İçeriğe atla

Pirin Palas

Pirin Palas, 12 Eylül döneminde Adıyaman'da bulunan işkence merkezi. Bu isim halk arasında, şehrin biraz dışında bulunmasından ve uzun süreli gözaltılardan dolayı verilmişti.[1] Cunta döneminde yurt çapında, başka amaçlarla inşa edilen binalara el koyularak işkence merkezleri oluşturuldu. Bu merkezlerde kadın[2] erkek binlerce aydın, yazar, öğrenci, işçi, köylü gözaltına alınarak ağır işkencelerden geçirildi. Başlangıçta 90 ila 180 gün olan, yıllar sonra 45 güne indirilen gözaltı süresince çırılçıplak soyarak kaba dayak atma, falakaya yatırma, elektrik verme, tavana asma, cop sokma, testis sıkma, aç ve susuz bırakma gibi işkenceler uygulanıyordu.[3] Gözaltında ölümler, kaybedilmelerin yanı sıra mağdurlardaki travmalar da insan hakları derneklerinin gündeminde yer buldu.[4]

Kurulması

O zamanki adı Pirin köyü olan Örenli yolu üzerindeki Yatılı Bölge Erkek İlkokulu, 12 Eylül 1980'de kapatıldı, öğrenciler çeşitli illere veya varsa ailelerinin yanına gönderilerek boşaltılan binalar Sıkıyönetim Gözaltı Merkezi yapıldı.[5]

Adıyaman'da, Emniyet Müdürlüğü, Sıkıyönetim Komutanlığı, daha sonra Kız Meslek Lisesi ve Endüstri Meslek Lisesi olarak kullanılan yerlerin de işkence merkezleri olduğu ancak en önemli merkezin Pirin Palas olduğu, merkezde işkence ile hazırlanan ifadelerin kabul ettirildiği ve delile, tanığa ve somut olaylara dayanan olgular aranmadığı da ifade edilir. İsim benzerliğinden ötürü getirilerek işkence gören mağdurlar da soz konusudur.[6] Pirin Palas'ta insanların gömüldüğüne dair söylentiler ve iddialar da vardır.[7]

Daha sonra Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi olarak da kullanılan binada yapılan işkenceler hakkında, dönemin mağdurları tarafından suç duyurusunda bulunuldu.[8] Bu suç duyurusuna,'zaman aşımına' uğradığı gerekçesiyle takipsizlik kararı verildi.[9]

Mağdurlar Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya'nın yargılandığı 12 Eylül Davası'na da müdahil olma talebinde bulundular.[10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Cantekin, Mahmut. "BOKBÖCEĞİ KADOG". www.edebiyatdefteri.com. 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  2. ^ Dimez, Simten. "Cendere". www.kadinhareketi.org. 25 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  3. ^ "PİRİN PALAS GERÇEKLİĞİ ORTAYA ÇIKSIN". www.ihd.org.tr. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  4. ^ "Bir kâğıt imzalatıp, oğlun öldü dediler". www.evrensel.net. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  5. ^ Işıldak, Mustafa. "PİRİN PALAS". www.haberdizayn.com. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  6. ^ "12 Eylül'de kulağını ve gözünü kaybetti". m.turkiyegazetesi.com.tr. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  7. ^ "12 Eylül Mağduru Adıyamanlı Doymaz: Pirin Palas'ın da Kazılmasını İstiyoruz". www.haberler.com. 5 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  8. ^ "Adıyamanlı 78'liler işkencecilerinin peşinde". www.ntv.com.tr. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  9. ^ "Pirin Palas işkencecilerine takipsizlik kararı". www.kahtanet.com. 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 
  10. ^ "12 EYLÜL MAĞDURLARI MÜDAHİL OLMAK İÇİN ANKARA'YA GİTTİ". www.shovhaber.com. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ulucanlar Cezaevi Müzesi</span> Müze olarak yeniden düzenlenmiş eski bir cezaevi

Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi veya Ulucanlar Cezaevi, 1925 ve 2006 yılları arasında Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulucanlar semtinde faaliyet göstermiş olan bir cezaevidir. Türk siyasi ve edebî hayatında da önemli bir yere sahip olan Ulucanlar Cezaevi'nin restore edilerek müze ve kültür sanat merkezine dönüştürülmesi projesi Altındağ Belediyesine verildi. 2009 yılında başlatılan restorasyon çalışmaları 2010 yılında tamamlandı.

İşkence, ister fiziksel olsun ister ruhsal, bir göz korkutma, caydırma, intikam alma, cezalandırma veya bilgi toplama amacı olarak bilinçli şekilde insanlara ağır acı çektirmekte kullanılan her türden faaliyetlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Gureyb Cezaevi işkenceleri</span>

Ebu Gureyb Cezaevi işkenceleri, Irak Savaşı'nın ilk yıllarında, Birleşik Devletler Ordusu ve Merkezi İstihbarat Teşkilatı personelinin Irak'taki Ebu Gureyb Cezaevi'nde tutuklulara fiziksel, cinsel, tecavüz, sodomi ve cinayet gibi bir dizi insan haklarını çiğneyecek türden işkenceler gerçekleştirmesi olayıdır. İşkencecilerin, ABD'deki bazı muhafazakâr medya kurumlarından destek almasına rağmen, istismarlar, CBS News'in, Nisan 2004'te işkence anlarına ait fotoğrafları yayımlanmasıyla kamuoyunun dikkatini çekti ve olaylar hem ABD'de, hem küresel kamuoyu'nda kınandı.

Ziverbey Köşkü ya da Zihni Paşa Köşkü, 12 Mart Muhtırası döneminde, İstanbul'un Anadolu yakasında MİT ile Kontrgerilla tarafından sorgulamalar için kullanılan iki köşkten biri olan Erenköy'deki Zihni Paşa Köşkü'dür. Refik Erduran'dan kiralanmıştır. Çoğu zaman işkence için kullanılan Erenköy Köşkü ile karıştırılır. Oysa işkence iddialarını araştırmak üzere Avrupa'dan gelen heyetlere Ziverbey Köşkü gezdirilirken Erenköy Köşkü'ndeki ağır işkence, zincire vurma, tabutluklara kapatma gibi uygulamalar sürmekteydi.

Manisa davası ya da Manisalı gençler davası, Manisa'da, çoğu lise öğrencisi olan 16 gence 26 Aralık 1995'te gözaltına alınmalarının ardından yasa dışı örgüt üyesi oldukları iddiasıyla açılan dava ile bu gençlere gözaltında işkence yaptıkları iddiasıyla polislere karşı açılan davalara, basında ve halk arasında verilen addır. Davalar Türkiye'de insan hakları alanında verilen mücadelenin simgesi oldu ve uzun süre devam etti.

<span class="mw-page-title-main">Sırrı Süreyya Önder</span> Türk film yönetmeni ve siyasetçi

Sırrı Süreyya Önder, Türk yönetmen, senarist, yapımcı, oyuncu, gazeteci ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Askısı</span> kolların arkadan bağlanan kişinin yüksek bir yere asılmasıyla yapılan işkence

Filistin Askısı bir kişinin kollarının vücudunun arkasında birleştirip, bu şekilde yüksekçe bir yere iple asılması suretiyle yapılan işkence türüdür. Muhtemelen kişinin kolları çıkar. Vücuduna fazladan ağırlıklar eklenebilir. Strappado veya Ters Askı denildiği de olur. Orta Çağ'da Engizisyon Mahkemesince çok sık kullanıldığı bilinir, pratikte modern çağda da uygulama devam eder.

Metris Cezaevi, İstanbul'un Esenler ilçesinin 15 Temmuz Mahallesi'nde bulunan cezaevidir.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbakır Cezaevi</span> Diyarbakırda yer alan bir cezaevi

Diyarbakır Cezaevi ya da Diyarbakır Askerî Cezaevi, Diyarbakır'da kurulan bir cezaevidir. 1972'de yapımına başlandı, 4 Temmuz 1980'de açıldı. 12 Eylül Darbesi'den sonra askerî yönetime devredilerek Sıkıyönetim Askerî Cezaevi olarak kullanıldı. Yaşandığı iddia edilen işkenceler ile ön plana çıktı. The Times gazetesine göre "dünyanın en kötü şöhretli 10 cezaevi" arasında yer almaktadır. 1981 ve 1984 yılları arasında cezaevinde 30 kadar kişi öldü. 9 Mayıs 1988 tarihinde Adalet Bakanlığına devredildi. Cezaevi hakkında belgeseller çekildi ve kitaplar yazıldı. Günümüzde ise müze olması planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Pir</span> PKK kurucu militanı

Kemal Pir, Türk asıllı PKK kurucu militanı. PKK'nın ilk kadrolarındandır ve iki defa cezaevinden firar etmiştir. Lakabı "Laz Kemal" idi.

<span class="mw-page-title-main">CIA gizli hapishaneleri</span>

CIA gizli hapishaneleri, CIA'nin Amerika Birleşik Devletleri adına kurulmuş varlığı bilinen gizli yerlerdir. CIA'ya göre tutuklular yalnızca teröristlerden ibarettir. 2 Kasım 2005 tarihinde bu gizli yerleri basına sızdıran Washington Post cezaevlerinde insan hakları ihlal eden uygulamaları Amerikan basınına sızdırmıştır. Tahminen bu cezaevlerinden Doğu Avrupa ülkelerinden Polonya ve Romanya'da, Haziran 2004'te İngiliz gazetesi The Observer'in belirttiği üzere el-Tamara cezaevi Fas'ta, "Mulhak el-Mazra" Mısır'da, ayrıca Litvanya, Polonya, Ukrayna, Katar, Suudi Arabistan, Tayland ve diğer ülkelerde de bulunmaktadır. İnsan hakları savunucuları "el-Tamara" ve "el-Masri Mulhak"daki mahkûmların işkenceye uğradığını belirtmektedir. Yaklaşık 100 esirin tutulduğu Afganistan'daki Bagram Üssü, 600 esirden bazılarının serbest kaldığı Küba'daki Guantanamo Kampı ve binlerce esir bulunan Bağdat Havaalanı bilinen merkezlerden bazılarıdır.

Derinlemesine Araştırma Laboratuvarı ya da Derin Araştırma Laboratuvarı, 12 Eylül Darbesi sonrası dönemde Ankara Emniyet Müdürlüğü içinde "D Grubu" olarak anılan siyasi şubeye verilen ad. D Grubu daha sonra, 'D'nin Arapça okunuşuyla 'DAL' olarak anılmaya başlanmıştır. Şube, 12 Eylül Darbesi'nde gözaltına alınan kişilere yönelik sistematik işkence ve kötü muamele suçlarıyla gündeme gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">Esat Oktay Yıldıran</span> Türk asker

Esat Oktay Yıldıran, Türk asker. Kıbrıs Barış Harekâtı'nda görev almış ve 12 Eylül Darbesi sonrası Diyarbakır Cezaevi'nde iç güvenlik komutanı olarak görev yapmıştır. Diyarbakır Cezaevi'ndeki görev süresi boyunca tutuklulara işkence yaptırdığına dair iddialar vardır. Yıldıran, 22 Ekim 1988 günü suikast sonucu öldürülmüş ve Edirnekapı Şehitliği'ne defnedilmiştir.

Mamak Askerî Cezaevi, Ankara'da bulunan bir askerî cezaevi. Daha çok asker tutuklular için yapılmış bir cezaevi iken, 12 Mart'tan itibaren sivil tutukluların da kalması ve yapılan uygulamalarla kamuoyuna mâlolmuştur.

Mehmet Selim Dindar,, Kürt iş insanı. 1980 döneminde politik olaylar ile suçlanıp üç yıl boyunca Diyarbakır Cezaevi'nde işkence görmüş, 2003 yılında Radikal gazetesine ve 2008 yılında Habertürk'e verdiği röportajlarda Diyarbakır Cezaevi'ndeki işkenceleri anlatmıştır. 2 Aralık 2009'da Cizreliler Derneği'nde silahlı saldırıya maruz kalarak hayatını kaybetmiştir. AK Parti milletvekili Mehmet Emin Dindar'ın kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de suç</span>

Türkiye'de suç ile polis ve jandarma teşkilatı mücadele etmektedir. 1990-2014 yılları arasında suç oranlarında önemli artış (%400) olmuştur. Hırsızlık, insan öldürme ve uyuşturucu suçlarında artış %600'e ulaşmıştır. 2015 yılında günde ortalama 4 kişi öldürüldü. Cinayetlerin çoğunun nedeni namus ve para iken, 369 kadın aile içi şiddet kurbanı oldu. Aynı yıl 18 yaşından küçük 193 çocuk öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Sözleşme</span> 26 Haziran 1987 tarihinde yürürlüğe girmiş uluslararası sözleşme

Birleşmiş Milletler İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Küçültücü Muamele ve Cezaya Karşı Sözleşme, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda 10 Aralık 1984 tarihli oturumunda 39/46 sayılı kararla kabul edilmiş ve 26 Haziran 1987 tarihinde yürürlüğe girmiş sözleşmedir. Bu protokol, insan hakları ihlalleri olduktan sonra müdahale etme mantığı üzerine kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Palas (Nazilli)</span> eskiden otel olarak kullanılan, daha sonra müzeye dönüştürülen bir yapı

Ankara Palas Oteli, Aydın'ın Nazilli ilçesinde İstasyon Bulvarı üzerinde bulunan, 1923-1930 otel olarak inşa edilmiş tarihi yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Akyıldız, Kâhta</span>

Akyıldız, Adıyaman ilinin Kâhta ilçesine bağlı bir köydür.

Remzi Çayır Türk yazar, siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.