Bisiklet ya da popüler olmayan eski adıyla velespit, motorsuz veya elektrik motorlu, iki veya üç tekerlekli, pedallı, insan gücü ile ilerleyen bir ulaşım aracıdır. 19. yüzyıl sonlarında bisiklet anlamında Arapça derrâce sözcüğünün kullanıldığı da belirtilmektedir. Halk dilinde bisiklet anlamında demirat, teker, yelatı gibi sözcüklerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bisikletin eş anlamlısı olarak ise çiftteker ve çalınga sözcükleri bulunmaktadır. Ulaşım ve eğlencenin yanı sıra bisiklet sporunda da kullanılır. BMX, Dağ bisikleti, şehir (hibrit) bisikleti, tandem, tur bisikleti, yol bisikleti gibi türleri vardır. Vitesli ve vitessiz türleri bulunmaktadır.
Bisiklet, iki tekerlekli bisikletin gelişmesi sonucunda ortaya çıkmış bir spor dalıdır. Eğlence, ulaşım ve yarışma amacıyla bisiklet sürmenin giderek yaygınlaşması bisiklet sporunu daha da geliştirmiştir. Ama bu yaygınlaşmada, bisikletin yeni gelişmelerle daha rahat ve kolay kullanılır bir araç haline gelmesinin de etkisi olmuştur.
4 tekerlekten çekiş veya 4x4, klasik sistemlerde otomobiller ya ön aks mili üzerinde bulunan 2 tekerlek veya arka aks mili üzerinde bulunan 2 tekerlek beraber tahrik olurken bu sistemde yolun koşullarına ve ihtiyaca bağlı olarak ön ve arka aks üzerinde bulunan 4 tekerlekte birlikte aynı anda ve çoğu kez aynı güç oranlarında harekete geçirilirler. Başka bir ifadeyle aracın motor gücü 4 tekere birden iletilmektedir.
Yarış bisikleti, Uluslararası Bisiklet Birliği (UCI) tarafından yönetilen ve bu kurallara göre düzenlenen rekabetçi yol bisikleti yarışı için tasarlanmış bisiklettir. UCI kuralları, yatay bisikleti hariç tutmak için 1934'te değiştirildi.
Kart yarışı veya karting, motor sporlarının değişik bir türüdür. Kart veya go-kart adı verilen dört tekerlekli, küçük araçlarla yapılır. Genellikle küçültülmüş kart pistlerinde yapılan bu yarış türü, motor sporlarında daha üst seviyelere geçiş için bir vasıta olarak görülür.
Tekerlek ya da teker; daire veya çember şeklinde, bir eksen etrafında dönen ve çoğunlukla taşımacılıkta kullanılan araç. Yekpare, çok parçalı veya merkezden dışarıya parmaklıklı yapıda olabilir.
Düz lastik genellikle otomobil yarışlarında kullanılan dişsiz lastik türü. İlk olarak M&H Tires adlı şirket tarafından 1950'li yıllarda üretilen düz lastiğin hız yarışlarında kullanılması planlanmaktaydı. Lastiğin dişsiz oluşu, olanaklı olan en yüksek yol tutuşuna ulaşmayı sağlamakta ve her yöndeki sürtünmeyi artırmaktadır. Düz lastikler yol ve pist yarışlarında sıkça kullanılmakta, hız yarışlarında ise yalnızca ön tekerlekler için yeğlenmektedir.
Bridgestone Corporation 1931 yılında Shojiro Ishibashi tarafından Japonya'da kurulmuş uluslararası lastik firmasıdır. Bridgestone ismi, Japoncada "taş köprü" anlamına gelen ishibashi kelimesinden türemiştir.
Veledrom, pist bisikleti yarışlarının yapıldığı spor tesisidir. Olimpik bisiklet branşlarından biri olan pist bisikletinde değişik mesafe ve tarzlarda yarışlar gerçekleştirilebilmektedir. Bunlardan en önemlileri bireysel sprint, takım takip, omnium, keiring, puanlı 20 km ve 1 saat yarışı sayılabilir. Dünyada ahşap ve beton olmak üzere iki çeşit veledrom türü bulunmaktadır. Olimpiyat standardında pistin iç çapı 250 metredir.
Bisiklet yarışı, çeşitli tipte bisikletlerin kullanıldığı yarışma sporu. Yol bisikleti yarışı, bireysel zamana karşı, Cyclo-cross, dağ bisikleti yarışı, pist bisikleti yarışı, BMX ve bisiklet pisti yarışı'nı da içeren birkaç kategoriden oluşmaktadır. Bisiklet yarışı, Olimpik sporlardandır. UCI bisiklet yarışlarını organize eden ve bisiklet sporunu yöneten kuruluştur.
Bisiklet, modern olimpik hareketin başladığı 1896 Yaz Olimpiyatları'ndan bu yana bütün olimpiyatlarda yer aldı. 1896'daki ilk Olimpiyat'ta 1 yol yarışı ve 5 pist yarışı düzenlendi. Kadınlarda bisiklet, Olimpiyat programına 1984 Olimpiyatları'ndaki yol yarışına kadar alınmadı. 1988'den bu yana kadınlar, pist yarışlarında da boy gösterdi. Dağ bisikleti yarışı, hem erkekler hem de kadınlar için Olimpiyat programına 1996'da dahil edildi. Bunu 2008'de BMX yarışları takip etti.
Pist bisikleti yarışı, özel olarak hazırlanan pistlerde veya veledromlarda, pist bisikleti kullanılarak yapılan bisiklet yarışı. İlk modern Olimpiyat Oyunları olan 1896 Yaz Olimpiyatları'ndan beri -1912 Yaz Olimpiyatları dışında- oyunlar dahilinde yer alan sporlardan biridir.
Shimano, Inc., Japonya merkezli bisiklet bileşenleri(vites ve tüm aktarma organları), olta takımı ve kürek ekipmanı üreticisidir. 2005 yılına kadar golf malzemeleri ve 2008 yılına kadar snowboard malzemeleri üretti. Merkezi Sakai, Japonya'da bulunan şirketin konsolide 32 ve konsolide olmayan 11 iştiraki bulunmaktadır. Shimano'nun ana üretim tesisleri Japonya Osaka, Çin Kunshan Malezya; ve Singapur’dadır. Avrupada 1, Kuzey Amerikada 2 olmak üzere toplam 14 fabrikası bulunmaktadır.
Edward Clancy, JLT-Condor takımı adına yarışan İngiliz profesyonel pist ve yol bisikleti yarışçısı. Pist bisikletinde uzmanlık disiplini olan takım takipte Olimpiyat, Dünya ve Avrupa şampiyonu olmuştur.
UCI Dünya Pist Bisikleti Şampiyonası, pist bisikleti yarışı içerisinde dünya şampiyonası etkinlikleridir. İsviçre merkezli Uluslararası Bisiklet Birliği tarafından düzenlenmektedir. 1900 yılından önce International Cycling Association (ICA) tarafından düzenlenmekte idi. Kadınlar pist bisiklet yarışı etkinlikleri genellikle erkek yarışlarından daha kısa sürmektedir.
Tour de Pologne,, her yıl düzenlenen yol bisikleti etap yarışı. Genelde 7 veya 8 etaptan ve toplamda yaklaşık 1200 km uzunluktan oluşmaktadır. Yarış ilk olarak 1928 yılında düzenlendi ve o tarihten beri bazı kesintiler olsa da düzenlenmeye devam etti.
Zincir dişlisi, cer dişlisi veya tahrik dişlisi bir zincir, palet ya da diğer delikli ya da girintili maddeye hareket aktarmak üzere tasarlanmış, dişleri olan bir çark veya tekerlektir. 'Zincir dişlisi' adı genellikle radyal çıkıntılarının üzerinden geçen bir zincire geçtiği herhangi bir tekerleği tanımlar. Pürüzsüz olan makaralara kıyasla zincir dişlileri zincir veya paletle eşleşmesini sağlayan çıkıntılara sahiptir. Dişli çarklarden farklı olarak zincir dişlileri birbirleri ile doğrudan eşleşmezler.
Dağ bisikleti, genellikle özel olarak tasarlanmış dağ bisikletlerinin kullanıldığı, genellikle off-road, engebeli arazide bisiklet sürme sporudur. Dağ bisikletleri diğer bisikletlerle benzerlik gösterir, ancak süspansiyon olarak kullanılan havalı veya helezon yaylı şoklar, daha büyük ve daha geniş tekerlekler ve lastikler, daha güçlü kadro malzemeleri ve mekanik veya hidrolik olarak çalıştırılan disk frenler gibi engebeli arazide dayanıklılığı ve performansı artırmak için tasarlanmış özellikler içerir. Dağ bisikleti yarışları genel olarak beş farklı kategoriye ayrılabilir: arazi, patika sürüşü, tüm dağ, downhill ve serbest sürüş.
Cyclo-cross ya da Kros bisikleti bir bisiklet yarış şeklidir. Yarışlar genellikle sonbahar ve kış aylarında gerçekleşir ve kısa süreli birçok turdan oluşur.) taşlı, topraklı, ağaçlı yollar, çimen, dik tepeler ve bisikletçinin hızlı bir şekilde inmesini gerektiren engeli aşarken ve yeniden tırmanırken bisikleti taşımasını gerektiren engelleri içeren parkurlardan oluşur. Büyükler kategorileri için yarışlar genellikle 40 dakika ile bir saat arasında olup, mesafe zemin koşullarına bağlı olarak değişir. Spor, Belçika, Fransa ve Hollanda gibi geleneksel yol bisikleti ülkelerinde en güçlüdür.
Katie Archibald,, Büyük Britanya ve İskoçya'yı temsil ettiği dayanıklılık pist bisikleti etkinliklerinde uzmanlaşmış seçkin bir İskoç ve İngiliz yarış bisikletçisidir.
