İçeriğe atla

Pisi Linux

Pisi Linux
Geliştirici(ler)ANKA Takımı
İşletim sistemi ailesiGNU/Linux
Paket yöneticisiPiSi
Kaynak türüAçık kaynak
LisansGPL 2. sürüm
Çekirdek türüTekdüze Çekirdek
Güncelleme yöntemiYuvarlanan Sürüm
Platform desteğix64
Kullanıcı arayüzüÖntanımlı olarak KDE arayüzü ile gelir.
Web sitesiwww.pisilinux.org
Dil sayısıAlmanya Almanca

Amerika Birleşik Devletleri Amerika İngilizcesi
Brezilya Brezilya Portekizcesi
Fransa Fransızca
Hollanda Hollandaca
Hırvatistan Hırvatça
İspanya İspanyolca
İsveç İsveççe
İtalya İtalyanca
Polonya Lehçe
Macaristan Macarca
Rusya Rusça
Türkiye Türkçe

Ukrayna Ukraynaca

Pisi Linux; PiSi paket yönetim sistemini içeren Pardus 2011 sürümünü taban alan, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen, bilgisayar kullanıcılarına kurulum, yapılandırma ve kullanım konusunda büyük kolaylık sağlayan ve onların başlıca masaüstü gereksinimlerini karşılamayı amaçlayan, son kullanıcı odaklı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Anka takımı tarafından geliştirilme süreci devam eden Pisi Linux, 10 Temmuz 2015'te 1.2 sürümü yayımlandı. İçerisinde 6000'den fazla güncellenmiş paketi bulunan 1.2 sürümü sonrası ise büyük değişimler getirecek olan 2.1 sürümü ile tüm paketler yeni sürümlerine geçirildi ve birçok hata giderildi, bu sayede Pisi Linux'un hızı ve stabilitesi artırılmış oldu.[1]

Özellikleri

  • Son kullanıcı odaklı bir dağıtımdır.
  • Kullanıcılarına Linux deneyimlerini, olabildiğince özgür ve çizgi arayüz kullanarak yaşamalarını sağlamayı amaçlar.
  • Pardus'tan devraldığı tasarıları geliştirmeyi, yeni tasarıların gelişmesini sağlayarak özgür yazılım dünyasına katkıda bulunmayı amaçlar.
  • Sunucu ya da Kurumsal sürümleri yoktur.
  • Şimdilik yalnızca x64 yapısını destekler.
  • 1, 2, 3 şeklinde süren bir ana sürüm ve 1.1, 1.2, 1.3 şeklinde süren ara sürüm numaralandırması kullanır.
  • Güncel ve kararlı uygulamalar sunar.
  • Çalışmalarını özgür Genel Ağ hizmetlerini kullanarak gerçekleştirir.
  • Yalı, Kaptan, Müdür gibi kullanımı kolaylaştıran yazılım araçlarıyla birlikte gelir.
  • Ana masaüstü ortamı olarak KDE'yi kullanmaktadır.
  • Beta aşamasında bulunan Mate, Xfce, LXQt gibi masaüstü ortamları depodan kurulabilir.
  • Windows veya Mac sürümlerinden geçişi kolay kılmak adına başlat çubuğu ve masaüstü düzeni esinlenerek hazırlanılmıştır.[2]
  • YALI, PiSi, Paket Yöneticisi gibi pek çok uygulaması Python ile yazılmıştır.

Devraldığı tasarılar

TÜBİTAK tarafından yürütülen Pardus tasarısı kapsamında ortaya çıkarılan ancak Pardus'un 2013 sürümünde Debian tabanına geçmesi ile birlikte TÜBİTAK tarafından geliştirilmesine son verilen pek çok Pardus tasarısı Pisi Linux kapsamında geliştirilmeye devam etmektedir.

ÇOMAR (Yapılandırma yöneticisi)

ÇOMAR (Açılımı: COnfiguration MAnageR), dizgenin düzgün çalışması için gerekli olan donanım, açılış, ağ, kullanıcı, zaman, görüntü gibi ayarların mümkün olduğu kadar kendiliğinden yapılmasını sağlayan, kullanıcılara bir yetki denetiminde bu ayarları bayağı ve anlaşılır bir biçimde değiştirme olanağı sunan bir yazılımdır.

PiSi (Paket biçimi)

Pisi (Açılımı: Packages Installed Successfully as Intended), Python dilinde yazılmış bir paket yönetim sistemidir. Bağımlılıklara bakarak paket oluşturma, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. XML ile tanımlanmış ve oluşturma süreci bir Python betiği ile verilmiş kaynak paketlerden ikili paketler oluşturur ve bunları bağımlılıklarına bakarak kurup kaldırabilir. Kullanıcı dostu bir çizgelik arayüz ve kapsamlı bir komut yatacı arayüzü içerir. Avantajı güncellemelerde tüm paketi değil, sadece değişiklikleri güncelleyerek güncelleme boyutunu ciddi oranda düşürmesi ve bu sayede kullanıcılara hem süreden hem de internet kotasından tasarruf ettirmesidir. Bu avantaj diğer bazı Linux dağıtımlarında da kullanılmaya başlanmasına sebep olmuştur.

Paket yöneticisi

Paket Yöneticisi, Pisi paketlerini sade bir arayüzden kolayca kurmak için kullanılabilen bir uygulamadır. Paket Yöneticisi uygulaması sayesinde paketler tek tıklama ile kolayca kurulabilir, güncellenebilir ya da kaldırılabilir. Paket Yöneticisi, her paket ile ilgili açıklama, büyüklük, sürüm gibi ayrıntılı bilgiler de verebilir. Python ile yazılmıştır.

YALI (Linux kurucusu)

YALI (Açılımı: Yet Another Linux Installer), Pisi Linux'un 2.2 sürümünde kullanmayı planladığı kurulum yazılımıdır. Kullanıcıların işletim dizgelerini hızlı ve sorunsuz olarak kurulum ortamından hedefe yerleştirir.

Kaptan

Kaptan, Pisi Linux kurulumu sonrasında ilk açılışta kullanıcıyı masaüstünde karşılayan ve daha sonra masaüstünü kişiselleştirmek için kullanabilen bir ayar sihirbazıdır. Kaptan, Pisi Linux hakkında genel bilgiler verirken kullanıcının masaüstünü daha rahat kullanabilmesi için ağ bağlantıları gibi belli başlı yapılandırma seçeneklerini sunar ve aynı zamanda kullanıcının masaüstünü kişiselleştirmesine de yardımcı olur.

Müdür

Pisi Linux'un açılış süreci dizgesidir. Dizgenin daha hızlı olarak açılmasını, daha esnek ve bakımı kolay bir dağıtım durumuna gelmesini amaçlar. Müdür, İşletim sistemi çekirdeği çalışmaya başladığı andan kullanıcının karşısına giriş ekranı çıkana kadar yapılan, kütük dizgelerini bağlamak, donanımları tanıyıp sürücüleri yüklemek, belli başlı ağ ayarlarını yapmak, dizge hizmetlerini başlatmak gibi işlerle bilgisayar kapatılırken hizmetlerin durdurulması, kütük dizgelerinin güvenlice kapatılması gibi işleri yapmaktadır.[3]

Sürümleri

SürümTakma adıÇıkış tarihi
Pisi Linux 1.0 Beta 1 Sueño (Rüya)
Pisi Linux 1.0 Beta 2 Sueño (Rüya) 18.06.2013
Pisi Linux 1.0 Beta 3 Sueño (Rüya) 25.06.2013
Pisi Linux 1.0 RC İzmir 20.09.2013
Pisi Linux 1.0 RCv2 Erdinç 17.03.2014
Pisi Linux 1.0 Kararlı 14.08.2014
Pisi Linux 1.1 Kararlı 04.11.2014
Pisi Linux 1.2 Kararlı 10.07.2015
Pisi Linux 1.2 (Xfce) Kararlı 22.09.2015
Pisi Linux 2.0 Alfa 7 Minimal Alfa 31.01.2016
Pisi Linux 2.0 Alfa 7 KDE 5 New Cat (Alfa) 17.01.2016
Pisi Linux 2.0 Beta 1 KDE 5 Beta 1
Pisi Linux 2.0 Beta 2 v5 KDE 5 Beta 2 v5 30.08.2016
Pisi Linux 2.0 RC KDE 5 Phoenix 05.04.2017
Pisi Linux 2.0 ATATÜRK 23.04.2018
Pisi Linux 2.1 ATA 23.11.2018
Pisi Linux 2.1.1 Felis Catus 28.02.2019
Pisi Linux 2.1.2 Mehmetçik 09.12.2019
Pisi Linux 2.2 KDE Crocus Ancyrensis (Ankara Çiğdemi) 2022
Pisi Linux 2.3 Minimal 2022

Pisi Linux 1.2

Anka takımı tarafından geliştirilen Pisi Linux 1.2 sürümü kolay kullanımı temel alarak geliştirilmektedir. 10 Temmuz 2015'te yayınlanan 1.2 sürümü kurulum aşamaları dahil olmak üzere basit ve kolay bir kullanım sunmak için hazırlandı.

Pisi Linux 2.0

QT5 ve KDE5 geçişi Pisi Linux 2.0 ATATÜRK sürümü ile tamamlandı.[4]

Pisi Linux 2.1

Tüm paketler yeni sürümlerine geçirildi ve birçok hata giderildi, bu sayede Pisi Linux'un hızı ve stabilitesi artırılmış oldu. Artık eskimiş olan bir gst paketleri bu sürümden çıkartıldı ve yazıcı tanıtma sorunları giderildi.[4]

Pisi Linux 2.1.2

2x serisinin güncellenmiş halidir[4]

Pisi Linux 2.2

2x serisinin kararlı ve güncellenmiş halidir[4]

Pisi Linux 2.3 Minimal

2.3 Minimal serisinin güncellenmiş halidir. 2.3 Minimal serisinde masaüstü kurulumunu Yalı ile kurabilir veya gerekli sunucuları yükleyerek server olarak kullanılabilir[4]

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2015. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2015. 
  4. ^ a b c d e "Pisilinux BLOG". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

Pardus, Türkiye'de TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımı olan işletim sistemi. Planlamasına 2003 yılında başlanmış olup, ilk kararlı sürümü 27 Aralık 2005'te yayınlanmıştır. Kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik olarak geliştirilmekte olup bireysel kullanıcılar tarafından da kullanılabilmektedir. Masaüstü, bulut, ARM, sunucu, konteyner ve akıllı tahta sürümleri bulunur.

COMAR, açılımı COnfiguration MAnageR olan, 2011.2 sürümüne kadar Pardus işletim sistemi ve bu projenin gönüllüler tarafından devamı olan Pisi Linux için programlar arası uyum sorunlarını azaltmak, kullanıcının ayar yapma gerekliliğini en aza indirmek amacıyla geliştirilen bir yazılımdır.

<span class="mw-page-title-main">YALI (yazılım)</span>

YALI, 2011.2 sürümüne kadar Pardus ve güncel olarak bu projenin gönüllüler tarafından devamı olan Pisi Linux için, Python programlama dili ile geliştirilmiş olan ve işletim sistemi kurulumu işlevini gerçekleştiren kurulum yazılımıdır.

<span class="mw-page-title-main">PCLinuxOS</span>

PCLinuxOS veya kısaca PCLOS, kişisel bilgisayarlar için kolay kullanılması amaçlanan ücretsiz bir Linux dağıtımıdır. CD'de ya da USB bellekte çalıştırılabilir veya sabit diske kurulumu yapılabilir. Ayrıca birçok Linux dağıtımında olduğu gibi 6 veya 12 ayda bir çıkarılan güncel sürümü kurmadan da mevcut sürümde güncelleme yapılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">PiSi Paket Yöneticisi</span>

PiSi, 2011.2 sürümüne kadar Pardus'un güncel olarak da Pisi Linux ve Solus'un paket yöneticisidir. Bağımlılıkları takip ederek paket inşa etme, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. Kullanıcı dostu bir grafiksel arayüz ve kapsamlı bir komut satırı arayüzü içerir. Geliştiriciler için tanıdık ve basit bir geliştirme ortamı sunar.

<span class="mw-page-title-main">Matthias Ettrich</span>

Matthias Ettrich 1996'da Usenet üzerinde tanıttığı, UNIX için Qt GUI araçlarını kullanan bir proje olan KDE'yi kuran bilgisayar mühendisidir. Kullanımı kolay masaüstünü düşüncesini o dönemde kız arkadaşı kullanmakta zorlanıyor diye ortaya atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pardus 1.0</span>

Pardus 1.0 bir Linux dağıtımı olan Pardus'un ilk sürümüdür. 26 Aralık 2005 günü kullanıma sunulmuştur. Bu sürümde OpenOffice.org 2.0, KDE masaüstü ortamı 3.5, yapılandırma yöneticisi ÇOMAR ve PiSi mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Pardus 2007</span>

Pardus 2007, Pardus 1.0'dan sonra kullanıma sunulmuş 2. Pardus dağıtımıdır. 18 Aralık 2006'da kullanıma sunulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">TASMA</span>

TASMA, Pardus 2008.x ve önceki sürümlerde Pardus'un hemen her konuda davranışlarını ve kullanıcı tercihlerini belirleyen temel yapılandırma arayüzüdür. Sisteme yeni kullanıcılar eklenmesi, yeni harici donanımların tanıtılması, masaüstü yazı tiplerinin belirlenmesi gibi konularda kullanıcıların işini kolaylaştıran bu araç, Pardus 2009 ile birlikte yerini Sistem Ayarları arayüzüne bırakmıştır. Pardus Kurumsal 2'nin KDE 3.5 sürümüyle gelmesi nedeniyle bu sürümde desteklenmeye devam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pardus 2008</span>

Pardus 2008, Pardus Linux dağıtımının 27 Haziran 2008 tarihinde çıkan kararlı sürümüdür.

<span class="mw-page-title-main">LXDE</span> Masaüstü ortamı

LXDE, Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilen özgür ve açık kaynak kodlu bir masaüstü ortamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pardus 2009.1 Anthropoides virgo</span>

Pardus 2009.1 Anthropoides virgo ; 15 Ocak 2010 tarihinde yayınlandı. Bu sürüm Pardus 2009 sürümünden sonra yayınlanan güncellemeleri içermektedir. Bir takım yeniliklere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Sabayon Linux</span> Gentoo tabanlı bir linux dağıtımı

Sabayon Linux veya Sabayon, Gentoo tabanlı bir linux dağıtımıdır. Gentoo'dan farklı olarak, Sabayon önceden derlenmiş olarak kurulur. x86 ve x86 64 işlemci mimarilerini desteklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pardus 2009.2 Geronticus eremita</span>

Pardus 2009.2 Geronticus eremita ya da Pardus 2009.2 Kelaynak 3 Haziran 2010'da Pardus 2009.1 Anthropoides virgo'dan sonra yayınlanan, bu sürüme göre daha kararlı olan Linux dağıtımı Pardus işletim sistemi sürümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Pardus 2011</span>

Pardus 2011 Linux dağıtımı olan Pardus'un Ocak 2011'de çıkan sürümü.

<span class="mw-page-title-main">Kaptan (yazılım)</span>

Kaptan, Pardus tasarısı kapsamında yazılmış bir ilk ayar sihirbazıdır. Kaptan, işletim sisteminin kurulumu sonrasında kullanıcıyı masaüstünde karşılayarak kullanıcının masaüstünü daha rahat kullanabilmesi için ihtiyaç duyabileceği bazı kişiselleştirme ayarlarını ve temel yapılandırma seçeneklerini sunar. Pardus 2011.2'nin devamı olan Pisi Linux tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pardus 2011.1 Dama Dama</span>

Pardus 2011'in güncelleştirilmiş birinci ara sürümü Pardus 2011.1 Dama dama'dır. 12 Temmuz 2011 tarihinde kullanıma sunulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Manjaro Linux</span> Arch tabanlı GNU/Linux dağıtımı

Manjaro, Arch Linux'un sağlam altyapısını temel alarak geliştirilen, kullanıcı dostu bir GNU/Linux dağıtımıdır. Arch Linux genellikle daha deneyimli kullanıcılara hitap ederken, Manjaro bu zorluğu ortadan kaldırarak kullanım kolaylığı odaklı bir deneyim sunar. Bu sayede, Linux dünyasına yeni adım atanlar veya daha az teknik bilgiye sahip yeni Linux kullanıcılarının yanı sıra deneyimli kullanıcılar için de uygundur.

<span class="mw-page-title-main">SUSE Linux Enterprise Desktop</span>

Novell Linux Masaüstü olarak tanıtılan SUSE Linux Enterprise Desktop (SLED), SUSE tarafından geliştirilen, pazarlanan ve kurumsal müşterilere hitap etmeyi amaçlayan bir GNU/Linux dağıtımıdır. Özel olarak kurumsal masaüstü bilgisayar kullanımı için tasarlanmıştır. Yeni ana sürümler 24-36 ay arayla piyasaya sürülürken, ikincil sürümler 9-12 ayda bir çıkarılır. SUSE Linux Enterprise Desktop da dahil olmak üzere SUSE Linux Enterprise ürünleri, dahil edilen bileşenlerin yalnızca olgun, kararlı sürümlerinin piyasaya sürülen kurumsal ürüne eklenmesini sağlamak amacıyla openSUSE gibi topluluk ürününlerinden çok daha yoğun ve sıkı bir test sürecine alınır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.