İçeriğe atla

Phorusrhacidae

Phorusrhacidae
Yaşadığı dönem aralığı: 62-1,8 myö
Torrejoniyen-Kalabriyen 
Titanis walleri'nin montelenmiş iskeleti, Florida Doğal Tarih Müzesi
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Cariamiformes
Üst familya:Phorusrhacoidea
Ameghino, 1889
Familya:Phorusrhacidae
Ameghino, 1889
Tip tür
†Phorusrhacos longissimus
Ameghino, 1887
Alt familyalar
Sinonimler
Sinonim familyalar
  • Pelecyornidae Ameghino, 1891
  • Brontornithidae Moreno & Mercerat, 1891
  • Darwinornithidae Moreno & Mercerat, 1891
  • Stereornithidae Moreno & Mercerat, 1891
  • Patagornithidae Mercerat, 1897
  • Hermosiornidae Rovereto, 1914
  • Psilopteridae Dolgopol de Saez, 1927
  • Devincenziidae Kraglievich, 1932
  • Mesembriorniidae Kraglievich, 1932

Terör kuşları olarak da bilinen Phorusrhacidae, 62 milyon yıl öncesinden (Paleosen) 1,8 milyon yıl öncesine (erken Pleistosen) kadar yaşamış, büyük, etobur ve uçamayan bir kuş familyasıdır. Yaşadığı Senozoik dönemde Güney Amerika'daki en büyük süper avcılar bu ailenin türlerine mensup olmuştur.[1][2]

Açıklama

Ailedeki kuşların boyları 1-3 metre arasında değişiyordu. Terör kuşlarının yaşayan en yakın akrabaları, 80 cm uzunluğundaki kariyamalardır.

Büyük bir terör kuşu türü olan Titanis walleri, Kuzey Amerika'da yer alan Teksas ve Florida'da da yaşamıştır.[3]

1,2 metre uzunluğundaki Llallwavis scagliai

Bir zamanlar, T. walleri'nin, Kuzey Amerika'ya yapılmış insan göçleri sırasında neslinin tükendiğine inanılıyordu;[4] ancak Titanis fosillerinin tarihlenmesi ile grubun 1,8 Ma'dan sonra hayatta kaldıklarına dair bir kanıt bulunamamıştır.[5] Bununla birlikte, Uruguay'da 18.000[6] ila 96.000[7] yıl öncesine tarihlenen küçük olası üyelerin keşfi, terör kuşlarının yakın bir zamana kadar yaşamış olabileceğini ortaya koymuştur. Buna rağmen bu iddia tartışmalı olmaktadır.[8]

Terör kuşlarının Afrika'ya bile göç etmiş olabileceği düşünülmektedir; Lavocatavis cinsine ait fosiller Cezayir'de yakın bir zamanda keşfedilmiştir; ancak gerçek bir terör kuşu olup olmadığı tartışmalıdır.[9] Kuşların Eleutherornis adlı olası bir Avrupalı formu da tanımlanmıştır. Bu keşifler grubun Paleojen'de daha geniş bir coğrafi dağılıma sahip olduğunu düşündürmektedir.[10][11]

Yakından ilgili Bathornithidae ailesi de Kuzey Amerika'da Eosen'den Erken Miyosen'e kadar benzer bir ekolojik nişi işgal etmiştir ve Paracrax cinsi gibi bazıları, en büyük terör kuşlarının boyutlarına erişmiştir.[12][13] Taksonomik olarak paylaştıkları özellikler ışığında kardeş bir şekilde sınıflandırılmasına rağmen, iki ailenin akrabalığı tartışmalı olmaktadır ve bu özelliklerin bağımsız evrilmiş olabileceği de düşünülmektedir.[14][15]

Sınıflandırma

Kelenken
Paraphysornis
Psilopterus
Brontornis
Procariama

Üst familya Phorusrhacoidea

  • Cins Lavocatavis – Orta Eosen, Glib Zegdou Formasyonu, Cezayir

Familya Phorusrhacidae

  • Cins Patagorhacos – Erken Miyosen Chichinales Formasyonu, Rio Negro Eyaleti, Arjantin.[16]
  • Alt familya Brontornithinae — yaklaşık 2.6 metre yüksekliğindeki dev türler.
    • Cins Brontornis (Erken Miyosen'den orta Miyosen'e, Santa Cruz ve Monte León Formasyonu, Arjantin)
    • Cins Paraphysornis (Geç Oligosen'den Erken Miyosen'e, Tremembé Formasyonu, São Paulo Eyaleti, Brezilya)
    • Cins Physornis (Orta Oligosen'den Geç Oligosen'e) Sarmiento Formasyonu, Santa Cruz Eyaleti, Arjantin)
  • Altfamilya Phorusrhacinae — 2.5 metre yüksekliğindeki dev türler, ama Brontornithinae'den biraz daha narin ve kesinlikle daha çevik
  • Altfamilya Patagornithinae — 1.6 metre yüksekliğinde, orta büyüklükte ve çok çevik türler
    • Cins Patagornis (Erken Miyosen'den Orta Miyosen'e, Santa Cruz Formasyonu, Santa Cruz Eyaleti, Arjantin) – Morenomerceraria, Palaeociconia ve Tolmodusu içerir
    • Cins Andrewsornis (Orta Oligosen'den geç Oligosen'e, Agua de la Piedra Formasyonu, Güney Arjantin)
    • Cins Andalgalornis (Geç Miyosen'den Erken Pliyosen'e, Ituzaingó Formasyonu, Kuzeybatı Arjantin)
  • Altfamilya Psilopterinae — 98 santimetre yüksekliğindeki küçük türler
    • Cins Eleutherornis (Orta Eosen, Rhône, Fransa ve Basel, İsviçre)[17]
    • Cins ?Paleopsilopterus (Orta Paleosen, Itaboraí Formasyonu, Itaboraí, Brazil) (şüpheli bir phorusrhacid)[17][18]
    • Cins Procariama (Geç Miyosen'den Erken Pliyosen'e, Cerro Azul ve Andalhualá Formasyonu, Catamarca Eyaleti, Arjantin)
    • Cins Psilopterus (Orta Oligosen Santa Cruz Formasyonu ve Geç Miyosen Arroyo Chasicó Formasyonu, sırasıyla güney ve doğu Arjantin) (Uruguay'da olası geç Pleistosen kalıntıları bulunur)
  • Altfamilya Mesembriornithinae – 1.3 metre yüksekliğindeki orta boyutlu türler
    • Cins Mesembriornis (Geç Miyosen'den Geç Pliyosen'e, Monte Hermoso Formasyonu, Arjantin)
    • Cins Llallawavis (Geç Pleistosen Playa Los Lobos Allo Formasyonu, Kuzeydoğu Arjantin)[19]

Kaynakça

  1. ^ Tambussi, C.; Ubilla, M.; Perea, D. (1999). "The youngest large carnassial bird (Phorusrhacidae, Phorusrhacinae) from South America (Pliocene–Early Pleistocene of Uruguay)". Journal of Vertebrate Paleontology. 19 (2). ss. 404-406. doi:10.1080/02724634.1999.10011154. 
  2. ^ Blanco, R. E.; Jones, W. W. (2005). "Terror birds on the run: a mechanical model to estimate its maximum running speed". Proceedings of the Royal Society B. 272 (1574). ss. 1769-1773. doi:10.1098/rspb.2005.3133. PMC 1559870 $2. PMID 16096087. 
  3. ^ Woodburne, M. O. (14 Temmuz 2010). "The Great American Biotic Interchange: Dispersals, Tectonics, Climate, Sea Level and Holding Pens". Journal of Mammalian Evolution. 17 (4). ss. 245-264. doi:10.1007/s10914-010-9144-8. PMC 2987556 $2. PMID 21125025. 
  4. ^ Baskin, J. A. (1995). "The giant flightless bird Titanis walleri (Aves: Phorusrhacidae) from the Pleistocene coastal plain of South Texas". Journal of Vertebrate Paleontology. 15 (4). ss. 842-844. doi:10.1080/02724634.1995.10011266. 
  5. ^ MacFadden, Bruce J.; Labs-Hochstein, Joann; Hulbert, Richard C.; Baskin, Jon A. (2007). "Revised age of the late Neogene terror bird (Titanis) in North America during the Great American Interchange". Geology. 35 (2). ss. 123-126. doi:10.1130/G23186A.1. 
  6. ^ Alvarenga, H.; Jones, W.; Rinderknecht, A. (2010). "The youngest record of phorusrhacid birds (Aves, Phorusrhacidae) from the late Pleistocene of Uruguay" (PDF). Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen. 256 (2). ss. 229-234. doi:10.1127/0077-7749/2010/0052. 8 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2019. 
  7. ^ Jones, Washington; Rinderknecht, Andrés; Alvarenga, Herculano; Montenegro, Felipe; Ubilla, Martín (1 Haziran 2018). "The last terror birds (Aves, Phorusrhacidae): new evidence from the late Pleistocene of Uruguay". PalZ (İngilizce). 92 (2): 365-372. doi:10.1007/s12542-017-0388-y. ISSN 1867-6812. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2021. 
  8. ^ Agnolin, F. (2013). La posición sistemática de Hermosiornis (Aves, Phororhacoidea) y sus implicancias filogenéticas 5 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales nueva serie, 15(1), 39-60.
  9. ^ Mourer-Chauviré, C. et al. (2011) "A Phororhacoid bird from the Eocene of Africa". Naturwissenschaften DOI:10.1007/s00114-011-0829-5
  10. ^ Delphine Angst et al. (2013). A Large Phorusrhacid Bird From the Middle Eocene of France 6 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  11. ^ Angst, D.; Buffetaut, E.; Lécuyer, C.; Amiot, R. (2013). ""Terror Birds" (Phorusrhacidae) from the Eocene of Europe Imply Trans-Tethys Dispersal". PLOS ONE. 8 (11). ss. e80357. doi:10.1371/journal.pone.0080357. PMC 3842325 $2. PMID 24312212. 
  12. ^ Cracraft, J. (1968). "A review of the Bathornithidae (Aves, Gruiformes), with remarks on the relationships of the suborder Cariamae". American Museum Novitates. Cilt 2326. ss. 1-46. hdl:2246/2536. 
  13. ^ Benton, R. C.; Terry, D. O., Jr.; Evanoff, E.; McDonald, H. G. (25 Mayıs 2015). The White River Badlands: Geology and Paleontology. Indiana University Press. s. 95. ISBN 978-0253016089. 
  14. ^ Mayr, G.; Noriega, J. (2013). "A well-preserved partial skeleton of the poorly known early Miocene seriema Noriegavis santacrucensis (Aves, Cariamidae)". Acta Palaeontologica Polonica. doi:10.4202/app.00011.2013. 
  15. ^ Federico L. Agnolin (2009). "Sistemática y Filogenia de las Aves Fororracoideas (Gruiformes, Cariamae)" (PDF). Fundación de Historia Natural Felix de Azara: 1–79.
  16. ^ Federico L. Agnolin; Pablo Chafrat (2015). "New fossil bird remains from the Chichinales Formation (Early Miocene) of northern Patagonia, Argentina". Annales de Paléontologie. 101 (2): 87-94. doi:10.1016/j.annpal.2015.02.001. 
  17. ^ a b Angst, D.; Buffetaut, E.; Lécuyer, C.; Amiot, R. (2013). ""Terror Birds" (Phorusrhacidae) from the Eocene of Europe Imply Trans-Tethys Dispersal". PLOS ONE. 8 (11): e80357. Bibcode:2013PLoSO...880357A. doi:10.1371/journal.pone.0080357. PMC 3842325 $2. PMID 24312212. 
  18. ^ Alvarenga, HMF; Höfling, E (2003). "Systematic revision of the Phorusrhacidae (Aves: Ralliformes)" (PDF). Papéis Avulsos de Zoologia. 43 (4): 55-91. doi:10.1590/s0031-10492003000400001Özgürce erişilebilir. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2021. 
  19. ^ Federico J. Degrange; Claudia P. Tambussi; Matías L. Taglioretti; Alejandro Dondas; Fernando Scaglia (2015). "A new Mesembriornithinae (Aves, Phorusrhacidae) provides new insights into the phylogeny and sensory capabilities of terror birds". Journal of Vertebrate Paleontology. Online edition (2): e912656. doi:10.1080/02724634.2014.912656. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuş</span> kanatlı, iki ayaklı, sıcakkanlı, yumurtlayan ve tüylü omurgalı hayvanlar

Kuş; tüyleri, dişsiz gagaları, yumurtladıkları sert kabuklu yumurtalar yoluyla üreyen, yüksek metabolizma hızına sahip, dört odacıklı kalpleri ve hafif ama güçlü bir iskelet yapısına sahip, Aves sınıfını oluşturan sıcakkanlı omurgalı hayvanlar grubudur. Tüm dünyada yaygın olarak yaşayan kuşların boyutları arı sinek kuşunda 5 cm ila deve kuşunda 2,75 m arasında değişir. On bin kadar yaşayan kuş türü bulunur ve bunların yarısından fazlasını ötücü kuşlar oluşturur. Kuşların türlere göre farklılık gösteren kanatları vardır ve kanatsız olduğu bilinen tek grup kivi kuşu ve soyları tükenmiş olan moa ile fil kuşudur. Ön ayakların evrimleşerek kanatlara dönüşmesi kuşlara uçma yeteneği sağlamış ancak daha sonra yine evrimin devam etmesiyle penguenler, deve kuşları ve adalarda endemik olan bazı türler uçma yeteneğini kaybetmişlerdir. Kuşların sindirim ve solunum sistemleri de uçma yeteneğine uyum sağlamıştır. Özellikle deniz kuşları ve bazı su kuşları gibi kuşlar ayrıca evrimleşerek yüzme yeteneği de kazanmıştır.

Pliyosen, yaklaşık 5.3 milyon yıl öncesinden 2.5 milyon yıl öncesine dek süren üçüncü jeolojik çağın (Tersiyer) son dönemi.

<span class="mw-page-title-main">Miyosen</span> Neojen Dönemin ilk devri

Miyosen, Senozoyik çağın neojen dönemine dahil olan ve jeolojik zamanda 23.03 ile 5.3 milyon yıl önce arasında yer alan bir jeolojik devirdir. Bilimsel literatürde bu devir 3 parça altında incelenir. Bunlar: Erken Miyosen, Orta Miyosen ve Geç Miyosen'dir. Aynı zamanda Miyosen devri, Aquitanian, Burdigalian, Langhian, Serravallian, Tortonian ve Messinian gibi 6 alt zamana ayrılır. Miyosen devrinin öncesinde oligosen devri varken; akabinde pliyosen devri gelmektedir. İlk olarak 19. yy'ın başında Paris havzası etrafında yapılan stratigrafik incelemeler sırasında Charles Lyell tarafından bulunmuş ve tanımlanmış bir zaman dilimidir.

<i>Accipiter bicolor</i>

Accipiter bicolor, Accipiter cinsine bağlı bir kuş türüdür. Arjantin, Belize, Bolivya, Brezilya, Şili, Kolombiya, Kosta Rika, Ekvador, El Salvador, Fransız Guyanası, Guatemala, Guyana, Honduras, Meksika, Nikaragua, Panama, Paraguay, Peru, Surinam, Uruguay ve Venezuela'da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Struthionidae</span> ilk Kuş aile Türü

Struthionidae, içinde yaşayan deve kuşları ile soyu tükenmiş akrabaları gibi uçamayan kuşları içeren familyadır. Kendine özgü Struthioniformes takımında yer alır. Soyu tükenmemiş bir cinsinin iki türü bulunmaktadır. Yaşayan türleri Afrika kıtasında yaşamaktadır.

<i>Thylacoleonidae</i>

Thylacoleonidae ya da Keseli aslanlar Avustralya'da yaşamış, tüm türleri kaybolmuş olan etobur bir memeli familyasıdır. En yaygın bilinen türü keseli aslandır. Soyları geç Oligosen dönemi ile Buzul Çağı arasında varlığını sürdürmüştür. Bazı türleri possum büyüklüğünde iken bazıları bir leopar büyüklüğüne erişirler.

<span class="mw-page-title-main">Kuşların evrimi</span> kuşların kökeni ve çeşitlenme süreci

Kuşların evrimi, Jura döneminde başlamış, en eski kuşlar Paraves adlı bir teropod dinozor kladından evrimleşmiştir. Kuşlar, biyolojik olarak Aves sınıfında yer alır. Yaklaşık 150 yıl önce, Geç Jura dönemine yaşamış theropod cinsi dinozor Archaeopteryx lithographica, uzun bir süre en eski kuş olarak kabul edilmiştir. Modern soy bilimciler, kuşları bir dinozor kladı olan Theropoda'ya dahil etmiştir. Yaygın kanıya göre, Aves ve yakın akrabası olan Timsahlar takımı, Archosauria (arkozor) olarak bilinen bir "sürüngen" kladının yaşayan tek üyeleridir. 66 milyon yıl önce yaşanan Kretase-Tersiyer yok oluşundan dört farklı kuş soyu hayatta kaldı ve deve kuşlarına ve akrabalarına (Paleognathae), ördeklere ve akrabalarına (Anseriformes), uçamayan kümes hayvanlarına (Galliformes) ve "modern kuşlara" (Neoaves) hayat verdi.

<i>Titanis</i>

Titanis, erken Pliyosen ile erken Pleyistosen dönemleri arasında Güney Amerika ve Kuzey Amerika'da yaşamış, Phorusrhacidae ailesine mensup büyük ve etçil kuş cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Avialae</span> tüm modern kuşları içeren dinozor kladı

Avialae, yaşayan tek dinozorlar olan mevcut kuşları (Aves) ve yakın akrabalarını içeren bir kladdır. Genellikle tüm teropod dinozorların çağdaş kuşlarla deinonychosaurlardan daha yakın akraba olanlarını sınıflandırmada kullanılır. Aves sınıfından olmayan Avialae üyelerine de sıklıkla kuş denir.

<i>Prothylacinus</i>

Prothylacinus, Erken Miyosen döneminde yaşamış, Güney Amerika metatherianlarının soyu tükenmiş bir cinsidir.

<i>Gansus</i> tarih öncesi kuş cinsi

Gansus, Batı Çin'in şimdiki Kansu ve Liaoning eyaletlerinde bulunan Erken Kretase (Aptian-Albian) döneminin Aptian çağında yaşamış bir su kuşu cinsidir. Fosillerinin bulunduğu kaya katmanları 120 milyon yıl öncesine tarihleniyor. İlk olarak 1984 yılında izole bir sol bacak temelinde tanımlanmıştır. Modern kuşları (Neornithes) ve Ichthyornis ve Hesperornithes gibi soyu tükenmiş ilgili grupları içeren grup olan Ornithurae'nin bilinen en eski üyesidir.

<i>Hesperornithes</i>

Hesperornithes, modern kuşların atalarıyla yakından ilişkili, soyu tükenmiş ve son derece uzmanlaşmış bir su kuşları grubudur. Kuzey Yarımküre'de hem deniz hem de tatlı su habitatlarında yaşadılar ve hepsi güçlü yüzen, yırtıcı dalgıçlar olan Hesperornis, Parahesperornis, Baptornis, Enaliornis ve Potamornis gibi cinsleri içerir. Yüzmek için en özelleşmiş türlerin çoğu tamamen uçamayanlardı. Bilinen en büyük hesperornithean, Canadaga arctica, maksimum yetişkin uzunluğuna 1,5 metreden (4,9 ft) fazla ulaşmış olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Cariamiformes</span> kuş takımı

Cariamiformes, 60 milyon yıldan beri var olan, asıl olarak uçamayan kuşlardan oluşan bir kuş takımıdır. Grubun içinde günümüzde yaşayan Cariamidae familyasının yanı sıra soyu tükenmiş Phorusrhacidae, Bathornithidae, Idiornithidae ve Ameghinornithidae familyaları da bulunur. Geleneksel olarak Gruiformes takımının içinde bir alt takım olarak sınıflandırılsa da hem morfolojik hem de genetik araştırmalar bu grubun ayrı Australaves kladı içinde yer aldığını gösterir. Avustralaves kladının yaşayan diğer üyeleri Falconiformes, Psittaciformes ve Passeriformes'dir.

<i>Phorusrhacos</i> Güney Amerikaya özgü, soyu tükenmiş kuş cinsi

Phorusrhacos, Miyosen döneminde Arjantin'de yaşamış, uçamayan dev terör kuşlarının soyu tükenmiş bir cinsidir. Phorusrhacos, var olduğu sırada Güney Amerika'daki baskın kara yırtıcılarından biriydi. Ormanlık ve otlaklarda yaşadığı düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Artamidae</span>

Artamidae, Avustralya, Hint-Pasifik bölgesi ve Güney Asya'da yaşayan kuşların bulunduğu, Passeriformes takımında sınıflandırılan bir kuş familyasıdır. Üç alt familya içerisinde, altı cinse dağılmış yaşayan 24 türü vardır. Yalnızca Artamus cinsini içeren monotipik familya iken 1994 yılında Cracticidae familyası da dahil edilerek genişlemiştir. Yine de bazı takson otoriteleri iki familyayı ayrı olarak kabul etmeye devam etmektedir. Bu familya içinde yeralan türlerin bazıları güzel şakımalaıryla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Enantiornithes</span> avialan kladı

Enantiornithineler veya enantiornitheanlar olarak da bilinen Enantiornithes, Mezozoik Çağ'dan bilinen en bol ve çeşitli soyu tükenmiş avialan grubudur. Neredeyse tümünün dişleri ve kanatlarında pençe parmakları vardı, ancak bunun dışında dışarıdan modern kuşlara çok benziyorlardı. Seksenden fazla enantiornithine türü adlandırılmıştır, ancak bazı isimler yalnızca tek kemikleri temsil eder, bu nedenle hepsinin geçerli olmaması muhtemeldir. Enantiornithes, Kretase-Paleojen sınırında hesperornithidler ve diğer tüm kuş olmayan dinozorlarla birlikte yok oldu.

<span class="mw-page-title-main">Leiothrichidae</span>

Leiothrichidae, Passeriformes takımına bağlı bir kuş familyasıdır. Tropikal bölgelerde yaşayan bu kuşlar önceden Timaliidae familyasında yer alıyorlardı.

<i>Pica</i> (cins) kuş cinsi

Pica, Corvidae familyasına bağlı bir hayvan cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Kelenken</span>

Kelenken, Orta Miyosen'de bugünkü Patagonya'da yaşamış terör kuşları olarak bilinen uçamayan Phorusrhachidae ailesine mensup soyu tükenmiş büyük ve avcı bir kuş cinsidir. Yaşadığı dönemde Güney Amerika kıtasındaki tepe yırtıcı nişini doldurduğu düşünülmektedir. Kelenken, bilinen en büyük kuş kafatasına sahiptir.

<i>Sinotherium</i>

Sinotherium geç Miyosen'den (Tortoniyen-Messiniyen) Erken Pliyosen'e kadar yaşamış bir tek boynuzlu elasmotheriine gergedan cinsidir. Elasmotherium'un atasıydı ve nazal boynuzlu elasmotheriinelerden ön boynuzlu elasmotheriinelere çok önemli bir evrimsel geçişi gösteriyordu. İlk fosilleri Kazakistan'ın Karabulak Oluşumu'nda bulundu, alt çenesi ve dişleri Moğolistan'da bulunmuştur ve batı Çin'deki Liushu Oluşumu'nun üst kesiminden parçalı bir kafatası bilinmektedir. Sinoterium, erken Pliyosen döneminde ilk olarak İran'da bulunan ata cinsi Iranotherium'dan ayrıldı. Bazı uzmanlar Sinotherium ve Iranotherium'u Elasmotherium cinsine koymayı tercih ediyor.