İçeriğe atla

Piemontça

Piemontça
piemontèis
Ana dili olanlar İtalya
Bölge
Konuşan sayısı700.000  (2012)[1]
Dil ailesi
Dil kodları
ISO 639-3pms
Glottologpiem1238[2]

Piemontça (Piemonteis), İtalya'nın Piemont bölgesinde konuşulan bir Gallo-İtalik dildir. Yaklaşık 2.000.000 kişi tarafından konuşulmakla beraber resmî dil statüsünde olmayıp yerel dil olarak kullanılmaktadır. İtalyan hükûmeti tarafından İtalyancanın bir lehçesi olarak kabul edilmesine rağmen Ethnologue tarafından Emilian-Romanyol, Ligurca, Lombardça ve Venedikçe gibi ayrı bir dil statüsündedir. Piemontça, İtalyancadan çok Oksitanca ile ilişki içinde olmuştur. İlk Piemontça metin olan sermones subalpini, Oksitanca ile büyük benzerlikler göstermektedir.

Diğer İtalyan lehçeleri ve Romen dilleri ile karşılaştırılması

bordo Ceneviz İtalyancabordoPiemontça İspanyolca Portekizcebordo Katalancabordo Sardunyacabordo Korsikaca
primmaveiaprimaveraprimaprimaveraprimaveraprimaveraberanuveranu/primavera
domenegadomenicadumìnicadomingodomingodiumengedomìnigadumènica
zenâgennaiogenéeneroenerogenerghennàrgiughjennaghju
euttoottoeutochooitovuitotoottu
òmmouomoòmhombrehomemhomeòmineomu
ascordâsescordare/ dimenticaredësmentiéolvidaresqueceroblidarismentigare/olvidarescurdassi
cösacosacòsacosacoisacosacosacosa
nionidoninidoninhoniuniunidu
teitotettocoerttechotectosostreteuladotettu
freidofreddofrèidfríofriofredfritufretu
ceuvepioverepieuvelloverchoverplourepròerepiove
graçiegraziemersì/grassiegraciasobrigadogràciesgràtziasgrazie
gexachiesagesiaiglesiaigrejaesglésiacrèsiaghjesgia
rossorossorossrojovermelhovermell/roigrujurossu
gianogiallogiàunamarilloamarelogrocgrogugiallu
giancobiancobianchblancobrancoblancbiancu/arbubiancu
sciôfiorefiorflorflorflorfrorefiore
fæñafarinafarin-aharinafarinhafarinafarina/arinafarina
moæmadremaremadremãemaremamamamma/madre
lallaziamagnatíatiatiatiazìa

Kaynakça

  1. ^ Lewis, Paul (2016). Ethnologue: Languages of the world (19. bas.). Dallas, Texas: SIL International. ISBN 978-1556712166. 
  2. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Piemontese". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hint-Avrupa dil ailesi</span> dil ailesi

Hint-Avrupa dil ailesi, yüzlerce dil ve lehçe içeren dünyanın en büyük dil ailesi. Dünyada 3,2 milyarı aşkın kişinin anadili bu aileye ait bir dil olup, bu değer dünya nüfusunun %46'sına tekabül etmektedir. Avrupa'nın en büyük dilleri, Güney ve Batı Asya dilleri, Kuzey ve Güney Amerika ve Okyanusya'da en çok konuşulan diller Hint-Avrupa dilleridir. Ethnologue'a göre yaşayan 445 Hint-Avrupa dili bulunmaktadır ve bu dillerin üçte ikisinden fazlası (313) Hint-İran koluna bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İtalyanca</span> Roman dili

İtalyanca, çoğunluğu İtalya ve İsviçre'nin güneyindeki Ticino kantonunda yaşayan 61 milyon kişi tarafından konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Latin dilidir. İtalyan asıllı göçmenlerce Amerika Birleşik Devletleri'nde, Arjantin'de, Brezilya'da, Kanada'da ve Avustralya'da da sıkça konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Katalanca</span> Latin dili

Katalanca, Hint-Avrupa dillerinin Latin koluna bağlı bir dildir. İspanya'nın bazı bölgelerinde ve Andorra'da resmî dildir. Katalanca konuşanların çoğu İspanya'da yaşar.

Yidiş, Aşkenaz Yahudileri tarafından tarihsel süreçler doğrultusunda, İbranice ve Almancanın karışımından oluşmuş Yüksek-Almanca dil grubunda bulunan bir dildir. Yidiş, Yahudi-Roma savaşlarının sonucu olarak, Romalılar tarafından Avrupa'ya sürülmüş Yahudiler tarafından ilk defa 9. yüzyılda şekillenmeye başladı. İbraniceye çok benzeyen Aramiceden; Latince ve Doğu Avrupa'daki Slav dillerinden de etkilenmiştir. Yazılarında İbrani alfabesi kullanılır. 1990'lardan itibaren çoğunlukla Hasidik ve Haredi Yahudileri olmak üzere, 1,5–2 milyon konuşanı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Napolice</span> Campania ve çevre bölgelerde konuşulan bir Latin dili

Napolice Campania ve çevre bölgelerde konuşulan bir Latin dilidir. Yaklaşık 7.800.000 kişi tarafından konuşulur. İtalyancadan ayrı bir dil olup, Sicilyaca ve Kalabriyaca dillerine yakın bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Sicilyaca</span> Sicilya ve etrafındaki adalarda konuşulan Romen dili

Sicilyaca, özellikle Sicilya ve etrafındaki adalarda konuşulan, yaklaşık 5 milyon konuşura sahip bir Latin dilidir. Sicilya Adası'nın yanı sıra dil, Orta ve Güney Calabria, Lecce ve Salerno'da da konuşulmakta olmasına rağmen bu bölgelerde konuşulan diller ile Sicilyaca, bazen daha geniş bir "Uç Güney İtalyan" dil grubunun parçası olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Oksitanca</span> Fransa, İspanya ve İtalyada konuşulan bir Latin dili

Oksitanca, Fransa, İspanya ve İtalya'da konuşulan bir Latin dilidir. Katalancaya oldukça yakın bir dildir. Katalanca ve Oksitanca 13. yüzyılda birbirlerinden farklılaşıp gelişmiştir.

Cuhuri, Cuvuri ya da Yahudi Tatçası bir Tat dili olup özellikle Azerbaycan ve Dağıstan'da doğu Kafkas Dağlarındaki Dağ Yahudileri tarafından konuşulur.

Yahudi İtalyancası ya da İtalkian bir İtalo-Romans dili çeşididir. Ağırlıklı olarak 10. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında İtalya ve Korfu'da konuşulmuştur.

Yahudi Fasçası eskiden Fas'ta yaşamış Yahudiler'in konuştuğu bir Arapça şeklidir. Fas'ta bu dili konuşabilenler sadece yaşlılardır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Trablus Arapçası</span>

Yahudi Trablus Arapçası(veya Trablus Yahudi Arapçası, Yahudi Trablus-Libya Arapçası, Tripolita'it, Yudi olarak da bilinir) eskiden Libya'da yaşayan Yahudilerin konuştukları Arapça çeşididir. Bu dili konuşanların birçoğu bugün İsrail ve İtalya'da yaşamaktadır. Bu dili 40 yaş ve üzeri insanlar bilmektedir. Yahudi Tripolitan Arapçası, Libya Arapçasına göre farklılıklar gösterir; bu dil daha çok yerleşik hayatta kullanılan Arapçaya benzerken Libya Arapçası göçebe yaşayan bedevi Arapçası'ndan etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Irak Arapçası</span>

Yahudi Irak Arapçası Eskiden Irak'ta yaşamış veya hâlen Irak'ta yaşamakta olan Yahudilerin konuştuğu bir Arapça çeşididir. Bu dili konuşanların çoğunluğu 100.000 kişilik nüfusuyla İsrail'dedir. Konuşanlar genelde yaşlı nesillerdir. Irak'ta 100 ila 150 adet konuşanı vardır, ayrıca Hindistan ve İngiltere'de de konuşulur. Musul gibi farklı yörelerde farklı lehçeleriyle karşılaşılırken en çok bilinen formu Yahudi Bağdat Arapçasıdır.

Amharca, Sami dil ailesinin Güney Sami Grubuna ait olan bir dil. Kuzey ve orta Etiyopya'ya özgün olan Amharaların dili olup anadili olarak yaklaşık 15.000.000 kişi tarafından konuşulur. Toplam 25.000.000 konuşanı vardır. Amharca, Arapçadan sonra dünyanın en çok konuşulan ikinci Sami dilidir. Ge'ez alfabesi ile yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Torino (il)</span> İl

Torino ili, kuzey batı İtalya'da Piyemonte bölgesinde bulunan bir ildir. Merkezi Torino'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Dil ailesi</span> birbirleriyle bağlantılı dil topluluğu

Dil ailesi, birbiriyle aynı kökten gelen ve soysal açıdan akraba dil topluluğuna verilen ad. Aynı dil ailesine mensup dillerin, ortak bir proto dilden türediği kabul edilir. Ethnologue'a göre dünyada 7.000'i aşkın yaşayan dili kapsayan 142 farklı dil ailesi bulunmaktadır.

Arnavutluk, nüfusun büyük çoğunluğunun aynı zamanda ülkenin resmi dili olan Arnavutça ile konuştuğu etnik olarak homojen bir ülkedir. İki ayrı lehçesi vardır: güneyde konuşulan Tosk ve kuzeyde konuşulan Geg. Ancak birçok Arnavut, Balkanlar'daki çok sayıda Arnavut diasporası ve Arnavut topluluklarının etkisiyle İtalyanca, Yunanca, Fransızca, Almanca ve İngilizceyi de yaygın olarak konuşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Reto-Romen dilleri</span>

Reto-Romen dilleri, Latin dillerinin güneydoğu İsviçre ve kuzeydoğu İtalya'da konuşulan bir alt ailesidir. Friulyaca, Ladince ve Romanşçayı içermektedir. Tanım, eski Roma eyaleti Raetia'dan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İtalo-Batı dilleri</span>

İtalo-Batı dilleri, Latin dil grubunun -bazı sınıflandırmalara göre- en büyük koludur. İtalo-Dalmaçya ve Batı Latin dilleri olmak üzere ikiye ayrılır, Sarduca ve Doğu Latin dillerini kapsamaz.