İçeriğe atla

Phorusrhacos

Phorusrhacos
Yaşadığı dönem aralığı: 20-13 myö
Burdigaliyen-Üst miyosen 
Yeniden oluşturulmuş kafatası, Royal Ontario Müzesi
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Cariamiformes
Familya:†Phorusrhacidae
Alt familya:†Phorusrhacinae
Cins:†Phorusrhacos
Ameghino 1887
Tip tür
†Phorusrhacos longissimus
Ameghino 1887
Sinonimler
Sinonim cinsler
  • Callornis Ameghino 1895
  • Darwinornis Moreno & Mercerat 1891
  • Eucallornis Ameghino 1901
  • Liornis Ameghino 1895
  • Owenornis Moreno & Mercerat 1891
  • Phororhacos Ameghino 1889
  • Stereornis Moreno & Mercerat 1891
  • Titanornis Mercerat 1893
Sinonim türler
  • Callornis giganteus Ameghino 1895
  • Darwinornis copei Moreno & Mercerat 1891
  • Darwinornis socialis Moreno & Mercerat 1891
  • Darwinornis zittelli Moreno & Mercerat 1891
  • Eucallornis giganteus Ameghino 1901
  • Liornis floweri Ameghino 1895
  • Liornis minor Dolgopol de Saez 1927
  • Mesembriornis quatrefragesi Moreno & Mercerat 1891
  • Mesembriornis studeri Moreno & Mercerat 1891
  • Owenornis affinis Moreno & Mercerat 1891
  • Owenornis lydekkeri Moreno & Mercerat 1891
  • Phororhacos longissimus Ameghino 1889
  • Phororhacos platygnathus Ameghino 1891
  • Phororhacos sehuensis Ameghino 1891
  • Phororhacos shenensis Ameghino 1891
  • Stereornis gaundryi Moreno & Mercerat 1891
  • Stereornis rollieri Moreno & Mercerat 1891
  • Titanornis mirabilis Mercerat 1893

Phorusrhacos, Miyosen döneminde Arjantin'de yaşamış, uçamayan dev terör kuşlarının soyu tükenmiş bir cinsidir.[1] Phorusrhacos, var olduğu sırada Güney Amerika'daki baskın kara yırtıcılarından biriydi.[2] Ormanlık ve otlaklarda yaşadığı düşünülmektedir.

Açıklama

Phorusrhacos'un yaklaşık 65 santimetre (26 inç) uzunluğunda bir kafatası vardı, yaklaşık 2.4 metre (7.9 ft) boyundaydı ve muhtemelen bir erkek devekuşu kadar yaklaşık 130 kilogram (290 lb) ağırlığındaydı.[3][4] Çok güçlü bacakları, yüksek hızda koşabilen, güdük, uçamayan kanatları, uzun boynu ve orantılı olarak büyük bir kafası vardı. Bu, eti kolayca yırtabilen veya ava saplanabilen kocaman, kancalı bir gagayla sonuçlandı. Alt çene üst çeneden daha küçüktü. Her ayağında üçer parmak vardı ve bunların hepsi keskin pençelerle donatılmıştı.[2]

Keşif ve adlandırma

Charles R. Knight tarafından yaşam restorasyonu, 1901

Kalıntılar, Arjantin'in Santa Cruz Eyaletindeki Santa Cruz Formasyonu ve Monte León Formasyonu'ndaki çeşitli yerlerden bilinmektedir.[1] Santa Cruz Formasyonlarının tabakalarında bulunan kemikler arasında (şimdi esas olarak orta Miyosen'e tarihlendiği kabul edilir), Florentino Ameghino'nun 1887 başlarında keşfettiği ve aynı yıl ilk başta dişsiz bir memeli olarak tanımladığı bir çene parçası vardı. Buna, Phorusrhacos longissimus adını verdi.

Cins ismi Yunanca -φόρος, (-phoros), kelime kombinasyonlarında "taşıyıcı" anlamına gelen bir element ve ῥάκος, (rhakos), "paçavra" veya "kırışıklık" kelimelerinden, muhtemelen buruşuk çene yüzeyine atıfta bulunularak türetilmiştir.[5] Orijinal türetme artık anlaşılmadığında, adın, Yunanca rhakis'ten (dal) türetilmesinin amaçlandığı yanlış varsayımı (Paçavra Hırsızı) ve "dal sahibi" kelimesinin gerçek çevirisi gibi başka çeviriler verildi.[6][7] Tür ismi, yine alt çenelere atıfta bulunarak, Latince'de "çok uzun" anlamına gelir. Holotip, MLP-118 adlı mandibula örneğidir (Museo de La Plata). 1889'da Ameghino, ismi gramer açısından daha doğru bir isim plan Phoorhacos olarak değiştirdi, ancak önceki ismin önceliği vardı. 1891'de onun tarafından bir kuş olarak kabul edildi.[8]

Sınıflandırma

Phorusrhacos, Erken Eosen'den Pleistosen'e kadar Güney Amerika'daki baskın, büyük kara avcısı nişlerinden birini işgal eden, soyu tükenmiş, uçamayan, yüzeysel etçil kuşlar grubu olan Phorusrhacidae adlı grubun bir parçasıydı. Büyük Amerikan Biyotik Değişimi (∼3 Ma) sırasında Kuzey Amerika'ya dağıldılar. Afrika ve Avrupa'dan ve Brezilya'nın Paleosen'inden bazı kalıntılar bu klada ait olarak adlandırılmış veya mevcut Güney Amerika dizileriyle filogenetik olarak ilişkili olarak tanımlanmıştır, ancak bu atamalar tartışmalıdır.[9]

Kaynakça

  1. ^ a b "Phorusrhacos". Fossilworks. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020. 
  2. ^ a b Dinosaurs and Prehistoric Life. Londra: Dorling Kindersley Limited. 2003. s. 183. ISBN 0-7513-3734-X. 
  3. ^ Horned Armadillos and Rafting Monkeys: The Fascinating Fossil Mammals of South America. Indiana University Press. 2016. s. 120. ISBN 978-0253020840. Erişim tarihi: 30 Mart 2020. 
  4. ^ Alvarenga, Herculano M. F. & Höfling, Elizabeth (2003). "Systematic revision of the Phorusrhacidae (Aves: Ralliformes)". Papéis Avulsos de Zoologia. 43 (4): 55-91. doi:10.1590/S0031-10492003000400001. 20 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2021. 
  5. ^ "Phorusrhacos "wrinkle bearer (jaw)": Etymology and Meaning". Dinosaur Mailing List. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Phororhacos". Century Dictionary. 21 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Lydekker (1893). "On the extinct giant birds of Argentina". Ibis series 6 (5): 40-47. 
  8. ^ Ameghino (1891). "Mamíferos y aves fósiles argentinas. Especies nuevas, adiciones y correcciones". Revista Argentina de Historia Natural. 1: 240-259. 
  9. ^ Federico J. Degrange, Drew Eddy, Pablo Puerta, & Julia Clarke (2019). "New skull remains of Phorusrhacos longissimus (Aves, Cariamiformes) from the Miocene of Argentina: implications for the morphology of Phorusrhacidae". Journal of Paleontology. 93 (6): 1221-1233. doi:10.1017/jpa.2019.53. Erişim tarihi: 30 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rhea americana</span>

Nandu, Rheidae familyasından anavatanı Güney Amerika olan uçamayan bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Rheidae</span>

Rheidae ilk olarak Paleosende ortaya çıkmış uçamayan kuşlardan oluşan bir kuş familyasıdır. Günümüzde yaşayan tek cinsi Rhea cinsinin yanı sıra soyu tükenmiş cinslerde bu familya da sınıflandırılır. Rheiformes takımının tek yaşayan kuşlarını barındıran familyasıdır.

<i>Giganotosaurus</i> dev teropod

Giganotosaurus, Geç Kretase döneminin erken Senomaniyen çağında Güney Amerika'da yaşamış bir teropod dinozor cinsi.

<i>Herrerasaurus</i>

Herrerasaurus, geç Triyas yaşlı çökellerde Arjantin'de bulunmuş ilkel bir dinozor cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Kuşların evrimi</span> kuşların kökeni ve çeşitlenme süreci

Kuşların evrimi, Jura döneminde başlamış, en eski kuşlar Paraves adlı bir teropod dinozor kladından evrimleşmiştir. Kuşlar, biyolojik olarak Aves sınıfında yer alır. Yaklaşık 150 yıl önce, Geç Jura dönemine yaşamış theropod cinsi dinozor Archaeopteryx lithographica, uzun bir süre en eski kuş olarak kabul edilmiştir. Modern soy bilimciler, kuşları bir dinozor kladı olan Theropoda'ya dahil etmiştir. Yaygın kanıya göre, Aves ve yakın akrabası olan Timsahlar takımı, Archosauria (arkozor) olarak bilinen bir "sürüngen" kladının yaşayan tek üyeleridir. 66 milyon yıl önce yaşanan Kretase-Tersiyer yok oluşundan dört farklı kuş soyu hayatta kaldı ve deve kuşlarına ve akrabalarına (Paleognathae), ördeklere ve akrabalarına (Anseriformes), uçamayan kümes hayvanlarına (Galliformes) ve "modern kuşlara" (Neoaves) hayat verdi.

<i>Phorusrhacidae</i> tarih öncesi kuş familyası

Terör kuşları olarak da bilinen Phorusrhacidae, 62 milyon yıl öncesinden (Paleosen) 1,8 milyon yıl öncesine kadar yaşamış, büyük, etobur ve uçamayan bir kuş familyasıdır. Yaşadığı Senozoik dönemde Güney Amerika'daki en büyük süper avcılar bu ailenin türlerine mensup olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Megatherium</span>

Megatherium, Geç Miyosen ila Erken Holosen devirleri arasında Güney Amerika'da yaşamış bir memeli cinsidir.

<i>Titanis</i>

Titanis, erken Pliyosen ile erken Pleyistosen dönemleri arasında Güney Amerika ve Kuzey Amerika'da yaşamış, Phorusrhacidae ailesine mensup büyük ve etçil kuş cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Dinornithidae</span> Moa familyası

Dinornithidae, iki türden oluşan nesli tükenmiş bir Moa familyasıdır. Moalar içindeki en uzun ve büyük türleri içerir bu yüzden dev moa familyası olarak da adlandırılır. Dinornis isminde bir cinsi ve iki türü vardı. 240 kilograma ve 3.6 metre uzunluğa kadar ulaşabilmekteydi. Koşucu bir kuş familyasıydı ve uçamayan kuşlardandı. Yaşam alanları Yeni Zelanda'nın kuzey ve güney adalarında yayılmıştır. Güney adasında yaşayan Dinornis robutus türü, öncelikle açıklıklarda ve alçaklardaki ormanlarda veya çalılıklarda bitki örtüsünün olduğu alanlarla yaşardı ve kuzey adasında yaşayan akrabası Dinornis novaezealandiaeden daha büyüktü. D. novaezealandiae'nin baskın olduğu yağışlı, yoğun yüksek ormanlarda nadiren yaşardı.

<span class="mw-page-title-main">Avialae</span> tüm modern kuşları içeren dinozor kladı

Avialae, yaşayan tek dinozorlar olan mevcut kuşları (Aves) ve yakın akrabalarını içeren bir kladdır. Genellikle tüm teropod dinozorların çağdaş kuşlarla deinonychosaurlardan daha yakın akraba olanlarını sınıflandırmada kullanılır. Aves sınıfından olmayan Avialae üyelerine de sıklıkla kuş denir.

Emuarius ya da Emuwaries, nesli tükenmiş bir uçamayan kuş cinsidir. Oligosen-Miyosen dönemleri arasında Avusturalya'da yaşamış Casuarius'a benzer bir koşucu kuştur. Türün bilinen iki türü Emuarius gidju ve Emuarius guljaruba olarak sınıflandırılmıştır. Tepeli devekuşuna benzer bir kafatasına ve emu ayaklarına benzer bir ayak yapısına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Thylacosmilinae</span> tarih öncesi keseli alt familyası

Thylacosmilinae, Güney Amerika'da Miyosen ve Pliyosen dönemleri arasında yaşayan modern keselilerle ilişkili, soyu tükenmiş bir metatherian yırtıcı alt familyasıdır. Büyük Amerikan Biyotik Değişiminden önce yaşayan diğer Güney Amerika yırtıcı memelileri gibi, bu hayvanlar da diğer kıtalardan Carnivora takımının birçok eteneli memelisinin ekolojik nişini işgal eden Sparassodonta takımına aitti. Familyanın en dikkate değer özelliği, Barbourofelis ve Smilodon gibi diğer kılıç dişli memelilerle dikkate değer bir yakınsak evrim olan, uzun, aşağı doğru uzanan dişleridir.

<i>Prothylacinus</i>

Prothylacinus, Erken Miyosen döneminde yaşamış, Güney Amerika metatherianlarının soyu tükenmiş bir cinsidir.

<i>Astrapotherium</i>

Astrapotherium, küçük bir file veya büyük bir tapire belli belirsiz benzeyen, soyu tükenmiş bir Güney Amerika memelisidir. Bununla birlikte, filler veya tapirlerle ilişkili değildi, bunun yerine soyu tükenmiş diğer Güney Amerika toynaklılarıyla ilişkiliydi. Fosilleri Erken Miyosen'den Orta Miyosen'e tarihlendirilmiştir. A. magnus türü fosil kalıntıları Arjantin'deki Santa Cruz Formasyonu'nda bulunmuştur. Arjantin ve Şili'deki Deseado, Sarmiento ve Aisol Formasyonlarında başka fosiller de bulunmuştur.

Protamandua, Miyosen döneminde yaşamış bir karıncayiyen cinsidir. En yakın yaşayan akrabaları dev karıncayiyen ve tamandua'dır. Protamandua'nın fosilleri Arjantin'deki Santa Cruz Formasyonu ile sınırlıdır. Myrmecophaga ve Tamandua'nın ortak atası olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Cariamiformes</span> kuş takımı

Cariamiformes, 60 milyon yıldan beri var olan, asıl olarak uçamayan kuşlardan oluşan bir kuş takımıdır. Grubun içinde günümüzde yaşayan Cariamidae familyasının yanı sıra soyu tükenmiş Phorusrhacidae, Bathornithidae, Idiornithidae ve Ameghinornithidae familyaları da bulunur. Geleneksel olarak Gruiformes takımının içinde bir alt takım olarak sınıflandırılsa da hem morfolojik hem de genetik araştırmalar bu grubun ayrı Australaves kladı içinde yer aldığını gösterir. Avustralaves kladının yaşayan diğer üyeleri Falconiformes, Psittaciformes ve Passeriformes'dir.

<i>Stegotherium</i> Miyosen armadillosu

Stegotherium, Erken Miyosen'de Arjantin'de yaşamış Dasypodidae familyasından soyu tükenmiş bir armadillo cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Maip</span>

Maip Geç Kretase döneminde bugünkü Patagonya'daki Santa Cruz ili içinde yer alan Chorrillo Oluşumundan bilinen büyük megaraptorid bir dinozor cinsidir. Cins, eksik ve dağınık bir iskeletten bilinen tek bir tür içerir ve Maip'in Güney Amerikalı en büyük megaraptorid olduğu düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kelenken</span>

Kelenken, Orta Miyosen'de bugünkü Patagonya'da yaşamış terör kuşları olarak bilinen uçamayan Phorusrhachidae ailesine mensup soyu tükenmiş büyük ve avcı bir kuş cinsidir. Yaşadığı dönemde Güney Amerika kıtasındaki tepe yırtıcı nişini doldurduğu düşünülmektedir. Kelenken, bilinen en büyük kuş kafatasına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Genyodectes</span>

Genyodectes, Güney Amerika'nın Alt Kretase (Aptian) çağından bir ceratosaurian teropod dinozor cinsidir. Holotip malzemesi Arjantin'in Chubut Eyaletindeki Cerro Barcino Formasyonu, Cañadón Grande, Departamento Paso de Indios'tan toplandı ve premaksilla, her iki maksillanın bölümleri, sağ ve sol dişler, birçok diş, sol splenialin bir parçası ve üst dişlerin parçaları dahil tamamlanmamış bir burundan oluşuyor. Bu öğeler genellikle kötü bir şekilde korunmuştur ve bazıları eklemli haldedir. Genyodectes'in premaksillası, Ceratosaurus'unkine benzer şekilde nispeten büyük ve çıkıntılı dişlere sahiptir. Spesifik isim, serus, "geç" anlamına gelir. 2016 yılında 6,25 metre uzunluğunda ve 790 kg ağırlığında olduğu kestirildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.