İçeriğe atla

Phoronida

Phoronida
Korunma durumu
Değerlendirilmedi (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Üst şube:Lophozoa
Şube:Phoronida

Phoronida, Platyzoa üstşubesine bağlı bir hayvan şubesidir.[1]

Phoronidler (bilimsel adı phoronida, bazen at nalı solucanları olarak adlandırılır), bir lophophore (dokunaçların "tacı") ile filtre beslemesi yapan ve yumuşak vücutlarını desteklemek ve korumak için dik kitin tüpleri oluşturan küçük bir deniz hayvanları şubesidir. Arktik Okyanusu dahil, ancak Antarktika Okyanusu hariç, okyanusların ve denizlerin çoğunda ve intertidal bölge ile yaklaşık 400 metre derinlik arasında yaşarlar. Yetişkin phoronidlerin çoğu 2 cm uzunluğunda ve yaklaşık 1,5 mm genişliğindedir, ancak en büyüğü 50 cm uzunluğundadır.

Vücudun alt ucunda, hayvanı tüpün içine sabitleyen ve tehdit edildiğinde vücudunu çok hızlı bir şekilde geri çekmesini sağlayan bir ampulla (şişe benzeri bir şişlik) vardır. Lofofor vücudun tepesinde uzatıldığında, dokunaçların yanlarındaki kirpikler (küçük tüyler), lofofor tabanının içinde ve hafifçe bir tarafında bulunan ağza yiyecek parçacıklarını çeker. İstenmeyen malzeme, ağzın üzerindeki bir kapak kapatılarak dışarıda bırakılabilir veya kirpikleri tersine dönebilen dokunaçlar tarafından reddedilebilir. Yiyecek daha sonra ampullada bulunan mideye doğru hareket eder. Katı atıklar, lofoforun dışında ve biraz altında bulunan anüs yoluyla bağırsaktan yukarı taşınır.

Bir kan damarı vücudun ortasından mideden lophophore'un tabanındaki dairesel bir damara çıkar ve buradan her bir dokunaçtan tek bir kör damar geçer. Vücut duvarına yakın bir çift kan damarı, lofofor halkasından mideye ve ayrıca vücuttaki kör dallara doğru aşağı doğru iner. Kalp yoktur, ancak ana damarlar kanı hareket ettirmek için dalgalar halinde kasılabilir. Phoronidler, gövdelerini oksijenli suyla havalandırmazlar, ancak lophophore yoluyla solunuma güvenirler. Kan, bu tür küçük hayvanlarda alışılmadık bir durum olan ve anoksik ve hipoksik ortamlara bir adaptasyon gibi görünen hemoglobin içerir . Phoronis Architecta'nın kanı iki kat daha fazla oksijen taşır.aynı ağırlıktaki bir insan olarak. İki metanefridia vücut sıvısını filtreleyerek yararlı ürünleri geri verir ve kalan çözünür atıkları anüsün yanındaki bir çift gözenekten dışarı atar.

Bir tür tomurcuklanarak veya üst ve alt bölümlere ayrılarak koloniler oluşturur ve tüm phoronidler ilkbahardan sonbahara kadar eşeyli olarak ürerler . Çoğu türün yumurtaları, planktonla beslenen serbest yüzen aktinotrok larvalarını oluşturur. Bir aktinotrok yaklaşık 20 gün sonra deniz tabanına yerleşir ve ardından 30 dakikada radikal bir değişime uğrar: larva dokunaçlarının yerini yetişkin lofofor alır; anüs alttan lofoforun hemen dışına doğru hareket eder; ve bu, bağırsağı dik konumdan mide vücudun alt kısmında olacak şekilde U kıvrımına dönüştürür. Bir tür "sümüklüböcek benzeri" bir larva oluşturur ve birkaç türün larvaları bilinmemektedir. Phoronids yaklaşık bir yıl yaşar.

Bazı türler ayrı ayrı, yumuşak tortuya gömülü dikey tüplerde yaşarken diğerleri kayaların ve kabukların içine gömülü veya bunları saran karışık kütleler oluşturur. Kireçtaşı ve ölü mercanlar gibi malzemeleri delebilen türler, bunu kimyasal salgılarla yapar.  Bazı habitatlarda, phoronid popülasyonları metrekare başına on bin kişiye ulaşır. Actinotroch larvaları, planktonlar arasında tanıdıktır ve bazen zooplankton biyokütlesinin önemli bir bölümünü oluşturur. Yırtıcı hayvanlar arasında balık, gastropodlar (salyangozlar) ve nematodlar (küçük yuvarlak solucanlar) bulunur. Bir phoronid türü, birçok epibentik avcı için tatsızdır . çeşitli parazitlerphoronidlerin vücut boşluklarını, sindirim sistemlerini ve dokunaçlarını istila eder. Phoronidlerin insanlar için herhangi bir önemi olup olmadığı bilinmemektedir. Uluslararası Doğayı Koruma Birliği, herhangi bir phoronid türünü nesli tükenmekte olan olarak listelememiştir.

2010 yılı itibarıyla, phoronidlerin tartışılmaz vücut fosilleri yoktur.  Phoronidlerin Silüriyen, Devoniyen, Permiyen, Jura ve Kretase dönemlerinde ve muhtemelen Ordovisyen ve Triyas'ta bulunan iz fosilleri oluşturduğuna dair iyi kanıtlar vardır. Phoronids, brachiopods ve bryozoan'lar (ectoprocts) topluca lophophorates olarak adlandırılmıştır, çünkü hepsi beslenmek için lophophores kullanır. Yaklaşık 1940'lardan 1990'lara kadar, embriyolojik ve morfolojik özellikler, kordalıları ve ekinodermleri içeren bir süper filum olan döterostomların arasına veya kardeş grubu olarak lofoforatları yerleştirdi. Bir azınlık bu görüşe bağlı kalsa da, çoğu araştırmacı artık phoronidleri protostom süper filumu Lophotrochozoa'nın üyeleri olarak görüyor.Moleküler soyoluş kullanan analistler, Lophotrochozoa üyelerinin, üye olmayanlara göre birbirleriyle daha yakından ilişkili olduğundan emin olsalar da, üyeler arasındaki ilişkiler çoğunlukla belirsizdir. Bazı analizler, phoronidleri ve brakiyopodları kardeş gruplar olarak kabul eder.Diğerleri ise phoronidleri brachiopoda içinde bir alt grup olarak yerleştirir.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Böcek</span> eklembacaklılar sınıfı

Böcekler eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin sınıfı ve tür ve takson bakımından en kalabalık hayvan sınıfıdır. 1.000.000'dan fazla olan tür sayılarıyla Dünya'daki en fazla türe sahip canlılardır. Dünya'nın hemen hemen her yerinde bulunur ve bazen çok yoğun popülasyonlarda görülebilirler. Her yıl birkaç bin böcek türü tanımlanmaktadır. Toplam tür sayısının 2.000.000 ila 30.000.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Tür, cins, familya gibi taksonomik kategoriler bakımından 6-10.000.000 sayıya ulaşırlar ve Dünya'daki hayvanların %90 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Embriyoloji</span> Doğum öncesi biyolojiyi inceleyen biyoloji dalı

Embriyoloji, zigot oluşumunu, büyümesini ve gelişimini inceleyen bilim dalı. Gelişim biyolojisinin bir alt dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mercanlar</span> omurgasız hayvanların Knidliler şubesinin denizlerde yaşayan bir sınıfı

Mercanlar (Anthozoa), omurgasız hayvanların Knidliler şubesinin denizlerde yaşayan bir sınıfıdır. Yumuşak mercanlar, boynuzsu mercanlar, dikenli mercanlar, gerçek mercanlar gibi çeşitleri vardır. Deniz şakayıkları da bu sınıftandır. Polip vücutlu bu canlıların mineral maddelerinden karışmış boynuzsu iskeletlerine de mercan denir.

<span class="mw-page-title-main">Yelkovan kuşu</span>

Yelkovan kuşu (Puffinus), Fırtına kuşları (Procellariiformes) takımından martı iriliğinde bir okyanus kuşu. Birçok türü vardır. Hepsi de iyi yüzücü ve çoğu dalıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">İnsan sindirim sistemi</span> Gastrointestinal Kanal

İnsan sindirim sistemi, gastrointestinal kanal ile dil, tükürük bezleri, pankreas, karaciğer ve safra kesesi gibi sindirime yardımcı organlardan oluşur. Sindirim, yiyeceklerin giderek daha küçük parçalara ayrılması ve bu parçaların vücut tarafından emilmesi ve kullanılmasına kadar süren bir süreçtir. Sindirim süreci üç aşamadan oluşur: sefalik faz, gastrik fazı ve intestinal fazı.

<span class="mw-page-title-main">İnce bağırsak</span> Gastrointestinal sistemde yer alan bir organ

İnce bağırsak, sindirim kanalının mide ile kalın bağırsak arasındaki kısmıdır. Beş yaşından büyük insanlarda boyu 5–6 m arasındadır. Üç kısma ayrılır: duodenum, jejunum ve ileum. Mideden gıdalar duodenuma pilor veya pilorik sfinkter diye adlandırılan bir kas ile girerler. Daha sonra ince bağırsak boyunca peristaltizm olarak adlandırılan kas kasılmaları ile hareket eder.

<span class="mw-page-title-main">Boşaltım sistemi</span>

İdrar yolu veya böbrek sistemi olarak da bilinen insan idrar sistemi böbrekler, üreterler, mesane ve üretradan oluşur. Üriner sistemin amacı vücuttan atıkları uzaklaştırmak, kan hacmini ve kan basıncını düzenlemek, elektrolit ve metabolit seviyelerini kontrol etmek ve kan pH'ını düzenlemektir. İdrar yolu, idrarın nihai olarak uzaklaştırılması için vücudun drenaj sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Kene</span>

Ixodida veya kene, Parasitiformes üsttakımına bağlı bir hayvan takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gastrulasyon</span>

Gastrulasyon. Blastula evresinden sonra, çokhücrelilerin hemen hepsinde görülen evredir. Bu evrede, ektoderm ve endoderm oluşur. Ektoderm, vücudu örten yapıları oluştururken, endoderm; bağırsağı ve onunla ilgili yapıları meydana getirir. Blastulanın üzerindeki blastoderm kural olarak ektoderme karşılık gelir. Üçüncü embriyonik tabaka olan mezoderm, ektodermin ve endodermin arasında ve yanlarda meydana gelir. Gastrulanın başlangıcında, izolesital yumurtalardaki vejetatif kutuba denk olan kısımda, bazı blastomerler blastosöl içerisinde animal kutuba doğru çökmeye başlar. Çökmeden dolayı meydana gelen açıklığa blastopor, çöküntünün tüp şeklindeki devamına da arkenteron denir. Blastoporun yaşam boyunca ağız olarak kalıp kalmamasına göre bilateral simetrili hayvanlar iki gruba ayrılırlar :

<span class="mw-page-title-main">Kalkan balığı</span>

Kalkan balığı, Scophthalmidae familyasına ait, gözleri vücudunun sol tarafında bulunan ve sağ tarafı ile denizin tabanında yatan bir yassı balık türü.

<span class="mw-page-title-main">Yassı solucanlar</span> çoğunlukla yassı solucan topluluğu

Yassısolucanlar ya da Platyhelminthes, üç embriyonik tabakadan oluşmuş, bilateral simetrili, çoğunlukla yassı yapılı hayvanlar şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kalın bağırsak</span> Boşaltım sistemindeki ince bağırsak ile anüs arasındaki kısım

Sindirim sisteminin anatomisinde kalın bağırsak , ince bağırsak ile anüs arasındaki kısımdır. Toplam uzunluğu 1,5 ile 2 metre arasında olup, sindirim sisteminin beşte birini oluşturur. Başlangıcında yer alan çekumda çapı en geniştir, sonra kolon boyunca gittikçe daralır, anal kanaldan hemen önce yer alan rektumda epeyce bir genişler. Küçükbaş ve büyükbaş hayvanlarda bumbar adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Omurgasızlar</span> bir omurgası olmayan hayvanlara verilen genel bir ad

Omurgasızlar, omurgası olmayan hayvanlara verilen genel bir addır. Omurgasız olarak adlandırılan canlıların yapılarında hiçbir iç iskelet bulunmaz. Bazı omurgasız hayvanların vücudunu destekleyen bir dış iskelet bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Denizyıldızı</span> Omurgasız ve derisi dikenli deniz canlısı

Denizyıldızı, hayvanlar âleminin derisi dikenliler şubesine bağlı Asteroidea sınıfından olan deniz omurgasızlarına verilen ortak addır. Dünya üzerinde, tropikal bölgelerden soğuk kutup denizi sularına kadar deniz tabanında 1.500 kadar denizyıldızı türü bulunur. Deniz kıyısından 6.000 m derinliğe kadar olan bölgede yaşarlar.

<span class="mw-page-title-main">Kıl kurdu</span> çocuklarda yaygın bağırsak paraziti olan bir tür

Kıl kurdu, Yuvarlak solucanlar (Nematoda) şubesinden, dünya çapında çocuklarda yaygın bağırsak paraziti olan bir türdür.

<span class="mw-page-title-main">Psychodidae</span>

Psychodidae, Psychodomorpha infratakımına bağlı bir hayvan familyasıdır. Palearktik bölgede bulunurlar. 1,5 – 5 mm boyunda olabilen küçük sineklerdir. Kelebeklere ("güvelere") benzer şekilde, kanatları abdomen üzerinde çatılı duran ve onlar gibi pul benzeri kıllanmalarıyla diğer sinek türlerinden ayrılan güve sineği (Psychodinae) ya da kelebeksi görünmeyen, onlar gibi kanatları çatı gibi durmayan ve fazla kıllı olmayan tatarcık (Phlebotominae) adlarıyla bilinirler.

<span class="mw-page-title-main">Digenea</span>

Digenea Trematodaların alt sınıfıdır. Bu alt sınıftaki parazitler erişkin memeli ve kanatlıların endoparazitlerindendir. Bu hayvanların karaciğer, sindirim kanalı ve dolaşım sisteminde yaşarlar. Larva dönemlerinden bazıları doğada serbest halde bazıları ise arakonakta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Brachiolaria</span>

Brachiolaria denizyıldızlarının çoğunun larva gelişiminin ikinci evresidir ve bipinnaria evresinden sonra gelir. Brachiolaria bilateral simetriye sahipken erişikn denizyıldızları beşgen ışınsal simetriye sahiptir. Paxillosida takımından denizyıldızlarının brachiolaria evresi yoktur ve bipinnaria evresinden sonra doğrudan erişkin hâle gelirler.

<span class="mw-page-title-main">Deniz yassı solucanları</span>

Deniz yassı solucanları (Polycladida) parazit olmayan, yer değiştirebilen ve denizlerde yaşayan yassı solucanları içeren, tür çeşitliliği yüksek bir takımdır. Denizlerin kıyısal bölgelerinde, özellikle kıta sahanlıklarında yaygındırlar ancak hidrotermal bacalarda bile gözlemlenmişlerdir. Birçok türü mercan resiflerinde yaşar. Çok az sayıda türü tatlı su habitatlarında bulunur.

Kalp ya da yürek, çoğunlukla omurgalılarda bulunan kaslı bir dolaşım sistemi organıdır. Omurgalılar gibi gelişmiş canlılar, zamanla dolaşım sistemleriyle vücutlarının her bir yanına kan taşımak için bir araca gereksinim duymuş, bu da evrimsel süreçte yürek gibi bir yapının oluşumunu sağlamıştır.