Phoenix Adaları Korunmuş Bölgesi

Phoenix Adaları Korunmuş Bölgesi
Phoenix Islands Protected Area
Ana hatlarıyla Phoenix Adaları Koruma Alanı sınırı
Alan türü	Doğa koruma alanı
Devlet	Kiribati
Bölge	Phoenix Adaları
Kapladığı alan	408,250 km²
Karasal alanı	25 km²
Su(lak) alanı	383,25 km²
Kuruluş tarihi	Ocak 2008
Yönetici	Kiribati Cumhuriyeti
Ziyaretçi sayısı
PIPA, dünyanın en son bozulmamış okyanus mercan adaları ekosistemlerinden birini temsil eder ve resif, bin yıl önce bir resifin benzeyeceği hali gözler önüne serer.
UNESCO Dünya Mirası
Konum	Kiribati
Kriter	Doğal: vii, ix
Referans	1325
Tescil	2010 (34. oturum)
Bölge	Asya-Pasifik
İnternet sitesi http://www.phoenixislands.org/index.php

Phoenix Adaları Korunmuş Bölgesi (veya İngilizce kısaltılmış adıyla PIPA), yaklaşık olarak orta Avustralya ile Hawaii arasında Pasifik'te Kiribati Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer alan okyanus ulusudur. PIPA, Kiribati sitesinin Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) sınırlarının %11,34'ünü oluşturmaktadır ve 408.250 km² (157.630 sq mi) büyüklüğü ile Pasifik Okyanusu'ndaki en büyük deniz koruma alanıdır.

Tarih ve yönetim

Karasal alanı yalnızca 25 km² olsa da, su alanı ile birlikte toplam büyüklük bakımından ABD'de Kaliforniya eyaletinin büyüklüğüne eşittir. Kiribati Cumhuriyeti Conservation International ve New England Aquarium ile işbirliği içerisinde, Phoenix Island Protected Area Conservation Trust (PIPA Trust)'u kurmuşlardır. Bu sayede deniz koruma alanının değerlerinin korunması için gerekli olan yöntemlerin ve geçici önlemlerin zamanında alınmasını sağlayan bir yönetim planlaması oluşturulmuştur. Bu yönetim yalnızca zonasyon (bölgeleme) veya izinleri vermekle kalmaz. Ancak yönetim son zamanlarda, rezerv dışında balıkçılık izni verdiği için eleştirilmektedir.^[1]

Doğal miras

Resifte birçok yeni türde dahil olmak üzere 514 tür canlı bulunmaktadır. Ayrıca PIPA'nın sekiz adasından beşi BirdLife International tarafından Önemli Kuş Alanı olarak belirlenmiştir. Günümüzde bu adalarda yaşayan 19 tür bulunmaktadır. Diğer birçok deniz kuşları ise Avustralya ve Yeni Zelanda'dan gelerek PIPA üzerinden göç ederler. Buradaki tanınmış endemik türlerden birisi de, nesli tükenme tehlikesi altında bulunan Phoenix kırlangıcı'dır.^[2]

UNESCO Dünya Mirası

30 Ocak 2009 tarihinde, Kiribati Cumhuriyeti Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü diğer adıyla UNESCO'ya Phoenix Adaları'nın Dünya Mirası Listesi hakkında görüşülmesi ve sit alanı ilan edilmesi için başvuru yaptı. Bu 2000 yılından bu yana sözleşmeye imza atmamış ülkelerden olan Kiribati Cumhuriyeti'nin ilk adaylık başvurusuydu. 1 Ağustos 2010 tarihinde Brezilya'da yapılan Dünya Mirası Komitesi'nin 34. oturumunda PIPA'nın Dünya Mirası listesine alınması kararı oylandı ve kabul edildi. Böylece PIPA dünyanın en büyük ve en derin Dünya Mirası oldu.

Kaynakça

^ "Massive marine protected area is an even bigger sham" (İngilizce). salon.com. 1 Eylül 2013. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2014.
^ "Pterodroma alba" (İngilizce). iucnredlist. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2014.

Dış bağlantılar

Resmî sitesi3 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Phoenix Adaları - Smithsonian Okyanus Portalı 9 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kiribati Turizm sayfası23 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
New England Aquarium PIPA sayfası
Conservation International PIPA sayfası 1 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
National Geographic dergisi makalesi Ocak 2004 4 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
PIPA kuruluşunun hikayesi 30 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kiribati ya da resmî adıyla Kiribati Cumhuriyeti, Büyük Okyanus'ta, Mikronezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un orta kesiminde takımadalardan oluşan bir ada ülkesidir. Ada ülkesinin başkenti Güney Tarava'dır.

180. meridyen, Greenwich'ten geçen baş meridyenin 180° doğusunda ya da batısında yer alan boylamdır. Uluslararası tarih değiştirme çizgisinin temeli olarak kabul edilir. Çoğunlukla Pasifik Okyanusu'nun açık sularından geçse de Antarktika ve birkaç ülkeden geçer. Tarih değiştirme çizgisi ülkelerin üzerinden geçirilmemeye çalışıldığı için bu çizgiyle birebir eş değildir.

<span class="mw-page-title-main">Manra Adası</span>

Manra Adası ya da Sydney Adası, Büyük Okyanus'ta, Kiribati Cumhuriyeti'nde Phoenix Adaları'ndan biridir. Yüksekliği yaklaşık altı metre olan adanın yüzölçümü 4'4 km²'dir. Diğer yedi Phoenix adasıyla birlikte, dünyanın en geniş deniz koruma bölgesi olan Phoenix Adaları Koruma Bölgesini oluşturur. 1963'e kadar üzerinde yaşanan ada günümüzde boştur.

Prens Edward Adaları subantarktik Hint Okyanusu'nda bulunan ve Güney Afrika'nın bir parçası olan iki küçük adadır. Marion Adası ve Prens Edward Adası 'nın ortak adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Macquarie Adası</span> Avustralyada ada

Macquarie Adası, Pasifik Okyanusu'nun güneybatısında Yeni Zelanda ve Antarktika arasında hemen hemen tam ortada yer alan bir adadır. Siyasi olarak 1900 yılından beri Avustralya, Tasmanya'nın bir parçasıdır. 1978 yılında Tasmanya'nın koruma altına alınan bir bölgesi olmuş ve 1997 yılında UNESCO'nun Dünya Mirası listesine alınmıştır. Yıllık yumurtlama dönemlerinde küresel kraliyet pengueni popülasyonunu bu adada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Antarktik</span>

Antarktik, bir kutup bölgesidir, özellikle dünyanın güney kutbu etrafındaki alanı tanımlamak için kullanılır, kuzey kutbunun çevresini ifade eden Arktika'nın zıttıdır. Antarktik tanımı, Antarktika Kıtası'nı ve Güney Okyanusu'nda yer alan buzulları, suyu ve ada topraklarını 60. güney enleminin güneyini tamamen içerir. Güney Yarımküre topraklarının %20'sini kaplayan alanın %5.5'lik kısmı kıta topraklarının yüz ölçümüne denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Darién Millî Parkı</span> Panamada bulunan bir Dünya Mirası alanı

Darién Milli Parkı Panama'da bulunan bir Dünya Mirası alanıdır. Panama Şehri'nden yaklaşık 325 kilometre uzaklıktadır ve Panama'daki tüm ulusal parkların en geniş olanıdır. Ayrıca, Orta Amerika'nın en önemli Dünya Mirası alanlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Lorentz Millî Parkı</span>

Lorentz Milli Parkı, Endonezya'nın Papua ilinde, eskiden Irian Jaya olarak bilinen bölgede yer almaktadır. 25,056 km² (9,674 mi²) alan ile Güneydoğu Asya'nın en büyük millî parkıdır. 1999 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

Ümit Burnu'ndaki Koruma Alanları ya da Ümit Burnu Floristik Bölgesi, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin güney ucu yakınında bulunan bir koruma alanıdır.

Aïr ve Ténéré Ulusal Doğa Koruma Alanı, Nijer'de ulusal bir doğa rezervidir. İç içe geçmiş birkaç koruma alanı içerir ve UNESCO Dünya Mirası olarak listelenmiştir. Aïr Dağlarının doğu yarısını ve Ténéré Çölünün batı kesimlerini kapsamaktadır. BirdLife International tarafından Önemli Kuş Alanı olarak tanımlanmıştır.

Chitwan Milli Parkı, Nepal'deki ilk ulusal parktır. 1973 yılında kurulmuş ve 1984 yılında Dünya Mirası statüsüne kavuşmuştur. 932 km² (360 mi²) bir alanı kaplar ve Nepal'in orta-güneyindeki Nawalparasi, Parsa, Chitwan ve Makwanpur bölgelerindeki subtropikal İç Terai ovalarında yer alır. Yüksekliği, nehir vadilerinde yaklaşık 100 m (330 ft) ila Churia Tepelerinde 815 m (2,674 ft) arasında değişir.

<span class="mw-page-title-main">Pireneler - Mont Perdu Dünya Mirası Alanı</span>

Pireneler - Mont Perdu Dünya Mirası Alanı, Pirenelerde, İspanya ve Fransa arasındaki sınırda yer alan bir Dünya Mirası alanıdır. Monte Perdido'nun zirvesi sınırın İspanya tarafındadır. Dünya Mirası, 1997'de listelenmiş, 1999'da Fransa'daki Gèdre Komünü'nü dahil edilerek genişletildi.

Phoenix Adaları, Büyük Okyanus'ta Kiribati'ye ait bir mercan adaları ve koral resifi zinciridir. Adalar Gilbert Adaları'nın doğusunda Line Adaları'nın batısında yer almaktadır. üzerinde yerleşim bulunan tek ada Kanton Adası'dır.

Kanton Adası veya Abariringa, Büyük Okyanus'ta Phoenix Adaları'na yer alan ve Kiribati'ye bağlı bir mercan adasıdır. Kanton Adası, Phoenix Adaları'ndaki üzerinde yerleşim bulunan tek adadır. Adadaki tek yerleşim Tebaronga köyüdür.

<span class="mw-page-title-main">Caroline Adası</span>

Caroline Adası ya da diğer adıyla Milenyum Adası, Pasifik Okyanusu'nun orta kesiminde yer alan Kiribati ülkesindeki güney Line Adaları'nı oluşturan ıssız mercan atollerinin en doğusundadır.

<span class="mw-page-title-main">Malden Adası</span>

Malden Adası, Büyük Okyanus'ta güney Line Adaları'nda yer alan ve Kiribati'ye bağlı bir mercan adasıdır. Ada, Büyük Okyanus'un ortasında yer almakta olup üzerinde yerleşim bulunmamaktadır. Ada, bazı denizkuşu sürülerinin doğum alanıdır ve 1975 yılında yaban hayatını koruma alanı olarak ilan edilmiştir. Ada aynı zamanda 21 arkeolojik alan ve mezar yeri ile önemli bir kültürel ve arkeolojik bir alanı da oluşturmaktadır.

Orona, Büyük Okyanus'ta Phoenix Adaları'nda yer alan ve Kiribati'ye bağlı bir mercan adasıdır. Ada dar bir şerit şeklinde olup ortasında büyük bir merkezi deniz lagünü barındırmaktadır.

Mutlak tabiatı koruma alanı veya yabanıl alan, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) bir parçası olan Dünya Korunan Alanlar Komisyonu (WCPA) tarafından tanınan en yüksek korunan alan kategorisidir. Bu kategori I alanları en sıkı korunan doğal peyzaj alanlarıdır.

Korunan alanlar veya koruma alanları, tanınan doğal, ekolojik veya kültürel değerleri nedeniyle koruma alanı ilan edilen alanlardır. Her ülkenin yürürlükteki yasalarına veya ilgili uluslararası kuruluşların düzenlemelerine bağlı olarak koruma düzeyine göre değişen çeşitli korunan alanlar vardır.

Gürcistan'ın Güney Kafkasya bölgesi, çevresel, kültürel veya benzer değerleri nedeniyle çeşitli korunan alanlara ev sahipliği yapmaktadır. Bunlardan en eskisi - günümüzdeLagodekhi Koruma Alanları olarak bilinir - Gürcistan'ın Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olduğu 1912 yılına tarihlenmektedir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.