İçeriğe atla

Piçan Krallığı

3. yüzyılda Tarım Havzası: Kaşgar (喀什), Kucha (亀茲), Karaşahr (焉耆), Turfan (吐魯番), Hotan (於闐), Piçan Krallığı (鄯善) (kırmızı) renkli bölge

Piçan Krallığı, (Çince: 鄯善, Shànshàn, Uygurca: Piçan) kabaca milattan önce 200 ile milattan sonra 1000 yıllarında Taklamakan Çölü'nün kuzeydoğusunda Lop Nur Tuz Gölü içine alan bölgede kurulmuş, Çince adı Shànshàn olan bir krallıktır.

Tarihi

Milattan önce 126 yılında, Çin'den gönderilen, Zhang Qian Lop Nur Gölü yakınında kurulan Loulan bir şehir gibi korunurdu diye yazmıştır.[1]

Milattan önce 77 yılında Çin'den gönderilen elçi Fu Jiezi (Çince: 傅介子; Wade-Giles: Fu Chiehtzu) Loulan Kralı olan Chang Gui'yi bıcaklayıp öldürür. Aynı yılda bu krallık Çine bağımlı kukla bir krallık olur ve ismi Shànshàn (鄯善) Krallığı olarak değiştirilir.[2] Başkenti Lop Nur'un güneybatısında, çağdaş Ruoqiang (Çakılık) yakınlarda, Dunhuang ve Khotan (Hotan) arasındaki güney İpek Yolu üzerindedir.

Krallar

En azından alttaki listedeki krallardan Çin kaynaklarında bahsedilir:

Pinyin Çince Tarihçe
Changgui/Angui 嘗歸/安歸 milattan önce 92-77.
Weituqi 尉屠耆 milattan önce 77'den itibaren.
An ortalama milattan sonra 40.
Guang ortalama milattan sonra 75.
You Huan 尤還 ortalama milattan sonra 123.
Yuan Meng 元孟 ortalama milattan sonra 330.
Xiumito 休密馱 ortalama milattan sonra 383.
Bilong 比龍 milattan sonra 441 kadar.
Zhenda 真達 milattan sonra 441-445.

Ekonomi

Çince Han Shu (Çince: 漢書, Hàn Shū) kitabınının 96a bölümünde şöyle yazılmıştır;

Bu Ülke kumlu ve tuzludur, çok az ekilebilir tarlaları vardır, tahıl ve tarımsal ürünleri komşu ülkelerden satın alırlar. Ülkede yeşimtaşı, pek çok kamış, çin Ilgın ağacı, hutong-Ağacı ve beyaz ot imal edilir. Halk kendi hayvan sürüleri ile su ve çayırı bol olan otlaklara giderler. Eşek, At ve pek çok Develeri var.

Din

Başlangıçta Piçan Krallığının dininin ne olduğu tam bilinmezsede, tahminen millattan sonra birinci yüzyıldan itibaren Budizm dininin yaygın olduğu var sayılır. Milattan sonra 399 yılında burayı gezen Faxian (Çince basit: 法显; geleneksel: 法顯; pinyin: Fǎxiǎn; Fa-hsien)'a göre, o zamanlar burada Hinayana (Sanskritçe: हीनयान; hīnayāna) Budizmi inançlı 4000 budist rahip yaşarmış. Piçan Krallığının Budist birliğinin toplantı (Sangha) merkezi 3. yüzyılda Kroraina (Loulan)'da bulunurdu.

Notlar

  1. ^ Watson, Burton, trans. (1993). Records of the Grand Historian: Han Dynasty II - Revised Edition. Columbia University Press, New York. ISBN 0-231-08166-9 and ISBN 0-231-08167-7 (İngilizce)
  2. ^ Hulsewé, A. F. P. and Loewe, M. A. N. 1979. China in Central Asia: The Early Stage 125 BC – AD 23: an annotated translation of chapters 61 and 96 of the History of the Former Han Dynasty. E. Brill, Leiden. ISBN 90-04-05884-2, sayfa 89. (İngilizce)

Kaynakça

  • Folke Bergman, Archaeological Researches in Sinkiang. Especially the Lop-Nor Region. (Reports: Publication 7), Stockholm 1939 [1]
  • T. Burrow, A translation of the Kharosthi Documents from Chinese Turkestan. London 1940 [2] 16 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Sven Hedin, Scientific Results of a Journey in Central Asia 1899–1902, 6 Bände Text + 2 Bände Karten, Stockholm 1904–7.
  • Aurel Stein, Serindia: Detailed report of explorations in Central Asia and westernmost China, 5 vols. Clarendon Press., London & Oxford 1921 [3] 16 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Aurel Stein, Innermost Asia: Detailed report of explorations in Central Asia, Kan-su and Eastern Iran, 5 vols. Clarendon Press., London 1928 [4] 16 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Marylin M. Rhie, Early Buddhist Art of China and Central Asia (Handbook of Oriental Studies / Handbuch der Orientalistik - Part 4: China, 12, Vol. 1) (Handbook of Oriental Studies/Handbuch Der Orientalistik). Brill Academic Publishers, ISBN 90-04-11201-4
  • Marianne Yaldız, Archäologie und Kunstgeschichte Chinesisch-Zentralasiens (Xinjiang). Handbuch der Orientalistik, Abteilung 7, Band 3, Abschnitt 2. Brill, Leiden 1987 ISBN 90-04-07877-0
  • Yuri Bregel, An Historical Atlas of Central Asia. Brill, Leiden 2003. ISBN 90-04-12321-0

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Uygurlar</span> Doğu Türkistanda yaşayan Türk soylu halk ve bu halktan olan kimse

Uygurlar veya Uygur Türkleri, Orta ile Doğu Asya'dan kaynaklanan ve kültürel olarak bu bölgelerle bağlı bir Türk azınlık etnik grubudur. Uygurlar Çin'in resmî olarak tanıdığı 55 etnik azınlıktan biridir. Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi, Uygurların memleketi olarak tanınır. Bununla birlikte, Çin Hükûmeti, Uygurları yalnızca çok kültürlü bir ulusa ait olan bölgesel bir azınlık olarak tanır ve Uygurların yerli bir halk olduğu yönündeki kavramı reddetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Korla (şehir)</span>

Korla (şehir), Çin Halk Cumhuriyetinde Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güneyinde İpek Yolu'nun Taklamakan kuzey güzergâhı üzerinde yer alan tarihi bir vaha şehridir. 2004 yılında 410.000 nüfusu olup, Bayangolin Moğol Özerk İli'nin başkentitir.

<span class="mw-page-title-main">Kuçar İlçesi</span>

Kuçar İlçesi,, eskiden Budizm dini yaygın olan şehir, Taklamakan Çölü'nün kuzey kenarından geçen İpek Yolu güzergâhı üzerinde konak yeridir.

<span class="mw-page-title-main">Lop Nur Çölü</span> Çinde bir çöl

Lop Nur Çölü, Tarım Havzasıın doğu kısmı, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, büyüklüğü tahminen 100.000 km² alanı kaplar. Doğu kısmı bir tuz çölü'dür. 1971 yılından beri kurumuş olan Lop Nur tuz gölünden geriye kalan bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Aksu (il)</span> Çinin Sincan Uygur Özerk Bölgesinin orta-batısındaki bir il

Aksu İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin orta-batısında, bir ildir. Aksu başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Turfan (il)</span>

Turfan İli, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin doğusunda bir ildir. Turfan başşehridir.

<span class="mw-page-title-main">Piçan İlçesi</span> Çinin Sincan Uygur Özerk Bölgesinin batısında, Turfan İline bağlı bir İlçe

Piçan İlçesi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin batısında, Turfan İli'ne bağlı bir İlçedir.

<span class="mw-page-title-main">Çakılık İlçesi</span>

Çakılık İlçesi, Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güneydoğusunda, Bayangolin Moğol Özerk İliinde bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Kağılık İlçesi</span>

Kağılık İlçesi,, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında, Kaşgar İli'inde bir İlçedir.

<span class="mw-page-title-main">Karaşehir</span>

Karaşahr veya Karasahr, Karaxahr, Karaschahr, Qara-Shāhr; eski bir budist krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bosten Gölü</span>

Bosten Gölü veya Bağraş Gölü, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, Bayangolin Moğol Özerk İlinde Korla şehrinin 57 km kuzey doğusunda, Bağraş İlçesi toprakları içinde ve Orta Asya'nın en büyük gölüdür. Deniz'den yüksekliği ortalama 1,048 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Turfan Havzası</span>

Turfan Havzası, Çin'in Doğu Sincan Bölgesi'nde bir çökelti havzadır.

<span class="mw-page-title-main">Sima Qian</span> Geçmiş çağın önemli tarihçilerinden birisi

Sima Qian eski çağ Çin tarihçisidir. Han Hanedanı'nın Büyük Katipleri'nin başkanı idi. Antik dönem Çin'in en önemli tarihçisi olarak kabul görmüştür. Tarih yazımında tarafsız kalmanın zorluğuna karşın önemine vurgu yapmasıyla nam salmış ve yine bu yüzden sıkıntılar çekmiştir. Tarih yazımı konusundaki tutumuyla tarihçilikten edebiyata önemli etkileri olmuştur. Yarı efsanevi Sarı İmparator'dan Han Wudi'ye kendisinden önceki 2000 senelik Çin tarihinin genel görünümünü veren Shiji adlı eseri çok övgü almıştır. Çin tarihyazımının en kapsamlı kaynağı kabul edilmiştir. Bu tanımlayıcı eseri, daha sonraki Çin tarihyazımına da temel atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zhang Jiao</span>

Zhang Jiao, Çin'in Han Hanedanı döneminde yaşamış bir asker ve isyancıydı. Çin'in geç Doğu Han hanedanı döneminde Sarı Türban İsyanı'nın lideriydi. Taoizm'in takipçisi ve büyücü olduğu söyleniyordu.

Tayland güneş takvimi, Tayland'da kullanılan bir güneş takvimidir. Takvim Tayland ve Laos'ta kullanılmaktadır. Gregoryen takvimine göre 543 yıl ileride gitmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Zhuge Liang</span>

Zhuge Liang veya Kongming, Çinli siyasetçi, askerî stratejist, yazar ve mühendis. Üç Krallık Dönemi'nde Shu Han'ın imparatorluk şansölyesi olarak görev yapmıştır. Dönemin en başarılı siyasetçi ve stratejisti olarak tanınmaktadır ve sıklıkla Savaş Sanatı'ın yazarı Sun Tzu ile karşılaştırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Niya harabeleri</span>

Niya harabeleri, Çin'in Sincan eyaletinde, Tarım Havzası'nın güney kenarında, modern Niya ilinin yaklaşık 115 kilometre (71 mi) kuzeyinde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Antik site ana dilinde Caḍ́ota Han Hanedanlığı döneminde Çince Jingjue olarak biliniyordu.. Bölgede çok sayıda arkeolojik eser ortaya çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nur Ahmetcan Buğra</span>

Nur Ahmetcan Buğra, Birinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin emiri olan Uygur siyasetçi. Mehmet Emin Buğra ve Abdullah Buğra'nın kardeşidir. 1934 Kaşgar Muharebesi'nde Çin Müslüman 36. Tümeni'ne karşı Uygur ve Kırgız kuvvetlerine komuta etti. Huiler, Çin Cumhuriyeti hükûmetine sadıktılar ve Nur Ahmetcan Buğra'nın da katıldığı Kızıl Katliamı'nın intikamını almak için Türk Müslüman Uygurları ve Kırgızları ezmek istediler. 16 Nisan 1934'te Yenihisar'da Ma Zhancang ve Ma Fuyuan komutasındaki Çinli Müslüman birlikler tarafından öldürüldü ve 2.500 Uygur ve Kırgız savaşçısının tamamı 10.000 kişilik Çin Müslüman ordusu tarafından imha edildi.

<span class="mw-page-title-main">Miran</span>

Miran, Kuzeybatı Çin'de, Sincan'daki Taklamakan Çölü'nün güney kenarında bulunan eski bir vaha şehridir. Lop Nur çölünün Altun Shan dağlarıyla birleştiği yerde bulunan Miran, bir zamanlar İpek Yolu olarak bilinen ünlü ticaret yolunun bir durağıydı. İki bin yıl önce dağdan bir nehir akan bir nehir bulunmaktaydı ve Miran'ın gelişmiş bir sulama sistemi vardı. Günümüzde alan, bakımsız yolları bulunan ulaşımın zorluklarla sağlandığı, seyrek yerleşimli, tozlu bir bölgedir. 20. yüzyılın başlarından bu yana yapılan arkeolojik kazılar, MS 2. ila 5. yüzyıllar arasında var olan geniş bir Budist manastır alanını ve MS 8. ve 9. yüzyıllara tarihlenen bir Tibet yerleşimi olan Miran Kalesi'ni ortaya çıkardı.

Situ, antik Çin'deki en yüksek rütbeli devlet dairelerinden biriydi. Batı Zhou hanedanlığı döneminde kurulan bu makamın orijinal adı 司土 olup Arazi Yöneticisi anlamına gelmektedir.