İçeriğe atla

Pidyon haben

        
Yahudilik

Pidyon haben (İbranice: פדיון הבן‎, lit. "Erkek bebeğin kurtarılması"), ilk doğan erkek çocuğu Kudüs Tapınağı'ndaki görevlerinden azat etmek için çocuğu bir Kohen'den "kurtarmak" adına yapılan bir ayindir. Bugün Kudüs Tapınağı olmamasına rağmen bu ayin Tutucu ve Ortodoks Yahudiler tarafından hala icra edilir.

Tora'daki Referanslar[1]

Bu liste konuyla ilgili ayetleri içerir:

  • Çıkış (Exodus) 13:12-15
  • Çıkış (Exodus) 22:29
  • Çıkış (Exodus) 34:20
  • Sayılar (Numbers) 3:45
  • Sayılar (Numbers) 8:17
  • Sayılar (Numbers) 18:16
  • Levililer (Leviticus) 12:2-4

Ayrıca Şulhan Aruh Yoreh De'ah 305 ve Luka İncili 2:22-24'te Pidyon'la ilgili maddeler bulunur.

İlkeler

Mücevherlerle donatılmış Pidyon olacak çocuk

Şulhan Aruh'ta belirtildiği üzere:

  • Çocuğun ilk çocuk olması gerekir.[2]
  • Çocuğun erkek olması gerekir.[2]
  • Çocuğun vajinal yolla doğması (Sezaryen ile doğmaması) gerekir.[2]
  • Çocuğu, babası,[3] eski tapınaktaki dini adamları simgeleyen bir Kohen'den[4] 5 Şekel (eski bir ağırlık birimi) gümüş para karşılığında "kurtarabilir".[2]
  • Çocuğun babası Kohen ya da Levi ise veya çocuğun annesi bir Kohen'in ya da Levi'nin kızıysa (Yani dedelerinden herhangi biri Kohen ya da Levi ise) ayin yapılmaz.[5]
  • Seremoni, çocuk 29,5 günlükken (yani İbrani takvimine göre 1 aylıkken) yapılmalıdır ve geleneksel olarak yemek ikram edilmelidir.[6]
  • Pidyon'un yapılması gereken gün Şabat veya oruç gününe düşerse seremoni ertelenir çünkü Yahudilikte kutsal günlerde para takası günahtır.[7]

Muafiyet

  • Birinci oğul Sezaryen ile dünyaya gelirse, ikinci çocuk vajinal yolla doğsa bile Pidyon yapılmaz.[8]
  • Annenin ilk hamileliği düşükle sonuçlanıp ikinci hamileliğinde vajinal yolla bir oğul doğurursa:[9]
    • Düşük ilk 3 aydan sonra olursa ikinci hamilelikte doğan erkek çocuğa Pidyon yapılmaz.
    • Düşük ilk 40 gün içinde olursa ikinci hamilelikte doğan erkek çocuğa Pidyon yapılır.
    • Düşük ilk 40 günden sonra fakat 3 aydan evvel olursa ikinci hamilelikte doğan erkek çocuğa Pidyon yapılır fakat baba çocuğunu kutsayamaz.
  • Çocuğun annesi bir Kohen'in kızıysa çocuğa Pidyon yapılmaz fakat bazı otoriteler çocuğun babasının Yahudi olmaması durumunda Pidyon'un yapılması gerektiğini savunur.[10]

Bu kriterlere uygun olan doğumların oranı sadece %2 olduğundan sıkca yapılan bir tören değildir.

Tören

Baba oğlunu Kohen'in önüne çıkarıp İsrailoğulları'ndan olan annesinin ilk oğlu olduğunu ve Tora'daki kurallar çerçevesinde çocuğunu kurtarmak istediğini belirtir. Kohen, babaya çocuğunu mu yoksa beş gümüş Şekel'i mi istediğini sorar. Baba çocuğu seçer para Kohen'de kalır. Böylece Kohen çocuğun kurtulduğunu açıklayıp çocuğu kutsar ve ailesine iade eder.

Para

Kohen'e verilen paraların saf gümüş ağırlığı toplam 100 ila 117 gram arası olmalıdır, aksi takdirde yapılan Pidyon töreni geçerli sayılmaz. İsrail'de sırf bu tören için hazırlanmış tanesi 23,4 gram olan gümüş paralar basılmıştır. Her ne kadar Yahudi kurallarına göre bu para Kohen'e aitse de genelde bu para aileye çocuk için hediye olarak iade edilir çünkü bugünün anlayışıyla bu tören sadece semboliktir. Bunun karşılığında da çocuğun babası hizmetlerinden dolayı Kohen'e nakit para hediye eder.

Kadınlar ve Pidyon HaBen

Bazı Ortodoks Yahudileri, bir Kohen erkeği bulunmadığı durumlarda bir Kohen kadınıyla evli adamın bu görevi yapabileceğini savunur.[11] Bu durum Modern Ortodoks Yahudilerinin üzerine tartıştığı konulardan biridir. Yahudiliğin hiçbir dalında Pidyon HaBat yani kız çocuğunu kurtarma töreni görülmemiştir.

Kaynakça

  1. ^ "Tora Ayetleri". 10 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2009. 
  2. ^ a b c d Şulhan Aruh Yoreh De'ah 305:1
  3. ^ Şulhan Aruh Yoreh De'ah 305:2
  4. ^ Şulhan Aruh Yoreh De'ah 305:3
  5. ^ Şulhan Aruh Yoreh De'ah 305:18
  6. ^ Şulhan Aruh Yoreh De'ah 305:11
  7. ^ Kolatch, Alfred (1981). The Jewish Book of Why. Jonathan David Publishers. pp. 21.
  8. ^ Şulhan Aruh Yoreh De'ah 305:24
  9. ^ Donin, Hayim Halevy (1972). To Be a Jew. Basic Books. pp. 277.
  10. ^ "Orthodox Union, NCSY Newsletter Torah Tidbits, Parshat Chukat 5762". 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2009. 
  11. ^ "Midreshet Lindenbaum, Bnot Kohanim: Our Holy Daughters". 18 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yahudilik</span> tek tanrılı etnik bir İbrahimî din

Yahudilik, Yahudi milletinin kolektif inancını, kültürünü, hukukî kurallarını ve medeniyetini içeren etnik bir dindir. İlk İbrahimî din olmasının yanı sıra insanlık tarihindeki en eski dinler arasında da yer alan Yahudilik, monoteizm temelli dinlerin ilk örneğidir. Yahudilik, riayetkâr Yahudiler tarafından "Avraham'ın YHVH ile yaptıkları sözleşmenin bir ifadesi" olarak yorumlanır. Geniş metinleri ve uygulamaları, çeşitli teolojik pozisyonları ve örgütlenme biçimlerini kapsayan Yahudilik, bir İbrani felsefi görüşü olmakla birlikte aynı zamanda bir dünya görüşüdür. Torah, Tanah'ın bir parçasıdır ve Midraş ile Talmud gibi ikincil metinlerle birlikte temsil edilen tamamlayıcı bir sözlü geleneğin parçasıdır. Dünya çapındaki toplam 14 ila 15 milyon takipçisi ile Yahudilik, en büyük onuncu dindir.

<span class="mw-page-title-main">Hamilelik</span> Sperm ile yumurtanın döllenmesi ile meydana gelen fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirdiği, doğuma kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem

Hamilelik veya gebelik, erkekten gelen sperm ile kadının yumurtalıklarından atılmış olan yumurtanın döllenmesi ile meydana gelen fetusun kadın organ ve dokularında değişiklikler meydana getirdiği, doğuma kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem.

Talmud, Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dinî metinlerdir. İbranice lamad (öğrenmek) kökünden gelir. Mişna ve Gemara bölümlerinden müteşekkildir. Talmud'un iki versiyonu vardır: 3. ila 5. yüzyıla ait olduğu kabul edilen ancak daha eski dokümanları da içeren Babil Talmudu ve daha eski olan Filistin ve Yeruşalayim (Kudüs) Talmudu.

<span class="mw-page-title-main">Hamursuz Bayramı</span> Mısır’da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göçünü anan Yahudi bayramı

Pesah, Fısıh veya Hamursuz Bayramı, bir Yahudi bayramı ve festivalidir. Mısır'da kölelikten kurtarılan Antik İsraillilerin göç hikâyesini anar. Pesah, Yahudi takvimindeki Nisan ayının 15. günü başlar, bu tarih Kuzey Yarım Küre’de bahara denk gelir ve bayram 7 veya 8 gün kutlanır. Yahudi bayramları arasında en çok kutlanan bayramlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Leviler</span> Antik kabile

Yahudilik geleneğine göre Levi kabilesi İsrailoğullarından Levi'nin soyundan gelenlere denir. İsrailoğulları Yeşu önderliğinde Kenan topraklarına girdiği zaman Levi kabilesine yönetmesi için toprak verilmedi, onun yerine şehirler takdis edildi çünkü "onların mirası İsrail'in Tanrısı Rab'bin kendisidir". Levi kabilesinin diğer İsrail kabileleri adına yaptıkları dini ve bazı politik görevleri vardı bunun karşılığında ise kendilerine Maaser Rişon ya da Levi vergisi denen aşar vergisi ödeniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sukot</span>

Barakaların Festivali veya Çadırların Festivali olarak adlandırılan, Sukot, kutsal bir bayramdır ve Tişri ayının 15. günü kutlanır. Yahudilerin Kudüs’teki tapınağa hac ettikleri üç kutsal festivalden biridir

Kohen Yahudiler'de baba tarafından Tora'daki Aaron (Harun)'un torunlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kim bir Yahudi'dir?</span> Yahudi kimliği ile ilgili temel soru

"Kim bir Yahudi'dir?", Yahudi kimliğinin temel sorusudur. Yahudi şahsın kültürel, dini, soyağacı ve kişisel boyutlarını irdeler. Bu soru, Almanya'da Nazi Partisi tarafından hazırlanan Nürnberg Yasaları'nda da ele alınmıştır.

613 Mitsvot Musa'nın beş kitabı olan Tevrat'ta anlatılan, yapılması gereken kanuni, ahlaki ve ruhani uygulamalardır. Tevrat'taki bu kanun ilkeleri için bazen "bağlantılar" veya "emirler" (mitsvot) denip hepsine birden "Musa'nın kanunları", ya da kısaca "Kanun" denir. Mitsvot, İbranicede mitsva'nın çoğul halidir.

Yahudiliğe geçiş, Yahudi cemaatinin üyesi olmayı arzulayan Yahudi olmayan birinin yaptığı dini işlemdir. Yahudiliği tercih etmek, Yahudilik ilkelerine uymayı istemektir. Yahudi milletinin bir parçası olunamaz, çünkü Yahudiler bir etnisitedir. Bu dini geçiş bazen Yahudilikleri şaibeli olanların Yahudiliğini tasdiklemek için de yapılmaktadır.

Yahudilikte borç ve faiz kombinasyonu konusu karmaşık ve detaylıdır. Faiz kelimesinin İbranicesi neşeh'tir (נשך), anlamı lokma'dır; borç verenin elde ettiği kazanca ise marbit/tarbit (מרבית/תרבית) denir. Neşeh, faizin düşürülüp verilen borcun önceden kesilen faizine denir; marbit/tarbit ise, verilen borcun üstüne eklenen faizdir. Marbit/tarbit, modern anlamda uygulanan şekildir ve modern İbranicede ribbit denir.

Korban veya Yahudilikte kurban, Tanah'ta anlatıldığı üzere Antik İsrail'de gerek hayvan gerekse diğer nesnelerin sunumuyla ilgili ibadetlere denir. Sunular, zevah denen hayvan sunuları, barış sunuları ve olah denen yakımlık sunular olmak üzere kategorilere ayrılır. İbranicede korban ismi, Tanah'ta tanımlanan ve emredilen çeşitli kurban usullerine verilen genel isimdir.

Yahudilikte matem Yahudiliğin klasik Tora ve rabbani metinlerindeki minhag ve mitsvaların bileşiminden türemiştir. Matemin uygulanış şekli, Yahudi cemaatinden Yahudi cemaatine çeşitlilik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiliğin evliliğe bakış açısı</span>

Yahudilikte evlilik, Tanrı'nın müdahil olduğu bir Yahudi erkek ve bir Yahudi kadın arasında yapılan birleşme anlaşmasının belgelenmesidir. Evliliğin tek koşulu çocuk yapmak olmamasına rağmen bu emrin yerine getirilmesi beklenir. Esas merkezi odak kadın ile erkeğin ilişkisidir. Ruhani anlamda evlilik, kadın ile erkeğin ruhlarının bir bütün olmasıdır. Bu sebeple evlenmemiş adam "tam" sayılmaz çünkü ruhu henüz tamamlanmamıştır ve yarımdır.

<span class="mw-page-title-main">Purim</span>

Purim, antik Pers İmparatorluğu'nda yaşayan Yahudilerin, Haman'ın onları öldürme planından kurtuluşunun anısına kutlanan bir bayramdır. Bu hikâye Tanah'ın Ester kitabında anlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şavuot</span>

Şavuot, Sivan ayının 6. günü kutlanan bir Yahudi bayramıdır. Genelde Mayıs ya da Haziran ayının ilk yarısına denk gelir. Şavuot, Tanrı’nın Sina Dağı’nda toplanan İsrail milletine Tevrat’ı vermesinin yıl dönümünü anar. Tevrat’ta Şavuot ve Tanrı’nın Tevrat’ı göndermesi arasındaki ilişki açık olmamasına rağmen, Şavuot, üç hac festivalinden biridir. Omer’in Sayılması’nın Sefirat ha Omersonuçlandığını gösterir. Şavuot’un tarihi direkt olarak Hamursuz Bayram’ıyla bağlantılıdır. Tevrat’ın verdiği talimata göre, yedi haftalık ‘Omer’in sayılması’ Şavuot ile sonuçlanır. Günleri ve haftaları saymak olan bu davranış, Tevrat’ın gönderilmesine duyulan şevki ve beklentiyi anlatır. Hamursuz Bayramı’nda Yahudiler, Firavun’un kölesi olmaktan kurtarıldı; Şavuot’ta ise bu millet, Tevrat’la birlikte, Tanrı’ya hizmet etmeye bağlanmış bir millet oldu. Şavuot, İsrailliler tarafından oldukça bilinen ve kutlanan bir festivalken, diaspora Yahudiler, bu festivali çok bilmezler. Yahudi kanunlarına göre, İsrail’de bir gün, diasporada iki gün olarak kutlanır. Reformist cemaatler bir gün olarak kutlar

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte cinsellik</span>

Yahudilikte cinsellik, geleneksel olarak üzerinde durulan bir konudur. Tanah ve rabinik kaynaklarda cinsellik ile ilgili birçok öykü ve kural bulunmaktadır. Ve ayrıca İsrail Yahudileri başka meshebdeki insanların cinsel konularına saygı duymazken, sadece kendilerinin cinsellik anlamına yükümlülük gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Kaparot</span>

Kaparot bazı Yahudilerce Yom Kippur arifesinde uygulanan bir Yahudi ayinidir. Kişi, tavuğu veya bir tutam demir parayı bir başkasının kafasının üzerinde üç kere çevirerek o kişinin günahlarını sembolik olarak tavuğa veya paraya geçirir. Ardından tavuk kesilir ve oruç öncesi öğün olarak fakirlere verilir. Eğer kapara için kullanılan nesne paraysa, bu para fakire, oruç tutmaya başlamadan önceki öğününü alması için verilir.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Tapınak</span>

Üçüncü Tapınak veya Hezekiel Tapınağı, Hezekiel kitabında mimari olarak tasvir edilen tapınaktır. Hezekiel burası için, ebedi mabet ve Kudüs'te bulunan Tapınak Tepesi'ndeki İsrail'in Tanrısı'nın kalıcı mekanı demektedir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi</span>

Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi, Osmanlı topraklarında var olan Yahudilerin tarihidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.