İçeriğe atla

Pharsalus Muharebesi

Pharsalus savaşı MÖ 48 yılında Jül Sezar ile Pompey arasında Farsala'da (bugünkü Yunanistan) olmuştur. Pompeius savaşı kaybetmiş ve Mısır'a kaçmıştır.

Pharsalus Muharebesi, MÖ 9 Ağustos 48 günü Yunanistan'ın Farsala bölgesinde olmuştur. Sezar İç Savaşı'nın belirleyici muharebesidir. Jül Sezar ve müttefikleri ile Pompey komutasındaki[1] Roma Cumhuriyeti ordusu arasında geçen savaşı kaybeden Pompey, Romalı senatörlerin çoğunluğunun desteğine sahipti ve lejyon ordusu Sezar'ın lejyonlarından önemli ölçüde üstündü.

Ezici bir yenilgiye uğrayan Pompey sıradan bir vatandaş kılığına girerek kamptan ve adamlarından kaçtı. Sonunda Mısır'a giderken Mısır Kralı XIII. Ptolemy'in emriyle suikast düzenlendi ve öldürüldü.[2]

Öncesi

İç Savaş'ın başlamasının ardından Sezar, Roma'yı ele geçirmiş, Pompey ve müttefiklerini İtalya'dan çekilmeye zorlamış ve Pompey'in İspanya'daki elçilerini yenmişti. MÖ 48 sefer sezonunda Sezar, Adriyatik'i geçti ve Dyrrachium'a doğru ilerledi. Orayı kuşattı ancak başarısız oldu.[3]

Sezar daha sonra Metellus Scipio'nun Suriye'den gelen güçlerinin saldırısından kurtarmak için doğuya, Tesalya'ya çekildi. Kendisine direndikten sonra Gomphi'yi kuşattı. Pompey, Sezar'ın Metellus Scipio'nun Suriye'den gelen güçlerini yenmesini engellemek için Yunan topraklarındaki savaşı sonlandırarak İtalya'yı işgalden kurtarmaya çalışırken müttefiklerinin baskısı ile takip etti.

Savaş

Sezar'a göre iki ordu arasında önemli bir mesafe vardı. Pompey, askerlerine saldırmamalarını ve Sezar'ın lejyonlarının yakın mesafeye gelene kadar beklemelerini emretti ancak Gaius Triarius, Sezar'ın piyadelerinin, bir savaş yürüyüşünün beklenen mesafesini iki kat fazla yürümeleri halinde yorulacaklarına ve düzensizliğe düşeceklerine inanıyordu. Pompey'in ordusunun ilerlemediğini gören Sezar'ın Mark Antony ve Gnaeus Domitius Calvinus komutasındaki piyadeleri ilerlemeye başladı. Sezar'ın adamları emir almadan atış mesafesine yaklaşırken, hücuma devam etmeden önce dinlenmek ve yeniden toplanmak için durdular; iki ordu çarpışırken Pompey'in sağ ve orta çizgisi tutuldu.

Pompey'in piyadeleri savaşırken, Labienus sol kanadındaki Pompei süvarilerine Sezar'ın süvarilerine saldırmalarını emretti; beklendiği gibi Sezar'ın süvarilerini başarıyla geri püskürttüler. Sezar daha sonra gizli dördüncü piyade hattını ortaya çıkardı ve Pompey'in süvari hücumunu şaşırttı; askerlere saldırmak için zıplamaları ve pilalarını kullanmaları emredildi. Pompey'in süvarileri paniğe kapıldı ve Sezar'ın süvarileri gelip peşlerinden hücum ederken yüzlerce kayıp verdi ve tepelere çekildi.[4] Sezar daha sonra en deneyimli askerlerini içeren üçüncü hattına saldırma emri verdi ve bu Pompey'in savaş alanından kaçan sol kanat birliklerini kırdı.

Pompey'in süvarilerini bozguna uğrattıktan sonra Sezar, son yedek kuvvetini savaşa sürdü. Pompey, hem süvarileri hem de lejyonları izlerken morali bozuldu, komutası düzeni bozuldu ve birliklerinin geri kalanını merkezde ve sağ kanatta kendi haline bırakarak kampına çekildi.

Ailesini toparlayıp hazinesini yanına alırken, garnizondaki yardımcı askerlere kampı savunmalarını emretti. Pompey'in ordusunun geri kalanının kafası karışmış haldeyken, Sezar adamlarını Pompey'in birliklerinin geri kalanını bozguna uğratarak ve Pompei kampını ele geçirdi ve savaşı bitirdi. Kampta kalan Trakyalılar ve diğer yardımcılar, cesurca savundular, ancak saldırıyı önleyemdiler ve kaybettiler.[5] En büyük zaferlerinden birini kazanan Sezar yaklaşık 200 asker ve 30 yüzbaşı kaybettiğini iddia etmiş, düşman kayıplarını ise 6.000 olarak belirlemişti.[6]

Kaynakça

  1. ^ Cartwright, Mark. "The Battle of Pharsalus". World History Encyclopedia (İngilizce). 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023. 
  2. ^ Goldsworthy, Adrian Keith (2006). Caesar : the life of a colossus. Londra: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-297-84620-8. OCLC 63396522. 
  3. ^ The Cambridge ancient history. I. E. S. Edwards, C. J. Gadd, N. G. L. Hammond, John Boardman, David M. Lewis, F. W. Walbank, A. E. Astin, J. A. Crook, A. W. Lintott, Elizabeth Rawson, Alan K. Bowman, Edward Champlin, Peter Garnsey, Dominic Rathbone, Averil Cameron, Bryan Ward-Perkins, Michael Whitby, Edmond Sollberger, Cambridge University Press (3. bas.). Cambridge [England]. 1970. ISBN 0-521-85073-8. OCLC 121060. 8 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023. 
  4. ^ "Roman Armageddon at Pharsalus". Warfare History Network (İngilizce). 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023. 
  5. ^ James, Steven. "48 BC: The Battle of Pharsalus". 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2023. 
  6. ^ Caesar, BC III 99,1.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gaius Cassius Longinus</span>

Gaius Cassius Longinus Romalı senatör, Jül Sezar'a düzenlenen suikastın baş aktörlerinden biri ve Brutus'un kayınbiraderi.

<span class="mw-page-title-main">Sextus Pompeius</span>

Sextus Pompeius Magnus Pius ya da kısaca Sextus Pompeius, Roma Cumhuriyetinin sonlarında yaşamış Romalı general. İkinci üçlü hükümdarlık'in karşısına çıkan son muhaliftir.

Marcus Calpurnius Bibulus, Roma Cumhuriyeti'nin son dönemlerinde yaşamış olan optimates kliğine mensup Romalı politikacı.

Gnaeus Pompeius, bazen Genç Pompey olarak çağrılır, Cumhuriyetin son dönemlerinde yaşamış olan Romalı politikacı ve general.

Cornelia Metella Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio Nasica'nın kızıdır. Babası Caecilii Metellii gens'i tarafından evlat edinildiği için tam adı Caecilia Metella'dır.

<span class="mw-page-title-main">Alesia Muharebesi</span>

Alesia Muharebesi veya Alesia Kuşatması, MÖ 52 yılının Eylül ayında Mandubi kabilesinin en önemli kenti ve kalesi Alesia çevresinde yapılan savaş. Jül Sezar ve süvari komutanları Marcus Antonius, Titus Labienus ve Gaius Trebonius tarafından komuta edilen Roma Cumhuriyeti ordusu ile Avernilerin lideri Vercingetorix etrafında toplanmış olan Galyalı kabileler arasında yapılmıştır. Galyalılar ve Romalılar arasında meydana gelen son büyük çarpışmadır ve Galya Savaşlarında inisiyatifin Romalılara geçmesinin önünü açmıştır. Alesia Kuşatması, Sezar'ın en büyük askeri başarılarından biri olarak görülmektedir ve günümüzde bile Kuşatma savaşı ve Ablukanın klasik örneklerinden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Dyrrhachium Muharebesi (MÖ 48)</span>

Dyrrachium Muharebesi, 10 Temmuz MÖ 48'de şimdiki Arnavutluk topraklarında yapılan savaş. Savaş sonunda Gnaeus Pompeius Magnus Jül Sezar'ı yenilgiye uğratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nil Muharebesi (MÖ 47)</span> Julius Caesar ve XIII. Ptolemy arasında MÖ 47deki muharebe

Nil Muharebesi MÖ 47 yılında Jül Sezar komutası altındaki Roma ve VII. Kleopatra komutasındaki Mısır orduları ile rakip kraliçe IV. Arsinoe ve kral XIII. Ptolemaios arasında Nil deltasında yapılan savaş. Sezar ve Kleopatra'nın birliklerinin kazandığı bu savaş sonucu Mısır tahtının güvenliği sağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thapsus Muharebesi</span> Sezar İç Savaşında muharebe

Thapsus Muharebesi, 6 Nisan MÖ 46 tarihinde antik Tunus'un Thapsus (modern Ras Dimas kenti yakınlarında yapılan savaş. Marcus Porcius Cato, Genç ve Quintus Caecillius Metellus Scipio tarafından komuta edilen Optimates destekli Cumhuriyet Ordusu ile Populares destekli Jül Sezar'ın orduları arasında yapılmıştır. Savaşı Sezar'ın kazanmasıyla birlikte Afrika'daki direniş kırılmış ve Sezar mutlak güce bir adım daha yaklaşmıştır.

Munda Muharebesi, 17 Mart MÖ 45 tarihinde Hispania'nın güneyindeki Munda ovasında yapılan muharebe. Bu muharebe Jül Sezar ve Muhafazakâr Cumhuriyetçiler arasındaki iç savaşın son çarpışmasıdır. Zaferin kazanılması ve Titus Labienus ve Gnaeus Pompeius'un öldürülmesinin ardından artık Sezar'ın Roma'ya dönerek diktatör yetkileriyle yönetimi ele almasının önünde hiçbir engel kalmamıştır.

XIII. Lejyon, tarihsel olarak Roma Lejyonları'nın en dikkat çekici lejyonlarından biridir. XIII. Lejyon, Jül Sezar'ın Galya seferinde ve hemen ardından Roma iç savaşında çok önemli roller üstlenmiştir. Sezar'ın 10 Ocak MÖ 49 tarihinde Rubicon'u birlikte geçerek iç savaşın başlamasına neden olduğu lejyon, Lejyon XIII Gemina'dır. Lejyon varlığını 5. yüzyıla kadar sürdürmüş olup sembolü aslandı.

Jül Sezar'in birliklerine komuta etme yeteneği, tarihçiler tarafından tarihin en önemli askeri taktisyen ve stratejistleri olarak kabul edilen Büyük İskender, Hannibal ve Napolyon Bonapart'ta eşdeğer olarak kabul edilmiştir. Sezar, gerek Galya savaşları sırasındaki Gergovia savaşında gerekse iç savaş sırasındaki Dyrrhachium Muharebesi'nde taktik açıdan göz alıcı zaferler kazanmıştır. Ancak, Sezar'ın taktik dehası kendini Galya Savaşları sırasındaki Alesia kuşatmasında, iç savaş sırasındaki Pharsalus Muharebesi'nde, Pompey'in sayıca fazla birliklerini geri püskürtmesiyle ve Pharnaces'in ordusunu Zela savaşında yok etmesiyle göstermiştir.

Lejyon I Germanica, MÖ 48 yılında Jül Sezar tarafından Pompeius'a karşı yürüttüğü iç savaş sırasında toplanan Roma lejyonu. Sezar tarafından oluşturulan tüm lejyonlarda olduğu gibi amblemi boğaydı. Lejyon zaman zaman 'Germanica' adıyla da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Trebia Muharebesi</span>

Trebia Muharebesi, MÖ 218 ile 201 yılları arasında geçen İkinci Pön Savaşının MÖ 218 yılı Aralık ayında Hannibal’ın komuta ettiği Kartaca ile Roma Cumhuriyeti ordusu arasındaki ilk büyük çarpışması olup gündönümü zamanlarına tekabül etmektedir. Roma’nın ağır kayıplar verdiği savaş alanının kendi kısımlarında başarılı yaklaşık 2,5 lejyonunu Piacenza'ya geri çekmeyi başarmakla birlikte Roma’nın ağır kayıplarla büyük bir hezimete uğradığı çarpışmadır. Hannibal bu çarpışmada kendisini Roma’dan üstün bir duruma getiren dikkatli ve yenilikçi taktik yeteneğini uygulayarak büyük başarı ve ün kazandı. Aceleci ve dar görüşlü karşıt Roma komutanı Konsül Tiberius Sempronius Longus, kendisinin fiziksel koşulların uygun olmayışına rağmen cephe saldırısına tahrik edildiğini ve bir tuzağın içine çekildiğini fark etmekte başarısız oldu.

<span class="mw-page-title-main">Galya Savaşları</span> MÖ 58-50, Roma ile Galya kabileleri arasındaki savaşlar

Galya Savaşları çeşitli Galyalı kavimlere karşı Roma valisi Jül Sezar tarafından yürütülen bir seri askerî kampanyalar dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Sezar İç Savaşı</span> Roma Cumhuriyetinde iç savaş

Sezar İç Savaşı MÖ 49-45 yılları arasında Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmeden önceki son çatışmalarından biriydi. Jül Sezar ve Magnus Pompey arasında bir dizi siyasi ve askeri çatışma olarak tarihe geçti.

<span class="mw-page-title-main">Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio</span>

Quintus Caecilius Metellus Pius Scipio, Romalı bir senatör ve askeri komutandı. Jül Sezar ile Magnus Pompey liderliğindeki Senato arasındaki iç savaş sırasında, Pompey'in sadık bir destekçisiydi. Lejyonları, Sezar'ın güçlerine karşı yenildiği Pharsalus ve Thapsus savaşlarında yönetti. Daha sonra intihar etti.

Gaius Crastinus, Galya Savaşları sırasında Jül Sezar'ın 10. lejyonunda bir askerdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.