İçeriğe atla

Pirinç Han (Bursa)

Pirinçhan ve Ulucami

Pirinç Han, Sultan II. Bayezid tarafından Bursa'da yaptırılmış bir han.

Kent merkezindeki Hanlar Bölgesi'nde, Cumhuriyet Caddesi üzerinde bulunur. 1490-1508 yılları arasında inşa edilmiştir.[1] Sultan II. Bayezid'in İstanbul'daki vakıflarına gelir amacıyla Bursa'da yaptırdığı ikinci handır. Padişah daha önce Koza Han'ı yaptırmıştı. Koza Han'ın yakınlarına yapılan han bu nedenle önceleri Hân-ı Cedîd-i Hâkānî, Kârbansaray, Hân-ı Cedîd-i Âmire gibi isimlerle anılmış; 17. yüzyıl başlarından itibaren Pirinç Hanı adıyla anılmaya başlamıştır.[2] Mimarları Yakup Şah bin Sultan Şah ve Ali bin Abdullah'dır.[3] Bina emini Ecebey bin Abdullah ve Nazır Muhiddin'dir.

Yapıda hem taş hem de tuğla malzeme kullanılmıştır. Avlu kemerleri ve ayakları kesme taş; kemerler, kubbeler ve tonozlar tuğladır. Giriş cephesinde kesme taş ve üç sıra tuğla kullanılmıştır.[1]

Büyük bir kare avlunun etrafında alt katta 38, üst katta 48 oda bulunur. Develikli ve ahırlıklıdır. Avluya açılan 2,96 m. genişliğindeki kemersiz kapıdan binaya girilmektedir. Orijinalinde avlusunda bulunan onaltıgen şadırvanın izleri günümüzde hala görülmektedir.

Yapıldığı tarihlerde Bursa'da pek çok Venedikli, Rusyalı ve Frenk tacirin bulunduğu ve Han'ın inşa edildiği Şehreküstü Mahallesi'nde oturdukları belgelerden anlaşılmaktadır. Pirinç Han, Bursa'ya gelen yabancı tüccarların en fazla uğradığı hanlar­dan biri olmuş ve handa özellikle kürk ticareti yapılmıştı. 16. yüzyıl ortasından itibaren handa ipek bükücüler toplanmıştır.[1]

1855 Bursa depremi'nde batı ve kuzey revakları ve dükkânları tamamen yıkılan hanın, tahrip olmuş bölümlerini kullanılır duruma getirmek için avlusunda ve içinde çeşitli ek yapılar yapılmıştır. Ayrıca, kuzeydoğu köşesi, 1903-1906 yıllarında Hamidiye Caddesi (bugünkü adıyla Cumhuriyet Caddesi) açılırken kesilmiştir.[2] 1970'li yılların sonlarına kadar handa deri işleri yapan atölyelerin, ayakkabı imalathanelerinin, ipek bükücülerinin ve ipek boyacılarının bulunduğu bilinmektedir.[4]

Pirinç Han, yaklaşık yirmi yıl süren restorasyon sonrasında 2002 yılında alışveriş merkezi olarak açılmıştır. Restorasyon sırasında batı cephesinde yeni bir kapı açılmış; sicillerde bahsedilen mescit ile şadırvan ise yapılmamıştır.[4] Günümüzde alt katında kafeler, üst katta bazı dükkân ve ofisler bulunur.

Kaynakça

  1. ^ a b c Gürhan, Pınar. "Bursa Hanlar Bölgesinde Yer Alan Hanlar Üzerine Bir İnceleme". II. Türkiye Lisanüstü Çalışmaları Kongresi - Bildiriler Kitabı V, 2016. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  2. ^ a b Sercan, İsmail. "Osmanlı Devri Bursa Hanları ve Sultan Külliyeleri". 3 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  3. ^ "Pirinç Han - Bursa". Türkiye Kültür Portalı. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  4. ^ a b Yavaş, Doğan. "Pirinç Hanı". İslam Ansiklopedisi, Cilt 34, 2007. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zeynep Sultan Camii</span>

Zeynep Sultan Camii 1769 yılında III. Ahmed'in kızı Zeynep Sultan tarafından Ayazma Camii'nin de mîmarı olan Mehmed Tahir Ağa'ya yaptırılmış barok tarzındaki câmidir. Mîmârî tarzına bulunduğu mekân göz önüne alınarak karar verilmiştir. Bu özel tarzı ve yapımında kullanılan malzemeler nedeniyle Bizans kiliselerini anımsatır.

<span class="mw-page-title-main">Bayezid Camii</span>

Bayezid Camii İstanbul'un Beyazıt semtinde Sultan II. Bayezid tarafından yaptırılmış bir cami.

<span class="mw-page-title-main">Bursa Ulu Camii</span> Bursada bir cami

Bursa Ulu Cami, Bursa'da I. Bayezid tarafından 1396-1400 yılları arasında yaptırılmış ulu camidir.

<span class="mw-page-title-main">Geyve Hanı</span>

Gevye Hanı Bursa, Kapalıçarşı'da bulunan, 15. yüzyılda Tokat ahileri’nden Ahi Bayezıt’ın oğlu Hacı İvaz Paşa tarafından Yeşil Camii'ye gelir temini için yaptırılıp, Çelebi Mehmet’e armağan edilmiş bir handır. Han, daha önce Hacı İvaz Paşa Hanı, Payigâh, Lonca ve Ütücüler Hanı olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Koza Han</span> Bursada 15. yüzyıl han yapısı

Koza Han 15. yüzyıl sonlarında II. Bayezid tarafından mimar Abdül ula bin Pulat Şah'a İstanbul'daki eserlerine vakıf olarak Bursa'da yaptırılmış handır.

<span class="mw-page-title-main">Emir Sultan Camii</span>

Emir Sultan Camii, Bursa'da Yıldırım Bayezid'ın kızı Hundi Fatma Hatun tarafından kocası Emir Sultan adına, muhtemelen Çelebi Sultan Mehmed'in hükümdarlığı sırasında inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kürkçü Hanı</span>

Kürkçü Hanı, İstanbul'un Mahmutpaşa semtinde yer alan han. Fatih bölgesinin Eminönü semtinde bulunan 15. Yüzyıl han yapılarından bir tanesidir. Dayahatun Mahallesi’ndeki Mahmut Paşa Yokuşu’nda bulunan Çakmakçılar ve Çarkçılar sokaklarının arasındaki bölgede 129 numarada yer almaktadır. İki adet girişi bulunur. Çarkçılar sokağı tarafındaki lokasyonu dolayısıyla Büyük Yeni Han ile komşudur. Ticaret hanıdır. Vezir Mahmut Paşa tarafından mimar Atik Sinan'a yaptırılmıştır

<span class="mw-page-title-main">Çengel Han</span>

Çengel Han; Ankara'nın Altındağ ilçesinde Ulus'ta 1522-1523 tarihlerinde Mihrimah Sultan’ın eşi Damat Rüstem Paşa tarafından inşa ettirilmiş tarihi bir handır. Atpazarı Mahallesi Kaleönü Depo Sokak'ta bulunmaktadır. Mimarisi klasik Osmanlı mimarisidir. Kareye yakın dikdörtgen bir plan üzerine kurulmuştur. Ortasında bir avlu bulunmakta, kuzeydoğu cephesinde tek katlı, cephenin giriş tarafında iki katlı dükkanlar sıralanmaktadır. Güneybatı cephesiyse arazinin eğilimli olması nedeniyle üç katlıdır. Duvarları sağlam Horasan duvarı olan han korumaya uygun olduğu için uzun süre tiftik deposu olarak kullanılmıştır. Sağlam mimarisi nedeniyle iyi bir durumda günümüze kadar gelebilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zal Mahmud Paşa Camii</span> Mimar Sinanın yaptığı cami, medrese, türbe, çeşmeden meydana gelen bir külliye

Zal Mahmud Paşa Camii İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde Kanuni Sultan Süleyman'ın veziri Zal Mahmut'un Mimar Sinan'a yaptırdığı cami, medrese, türbe, çeşmeden meydana gelen bir külliyedir.

Osmanlı Evi Müzesi. Bursa'da II. Murad külliyesinin karşısında bulunan ve 17. yüzyıl Osmanlı yaşam tarzının sergilendiği müze.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Han</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir han

Büyük Han, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir handır. Tarihsel olarak Kıbrıs'ın en büyük hanı olup kendisi gibi Asmaaltı Meydanı'nda yer alan Kumarcılar Hanı'yla birlikte Lefkoşa'da Osmanlı döneminden günümüze ulaşan iki handan biridir.

Kapu Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi cami. Şehirdeki Osmanlı camileri arasındaki en büyük camidir. Merkez Karatay ilçesi, Sarraflar caddesi üzerindeki caminin mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ait olup, Karatay Müftüğülüğü'ne bağlı olarak faal durumdadır.

Suluhan, Ankara'nın Altındağ ilçesinde Ulus'ta bulunan tarihi bir handır.

<span class="mw-page-title-main">İpek Han</span> Bursada 15. yüzyıl yapısı

İpek Han, Bursa'da Hanlar Bölgesi'nde Yeşil Külliye'ye gelir getirmek amacıyla 15. yüzyılda Osmanlı sultanı I. Mehmed tarafından yaptırılmış iki katlı han.

<span class="mw-page-title-main">Kurşunlu Han (Ankara)</span>

Kurşunlu Han; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Ankara Kalesi'nin yakınlarında bulunan tarihi bir handır. Kitabesi olmasa da 1471 yılında, Fatih Sultan Mehmet'in başvezirlerinden biri olan Rum Mehmed Paşa tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir. Güneyinde bulunan Mahmut Paşa Bedesteni ile aynı mimari özellikleri gösterdiği için hemen hemen aynı tarihlerde inşa edildikleri konusunda görüşler vardır. 1946 yılındaki onarımda ele geçirilen, II. Murat dönemine ait sikkeler ise; hanın 15. yüzyılın ilk yarısında var olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Deliller Hanı ya da Hüsrev Paşa Hanı, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir handır. Deliller Hanı, 1603 tarihli bir vakfiyede Mardin Kapusu Menzil Hanı şeklinde adlandırılmaktadır. Günümüzde otel olarak işletildiği için Kervansaray Otel olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hanlar Bölgesi</span>

Hanlar Bölgesi, Bursa'nın merkezinde, 14. yüzyılda oluşmaya başlayan, 16. yüzyılın ortalarına kadar padişahların ve devletin ileri gelenlerinin yaptırdığı anıtsal yapılar ile gelişen ticaret merkezi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Yeni Han</span>

Büyük Yeni Han, İstanbul Fatih'te Çakmakçılar Yokuşu üzerinde bulunan han. 1764'te Büyük Valide Han'ın karşı çaprazına Sultan III. Mustafa tarafından inşa ettirilmiştir. Üç katlı olan han, 5180m²’lik alanıyla Büyük Valide Han’dan sonra İstanbul’un en geniş alana yayılan han yapısıdır ve ticaret hanı olarak nitelendirilir.

Alaca Mescit Camii, kentin merkezinde Rüstem Çelebi Mahallesi'nde Plevne İlkokulu'nun hemen yanındadır. Selçuklukların İlhanlı Sultanı Gazan Han ile ortak yönetimleri vaktinde inşa edilmiştir. Sonra büyük bir zarara uğrayan caminin minaresi dışında kalan kısımları, Abdurrahman bin Ahi Eda'nın ismine ithafen Abdülaziz bin İbrahim tarafından 1505 yılında inşa edilmiştir. Selçuklu döneminde inşa edilmiş olan minaresinin tuğla işçiliği oldukça göz alıcıdır.

Fidan Han, Bursa'da, 15. yüzyılda Fatih Sultan Mehmet döneminin sadrazamlarından Mahmut Paşa'nın yaptırdığı han.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.