flüt, Pikolo
  • Reed III (Nefesli 3) (İngiliz kornosu, Obua
  • Reed IV (Nefesli 4) Klarinet
  • Reed V (Nefesli 5) Klarinet
  • Reed VI (Nefesli 6) Fagot, Bas-klarinet
  • 2 Perküsyon
  • 1 Klavye (Piyano, Çelesta)
  • Toplam: 24 Çalıcı

Not: Music Theatre International'ın hakları satın aldığı 2013 yılına kadar, bu gösterinin lisansını elinde bulunduran sahibi aslen Samuel French, Inc. şirketidir.

A New Brain

Lisansı elinde bulunduran şirket olan Samuel French, Inc.'e ait orkestrasyona göre;

  • Piyano/şef
  • Synthesizer (Sentezleyici)
  • Davul/Perküsyon
  • Tahta nefesliler (Alto saksofon, Klarinet, Obua, İngiliz kornosu, Pikolo, Soprano Saksofon, Flüt)
  • Korno
  • Viyolonsel
  • Toplam 5 çalıcı

Kaynakça

  1. ^ A History of Film Music (İngilizce). Cambridge Univ. Press. 25 Eylül 2008. ss. 18-21. ISBN 978-0-521-81173-6. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  2. ^ Bret Pimentel. "Woodwind Doubling in Musicals". 28 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  3. ^ "Music Theatre International". 16 Eylül 2015. 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  4. ^ Karen A. Hagberg (2003). Stage presence from head to toe: a manual for musicians (İngilizce). Scarecrow Press. s. 62. Erişim tarihi: 7 Nisan 2007. 

İlgili Araştırma Makaleleri

İlhan Usmanbaş Türk besteci, eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Ekrem Zeki Ün</span>

Ekrem Zeki Ün, Türk besteci, orkestra şefi, keman eğitimcisi.

<span class="mw-page-title-main">Partisyon</span> topluluklar için yazılan eserlerin bir bütün halinde görülmesini sağlayan nota

Partisyon orkestra, oda müziği topluluğu, koro, bando gibi topluluklar için yazılan eserlerin bir bütün halinde görülmesini sağlayan notadır.

<span class="mw-page-title-main">Saksofon</span> üflemeli çalgılar ailesine ait bir müzik aleti

Saksofon veya saksafon, çoğunlukla koni ve “S” biçiminde pirinçten üretilen, ağzındaki kamış vasıtasıyla ses çıkaran bir çalgıdır. 1840’lı yıllarda, Adolphe Sax tarafından tasarlanmıştır. Saksofon genellikle pop ve caz müziği ile ilişkilendirilse de, önceleri klasik Batı müziği ve ordu müziği çalgısı olarak tasarlanmıştı.

Tahta nefesli çalgılar 4 ana gruba ayrılır ve kendi içlerinde de gruplandırılırlar :

Orkestra, dört ana enstrüman grubundan çeşitli elemanların birlikte müzik yaptığı, büyüklüğü esere göre değişebilen çalgılar topluluğudur. Sözcük, Antik Yunan tiyatrosunda koraya ayrılan yer anlamına gelen Grekçe ὀρχήστρα sözünden türemiştir. Orkestra elemanları 18. ve 19. yüzyıl boyunca yapılan çeşitli eklemelerle hızlı bir büyüme göstermiştir. 20. yüzyılda ise orkestralarda kompozisyon açısından ciddi bir değişiklik yaşanmamıştır. Elli ya da daha az müzisyenden oluşan görece küçük orkestralar oda orkestrası olarak adlandırılabilir. Tam kadro bir orkestra ise yaklaşık 100 kişiden oluşur ve senfoni orkestrası ya da filarmoni orkestrası olarak anılabilir. Bu iki adlandırma arasında orkestranın özelliğini aktaran kesin bir ayrım bulunmamaktadır. Ancak farklı adlandırmalar aynı şehirde yerleşik iki orkestrayı ayırmak için kullanılabilir. Orkestralar, bazı eserlerde bir soliste eşlik ederken, koro ile birlikte de kullanılabilir. Her enstrüman grubunun farklı teknik özellikleri, tınısı ve önemi vardır. Besteci ifade etmek istediği konuyu ya da duyguları bu enstrümanların ses tınılarına veya çalınma tekniklerine göre kendine en yakın şekilde, belirli bir teknik bilgi ve mantık içerisinde kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Pikolo flüt</span>

Pikolo flüt, büyük flütün hemen hemen yarısı kadar uzunluktadır. Büyük flütteki kuyruk bölümü pikolo flütte yoktur. Bu nedenle de büyük flütün en kalın sesleri olan Do ve Do diyez sesleri küçük flütte bulunmaz. Bunun dışında ses genişliği, mekanizması ve çalınış yöntemi büyük flütle aynıdır. Tek farkı yazılan notaları bir oktav inceden çalar. En ince sesleri çok parlak ve rahatsız edicidir. Bu sesler orkestranın bütün olarak çaldığı gür kısımlarda kullanılır. En kalın seslerinin tınısı ise soluk ve zayıf olduğundan, ancak özel bir tını istenildiği takdirde kullanılır ve orkestrasyon buna göre sağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Klarnet</span> üflemeli bir çalgı türü

Klarnet, sert ve dayanıklı ağaçlardan genellikle de abanoz ağacından yapılan üflemeli bir çalgı türüdür. Bir çeşit sert kauçuk olan ebonitten, ayrıca metalden yapılanları da vardır.

Bas klarnet, normal klarnetin bir oktav kalından çalan çeşididir. Günümüzde Bas klarinet deyince akla si bemol bas klarinet gelmektedir. Bir de La bas klarinet vardır ve La klarinetin bir oktav kalından çalan çeşididir. Bazı besteciler eserlerinde gerek gördükleri için kullanmakla birlikte genelde partisyonlarda bu enstrümana pek sık rastlanmamaktadır. Çalıcı La bas klarinet partisini aktararak Si bemol bas klarinet ile çalabilir.

<span class="mw-page-title-main">Pikolo klarinet</span>

La bemol (A♭) klarnet, klarnet ailesinin halen üretilmekte olan en yüksek perdeli enstrümanıdır. Yaygın olarak kullanılan B♭ klarnetin yarısından biraz daha uzundur ve E♭ klarnetten bir minör yedili, bir tam dörtlü daha yüksek perdelidir. Bir transpoze enstrümanı olarak, yazılandan minör bir altıncı daha yüksek ses çıkarır, bu nedenle en düşük yazılı nota E3, konser C4 olarak duyulur. XIX. yüzyılın başlarında, farklı perdelerde birkaç küçük klarnet ortaya çıkmıştır. A♭ klarnet, özellikle Verdi'nin opera banda bölümlerinde yer aldığı ve günümüze kadar askeri bandolarda varlığını sürdürdüğü İtalya'da olmak üzere Avrupa nefesli bandolarında benimsenmiştir. Bazen çağdaş klasik müzikte, Béla Bartók ve John Tavener gibi bestecilerin eserlerinde ve büyük klarnet korosu çalışmalarında da kullanılır. İtalyan yapımcılar Ripamonti ve Orsi tarafından ve Almanya'da Foag Klarinetten, Herbert Wurlitzer ve Schwenk & Seggelke tarafından üretilmektedir.

Çalgı topluluğu, değişik çalgıların bir arada bulunduğu küçük müzik topluluğudur. Bu çalgı topluluklarının dalları da vardır.

Köçekçe, Türk Beşleri adıyla anılan çağdaş Türk müziğinin ilk temsilcilerinden Ulvi Cemal Erkin'in, orkestra için 1942 yılında yazdığı bir orkestra süiti veya dans rapsodisi.

<span class="mw-page-title-main">Brandenburg Konçertoları</span>

Brandenburg Konçertoları, Johann Sebastian Bach'ın 1721 yılında Brandenburg-Schwedt uçbeyi Christian Ludwig'e sunduğu, 6 konçertodan oluşan enstrümantal eserlerine verilen addır. Bu konçertolar, Barok döneminin en sevilen ve sık seslendirilen orkestra eserleri olarak addedilirler. Bu 6 eser Brandenburg uçbeyi Christian Ludwig için yazıldığı ve 24 Mart 1721 günü imzalanmış sunum yazısıyla ona gönderildiği için sonradan Brandenburg Konçertoları olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Turgay Erdener</span> Türk besteci

Turgay Erdener, Türk besteci, akademisyendir.

Necdet Levent, Türk bestecidir.

Yunus Emre Oratoryosu Op. 26, Ahmet Adnan Saygun tarafından bestelenen ve Yunus Emre şiirlerine dayanan ilk Türkçe oratoryo.

<span class="mw-page-title-main">Armağan Durdağ</span>

Armağan Durdağ, Türk besteci, akademisyendir.

Zeynep Gedizlioğlu, Türk bestecidir.

Epifaniler, İtalyan besteci Luciano Berio'nun 1991 yılında tamamladığı, on iki bölümden oluşan kadın sesi (mezzo-soprano) ve orkestra için müzikal bir kompozisyonudur. 1959'dan 1961'e kadar bestelenen ve 1965'te revize edilen Epifani adlı kompozisyon besteci tarafından daha sonra geri çekilmiştir. 1991 yılında tamamlanan Epifaniler ise ilk olarak 22 Nisan 1993 yılında bestecinin yönetiminde ve mezzo-soprano Charlotte Hellekant'ın solist olarak katılımıyla Philadelphia Orkestrası tarafından Philadelphia'da (ABD), gerçekleştirilmiştir.

Frederic Rzewski'nin bestelerinin listesi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.